Norðanfari - 12.11.1868, Side 3

fieí>(an f»igr enn tligii;
IJyítr þií, ef heima sœtir,
heilagt fall til valiar.
Bls. 21325 : Vo!;þo drengir
meitan dorr roþiri
blo& Benteini
aþr bana íengi.
A afc vera: Vðktu drengir
med dörr rofcin, osfrv.
IBs. 21423: f>ann vetr enn nesta
naþra deyþi
hvgfvllr konvngr
mefc Haleyiom.
A afc vera: f ann var enn nœsta
nafcra deyfci
hugfullr konnngr
mefc Ilálcyjum.
BIs. 21519: Vann fyr Mori
inilidingr tecr
Hefcin mefc hondom
ok hans liþa.
Á afcvera: Vann fyr Mœri
mildingr tekmit
Hefcin mefc höndum
ok lians lifca.
Tann telcinn, þ. e. vann taka, tók.
Bls, 222ík: Flagþs hest liafit /le.'iom
fylldom.
Á afcvera: Flagfcs hest hafit flestan
fijhlan.
Á 200. bls. eru tveir vísuhelmingar og
tvær heilar vísur, cr cigi hafa verib prentafc-
ar áfcur. Útgefandinn hefir tekifc þær saman
0g leitafc vifc afc skýra þær í nefcanmálsgrein
vifc formálann. Mjer finnst mega taka þessar
vísur saman og skýra þær nokkufc öfcruvísi, en
liann og prófessor Bugge liafa gjört, og skal
jeg sífcar skýra frá, hvernig jeg vil gjöra þafc.
,1 lesmálinu eru og fáeinir stafcir, er eigi
eru rjettir afc minni ætlan, t. d. bls. 72 4: þa
cann vera at rafc hittiz i at naeþeim erstorri
Ci 0. í stafc þess afc prenta na c í tveirn orfcum,
fetla jeg rjettara afc prenta vae, þ. c. ndi; nái
],eim — menn nái þeim, þcir náist. Á bls.
iS.s: feir oþo þar i goglann cr menn lago
fvnaþir. Goyli er orfc, cr afc minn ætlan hvergi
finnst annars stafcar; jeg vil því lesa gognvm,
þ 0 gijgnvm, yegnum. 1 roi þá málsgrcillin
svo: feir ófcu þar í gögnvm, er menn lágu
fúnafcir. (Á bls. 259 er prentvilla a fyrir oc).
Á bls 31 is: ^Hvarom ecal fyrr fora qveþit.
líann segir. Fyrr enom yngra Konvngr spyrr.
Iivi hann fyrr“. Fyrir „Hvi lann fyrr“ vil
jeg lesa: „Hvi honom fyrr“. A bls 57t: „oc
var þat ypvar oliavþinglicta. Fyrir yþvor á
ab iesa ydr. Á bls. 10Ö22: „Heittv mer aþr
en konungr", á afc vera: Heittu mfcr áfcr, kon-
lingv, Á bis. 11512 : „Eysteinn orri. sonr
jborhranch Arna sonar“. Fyrir þorhrandz á
afc lesa þorhergs. Á bls. I8O12: „Oc 1-eyn-
jm mefc ocr hvat lavg ero osannindi“. Fyrir
SÍfcasta Oifcifc á eflaust afc lesa: oc sannindi.
Flcira mætti til tína, cn jeg læt þetta nœgja.
Reykjavík, £ 1868.
Jón þorkelsson.
