Norðanfari - 10.11.1869, Blaðsíða 3
I
von raín, aíi viíleitni vor beri einhvcrn ávöxt,
og þaft því fremur, cf konur í öfcrutn avcitum
vildu gjöra bife aama ; sem finna til þess meh
oss, livab mörg'u er ábdtavant, og livab slík
samtök eru nauísynleg, eigi sfst í þessu bága
árferbi. Vjer erum Iíka fæstar menntafar
sveitakonurnar, og þurfum því fremur afe læra
livcr af annari; enda eru líka í (lesttim sveit-
um til þær konur, sem taka ö'rum fram yfir
böfuö, og geta því kennt ; en þab er og ali-
opt, ab niörg kona seni lilib kvebur aí>, kann
surnt betur en hinar, og getur sagt þeim til í
því,
ItitaÖ í jvllíni. 18G9,
Ein af fundarkonunum.
FKJETT*rc IffimfÆMPÆIS.
Veburáítan vfrr lijer í snmar um nærsveit-
irnar, og eins vtfca bvar í Húnavatns- og
Skagafjarbarsýslum, meb köflum fremnr gób,
og nýtingin eptir því; en grasvöxturinn sár-
Jítill, einktim á hsrbvelli, svo beyin urfu ná-
lega ailstabar meb minnsta móti, og sumstab-
ar svo lítil, ab fá eru sögb dæmi tii, er lielzt
tekib til þessa fram til dala, sjerílagií Bárb-
ardal og á sumum úlsveitum, t a m. á Úlfs-
dölum í Hvanneyrarsókn, fengust '20 hestar af
lieyi, af sömu víbáttu og venjulegast ábur
höfbu fengist 100 bestar heys. I ágúst og
scptemb., dundu stórrigningar og stórhret yíir,
meb ae.rinni snjókomu til fjalla og sumstabar
í byggfum, svo alhvítt varb og gaddur, sem um
hávetur, kýr og ær komu á gjöf og hagskart varb
fyrir fje og hross Sumstabar varb ab liætta
heyvinnu dögum og viltum saman ; heyin, sem
lágu undir gaddinum, ttrbu eigi varin fyrir
skepnnnnm, svo þau átust og ónyttust meira
og minna. þcgar nppbirti varb frostib stund-
„m g—7 gr á R. á nóttunni og nokkrum sinn-
um frost á daginn. A nokkrum stöbnm voru
lún eigi hirt fyrri enn í októb , og þar ábur
enginn útheyisbaggi komin undir þak. Af
sumiinu taldizt ab eins liálfur mánubur, sem
hefbi verib hagstæb heyskapartíb Hafísinn
var hjer fyrir Norburlandi og Austfjörbum,
landfastur fram yfir 20 ágúst, oe þá fyrst var
þab, scm kaupskip gátu siglt lijcr upp allar
hafnir Norburiand. Hafísinn fór ekki al-
vcg frá Iandinu fyrri enn seinast í ágúst (2.
sept 1754), en nú hafbi liann horfib allt í
einu, svo fljótt, cins og hann liefbi aliur sokk-
ib. þó nú sumstabar væri nokkrar lieyflrnlng-
ar frá í fyrra, þá hrökkva þær skammt á leib
meb liinnm litlu nýju lieyjuin, til ab geta sett
á, eins og í niiunstalagi ab undanförnu; skepnu-
fækkunin hlýtnr því ab verba ógurieg, þegar
horft cr ftam á ókominn tíma, euda hefir fjöldi
fjár verib rekinn lil sláturs í kaupstabina, og
hefbi þó verib en fleira, ef salt og tunnur, eigi
betbi orbib á þrotum.
,í dag mjer morgun þjer“. I Múiasýslim-
nm og víbar urbu eins og kunnugt er í fyrra
f október dæmafáir cf eigi daimalatisir fjár-
skabar, en á Norburlandi þá ab kalla liilir og
sumstabar engir; þarámóti lieiir forsjóninni
þóknast og ab hirla Norburland meb liinni
dæmafáu útnorban stórhrfb, stórílóbi og stór-
brinii, er lijer skall á 12dag októberm 1869,
þvi þá uibu svo iniliiir fjárskabar, ab eigi eru
dæmi til ; og nokkrir misstu lielfming af fje
sfnti og nokkrir urbu ab kalia saublausir ; fjeb
fennti cba hrakti f sjó, ár og vötn, kíla og
tjarnir, gil og grófir, og 5 eba 6 besta fcnnti
f Skagafirbi austanmegin Hjerabsvatnanna.
