Norðanfari - 15.04.1868, Page 3

eje a& nolikruleyli ný, a6 þær veríi ekki illa
meb teknar af aimenningi, því fremur sem vjer
höfura heyrt, aí> Iíkar uppástungur hafi á síí-
asta aiþingi mætt hjá mörgum þingmöimura
góbum uudirtektum.
Nokkrir Húnvetningar.
KAFLI ÚR BRJEFI.
Hjer á milli Fossár og Bægisár á þela-
mörk, eru 8 bæir, og tööufallið á þessnm parti
vanalegast etiur í meöalárum 720 hestar, etiur
24 kýrfóöur, þegar 30 hestar eru ætlaöir kúnni;
en nú i ár 1867 vart) tötiufallit) á ncfndum 8
bæum 465 hestar, 255 hestum minna enn í
mehal ári etmr átta og hálft kýrfóðnr; má inuna,
minna. Grasbresturinn á engjum varö aö því
skapi, nema sumar mýrar spruttu nokku?) bet-
ur. Slíkur tötmbrestur hefir eigi koniib hjer,
sítian þessi bágu ár hófust vorib 1859 og því
nærst í fyrra, þó ekki væri nærrieins; var þó
eptir hitamætir Iiver dagur í sumar hjerum einu
stigi til jafnatar hlýrri en hver dagur í fyrra
suraar; en jörtiin er orbin eins ogdaubafkali
ár frá ári, og getur margvífca þó kallaus sýnist
cigi sprottib at) líkindum þessi tvö næstlitmu
Bumur, sein at> grun mfnum kcmur afklaka, er
f henni hefir legit), eigi einasta yfir sprettu-
tímann, hcldur sumstabar árit) í kring; f fyrra
haust kom klaki vföa fyrir f hesthúshaugum;
f vor sem ieit) (1867) fannst 9 krartila klaki f
Bægisár kirkjugarbi, samfrosinn gamli og nýi
klakinn, og svo kvartil bætzt vib ab neban, f
fyrra vetur, því gamli klakinn var í 7. og 8.
kvartilinu þessi tvö umtölubu sumur, voru
þó hlýrri en suinrin 1862 og 1863, því þab
voru mikil neybar sumur, meb frost og Iopt-
kulda; en mest var þó tjón abþví þau sumur
til hálendis; tryppi og naut höfbu þá ekki nærri
því, haga fyrir sig á afrjettum; þokur voru
opt þab sumar á láglendi, sem þar aptrabi
frostunum.
Einyrkinn meb eptir vinnu, sem hcfir tekib
jörb, ab vexti sfnum, cr fóbrar tæplega 2. kýr
f mebal árum, fær nú þessi ár handa einni, og
ef hann er duglegur 40 hesta af útheyi, ístabin
fyrir ábur 70—80 hesta. Hvab ætli hann seti
á þar sem hann veit ab útbeitar er von? um
20 ær, þaraf eru 12 í kvíildi, 10 lömb, sem
hann þarf mest í landskuld og fyrir vanhöld-
um; svo koma nú 2. hross ofaná allt saman;
en þetta fóbur hrekkur nú illa f þessum hörbu
vetrum, er koma nú hver af öbrum og er eigi
furba þótt honum sýnist, ab hann ekki geti
tneb fjölskyldu sinni, haldib vib jörbina meb
færri peningi, þvf iandskuldirnar standa í stab,
þótt þær sjeu fjarska háar, og optast mibubar
vib þab sem jarbirnar f góbárum geta mest
fleytt, auk annara þyngsla er harbærum fylgja
og ab þreyngja. Allir abburbir verba lika eins
iitlir og árangurslausir; sem allt hefir verkun
á tún- engja og garbræktina; jarbepll era og
nær því útdaub f þessari sveit, því t. a. m
1857, fengust 120 tunnur jarbepla millum Hall-
fríbarstabakots og Bjarga, á þvf svæbi eru 15
bæir, en abeins fengust næstl. sumar 2. tunnur
samanlagt á tveiraur bæjum, en ekkert á hinum,
og var þó þar reynt til vib þœr líka. Síban
1858, hafa kartöplur í þessari sreit ekki gelab
sprottib vel nema 1860 og 1861 ágætlega,
1858 nokkub, en 1864 dável, 1865 ofur lítib,
en 1862, 1863, 1866 og 1867, einnig 1859
iná segja ekkcrt, því þessi árin hefir tapast
útsæbib og mest þó f ár 1867.
Fje hefir öll þessi ár ab kalla skorist iila,
nema sum árin kind og kind á stöku stöbum
og þab stundum ágætlega, án þess menn viti
nokkra orsök til þess. Árib 1861 skarst fje
tnikib vel.
