Norðanfari - 29.06.1867, Qupperneq 2

50
gjört þaS, Borgfirííngar liafa gjört þa?, Ár-
nesingar hafa gjört þab og Rangæingar hafa
gjört þab; þetta vir&ist undarlegt öfugstreyrai;
í Gullbringusýsiu er ekki vitleysi, valdleysi
nje stjörnleysi, þab sjá þ(5 allir, og ekki <5-
dugnabur nje trassaskapur. þaS virfeist
ekki fjærri vegi ab geta þeirrar reglu sem
hjcr var brúkuS í Rangárvaliasýslu, þegar ver-
ib var a& útrýma klá&anum haustiS 1859 af
því hún gafst vel, en þa& er ekki þar meS
sagt af> þeir sem hafa betur vit á kunni ekki
ab sjá aíra betri, hún var sú: frá þeim tíma
nefnil. liaustinu 1859, sem bæbi var skoriS á
og læknab jafnframt í stimum sveiium, var
engin skepna rekin hvorki tii nje frá hinum
heilbrigbu sveitunnm frá liausti til hausts 1859
—60, rekstrar voru ekki reknir einn mánuí-
inn en hindraSir hinn, kláSinn hætti a& breiS-
ast út og útrýmdist a& öllu leyti.
Af því klá&inn er en þá f Gullbringu-
sýslu, því verSur ekki neitab, og hefir útbreiSst
enn á ný til Árnessýslu, því ver&ur ekki neit-
ab, hann er enn þá komin upp í fje skúla-
kennara H. Kr. Fri&rikssonar, því vcrbur ekki
neitaf), er ekki ab sjá af> önnur betri regla
hafi þar verif) vifhöfb, því er mibur, en blind-
ur er hver f sjálfs síns sök.
Ritaf) í aprflmán. 1867.
Rangvellingur.
UM LAGAROÐ OG þlNGGJOLD.
þab er stundum máltæki þitt, Norfianfaii
minnl „ab fátt sje ofvandlega hugaf>“, og er
þafe satt; þú heldur okkur þyki fýsilegt ab
heyra iagabobin um vigtina og htísbændur og
vinnufólk, og er þab í raun og veru einkum
hvab hinu fyrra vifvíkur; sífcari lögin er jeg
hræddur um ab komi ab litiu haldi, nema ef
ske kynni ab yrfi þras og lagadeilur á milli
sumra manna; mjer finnst þau allt of marg-
brotin en vantar þ<5 í þau þab, sem nanbsyn-
legast var, sem var mat á verkum fóiks og
kanpgjaldi þess, t a. m, eins og Ætli gjörir
og líka sjest ab nokkru leyti af Nýjum Fje-
lagsritum; þetta fannst mjer eiga ab vera í
lögunum, því þess konar þarf ekki frekar ab
vera bttndib vib frívilja en margt annab, sem
í lögunum er. En hvab sem hin áminnstu
lagabob áhrærir, er fyrst um sinn nntnu sitja
vib sinn keip, þá var þab áform mitt meb
línum þessum, ab vekja máls á því sem mjer
hefir dottib f hug, og sem jeg er viss um ab
almúga væii ekki einungis naubsynlegt heldur
jafnvel ómissandi, og kynni hann þjer miklar
þakkir fyrir þab Norfanfari minn! en þab er:
ef þú fræddir hann á undirstiibu þittggjalds-
ins, er sýslnmenn okkar taka á ári hverju,
þvf nokkrum sinnum hefi jeg heyrt ab þing-
gjalds greifendum og sýslumanninum hefir ekki
ætíb komib saman; þinggjalds greibandin
hefir optast ekki annab fyrir sjer en bera sig
saman vib einhvern annan, án þess þó, ab
geta sannab meb rökum hvert sýslumaburinn
gjörir honum rjett eba rangt til, þar meiri
hluti af bændum eru svo ófróbir, ab þeir vita
enga undirstöbu á þinggjaldinu; þab er líka
ekki ómögulegt ab sýslumanninum eins og öbr-
um kunni ab yfirsjást; stundum hefi jeg heyrt
sýslutnanninn kenna hreppstjóranum ef þing-
gjaldib er skakkt.
þab er vfba algengt ab allir þinggjalds
greibendur komast ýmsra kringumstæba vegna
ekki á þing, bibja stundum einhvern, sem á
þingib fer ab vera fyrir sína hönd; stundum
er engin bebin; stundum er borgab eitthvab af
þinggjaldinu, stundum ekkert, og 'stöku menn
greiba stundum allt gjaldib á þinginu; þeir
sem ekki fara á þing, fá stundum miba frá
sýslumannínum, stundum líka efekí, jafnvcl þótt
bebib sje um hann. þab eru fæstir, sem hafa
peninga á reibum höndum npp í þinggjaldib
og vilja því fá ab Ieggja þab inn, hver á sinn
verzlunarstab, og þab hafa sýslumcnnn leyft.