þútt mikib bafi fundizt aptnr, niiklu fleira dautt
en lifandi, þá vantar, ab sögn, cnn absamtöldu
svo mörgum luindrufcum skiptir, einkmn f syfcri
Iiluta þlngeyjarsýslu, Blöndulilífc og Ilólmi (
Skagafjarfcarsýslu, og í Húnavatnssýslu, en afc
tiltöiu langfæst í Eyjafjaifcaisýslu. Ab sam-
töldu mun bifc daufca fje, sein fundizt hefirog
þafc sem enn vanlar, nema mörgum þúsnnd-
um, þó þafc sje ef til vill færra enn í Múla-
sýslunum í fyrra.
Mcnn ættu lijer í Norfcur-og Austurum-
dæminu, ab koma töiu á þab, hvab margt fje
tapafcizt í fyrra og núna, í hverjum hrepp,
hvert iieldur þab fennti, rotabist, hrakti í sjó,
fyrir liamra, f ár, vötn, kíla, tjarnir gil grófir
efca hvamma til daubs. Eptirmönnum vorum,
ef oss eigi sjáifum, sem nú erum uppi, mundi
þykja þab fróblegt, ab sjá þvílík stórtífcindi í
sögu landsins. Vjer skorum því á alla sem
tilut ciga ab máli, ab þeir hjálpizt ab þvi, ab
semja sem allra fyrst unnt er skýrslu um þafc
hve margt fje og hvafc mörg för, stór og smá,
tapast hafa mcfc sögbu móti, í liverjum lireppi
fyrir sig, láta síban, ab minnsta kosti auglýsa
í Nf. tölu iiins tapaba fjár og brotnu skipa.
Auk fjárskabanna urbu og víta miklir
ekabar á skipum, bátum og smærri förum.
þilskipib Svalur sera iá vib Svaibarbseyri á
Svalbarbsströnd, sleit upp og rak ab landi und-
ir kletta og kiungur, svo þab brotnabi mjög.
A Ilöffa á lJÖfbaströnd, cr sagt afc brimib
hafi ásamt stórflóMnu og ofvifcrinu, sem elztu ,
menn, er nú lifa, vita eigi dæini tii, iiafi brotifc
vegg undan hjalli cfca búb, og tekib þar út
1600? af báifliörbum fiski, þar var og mik-
ib af kornmat í flátum, scm sjórinn gekk yfir
og skemmdi og ónýtii, A Yztabæ í Htísey,
heíir þar vib syfcri lendinguna, sem köllufc er
„S!aga“, staíib liár klettur efca drangi, lik- \
legast eins lengi og Island er gamalt, erekk-
ert vebur, briin efcur liafrót lieiir gctab liaggab
um, fyrr en nú afc hifc nefnda ofvifcur og stór
brim braut ofan af lionum til mifcs og umturnabi |
bjarginu og allri lendingunni. Hár bakki er þar
vib sjóinn, og búfc og hjaliur á bakkanum, sem j
brimifc gekk nú upp á, er aidrei í mamia j
minniim liefir fy rr skefc, og tók þar burtu mörg
bundrufc af fiski og fl , er þar var inni og úsi fyrir. j
Brimifc liaffci gengifc yfir Sjáarsand, sem liggur !
íyrir botninum á Skjálfandaflóa, og allt í'ram
undir bæi og svo nefridann lirauntanga, sem
hvortveggja er þó langt frá sjó, er liaft eptir
gömluin manni á Sýlalæk, sem lengi hefir búifc
þar, afc slíkt stórbrim og stórflófc liafi þarekki
í sínu minni komifc.
