Norðanfari - 12.09.1868, Qupperneq 4

— VerSi brosaS ab mjer, verXur skellihlegi?)
af) þjer. — — — Jeg þori ekki a& vera aí)
því arna lengur. — Jeg veit ekki annars hvaí)
Hallddra rnín fer a& hugsa ? — — —
Vertu sœll! Bdndi.
RAFSEGULSTRENGIE HEIMSINS.
Vísindin hafa rnef) því allajafna a& hald-
ast í hendur mel djúpsærri hagsýnni og verk-
legri þekkingu, loksins náí) því mikla tak-
marki, sem mcnn um svomörg ár bafa bar-
ist fyrir, sem er þab, a& tengja þær sam-
an Evrdpu og Ameríku, roe& hinum svo-
nefnda transatlantiska rafseguistreng. í’yr-
irtæki þetta heflr heppnast öllum vonum framar ;
hin rafurmagna&a elding þýtur nú tálmunarlaust
gegnum dýptir Atlantshafsins, og enginn efast
nú framar um, a& hinir a&rir strengir, er menn
hafa í áforfni, a& leggja af jafn risalegri stær&,
eigi heppnist, og a& þetta rafsegulstrengjanet,
vefji sig þegar um allan hnöttinn. Vjer vilj-
um segja bjer frá eins konar yfiriiti, vfir strengi
þá, er menn hafa í hyggju a& leggja, e&a eru
þegar á lei&inni, og frá þeirra risalegu stær&-
um, og me& hva& dtrúlegum flýti framkvæmd-
uni þessum skilar áfram, og hefir sem vaki&
lifandi áhuga hins mennta&a heims.
Ilinn svonefndi brezki og indverski streng-
ur, sem beinlínis stendur undir yfirrábum ensku-
stjdrnarinnar, hefir þann tilgang, a& tengja
saman England og Indland. Tveir strengir
er koma eiga saman vi& persiska fldann, er
nú þegar farife a& vinna a&. Annar þeirra
liggur yfir Mif)jar&arhafi& til Alexandríu og
og Suez, og heppna&ist loksins fyrir fáum ár-
um sí&an, eptir margar tilraunir, þá menn fundu
upp á því, a& hafa þrá&inn gildari og me&
meira rafsegulafli lag&ann á mararbotni. Fyrst
átti a& leggja streng þenna yfir Raucahafib og
Arabíu, og þa&an til persiska fldans, en þetta
gat eigi lukkast, svo a& hætta var& vi& svo
búi&, því a& allar tilraunir a& leggja streng-
inn yfir Rau&ahafi& fdrust fyrir Hinn streng-
urinn liggur gegnum Constantindpel og ti! Baí-
sdra vib Tígrisfljdtib, og gegnum Litlu-Asíu og
Arabíu haf og þa&an a& persiska fldanum gegn-
um Arabíu haf og a& Iiindostan Ut úr þess-
um a&alþræ&i liggja a&rir tii höfu&borganna,
Bombay, Madras, Dellii, Kalkútta og annara
höfu&borga á Indlandi, og enda náfcu þef-ar
fyrir þrem árum sí&an til Rangoon í Bakin-
dium. Hje&an er áformib a& leggja streng-
inn til Singapdra, þa&an inn í Coeliin-
china og China til Hongkong og Kanton.
Einnig el í rá&i, a& leggja rafsegulstreng í
gegrium indverska hafi&, og yfir Java, Timor
og a&rar eyjar á nor&urströndum Australiu efc-
ur Nýja-IIollands; eru þar því þegar margra
þúsund rnílna langir strengir f tilbúningi.
Bá&um þessum Btrengjum höf&u menn von um
a& geta í sumar, 1868, lokib af. Síberíu, e&-
ur hinn rússneski og asíatiski strengur, sem
ári& 1865, var byrjab á og liggur frá St, Pjet-
ursborg. til ens mikla bæjar í Síberíu írkútsk.
