Norðanfari - 10.09.1867, Side 2

— 64
af) hngsa til af) hreppsbdar bæfi því ofan á
óreglulega me&ferí) hrepps(jðran3 á eigum hreps-
ins, ab haida þeim sama lengi í embætti, svo
framt þeir (refnil, bændurnir), gæti þess vel
hvernig á öllu er haldib sem máske á stund-
tim er ekki allt sem sýnist. Jeg heyrhi fyrir
fáutn árum getib eins hreppstjóra, er þóttist í
fremri röð embættisbræbra sinna, sem Ijet eins
og hann viidi stundum vera laos vib embætti
sitt og kvab tipp ab gjöra svo ab einshrepps-
bændum kost á hreppstjórn sinni, ab hann
fengi laun, sem svarabi vinnu sinni, ef liann
ætti ab vera vib embættib. En af því ab
bændum varb orbfal! vib tilbob þetta, varb
ekki útgjört um þab ab því sinni. Árib eptir
hreifbi hann sama tilbobi og sýndist þá bænd-
um ráb ab iosa þenna gamla öldung vib em-
bættib og kjósa annan, vegna þess ab þeir
höíbu þá abgáb, ab krafa bans meb launin,
var nýtt áiag ofan á önnur dtgjöld bænda, og
í annan máta gátu og ímyndab sjer, ab jafn-
vel daubinn gæti kippt lionum burtu og iilytu
bændur þá samt ab taka einhvern óæfban
bónda; kipptust þá úr höndum honum þessi
hjálparmebul, sem höf. tilfærir og sem
framtekib dæmi sýnir ab hreppstörinn hafi
kritjab af handa sjer — qg þeim sem hann
vill vera handhægt verkfæri — nefnil. sveitar-
sjóburinn.
þegar farib var ab abgæta, þab sem þessi
hreppstjóri hafbi fyrrum haft til umrába sýnd-
ist bágt ab gjöra gób skii, því gamlir sjóbir
sem stofnabir höfbu verib undir hans umsjón,
til styrktar nytsömum fjelngum, voru þá gjör-
eyddir — sumt í þarfir einstakra manna eba
hans sjálfs —•, einnig var hreppssjóburinn ab
nokkrum hlut útistandandi á ýmsuin stöbum,
eptir góbu árin, og svo hjá þeim afhendandi
hreppstjóra, sem ýmsar vöbiur urbu á ab meb-
kenna; og þar eb mjer finnst óiíkiegt ab þetta
alit sje eins dæmi á þeim æíbu hreppstjórum,
þá ímyndast mjer skablítib ab skipta um, því
sje tiinn ungi hreppstjóri ekki fær um reikn-
ingsfærslu þá kemur þab undir augu npplýst-
ari manna, og mun þá ólíklegt ab hann taki
ómildum höndum á þvf fje sem hann er ekki
fær um ab gjöra reikning fyrir og verbur jafn-
ótt og tilfellur ab láta abra reikna út í sínum
höndum. — Mjög mikil naubsyn sýnist ab
sjóbur sje til í hverjum hrepp, sem höfundur-
inn bendir á, nefnilega til ab vibhaida þeim
bágstöddu búmönnum á harbari árum, þegar
hreppsmenn ekki geta bjargab þeim af eigin
efnum, og svo til ab lána þeim fátækari á
haustin sem ekki eiga vörur ab leggja út fyr-
ir lífsbjörg sína, svo þab naubsynlega
verbi keypt, ábur en kaupmenn seija upp
SILFURRRÚÐKAUPIÐ.
Fyrir ekki löngu síban, segir blab eitt í
Hamborg ab nafni BReform“, hjelt Itaupmabur
nokkur sem er vel efnabur og í góbu áliti,
silfurbrúbkaup sitt, og sagbi jáfnframt írá því
hvernig hann fyrst hefbi kynnst vib konu sína,
á þessa leib: „Fyrir rúmum 26 áruin síban,
stöfnabi jeg dálitla urtakrarnaraverzlun, og gekk
þó næsta erfiblega, þrált fyrir þabþójegmeb
öllu upphugsanlegu móti reyndi til ab koma
mjer sem bezt vib nágranna mína, og sjer í
lagi vib vinnukonurnar — sem í borgunum
annast um flest innkaup fyrir húsbændur sína
—; eigi ab síbur fór svo, ab jeg varb pen-
ingalaus og skuldugur, sem mjer fjell svo þungt
ab heilsa mín á eál og líkama, var á förtim.
