Norðanfari - 15.04.1868, Blaðsíða 1

NORMHRI
7. iR.
AKUKEYRl 15. AIMIÍL 1868.
NOKKRAR atliugasemdir um íslenzka verzl-
un og ytirlit yflr verzlanina á Skagalirbi 1867.
(Fratnli). Fæstum af þeiin annn.örkum sem
lijer liefir verib getiö, er oss nicb öllu í sjálfs-
vatdi vib ab gjöra, því þeir eru ab iniklu leyti
8prottnir af ólieppilcgri rábsmennsku kaup-
inannanna sjálfia, þ<5 vjer megum gjalda fiesta
þá tolla, er þeir leggja á verzlun vora; en
þab mundu ekki lie'dur virbast vera svo fair
órábshnykkir, sem vjcr gjörum sjállir í tilliti
til verzlunarinnar ef þess yrfci greinilega gætt
livernig vjer notum vcrzlun vora, sem þó
bcldur undanfarin ár hefur mátt lieita einhver
jjin æskilegasta heffci vcl verifc áhaldifc.
Qcffci nú allt farifc afc Ifkindum, þá mátti
__^búast vifc afc kaupstafcarskuldir heffcu veriö
engar efca mjög litlar vifc árslokin 1866 ept-
ir svo gófca verzlun, í nokkur undanfarin ár,
því í samfleytt 6 ár, frá 1861 til 1866 liefir
afc jafnafcartali korntunnan íengist fyrir 16pd
af hvítri ull, en bankabyggs tunnan fyrir 20
pd.; en kaupstafcarskuidir hjer f Skagafirfci,
munu þó hafa verib ærifc miklar í fyrra vifc
liyár, Og þó hafa þær hlotifc afc aukast mjög
mikifc f fyrra vetur, því mest af því korni,
sem þá var hjer fyrirliggjandi f kaupstöfcun-
um, og sem var venju frcraur mikifc, mun liafa
verifc láirafc út til fófcurs bæfci handa fjenafci og
mönnuni, og þar afc auki ekki alllítifc af hinni
óþarfari vörunni, sém kaupstafcir hjer voru þá
líka sæmilega byrgir af; þafc munu því ekki
vera svo miklar öfgar, þó mcnn geti þess til,
afc kaupstafcarskuldir í allri sýslunni beffcu ver-
ifc orfcnar f vori var, cins miklar saintals afc
afc dalalali, og öll sú ull hljóp, sem sýslubú-
ar liöffcu til verzlunar á næstlifcnu sumri1.
þafc er annars eitthvafc öfugt í því, sem
rcynslan virfcist afc sýna, afc skuldir aukist
mest þegar verzlunin er bezt, og er þetta sönn-
un fyrir því, afc vjer notum oss ekki verzlun-
ina eins og vera ætii þegar vel gengur.
þegar menn líta yfir verzlunina á Skaga-
(jrfci næstlifcifc ár og gæta þess hvafc út helir
fiutzt og innflutt hefír verifc og jafna saman hinum
óþarfari innflutlu vörum vifc þær naufcsynlegu,
þá skyldu menn ekki ætla afc hjer hati ver-
ifc neitt neyfcar ár mefc verpluniíia, hvafc sem
Verfclaginu lífcur á hverri vörutegund fyrir sig;
1). þafc er annars slærnt afc menn sktili
ekki geta fengifc áreifcanlegar skýrslur um úti-
Btandandi skuldir vib hverja verzlun fyrir sig
vifc nýár ár hvert og einnig um þafc, er ein-
etöku bændur kynnu afc eiga inni í verzlunum;
elík naufcsyn fer afc sönnu af mefc tímanum,
ef lánin verfca afmáfc. Gn þafc er ekki afc eins
frófclegt afc vita afcflutning á hverri vöruteg-
und ár hvert, heldur væri líka naufcsynlegt afc
vita vöruleyfar vifc hver árslok, og til þess
þyrfii ekki annafc en bæta nýjum dálk inn í
skýrsluform þau, er kauptncnn rita í og senda
sýslumönnum; en þá þyrftu lfka lausakaup-
incnn afc greina frá, hvafc mikifc þeir selja af
hverri vörutegund á hverjum stafc, ef menn
aettu afc geta sjefc mefc vissu liversu miklu
eytt er ár hvert. þó Bókmennlaíjelagifc hafi
byrjafc á afc láta semja og gefa út verzlunar-
skýrslur 5. hvert ár, sem mjög eru þó ófull-
komnar af þvf skýrslum kaupmanna cr svo í
niörgu ábótavant, þá væri eigi afc sífcur æski-
•egt afc amlmennirnir reyndu afc fá hjá kaup-
mönnum fullkotnnari skýrslur ekki einungis
wm ínn- og úlfluUar vörtir, iieldur og um
skuldir og vöruleyfar vifc livers árslok, og Ijelu
sífcan semja og gefa út, sjálfsagt á kosinafc
jafnafcarsjófcanna, vcrzlunarskýrslur á hverju
,lver Ofir siit amt, því almenningur ætli
a a afc geta sjcfc hvafc verzluninni lífcur.