Ári& 1866, var t a. m. brjef eitt sent >ne&
þessum streng frá Qveenstown á vesturströnd
Ári& 1789 settist hann a& í Leipzig,
og var& þar, ári& 1791 mefclimur ýmissa vís-
indaiegra fjelaga ; er þessi hluti æfi lians þeim
mun merkastu.r, a& hann hdf nú hina homoio-
pöþsku iæUnisa&ferb. þó dvaldi hann eigi lengi
þar, heidur tdk sjer fer& fyrir hendur og fdr
ví&s vegar um þjd&verjaland; á þeim fer&um
var hann til þess ári& 1811, a& hann snjeri
heim aptur til L e i p z i g, til þess a& halda
fyrirlestra á háskólanum þar yfir fræ&i sína,
er nú var orfcin fuUmögnufc og almyndufc í
brjdsti hans. Leyfi til afc halda fyrirlestra haf&i
hann hlotifc me& þvf, er hann haffci veri& gjörfc-
ur doktor (efa lærifa&ir), og þannig greiddi
hann braut inníheiminn hinni dýrmætu kenn-
ingu sinni. Hann var dþreytándi í vi&leitni
sinni, a& bæta fræfci sína og ut brei&a hana,
og þannig komst hann í stríb og deilur vi&
mdtstö&umenn sína, er reyndu til, afc rífa ni&-
ur kenningu hans á svívir&ilegasta hátt og me&
lognum sakargiptum, þar e& litín sýndi heimin-
um vitleysur þær og axarsköpt, er læknisfræ&-
in halfci verifc full af uin margar aldir.
þrátt fyrir allar árásir, er gjör&ar voru á
kenningu Hahnemanns, lijelt hann ávallt
dþreytanlega áfram a& ba ta hana og breifca
hana út, og ljet eigi hræfa sig frá a& gagna
heimiiium me& nýjungum sínum, þar e& iiann
sá glöggt, a& la;knar og lifjamangarar hötu&ust
vi& hann og ofsdttu hann fyrir þá cina sök,
frlands og til írkutsk á 2. ld.síundum, er þd
þessi vegalengd 6,500 enskar mílur, e&ur hjer
um bil 325 þingmannalei&ir. Strengur þessi
á a& halda áfram, ailt a& fljdtinu Amúr vi&
tartariska sundib; skilar honum svo ó&um á-
fram, a& menn vonn&u eptir, a& hann yr&i
fullgjör í sumar 1868. Ut úr þessum a&al
þræ&i eiga afc liggja 5 a&rir þræ&ir, sem allir
Stefna til su&urs. Hinn fyrsti frá Rússlandi,
sem er í Noi&urálfunni, til persíska flóans,
hinn annar frá Omsk lijá Irtýsch fljdtinu, gegn-
nm Mi&-Asíu til China, þannig, a& hann í
Púniab nái saman vi& enska og indverska raf-
segulstrenginn. Sá þrifcji á a& leggjast frá
Irkútsk og me&fram te iesta veginum a& múr-
gar&i Chinverja, og þa&an til Peking. Hinn
fjdr&i á a& leggjast frá efri kvísl Amúr fljdts-
ins til Vladi-Vastaki, sem liggur gagnvart hinni
stdru ey Jessd, og sem ætlufc er til a& vera
rússnesk herskipastöfc vi& Kyrrahafi&. Fimmti
strengurinn á a& leggjast frá mynninu á Amtír
yfir tartariska snndib, þa&an yíir eyjuna Sachú-
lín, La Peroase sundifc, Jessd og Sangórsund-
in, sí&an til Jeddo Japans höfu&borgar.
Coliinsstrengurinn dregur nafn sitt af
Perry mr. Ðonough Collin frá Kaiiforníu, sem
Bandaíylkin sendu ári& 1857 til Amúrfljótsins,
til þess a& kanna íarveg þess, einnig lands-
Iagi& þar um kring. þegar nú Collin kom heim
aptur, stakk hann uppá, a& tengja saman hi&
vestlæga og austlæga meginland, me& rafseg-
ulstrengjmn, og a& strengja leifcin skyldi liggja
til Vesturheims, yfir Bjeringssundib, og þa&an
til Siberíu og Ámúr. I maí 1863, fjekk hann
leyfi Rússa stjórnar, til þess, a& leggja strei^;-
inn gegnum þá verandi lönd Rússa í Vestur-
heimi, sem er hjerum 500 enskar mílur a&
vegalengd, og árifc 1867, ö&la&ist hann álíka
samþykki frá hinni ensku stjdrn, a& því leyti
sem áhrærir lönd Breta í Vesturheimi, og er
sú vegalengd einnig 500 enskar mílur, a& landa-
mærnm Norfurbandafylkjanna. Stuttu þar ept-
ir veitti þjófcþingib í Vasiiington, Collin rjett
tii, a& leggja strenginn gegnuin Bandfylkin ;
einnig ieyfi til a& brúka öli þau efni sem fynd-
ist í landinn, og sem væru naufcsynleg til a&
ljúka vi& þetta stdr virki Coliin komst fyrst
afc þes8um vilkjörum, epiir a& Sewarb utan-