Laugardagskveld eitt, er jeg var sem optar í
búb minni fór jeg ab skoba í peningaskúffuna,
og sá eins og fyrr ab hún var tóm, varb jeg
þá Svo gramur ab jeg ásetti mjer ab stytta
daga mína. Jeg braut lengi heilann um þab
hvernig kringumstæbur mínar væro, en þegar
jeg eigi þóttist sjá nein ráb til þess ab bæta
þær eba komast úr þessum kröggum, rjcbi
jeg af ab fullnægja ætlun minni, kl. fjögur ab
morgninum. Jeg festi því snöru ne?)an í húb-
matinn, einníg ab gefa flutt þab ábur en vefr-
arharbindi setjast upp. Verbi þcssu eigi vib-
komib og fátæklingar eigi fái malinn keyptan
á haustin, mun varla vonandi ab kaupmenn
láni hann fyrri en eptir nýár, þá optast upp-
settan, keniur þrá ekki ósjaldan fyrir ab menn
hijóla ab dragast meb matinn á bakiriu í kaf-
aldi og ófærb, fyrir hvab sumir geta misst
Iieiisu sína. En þab liggur í augum uppi, ab
ekki er liægt ab lána út af litlum sjóbi og
fá ekki inn aptur, eins og opt befir vibgengist,
heidur verfur hreppstjórinn ab taka hjá þeim
ætíb sknldina á voiin í kindum, eba því öbru
sem gjaldgengt og seljandi er, og selja svo vib
opinbert uppbob ; sýnist þá og eins gott ab hrepp-
st. Iiafi sölulaun þar fyrir eins og kaupm., fyrir
vetrarhöndlun sína, draga upp á öllu uppsettu,
og mest á verzhin fátæklinga, því fyrir neybina
ganga menn ab þeim kostum ab fá lánaban upp-
settan mat — jeg liefi ekki heyrt þess getib, ab
sveitarforstjórar hafi gjört sjer far uin ab reisa
sitorbur vib þessu átumeini hreppanna, hversu
gott skyn sem þeir hafa borib á sveitarstjórn
eba verib gamlir í embætti. — Jeg rjebist því
í, ab færa þetta málefni í tal, af þrí liöfund-
ur hinnar nefndu greinar fjet þab úgjört, sem
þó mun betur þekkja góbar og nytsamar
reglur.
Línur þessar vildi jeg bibja ritstjóra Norb-
anrara ab taka inn í biab sitt, þar eb þær
máske eru nokkurs utnvarbandi.
Austlirbiiigur.
FUNÐURINN Á AKUREYRI 1867.
Eins og mörgum er þegar kunnugt, þá
hefir herra amtinabur Havstein 5. júní þ. á.
skrifab ölium sýslumönnum í amtinu áskorun
um, ab þeir hver í sinni sýslu, safni skýrsl-
um úr hvérjum hreppi fyrir sig, sem greini
frá, hvaö margar skepnur háfi næstl. vetur og
vor fallib vegna fóburleysis eba vegna fóbur-
skorts skornar; og jafnframt ab sýsiumennirn-
ir ljetu í ijósi meining sína um þab, hvort iík-
indi væru til ab hungursneyb mundi verba
hinn komanda vetur. Og aptur hinn 8 s. m
hefir amtib ritab sýslumönnunum um þab, hvab
mikib af kornvöru muni í vor og sumar hafa
flutzt til verzlunarstabanna í hverri sýslu fyrir
sig, og hve mikib sje enn í vændum, og jafn-
framt hvert þessar vörubyrgbir mundu nægar
yfir veturinn. Enn fremur hefir amtmabur rit-
ab stjórninni 3. júní í vor, skýrsiu um hib ai-
rccnna ástand iijerna í amtinu, og sýnt henni
fram á, ab öll Kkindi sje til ab hjer verbifel-
mennur bjargarskortur og sultur, bætist ekki
í millitíbinni úr þessu, og ef ekki yrti hjá því
arloptib nppyfir borbinu, hafbi hana þegar al-
búna og ætlabi því næst ab smeygja í hana
höfbinu, og kvebja heim þenna. En rjett í
þessu var barib ákaflega liart á búbardyrnar.