því ef afc líkindum færi þá skyldu menn ætla
afc því meira sem þarf af innlendum vörum,
fyrir h'nar naufcsynlegu úllendu vörur, því
minna mundi verfca keypt af hinuin úþarfari
úilenda varningi og munafcarvörunni.
Fiá Grafaróss- og Qofsóss - verzlunura
flultist út f sumar og liaust:
49,070 pd. af allri ullu fyrir hjer
um bil')......................18,165rd.
358 tunnur af lýsi fyrir lijer um
bil........................ 9,308 -
Sokkar og vetlingar fyrir lijer um bil 639 -
1400 pd. Fifcur fyrir hjer um bil 350 -
83 pd. Æbardun fyrir bjer uin b.l 456 -
1137 vórlamba skinn l'yrir bjer
ura bil ........................... 94 -
21,992 pd af tólg á 20 sk. (frá
19. sept. tii 15. okt. í skuidir
á 24 sk.), fyrlr................4,415 -
340 t. af kjöti á 7 — 8 nik. Ipd.
(frá 19. sept, til 15. okt. 8—
9 mk. Ipd) fyrir hjer ura bil 6346 -
3534 gærur, á 7, 8 og 9 mk.
fyrir hjer um bil . . . . 4712 -
Úttluttar vörur alls 44,485 ril.
Til Grafaróss- og liofsóss-vcrzlunar . var
innflutt næstiifcifc suraar: 635} 1, korn á 10 rd
378} t. BB 13 rd , 95 t. bauuir á 12 rd, 35
t. mjöls á 10 rd. alls 1144 t. (í Qofsós liefir
korn sífcan f liaust verifc sett á 13 rd.), epiir
sama verfci fyrir .... 12,765 rd. 3
8000 pd. hrísingrjón á 12 sk.
6217 pd. braufc meb ýiusu
verfci (yrir hjer um bil . 1,818 - 3 -
12,819 pd. kafiibaunir , 5,772
pd. kafíibdt (o: inal kaftí og
rót), 19,370 p. af öllum sykri,
1551 pt. vín, romm, ex-
trakt, mjöb, öl, 22,254 pt.
brv., 431 pd. chocolade, 955
pd. the, 866 pd. rósínur,
40 pd. sveskjur, 1,910 pd.
neftóbak, 971 pd. nmun-
tóbak, 488 pd 'reyktóbak,
500 Cigarar, og mun þetta
ailt hafa kostafc hjer uin bil 20,000 - „ -
Af alls konar Ijerepti og bold-
angi er til fært 19,440 áln.
og 85 áln. klæfcis sem víst
hetir ekki kostafc minna en 7,000 - „ -
570 pd. ails konar sápa, 780
bækur af pappír, 1,362 st.
af postulíns ílátum, 5,200
pd af stangajárni, 80,000 st.
af saum og saumur í 54
kútum, 768 linífar, 72 skæri,
84 þjalir, 148 pör af uliar-
kömbum, 450 hestajárn, 100
pd. stál, 252 færi, 211 pd.
af seglgarni, 448 pd garvab
lefcur, 27 pd. indigó, 126
pd. af böglum og blýi, 92
brýni, 162 húur og kaskjetti,
- „ -
1) Vjer vitum ekki mefc vissu hvafc mis-
litur helir veiifc ahnenut. lýsi var og tekiö í
Grafarós mefc þrenns konar verfci eptir gæfcum,
vjer vitum ei víst hvafc mikifc af liverri teg-
und. þafc er og ekki heldur víst hvafc mikifc
af tólg helir gengifc í skuldir, i,je af kjöti, og
eigi heldur hvafc mikifc hetir verifc af hverri
j tegund fyrir sig aí' kjötinu og gærunum.