ríkisráfcherra, haf&i sent þjö&þinginu greinilega
Og nijiig vel 8amda skýrslu um þá ömetanlegu
hHgsmuni, sem ujfjrásturiga Collins leidúi af
sjer, ef fyrirtækifc annars heppnafcist. Vega-
lengdin yfir Bjeringssundifc, er lijerum 40 ensk-
ar tnílur, og dýpifc f sundinu vífcast 30 fa&m-
ar e&a þrítugt, en þa& er mestan hluta ársins
þakib ísum. Ákafinn og flýtirinn, sem vifc er
haf&ur í því a& búa til og leggja strenginn
yfir Siberíu a& Amúrfljótsmynninu, og jafn-
framt áframlialdifc me& strenginn, sem leggja
á yfir Ameríku til San Franciskd, og þa&an
til Vancouverslands. hefir hvatt fjeiagifc, sem
stendur fyrir Collins strengnum til þess a&
koiria honum sem fyrst af, svo þegar í fyrra,
voru scnd 3 skip me& 1500 manns, til þess
a& byrja á stdrvirki þessu, langsetis eptir
Francierfljdtinu í stefnu á Bjeringsstindi&. Iipt-
ir áætlun Collins, ver&ur kostna&urinn til þess
a& i æ k n a r óttu&ust mest þa&, a& ró sinni
væri raskafc, því a& þa& var makrá&ara fyrir
menn, er voru fullnumar í mennt sinni, a& þurfa
ekki fyrir afc hafa, en sitja vi& þa& sem þeir
einu sinni höffu lært, heldur en a& leggja þa&
á sig, ab fara a& læra af nýju og setja sig
ihn í ný og ókunn fræ&ikerfi ; en lyfjnmang-
arar sáu, a& nýr lyfjatiIbúningur hlaut a& gjöra
þeim sama ómak og læknunum, e&a þá sker&a
atvinnu þcirra a& öbnim kosti.
f>ar e& II a h n e m a n n gat nú eigi vel
hagafc háttum sínum eptir lækninga-lögum þeim,
er gildandi voru í Saxlandi, þá fyrirljet hann
Leipzig ári& 1820, og fdr til Iíöþen í
hertogadæminu A n h a I t-IC ö þ e n, og gjörfci
iierloginn ^þar hann a& hir&ráfi og líflækni iijá
sjer; þar lil&i H a li n e m a n n a& cins til a&
gefa sig allan vi& a& koma sem beztri skipan
á fræ&i sína, og fremja iist sína, er jafnan
breiddist meira og raeira út, og hefir fengib,
fær daglega og mun ávallt fá jafnan fleiri og
fleiri áhangendur, hvervetna í hinum mennta&a
heimi.
Allopaþar e&a mdtgjafalæknar hafa jafnan
ofsdtt fræ&i þessa, og þd hefir hún ávallt breifcst
út því meir, og niun, eins oghverannar sann
leikur, ry&ja sjer til rúms me& tímanum, þótt
hnn mæti ofsóknam af illviija og lákænsku í
fyrstu. Og „v o x p o p u I i, v o x d e i“ (o :
„almennings rdmur er Cu&s dömur“) segir mál-
a& boma upp og Ieggja sfrengin yfiv Bjerings-
sundifc og a& Anuírfijótsmynninu, og þa&an a&
asiatiska þræ&inum 500 milliónir doilara e&ur
ameiíkanskar specíur; því öll leifcin frá Nýju-
jdrvík yfir Bjeringssundib og til Lundúna sje
hjerum 17,000 enskar mílur e&a 850 þing-
mannalei&ir, af hverjuin 6000 mílur, voru ekki
búnar ab öllu í ágúst 1867. En þa& erjafn-
framt í efa hvert þetta fyrirtæki geti ná& sín-
um tilætla&a tilgangi, haldist þrá&urinn í fullu
standi, sem nú liggur millum Nor&urálfunnar
og Vestuiheims, Auk annara stórkostiegra
strengja, er leggjast eiga á mararbotn, ef þrá&-
urinn millum Ameríku og Evrdpu eigi bilar,
heldur reynist jafn tryggur og áf ur, hafa menn
í iiyggju a& Ieggja streng millum Marseille og
Trípólis gegnuin Mi&jar&arhati& og Afríku til
Senegals mynnis, og þafcan yfir At!antshafi&
til Brasilíu. Vegalengd liafsins millum þessara
stii&va, er hjerum 1400 enskar mílur, e&ur 70
þingmannalei&ir og dýptin á þessari iei&hvergi
fjarska mikil. þjd&irnar á Frakklandi, Ítalíu,
Spaníu, Portúgal og Brasilín, eru mjög áfram
um, a& þetta fyrirtæki komist á, og vinna því
af öilum kröptum, a& því ver&i sem fyrst frain-
gengnt. Menn hafa og hugsafc sjer a&ra leifc, til
a& leggja streng eptir, nefnilega frá Frakklandi
til Ozorisku eyjanna, og þa&an til Nýju-Jdrvík-
ur; og mí stendur á dagsskránni strengur einn
frá San Francisko efcur Panama til Sandvichs-
eyjanna, og þa&an álei&is til Chína efcur Japan.