HVAI.REKI. Seinast ( september, baffci
tæpt þrítugnr livaiur verifc róinn afc landi und-
an Kleif á Skaga í Skagafjarbarsýslu, er
mælt afc sjera Jón prófastur Hallsson á Mikla-
bæ, sem rigandi jarbarinnar, hafi liiotib tiálf-
ann hvalinn, sern aliur liaffci verib óskemmd-
ur. Ekki liefir lieyrzt liingab, hvort verfc iiaii
verifc á iival þessum, en þafc hefir víst verifc
sanngjarnt, því göfuglyndur átti í hlut.
KOLKRABBI. Fyrstu dagana af október
rak í llrísey, lijer vib Oddeyri og inn 4 Lcyru
fádæma mikifc af kolkrabba, sem aliir tijer
kringum fjörfcinn, sem fiiskiúlliald eiga, fengu
meira og minna af, svo sífcan liefir verifc mik-
iil fiskaili inn í fjarfcarbotn, og stundum lilafc-
fiski.
SKIPASTRÓND. Afcfaranóttina liins 12
sept þ. á. kom á Siglufirfci í Eyjaijarfcarsýslii,
ettt af hinum miklu iandnorfcanstórvifcrum og
krapaiirífc, sem þar er svo tftt, og eru lík íellibilj-
ntn ; slitnufcu þá upp 6 útlend skip, 4 kaup-
skip og 2 enskar íiskiskútur, er þar lágtt á
höfninni, setn öl! rak inn á Leyru, ekkert af
skipum þessum skemmdizt til niuna, nema eitt
uiidan hverju gekk kjölurinn ; þafc iijet Marje
eign stókaupmanns Ch. Tliaae í Kaupmanna-
höfn. Skip þetia var búifc þegar afc fernia
mefc íslcnzkar vörur, og beib byrjar til heim-
ferfcar. Mikib af farmiiium efca jafnvel ailur
hafbi skcmmst, cr ásaint skipskrokknum, segl-
um, rá og reiba og öbrutn fargögnum var selt
á uppbobþingi 1. dag októb. næstl ; cr mæl.t
afc sumir uppbobsgestirnir bafi matab þar krók-
inn, t. d er sagt, ab þar hafi veiifc keyptur
sokkapakki (400 pör) fyrir 20 rd. (5 sk parifc)
en selzt hjer aptur fyrir 70 rd. (tæpa 17 sk.
parifc). Vetrarskip, mefc miklu grjóti í, haffci
í nefndri hríb, tekifc þar upp úr nausti og
livolft fram vifc sjúannál, en skipifc þó eigi
mikifc brotnafc, en bát liaffci brotifc þar í spón
og veggur hrunifc undan skemmu.
Annafc skipstrandifc varfc 12 okt. áSkaga-
firfciscmlá undan Grafarósi, mefc því móti, afc
þafc sleit upp, skipib hjet Hanna?, er lausa-
kaupmafcur Sveinbjörn Jakobsson var þar mefc
og sem líka var á Seyfcislirfci í sumar þænea
dag var skipifc albúib til heimferfcar og átli afc
leggja af stafc lim daginn, cn i því skall liið
mikla útnorfcanvefcur efcur slóriirífc á. þ>á skip-
ifc var slitifc frá bábuin akkerununi, fleygbist
þab inn eptir firbimtm og bar ab landi innan
vib svonefndann Elínarliólma, og þar upp á
land, svo nær því mátti ganga fyrir aptan þab
þurrum fótum. þá skipib tók nibri og ekkert
gat undan látifc, braut vebrib og stórbrimib af
því möstrin og bugspjótifc, táfci sundur reibann
og seglin Skipverjar koinust allir af. 20. —21.
f in. var skip þetta mefc rá og reifca, fargögnum
og farmi öllum, selt vifc opinbert uppbofc. IJIIar-
pakkinn (hjermn 100 pd ), liaffci’selzt fyrir 14 —
15 rd. og enda niinna, öll tólgin, sem eigi var
í tunnum iialci kaupni. Svb Jakobsen fengifc
fyrir 110? rd. Kjöt tunnan Itljóp frá 9 rd.