l’KJETTÍl! IJTLEIUIÍAR-
B a n d a f y I k i n . Næstlifcna 3—í mán-
ufci hafa þar verifc miklar hreifingar og óspekt-
jr út af forseta kosningunni, sem átti afc fara
fram 3. nóv. þ. á. Nefnda 3—4 mánufci var
allt í uppnámi. Hver fiokkur heldur fundi sjer,
bæfci auka og afcal fundi. Mcnn eru sendir út
í allar áttir til þess afc telja um fyrir lýfcnum,
afc velja þennan en ekki hinn. Menn stofna
ný blöfc, er einungis tala um kosningar og
liverja kjósa eigi. Sumir kaupa þafc afc eldri
blöfcunum, afc niæla fram mefc þessum, en mót
— 67 —
1 hintim. Auk þessa er þafc skylda aílra blafca-
manna yfir liöfufc, afc hvetja og æsa ákafa þjófc-
I arinnar í þessu tiliiti sem mest. Hvert fjelag,
sem sendir menn út til aö teija um fyrir lýfcnum,
fæfcir þá og geldur þeirn. Lfkaeruog nokkr-
! ir, sem af áliuga á málinu sjálfu, og sem hafa
efni til þess, kosta sig sjálfir. Allir þessir
meiin fara í hvert hjerafc, og skora þar a alia
til fundar vifc sig, livar þeir hver um sig ræfca
og rausa fyrir lýönum, eptir því eem hver liefir
hæfilegleika og tungutak til. þeir setja mönii-
um fyrir sjónir, að þafc sje eigi einasta vel-
ferfc allra Bandafylkjanna, heldur og alls mann-
kynsins pndir því komin, hvernig þá og þá
takist nyeö forseta kosningarnar. þeir inála
mefc glóandi liturn þær sUellilegu afleibingar,
sem fljóti af því, ef afc annar enn þeir hver
um sig benda á sje kosinn. A mefcan þessir
fundir standa yfir, er spilab á margskonar hljófc-
færi, trumburnar barbar og merki efca fánur
scttar upp. Fjöldi af smáritlingum um þetta
efni, er á bofcstólum fram og aptur um göt-
urnar, og svoerþeim fleygt inníhúsin. Bæfci
á múrum, súluin, skipahlifcum og vögnum, eru
límdar stórar arkir af pappír, á hverjar prent-
ub eru mefc stórkalla letri, nöfn þeirra, er kjós-
ast eiga Jieir sem í sumar helzt ljek orfc á
afc kosnir myndi veroa til forseta, voru þessir:
Fyrir hönd frístjórriarmanna (Republikanerne1)
yfirliershöföingi Grant og íorseti stjónarrábins
Calsax, en fyrir liönd lýbstjórnarmanna (Demo-
kraierne) Horatius Seymour, sem fyr hetirver-
ifc' Íylkis8tjóri í Nýju-Jórvík og hershöffcingi
Frankis Blair. Blöfciu liafa frammi öll mögu-
leg mefcöl iil afc lielja þá til skýanna, er hvert
um sig þeirra kýs, en apturá mót svertahina
og nýfca, er mótpartar þeirra liafa í kjörum.
Einkuqi er þab í Nýju-Jórvík blöfcin „The
World“ og „Tribune“, er standa fremst í fiokki
blafcanna, afc halda hvort sínum mönnum fram.
„Tribune„ kallar Seymour þrælmenni, iygara og
avikara, cn „Worid“ Grant, drykkjurút, slátr-
arasvein og bafcmullarprangara. Menn segja
þafc um Grant, afc honiim, því mifcur, þyki gób-
ur sopinn, og vegna þess hafi legib vifc borfc,
á mefcan á strífcinu stób, afc honum væri vísafc
frá yfirherstjórninni. Um sömu inundir átti
hann heitmey, er ætlafci vegna oldrykkju hans,
afc segja honum upp, en fabir liennar kom í
veg fyrir þab, meö því afc f.i Grant til afc ganga
í bindindi; annars fengi hann ekki stúikuna.
Einn af ræfcumönnum iybstjórnarmanna í Sufc-
urfylkjunuin segir þafc um Grant, aö þafc haö
verifc venja hans eptir hverja orustu, afc ganga
innanum valinn, og reka livern þann í gegn af
óvinurn sínum er þar lif&i- Sjerhvert fylki á
afc velja svo marga kjósendur, sem þafc hefir
rnarga fulltrúa á þjóbþinginu. Fylkifc Nýja-
Jórvík 33, Pensyivanía 26, og Ohió 21, aptur
eru fæstir úr fylkjunum Rhode Island og Minne-
sota, 4 úr hvoru þessara, einnig Delaware,
Kansas, Rebraska, Oregon, Nevvoda og Florida
3. Nú sem stendur eru 34 fylkin, sem kjör-
rjett hafa og kjósendur alls 2932, Allir þessir,
scm kosnir hafa verib, mæta ekki allir í senn
á sama stafc, heldur hver f höfufcstafc síns fylk-
is og kjósa þar forsetann og varaforsetann. At-
kvæfcasltrárnar eru sífcan sendar til M ashington,
Afc vibstöddum fulllrúannm 6t báfcum málstof-
uuum, á nú í næstkomandi febrúar 1869, ab
telja saman atkvæbin. Enn þeir sem kosnir
eru til forsetaog varaforseta eiga 4 marz næst
á eptir, ab vinna embættiseifc þann, er stjórnar-
1) Kepublikauor, efca hinir radicale fara því allajafna
fram afc farifc sje mefc Sufcurfylkin, sem hertekifc land,
en (Demokraterne) efcur lýfcstjóruarmennirnir vilja afc
mifclafc sjc málum og Sufcnrfylkin tekin í sátt og sam-
einufc aptur Noffcurfylkjunnm, eius og áfcur var og ekkert
heffci ískorist. 2) Kosningaruar eru tvöfaldar.