AUGLÝSING.
— Samkvæmt ályktan hhita&eigandi skipta-
rjettar, verfcur a& Skútustö&um vi& Mývatn,
laugardaginn þann 3. október næstkomaudi um
hádegisbil opinbert uppbob haldifc á hálfrijörfc-
inni VOGUM í Skútusta&ahreppi, tilheyrandi
dánar- og fjelagsbúi hjdnanna Jóns prests þor-
steinssonar og þurí&ar Hailgrímsddttur frá Hólm-
um í Su&urmúlasýslu, og hún seld, ef vifcun-
anlegt bo& fæst — Söluski'málar ver&a fram-
lagfir og áuglýstir á uppbo&sþinginu.
Skrifstofu þingeyjarsýsln, 11. ágústm. 1868.
Jón Sigur&sson,
settur.
5. þ. m. haf&i kanpskip komib frá þeira
herrum Örum & Wúlff til verzlunar þeirra á
Húsavík, fermt mat og fl., og kvafc rúgtunnan
þar vera eelt nifcur í 12 rd, En þá er sagf,
a& fri&urinn liaidist í Evrópu. Biiggskipib
Hertlia, sem hje&an fdr 23. júií næstl , haí&i
verifc 16 daga á leifcinni iieim til Kh., hennar
er því þa&an daglega von aptur hingafc. Me&
henni kva& væntanlegur nýr lækni þdrbur son-
ur hins nafnfræga sjera Tdmasar sáluga Sæ-
mundssonar, er var prestur á Brei&abólstafc í
F’ljdtshlífc, og frú Sigrífai'þdr&arddttur Björns-
sonar cancellírá&s frá Gar&i í A&aldal.
Lei&rjetting. í seinasta bla&i Nf.
hjer á undan bis. 44. 3. dálki ofanmálsins 4.
1. a. n. stendur Húnavtans, les þingeyjar.
Eigandi og dbyrgdarmadur Bj Ö m JÖllSSOn;
Prentafc í prentsm, á Aknreyri. J. Sveir.sson.
tæki&, enda hefir fræ&i þessi ávallt verib f af-
haldi lijá alþý&u manna, og hún er beztur og
vissastur dömari í því efni, því a& þa& firin-
ur hver mafcur af hverju honum balnar bezf.
Fræ&i þessi hefir einnig náfc til íslands,
og átt þar a& mæta forsi og álygum lækna,
sem ví&ar1. þeim, sem girnast a& vita grund-
vallarreglur fræ&i þessarar, viljum vjer vísa til
rita þeirra, sem til eru um hana á íslenzku, tvö
frumsamin, eptir þá menn, er höf&u á sjer al-
mennings lof um allt land fyrir lækningar,
skáldifc sjera Claf sáiuga Indri&ason á Kolfreyju-
stafc („Hjaltalín og IIomöopathainir“) og sjera
Magnús Jdnsson á Grenjafcarstafc („Dr. Hjalta-
lín og Vísindin“) og enn eitt, sem sjcra þor-
steinn á Hálsi, ágætasti iiomoiopaþ, hefir snar-
a& upp í vora tungu („Homöopathian á bor&
vi& Állopathiuna og Antipathiuna“).
»9+14“.
1) þa& voru eptirtakanleg or&, er „Beldring11, )a>knlr
í MúlasýslBm, sag&i um homoiopaþíuna; „þafc er efgl
rjett — sagfci haun — „afc leggja iagabann fyrir hana,
því afc alþýfca mnndi eigi sækja homoiopaþa. nema
hún sæi, afc þeir gætn læknafc: sje -hún rjett, þá er
rangt afc ofsækja sannleikarjn, en sje hún röng, og á-
rangnrslaus, þá fellur hún af sjálfn sjer nmko.ll, og
verfcnr afc engn 1“ Hve eptirtakanleg orfc eru þetta,
tölufc af lækni, er cigi var homoiopaþ?