Mjer var sárnaubugt ab bregba áformi rafnu,
og ætlabi ekkert ab skeyta um þann sem úti
fyrir var, þar til mjer heyrbist ab mölfa ætti
hurbina; þá stökk jeg í gremju ofan af kram-
búbarborbinu og lauk upp dyrunum. Stób þá
úti fyrir dyrunum 18 vetra gömul stúlka, fög-
ur og glableg, og segir: „Gubi sje lof ab
þjer þó vöknubu, vib æilum ab fara í skóginn
í dag, en jeg gleymdi ( gær ab kaupa eitt og
annab til ferbarinnar, viljiö þjer gjöra svo vel
og selja mjer þab“? og nú þuldi hún upp allt
þab er hún vildi fá. Dagur þessi byrjabi
meb því, ab nú fjekk jeg marga dali í skúff-
una rnína. Á meban stúlkan var ab kaupum
síiium, sá hún hvar snaran hangdi neban í
loptinu og dynglabi þar fram og aptur, spurbi
því til hvers þetta væri eba hvab þab ætti ab
þýba. Jeg varb raubur út undir eyrti og
sagbist brúka þetta fyrir róiu. Stúlkunni, sem
þótti þetta miög ótrúiegt og nndir eins skrít-
iö, beiddi mig ab gjöra svo vel vib tækifæri
og lofa sjer ab sjá hvernig þessi ieikur færi
komist, skorab á stjórnina ab hún þá hjálp-
abi, svo ab eptir sem unnt væri yrbi kom-
ib í veg ,fyrir hina yfirvofandi hættu. Og
enn hefir amtmabur vor 8. júlí næstl. ritab
sýsiumönminum um það mebal annars, ab þeir
hver í lögdæmi sínu, ásamt hreppstjórunum og
beztu mönnum í hverjum iirepp gengist fyrir
því, ab semja vib kaupmenn uin iúkningu á-
fallinna kaupstabarskulda í lireppunum, og jafn-
framt um kaup á naubsynlegri matvöru til
vetrarins handa hreppsbúum sínum, eptir því
sem efni og kringumstæbur leyfa, svo og ab
þeir jafnframt brýni aivariega fyrir hreppsbú-
nm sínum, ab forbast nú á þessum harbæris-
tíma, sem mest verba má kaup allrar munab-
ar- og óþarfavöru, en áslundi af freinsta megni,
ab hafa vib sparsemi og þrifnab í búskap sín-
um, og ab hagnýta allt sem bezt, allt hvab
náttúran gefur til manneldis, osfrv. þráít
fyrir ailar þessar ómissandi og lofsverbu ráb-
stafanir amtsins, og sem allir, er vjer höfum
lieyrt minnast á hafa gefib góban róm, mun
þeina enn lítill árangur, og gott ef skýrslurn-
ar t. a. m. um fjárfellinn og kornabflutningana
og vörubyrgbirnar á hverjum stab, verba eins
áreibanlegar til er ætlast og þarf ab vera. Og
allt minna varb en vonab var eptir um gagnib
af fundinum, sem haldin var á Akureyri 8.
f, m., því ab eins mættu á fundi þessum 5
menn úr Ljósavatnshrepp, 1 úr Hálshrepp, 2
úr Dngulstabahrepp, 2 úrSaurbæjarhrepp, 2 úr
Hrafnagilshr. og bæjarfóget. á Akureyri, 3menn
úr Glæsibæjarhrepp, 2 úr Skribuhrepp og 2 úr
Arnarneshrepp. Á Fundi þessum var fyrst
rætt nm kornabflutninga til Akureyrar hæbi í
fyrra og nú í sumar; skýrbi þá herra sýslu-
mabur og bæjarfógeti St. Thorarensen, eptir
áskorun fundarins, frá því, ab ( fyrra hefbi
flutzt 3400 (ætli þab hafi ekki verib af öllum
kornmal 5080 tunnur?), en nú íáruppkomn-
ar aö eins zooo tunnur aiia (niáske eklsi þab
hálfa vib þab í fyrra), en óvíst hvab hjer ept-
ir væri væntanlegt. Fundurinn kaus 3 raenn
til þess ab i'ara til kaupmanna hjer á stabn-
um til þess ab leita upplýsinga hjá þeirn um
þab, hverjar kornbyrgbir væri og væntanlegar
yrbu hjer til í ár; greindi þá Möller verzlun-
arstjóri frá, ab hann hefbi og ætti ( vændum
hjer um bil 700 tunnur af öllum kornmat,
kaupmabur Popp 150 t., verzlunarstjóri Steincke
um 500 t., og ab hann liefbi ásett sjer ab bibja
um 200 t. Hvab til væri af kornmat hjá
kaupmanni Havsteen sjest eigi af fundargjnrb-
,'mni, annab en aö hann hefbi talsvert af korni,
og ætti enn von á 150 tuiinum af rúgi, Á
kaupmönmim heyrbist ab þeir væri ófúsir, ab
panta meiri kornvöru, en þeir væru búnir og
fram, því nú mætti hún ekki tefja lengur til
þess ab bíba eptir skemmtun þessari. þegar
hin nnga og fríba mær var farin, varjegorb-
inn sem annar mabur, og þaut í snnruna reif
hana niður og fleygbi henni þar út í liorn.
Lífsfýsnin var snúin til baka aptur og urn
leib voru krambúbardyrnar enn opriabar, og
frá þessu augnabliki snerjst blabib vib. Verzl-
nn mín jókst dag frá degi og ab tæpu ári
libnu, sá jeg mig færan til þess, ab bjóba
stúlkunni sem frelsab hafbi líf miit, hörid mfna.
Bab hennar því og giptist skömmu eptir, og
hefi átt hana síban“.
KOSSINN.
Ilin nafnknnna ferbakona Fribrika sáluga
Bremer frá Slokkhólma í Svíaríki, segir mebal
annars í eirini af bókum sínum, frá dálitlu
sögukorni, er liún fullvissar sje aiveg sönn, og
er svo látaridi. Vib háskólann í Uppsöhmi í
Svíaríki, var ungliiigsmabur nokkur, sem var
mjög fáskiptinn og fáorbnr, en lagbi mikla
stund á lærdóm sinn, en skorti þó fje til þess
tálmnnariaust, ab geta haldib honum áfram.
Hann var fátækur og átti enga þá ab, sem
w