Ef menn nú gæti reiknab út þinggjaldib sjáltir
eptir hvers árs mebal alin og eptir þvf scm
hver tíundar mörg hundrub, þá gætu menn
fríjab sýslumannninn frá ab gefa útsebla; sent
peninga cptir rjettum regluin, ef hafa þá til
og viija þab, og í þribja lagi látib kaupmann-
inn skrifa gjaldib út úrreikning sínum hvenær
sem hann víll.
Málefni þab, er hjer ræbir um, er þeas
vert ab einhver, setn fær er um, gefi út Ijós-
ar reglur um þab.
Austfirbingur.
I MADAMA RANNVEIG JÓNASÐÓTTIR.
Hún er fædd ab Hvassafelli í Eyjafirbi
6. janúar 1777, Foreldrar hennar voru Jón-
as bóndi í Hvassafelli Tóinasson og Margrjet
Jónsdóttir frá Völlum í Eyjafirbi Fabir Jón-
asar var Tómas bóndj í Hvassafelli, en móbir
Jónasar og kvinna Tómasar var Rannveig
Gamalíelsdóttir ættub norban úr Fnjóskadal.
Fabir Tómasar í Hvassafelli var Tómasbóndií
Kálfagerbi og Eyrarlandi', fabir Sölva klaust-
urhaldara á Munkaþverá, föbur Sveins lög-
manns. En Tómas í Kálfagerbi var sonur
Sveins bónda á Gubrúnarstöbum, Magnússon-
ar bónda á Illugastöbum í Fnjóskadal, Sveins-
sonar ríka, er þar bjó um 1600, Jónssonar.
Kvinna Sveins á Gubrúnarstöbum var Sigríb-
ur Kolbeinsdóttir frá St'órtivöllum í Bárbar-
dal, Eiríkssonar bónda á Lundarbrekku, Run-
ólfssonar, Tóinassonar, .Jónssonar, Ivarssooar
„fundna“, er bjó á Bjarnastöbum í Bárbar-
dal Kvinna Magnúsar á Illugastöbuni var
Gubrún Tómasdóttir prests á Ilálsi í Fnjóska-
dal, Olafssonar prests þar, Tómassonar prests
síbast ab Mælifelli, Eiríkssonar. Madarna Rann-
veig sáluga giptist 10. október 1799 Hallgrími
piesti þorsteinssyni1 2. þau reistu fyrst bú í
Hvassafelli, og voru þar þangab til um vorib
1803, er Hallgrímur var orbin abstobarprest-
ur sjera Jóns þorlákssonar ab Ilægisá. Fluttu
þau þá ab Hrauni3 í Oxnadal. þar bjuggu
þau í 5 ár, og fluttu vorib 1808 ab Stein-
stöbum; þar bjuggu þau saman þar til 4. á-
gúst sumarib 1816, er bann drukknabi vib veibi
( Hraunsvatni. þau áttu 4 börn; eitt var
Jrorsteinn bóndi í Ilvassafelli; annab Jónas
Ilallgrímsson, skáldib góba, þribja hölbings—
1) Nokkrir segja ab Tóraas hafl biíib á Stóru-Glerá.
2) Ilallgrfmnr prestor var son sjera J>orsteins í Stærra-
árskógi og Jórunnar dóttor Lárnsar klaosturhaldara
Schevings. Sjera J»orsteirin var son sjera Hallgríms
prófasts sftast á Grenjaí)arstaí) og Olafar dóttur Jóns
prests á Völlum Halldúrssouar. Uallgrímur prófastur
var son sjera Eldjárns prests aí> Möbruvallaklaustri og
J»órvarar dóttur Egils prests a<b Glaumbæ, Sigfússonar
dómkirkjnprests aí) Hólum, Egilssonar prests aí) Rægisá
Ólafssonar. Sjera Eldjárn var sonor Jóns bónda á
Grnnd í Höfííahverfl og Snjálaugar dóttur Jiorsteins
bónda á Frostastöfcum og' Gubríí)ar systur sjera Hall-
gríms Pjetnrssonar. Jón var son sjera J>óiarins prests
á Iírafnagili og Halldóru dóttnr .sjora forsteins í Vest-
urhópshólum Asmundssonar. SJera f>órarinn var sonur
Jóns bónda í Hafrafellstungu og Gubrúnar. Jón var
sonnr Einars bórida og Kristínar Jónsdóttnr prests á
Skinnastöbum Loptssonar. Einar yar Nikulásson, þor-
steinssonar, Finnbogasonar lögmanns, Jónssonar Marín-
skálds og officialis, prests aí) Grenjabarstab, Pálssonar
á Eibum austur, er lengi var i hirbstjóra staí), sonar
herra J»orvarfcar lögmanns, er dó 1295, Jjórarinssonar,
Jónssonar, Sigmundssonar, Ormssonar, Jónssonar, Sig-
mundssonar, þorgilssonar.