skráin ákvefcur. þegar 3. nóv. viíamenn mefc
nokkurn vegin vissu, hverjer valdir muni verfca
til forseta og varaforseta. j>a& þykir víst, aö
Grant hershöffcingi muni öfciast flest atkvæfci,
af þeim sem nú eru í kjörum Eigi afc sífcur
gjöra þó lýfcsljórnannenn sitt hifc íírasta til, a&
atkvæfci þeirra verfci sem flest, svo að atkvæfca
munurinn verfci sem minnstur. jiafc er haft
íyrir satt, ab þrátt fyrir þafc þóit Sufcurfylkin,
nema Sufcurcarolina ein, eigi liafi nú aíkvæfcis-
rjett, ætii þau sjer, a& rainnsta kosti, Alabama
og Florida, áfc velja sjer sjálf menn á kjör-
þjngifc; og a& þetta verfci tilefni millum Norfc-
ur- og Sufcurfyikjanria til nýrrar óánægju, ófrifc-
ar og óspekta teija mennvíst; cn Nor&urfyik-
in hafa nú hjá sjer tögiin og hagldirnar.
Nýlendur þær, sem Ameríkumenn keyptu
í fyrra ab Rússum, og nú heita „Alaska“ eru
240,000 O mílur afc stærfc, meira enn 133
sinnum stærra enn Island. A þessum nýlend-
um eru nú ekki nema 78,000 sáiir. HÖfufc-
borgin í „Alaska“ heitir Nýja Archangel. I
þessiim nýiendum teija tnenn víst, ab sje gnægfc
af gulli, sem í Caiiforníu. f>ar a& auki a&rir
málmar, demantar og gimsteinar.
Til Ameríku komu í sumar sendiboíar frá
keisaranum í Chína; heitir foringi þeirra Birl-
ingame, sem áfcur haffci verifc þjófcþingis mafcur
í Washington, én nú kominn alfarinn þafcan
og til Chína, hvar keisarinn hefir gjört liann a&
æfcsta ráfcgjafa sínum, og nú sent liann til
Bandafylkjanna, í þeim tilgangi afc semja vin-
áttu- og verzlunarsamning vifc sljórnina þar
og jafnvel öíi stórveidin í Evrópu. Chínariki
nær yfir 38 breiddargráfcur og 74 lengdargráfc-
ur, og þá fólk var talifc þar seinast, töidust þafc
400 milliónir manna (þrifcjungur af öliu fólki
á hnettinum). Afcur en Kómaborg var byggfc,
var Chínaríki búifc afc standa langann aldur.
I veizlu cinni, er baldin var Birlingame tii vegs
og viríingar, segir hann mefcal annars í ræ&U
sinni, er hann þá flutti. „Jeg fullvissa yfcur
um, a& þafc er enginn biettur á jarfcríki, hvar
stærri framfarir hafi orfcifc á hinum seínusta
árum, sem í keisaradæminu Cliína, þafc hefir
aukifc verzlun sína og atvinnuvegi. þafc hefir
endurskofcafc og umskapafc skattalö'gin. þafc hefir
stofnafc nýjann ’náskóla, hvar kennd eru hin
nýrri vísindi og útiendu tungumál. Chína hefir
komifc öllu þessu til Ieifcar jafnframt og bún
hefir or&ifc afc verja sig fyrir tveimur hinum
voidugustu þjófcum Nor&urálfunnar, og þar a&
auki afc berjazt við innbyrfcis óeyrfcir og upp-
hlaup, sem eru afc því skapi stórkosíiegri, sem
keisaradæmifc er risaiegra a& ví&áttu, fólks-
megni og aufc, en nokkurt veidi anna&íheimi.
þá hin kristnu trúarbrögfc hafa náfc a& skipa
sjer þar til rúms, sem eru öflugri enn nokkur
höfufcskepna, til þess afc efia framfarir þjófc-
anna, þreytir Chínaríki vefchlaup sitt, afc tak-
marki fullkomnunarinnar, sem enginn getur
sagt fyrir efca ímyndafc sjer, hvafc langi álei&is
þafc kann þá afc geta komist. Hingafc til hafa
menn haldífc afc Norfcur ameríku menn, væru
hinir kappsömustu og þolnustu til hvers, sem
þeir gengju, en nú eru menn komnit afc raun
um, a& Chínverjar standa þeira alls ekkert á
baki. 18. júní þ. á. sömdu Bandafylkin og
Chína mefc sjer samning um algjört trúarbragfca-
frelsi, menntunarstofnanir verzlun og fl., samn-
ingar þcssivar aptur4. júlí aukin mefc 9 grein-
um. Samningurinn, og vifcaukagreinirnar, voru
undirskrifafcar af Sewarfc ntanríkis ráfcherra
Bandafylkjanna, og hins vegar af Birlingame,
Tschitschkong og Sun-Tsehia-Ku.
Skýrsia akuryrkjustjórnarinnar í Banda-
fylkjunuin, sem hefir verifc þar birt, um horf-
urnar á uppskernnni 1868, sem liklega lækkar
verfcifc á korninu í Norfcurameríku. í skýrsiu