— 13 —
M V'—®.
Fluttir 41,584 rd. n $
60 hattar, 16 pd. af silki-
tvinna, 936 klútar af ljer-
epti og bómiiil, 49 silkikiút-
ar, og 800 borfc og ætlum
vjer ab allt þetta inuni liafa
kostafc allt afc því . . . 10,000 - „ -
ef ekki meira. Og eru þá
taldar iiinílutiar vörur fyrir
bjer uiu bii . - . 7T~öT,58Í~:_~
þafc er nú hvorttveggja aö vjer vitura
ekki mefc vissu verb á öllu scm lijer íicíir ver-
ifc talifc, svo vjer höfum hlotifc afc geta oss til
um verö á sumu, enda fer 6tundum orfc af
því, afc sumt af smávariiingmiin sjc selt mefc
ýnisu verfci í HofsÓ3. lljer vantar margt,
hvers ekki er getib, svo sem, sait, kol, gjarfca-
járn, allt iitarefni nema indigó, allan tvinna
nema silkitvinna, alls konar borfca, bnappa,
tölur, nálar, íingurbjargir, flest álröld og margt
fleira, svo þafc er aufcsæit, afc ef útflutta var-
an væri rjett talin þá er mikið meira inntiutt
en utílutt afc dala tali eptir verblaginu lijor.
Ef vjer skiptum öllum þessunr innfluttu vör-
ura í 3 (lokka, rnatvöru, nrunafcarvöru og afcr-
ar vörur, sumar þarfar eu flestar óþarfar, þá
teljum vjer matvörnr: korn, bankabygg, baunir
nijöls hrísingrjón, sem kostar . . 13,766 rd-
mefc munafcarvöru teljunr vjer hveiti-
braufc, kaffi, alls konar sætindi öll
ölföng og allt tóbak, sem kosfar
hjer um bil.....................20,818 -
og svo loksins ailar afcrar vörur
sem hjer cru latdar, sem munu
kosta lijer um bil..............17,000
Vörur 1. og 2. flokksins cru nú afc mestu
efca öllu uppgengnar og þar afc anki allt þab,
sem fyrirliggjandi var af þessum vörum vifc
árslok í fyrra, sem var þá talsvert af mat-
vöru, yfir 500 tunnur í Grafarós og líka nokk-
UÖ í liofsós; einnig var þá víst talsvert til
af kaffi og líka nokkuö af ölfönguin. Af vör-
um 3. flokksins munu vera talsverfcar leyfar,
og af sumum meir en í fyrra. þegar menn
bera matvöru þá, er hingafc fluttist í sumar
saman vifc sláturfje þafc, sem láiifc var hjer í
kaupstafcina f haust, þá sjest afc matvaran hef-
ir afc mestn borgast mefc kjöti og tólg sem
var útflutt fyrir 10,761 rd., og þó varfc nokk-
ufc af kjöti og tólg hjer eptir, sem ekki komst
út á Grafaróss skipinu og nokkufc af þessutn
vörum fórst á Hofsóss skipinu, seni strandafci
Irjer áfcur þafc lagfci á stafc; efca mefc öfcrum
orfcum, vjer höfum næstum því borgab mat
mefc mat, Eptir sumarverfci á korninu hefir
korntunnan borgast meÖ 120 pd af kjöti 8 sk.
og önnur mefc 48 pd. af tólg á 20 sk., banka-
byggs tunna mefc 156 pd. af kjöli og önnur
mefc 64 pd. af tólg, baunatunna mefc 144 pd.
af kjöti og önnur mefc 57,e pd. af tólg, og 10
pd. af hrísgrjónum fyrir 15 pd. af kjöti og
önnur 10 fyrir 6 pd. af tólg. Fyrir allar afcr-
ar útíluttar vorur, en kjöt og tólg hefirþví afc
mestu leyti verifc tekib annafc en niatvara, afc
því frá teknu, sem gengifc hefir til afc borga
nokkufc í skuldum þeitn, sem verifc hafa í
byrjun kauptífcar f sumar.
þegar menn bera satnan matvörrx og mun-
afcarvörur þær, 6em hingafc hafa flutzt árifc
sem leifc, þá er maivaran á móti munafcarvör-
uuni tæplega eius og 10 á móti 15, og væri