Málnyta held jeg yfir höfub, hafi verib þessi
árin beui, en hún var á góbu árunum fyrir
1858, þó ólíklegt kunni ab sýnast, en þab var
þá svo, ab hvab feitar sem ær voru, varalltaf
ab þverra mjólk úr þeim, og ekki ab dropi
fengist úr spikubum ám meb lömbum seinustu
árin, þólt bezta tíb væri; þctta munu inargir
hafa reynt, hafi þeir veitt þvf eptirtekt; en nú
eru ær farnar ab mjólka meb lömbum ef þær
eru ekki hreint útgjörbar, og hafi nokkra líkn,
og þab í þessum neybar vorum. Bezt hefir
verib smjör í mjólk þessi ár 1859 og 1867
8Cin er þó ólíklegt, þar sem skepnur þessi vor,
voru drcgnar undan daubanum, en mjólkin var
fremur rír; jeg fjekk sjálfur mörk af smjöri
úr hverjtim 8 merkum mjólkur, en 1 sumar
niörk úr hvcrjum 7 merkum; eri kýr hafayfir
höfub þar á mót mjólkab verr bæbi sumar og
vetur þessi bágu ár, einkura á sumrin, því þótt
kýr hafi farib ab ganga úti fyrir og um far-
daga, hafa þær ekki fengib margvíba nægann
haga fyrri enn f 14 ebur 15 viku suinats, og
sumstabar þar sem snögglent er, aldrei allt sum-
arib út. Ofaná fóburbrestinn befir þab bætzt,
ab þar sem vel hrukku 30 hestar handa kúnni,
hrökkva nú ver 35 hestar; og veit jcg varla
hvernig því er varib, nema ef vera skyldi ab
þær sje magrari undan sumrinu. Til þess ab
kýr ekki liti þessi sumur, helir þab optast ekki
verib ncma 12 vikur, sem þ*r hafa mátt vera
gjafiausar, sem ab vísu gjörir íóburfrekju,
fram yfir þab sem var. 0bru raáli er ab gegna
meb saubfje, þab kemst eins vel af meb ekki
meira fóbur en þab þurfti f hinum betri vetr-
um, þvf jörbin er kraptbetri á veturna siban fór
ab gróa svona seint á vorin. þab cr meining
mín, t. a. m. í þessari sókn, ab þrfr baggar
hefbu dugab ánni flesta þessa vetur, hvar heyib
hefir fengib góba verkun og laglega hati verib
áhaldib, enda er þab 20. vikna innistöbugjöf.
þab eru undra svik f heyi, ef þab eigi fær góba
verbun; svikin geta vetib tvöföld, fyrsthrakn-
ingurinn, hib annab ab heyib er þrútib meban
degjan er,( þvf, svo bagginn sýnist sl«5r og finnst
þyngri, en þegar bann er búinn ab brjótast f
heyinu verbur hann lítiil eta iniklu fyrirfcrbar
minni. 1S65, Ijettist taba hjá mjer um einn
þribjung, og hitnabi þó ekki gróflcga mikib 1
henni, en mest af henni var þá bundib úr flekkj-
um, en 1866, Ijettist hún um fjórbapart, en þá
batt jeg mest úr bólstrum; en hey feinniút-
heyistópt, sem molþornabi, Ijettist hjá mjer ab-
eins um tvo sjöundu parta; þab var Ifka gott
bakka hey.
(Annar kafli úr brjefl frá sama manni).
þjer bábub mig ritstjóri Norbanfara, ab
segja ybur frá hvernig heyskapurinn liafi
gengib hjá mjer í sumar 1867; og hefir þab
nú verib heldur báglega; jeg hefi fcngib eptir
karlmann og kvennmann af töbu og útheyi 90
hesta talsins; og er þab rjettur helmingur vib
þab, sem ágætt má kalla, er þó þessi jörb
fremur talin engja jörb í skárra lagi. Jeg fjekk
til jafnabar tæpa 6 hesta (hvor baggi llfjórb-
ungar) af dagsláttunni í túninu, en af cngjadag-
sláttunni til jafnabar, 6 vættarbagga, cbur 3.
hesta, og fyrir völláabgezka ekki nema fjóra
bagga. Jeg byrjabi túnsiáttinn f 15 vlkusum-
ars, en úr því eba í 7 vikur vann karlmatur
og kvennmabur hjá mjcr ab 16 dagsláttum og
hirtu heyib, samt meb þessum vanalegu frá-
töfum, mjöltum og allri heimilis hirbingu. þab
er eitt af því, sem sýnir hvab vjer erum skamt
á veg komnir, ab vib skulum ekki hafa tún og
engi sundur mælt í teiga eta dagsláttur, eins
og forn rnenn hafa þú gjört, því á raeban þab
er eigi gjört, vertur lítillar reglu gætt í verka
skipun meb fleira, heidur eins og öllu rennt
blint í sjóinn. Jeg held ab engin jörb á land-
inu sje til, sem sje mæld; ebur meb lands
uppdrætti, en jarteigendur láta sjer þettavel
líka, enn knurra þó opt út af Iandamcrkjura,
ab jeg nú ekki iali um hvab þeir eru áfram
um, ab láta skrifa upp hvern fúaraptinn í hús-
um jarba sinna. þá láta flestir af þeim ekki
heldur sitt cptir liggja, ab heimta ab landskuld-
in og leigurnar sje sem ríflegast af hendi leyst,
hvab svo sem afrakstri jarbanna lítur í hinum
harbari árum, eba þótt landi þeirra og heyskapn-
um á þeim kopi ár frá ári og gagni af skepnun-
um þar eptir. Kr. J. Kjernesteb.