3) llraun í Gxnadal er fyrsta landnámsjörí) f daln-
nm. Fyrst hjet bærinn Vatnsá, og heflr átt sarnnefnt
vib á þá er follur úr Hraunsratni, og heitirVatusá enn
í dag (sbr. Landu. 1843, 211. bls.).
konan Rannveig á Steinstöínm, kvinna Stef-
áns alþingis- og umbobsmanns Jónssonar, og
4. ungfrú Anna Margrjet, hún fylgdi alla tíb
móbur sinni og dó á Steinstöbum ógipt og
barnlaus 20. júní 1866. Madama Rannveig
bjó eptir lát manns síns fyrst á öllum Stein*
stö&um, og búnabist henni vel, þótt öll börn
hennar væri enn í ómegb. Vorib 1822 gipt-
ist Rannveig dóttir hennar fyrra manni sín-
um, Tómasi Ásmundssyni, og reistu þau fyrst
bú á litlnm parti af Steinstðbum. irib 1825
var madama Rannveig fengin til ab vera rábs-
kona hjá Grími amtmanni og haíbi hún Önnu
dóttur sína meb sjer; en þá um veturinn (í
febr. 1826), brann á Möbruvöllum, og missti
hún talsvert af eigum sínutn í brnnanuin. Um
vorib 1826 fór hún heim aptur ab Steinstöb-
um, ljet hún þá af búskap, og var alla tíö
síban hjá dóttur Binni og tengdasorimn síntim,
þar til hún andabist 7. september 1866, og
vantabi þá 4 mánu&i á nírætt.
Madama líannveig sáluga var mæta ve!
gáfttb og mjög ve! aö sjer til munns og handa.
IJún var fríb kona sýnurn, og mátti meb
sönnu segja að þar bjó fögur sál í fögrum
líkama. Allar sálargáfur hennar voru svo vel
samhljó&a: andinn var skjótur og fjörugur;
lundin lífleg og ljett, Ör og glöb; tiifinningin
ástrík og blíb, gó& og vibkvæm; viljinn fljót-
ur til framkvæmda, en þrekmikill í mannraun-
um. Hún var rábdeildar og reglu kona, iðju-
kona mikil og atorkusöm; örlát var bún og
góbgjör&asörn vib hvern sem var. En jafn-
íramt var liún vel stillt og gu&hrædd.
Ilún var því jafnmikil og jafnl'ögur í sorg
og glebi, hún hryggbist og gladdist jafnan sein
gott og saklaust barn, en jafnframt sem þolin-
mótt og aubsveipið gubsbarn.
f RAGNIIEIÐUR HALLSDÓTTIR.
Ilinn 19. dag júnímánubar 1866 andaðist
ab Ilólshúsum íEyjafirbi, 73. ára gömul, sóma-
konan Ragnheiíur dóttir áburverandi hjóna þar
Halls Sigur&ssonar os: Ragnhei'ar þorsteins-
dóttur. Hún var fædd á þessti sama heimili
6. dag júlímánubar 1793, og ólst þar upp hjá
foreldrum sínura, og var þeirra abstob í elli
þeirra. Hún giptist 25 ára gömul 4. dag
októberm. 1819 yni'ismanni (Torkeli Jónssyni,
sem lif&i saman vib hana í 7 ár; eignubust
þau 4 börn, og lifa af þeim 3 piltar,, sem nú
giptir bændur. Síban bjó Ragnbeiður 2 ár í
ekkjustandi, og gipiist svo í annað sinn 9.
dag júlímánubar 1828 yngismanni Jóni Stcf-
ánssyni, og áiti meö honiun 7 börn; af þeim
lifa cnn 4.
Ragnheibur heitin dvaldi alla æfi sína í
Hólshusum, og bjó þar alls 48 ár; bjargaðist
hún svo með ektamönnum sínutn, ab hún gat
sómasamlega uppalið öll sín börn, og þar ab
auki 1 fósturbarn Hún var ekkl rík, og ekki
heidur mjög fátæk; dugleg var hún í hússtjórn
og hirbusöm, glablynd og ástrík ektainönnum
sínum börnum sínum og hjiíum, gestrisinn og
góbgjörðasöm vib fátæka, og þábi jafnan dag.
legt braub með þakklæti og nægjusemi vib
gjafarann allra góbra hluta.
J. S.
ÁSKORUN til þingmannsins í
þingeyjarsýslu.
Oss furbabi störlega á því og oss þykir
þab allmikið mein, er eigi svo fáir þingmanna
vorra á alþingi 1865 skyldu samþykkjast þá
aðferb, er stjórn Dana þá vildi vibhafa í fjár-
skiptnnum vib oss fslendinga. Vjer hug&um
ab enginn fulltrúi þjó&ar vorrar nitindi nokk-
um tíma á rábgjafarþingi vilja sclja Dönum
sjálfdætni um vibskihtab þeirra á fjármálum
vorum, ebur einu sinni taka þab í mál, ab ræba
utn fjárskiptin millum Danmerkur og íslands
ö'ruvísi enn í sameiningu vib fyrirkomulag
stjórnarinnar hjer í landi, og þab á þjó&fundi,
ebur því þjóbþingi, er hel&i jafnan atkvæbis-