KAFLI ÚR BRJEFI.
Mjer hefir verib sagt af greindum, knnn-
ugum og sannorbum manni, ab dýralæknirinn
Níelsen sybra, væri ekki meira en svo skarp-
skyggn í ab þekkja klába frá öbrum kvillum.
Honum var sýnd klábakind, en hann kvab
hana klábalausa. Aplur höfbu 2 hrútar hlaup-
ist á, og sært hausana hvor á ötrum með
horuunum; þab vildi hann halda væri klábi.
Vert cr ab láta slíka karla hafa háluun! f>eir
inunu varla velja þá beztu til ab senda hing-
ab scm dýralækna heldur en atra.
SPURNINGAR TIL SKÓLAMEISTARANS !
UEYKJAVÍK.
1. Hefir hinn núvcrandi Rektor hins lærba
skóla í Reykjavík farib þess á leit vib
kennslustjórnina dönsku, ab 2 menn væru
sendir hingab frá Danmörku til ab vera
prófdóraendur (censores), vib burtfarar-
prófin f Reykjavíkurskóla?
2. Ætti þá burtfararprófib ab framfara á
dönsku ?
3. Hvernig skyldi stjórnin hafa tekib f þetta
inál ?
4. Mundi þetta ekki vera gott mebai til ab
sporna vib því, ab undirgrafa skól-
ann?
Upp á þetta skal jeg leyfa mjer ab bibja
hlutabeiganda ab svara.
Isleuzkur mabur.
TVÆR SPURNINGAR TIL þJÓÐÓLFS.
1. Hverjum er þab til lofs og dýrbar, ab
þjóbólfur flytur íslendingum hina þýt>-
ingarlausu ræbu páfans til fyrirliba Frakka
liersins ?
2. Hvers vegna finnur þjóbóifur ekkert ab
athuga vib auglýsingu Kapt. Ilammers um
eiturskeytin, er flestum mun viröast hin
ísjárverbasta fyrir Jand og lýb?
Lútherskur Islendingur.
BRJEF AD SUNNAN.
þú þykist kunningi góbur bafa heyrt svo
margt úr Keykjavík, ab jeg veit ekki helmingin
af því, þó ertu ab spyrja um bæjarstjómina,
og þykist ekkert heyra merkilegt af afreksverk-
um hennar, þó er þjóbólfur, ab ntig tninnir, ab
ininna þig á þab, þú veizt þó ab hann J. Gub=
mundsson er allt affhenni, og þó ertu ab furða
þig á, ab lítib sem ekkert sje gjört f henni, og
ab hún ekki muni betri, en cinn hrcppstjóri f
sveit, jeg hjelt ab þú værir svo kunnugur, ab
þú þyrftir ckki ab tala svona; þú þekkir svo
mikib til, ab þú veiztab bæjarsfjórnin f Reykja-
vík, hefir núfnokkurár, lítib sem ekkert gjört
bænum til framfara, eitt afþvf sem hún befir
gjört, er þab, ab hún hefir látib grafa nokkra
vatnsbrunna sem kostab hafa ærna peninga, en
sem orbib hafa ónýlir á eptir, enfremúr hefir
hún látib halda álram, og þab stundum árlega,
ab bera ofaní göturnar leyrlebju, sem strax vebst
út og skúr kemur úr loptinu, svo menn vaba
þar í aurbleitu, og meb þessu sökkva þeir hús-
unum enu skemma götuna.
Hvab mólendi bæjarins vibvíkur, þá er
mjög illa meb þab farib, og eptirlit lögreglu-
stjórnarinar með því, mjög lítilsvirbi, landib er
illa notab, ogmenn rífa þar upp mó undir haust,
er kemur ab litlum notum, móvinnan cr mjög
erfið bæarbúum, er kemur af þvf, ab þar er
engin almennilegur vegspotti lagður, einnig er
lítib gjört til þess ab þurka mólandið, svo þurk-
un og flutningur mósins verbur svo kostnai-
arsamur; sama er ab scgja um annab útland
bæarins, ab þab verbur bæar búum ab litlum
notum, og er þab fyirir komulaginu ab kenna.
Skólavörbu byggingin fór á höfnbib; og yfir
höfub ab tala, þab sem getur orbib bænum til
hagnabar og prýbis gengur flest á trjefútum;
ekki batnati þetta heldur neitt vib þab, þótt
nokkrir bæar búar og sjálfsagt bæarstjórnin,
tækju f sig mikib vebur, og kysu hann herrá