2 mk, til 11 rd. en þafc seinasta af því fyrir
6 rd. 4 mk. , og skipskrokkurinn, sem liaffci
verifc afc kalla allslaus fyrir 56 rd. 8 sk, voru
aukagjald af hverjurn 1 rd. Allt var borgafc
vifc iiamarshögg.
firifcja skipstrandifc varfc sama daginn 12
októb. á Vatngnesi í Húnavatnssýslu, í svo
ncfndri Vitavík, miliurn Krossaness og Hind-
ingsvíkur, er þar bar afc landi kaupskipifc Vai-
borgu, sem var eign stórkaupmanns Hildebrandt
og Uom frá Kattpmannahöfn hlafcifc mefc mat-
vöru og ýmsar abrar vörur, og átli afc fara afc
Ilólanesi; en þá þafc var komifc inn f flóann
skall á þafc lúb áburnefnda útnorfcan ofsavefc-
ur og blindhrífc, svo eigi sást út fyrir borfc-
stokkana; skipifc bar þar afc, sem klettar cru
fyrir, uppá hverja einn og einn skipverjanna,
án þess þó afc vita liver af ö?rnm, gátu stokk-
ib, vortt þetta stýrimafcurinn, 2 hásetar og
matreifcsludrengnrinn. A skipinu var sem far
þegi Cand. pliilos. Slefán Jónsson þorsteius-
sonar landlæknis, sem einnig gat komizt upp-
á klettinn, en jafnskjótt sogabi brimifc bann
út aptur, og haffci þó einn þeirra er enn stób
á klettinum, náfc til Stefáns, en sjórinn sleit
liann af manninum úfcara út aptur, svo Stefán
drukknafci þegar. þá stýrimafcurinn komst upp
á klettinn, sá liann þafc seinast til skipherr-
ans, afc hann ásamt syni síntim stófc vifc stývi-
mannshúsifc efcur káiietukappann, en þá kom
einn bofcinn, sem mölfafci þetta burtu, og í
því hvarf skiperrann og drengurinn, og sáust
eigi framar, eu skipifc braut f spón. Gjá var
lítil fyrir ofan klettinn, er þeir er afkomust,
nrbu afc fara yfir, og hittu þar fyrst hvorir
afcra, en er þeir höífcu allir gengifc skammt
uppá land, hittu þeir götustíg, sem þeir fóru
eptir nus þeir fundu fyrir sjer fjárhús og þeir
fúru inní og ljctu þar berast fyrir nm nútt-
ina, en um morgunin sáu þeir heim til bæj-
arins og lijeldu þangafc, var þafc þá Krossanes.
Skipbrotsmenn þessir voru þegar fluttir sufcur
( Reykjavík. þafc litla scm rekib hafbi af
strandi þessu, var bobib upp 20 s. m 70 tunn-
ur mefc korni í, meira og minna skemmdtt,
höfbu rekifc afc kalla lieilar á land, og hver
þeirra afc mefcaltali selzt vifc uppbofcifc fyrir
8 mk., 4 heilar brennivínsfunnur höffcu og
komifc npp, seldizt hver þeirra fyrir hjerum
13 rd. Sumt af skipstrandi þessu fannst þar,
hjer og hvar í malarkömbunum, þeir voru því
bobniruppí köflum, eba þab af strandinu sem
kynniafc vera í þeim. Skipifc Vaiborg baffci verib
orbib mjög gamalt og fúib, og þvf eigi feng-
izt ábyrgb á því. Vörurnar, sem voru í skip-
inu, höfbu ab vísu verib ábyrgtar, en mjög lágt.
SKIPTAPAR
Laugardaginn 7 ágúst í sumar sem leifc,
fórst bátur úr Reykhúlasveit í Barfcasirandar-
sýslu mefc 4 kallmönnum og 2 kvcnnmönnnm,
er fóru inní Saurbæ tii afc taka þar söl, sem
þeir lilóbu bátinn mefc. A heimieifcinni hvessti
og jafnframt lentu skipverjar í straumröst, svo
ágjöf varfc mikil, cn báturinn hlafcinn og sökk
þegar. 2 mennirmr komust á kjöl og varb
þeim bjargab ; formaburinn lijet Bjarni Eiríks-
son frá Hamarlandi. 27. s m. hvoifdist bylta
á skeri ailskammt frá landi fyrir innan Nausta-
vík á Árskógsströnd vifc Eyjafjörb vestanverb-
an, meb 1 kallmanni, unglingsmanni og stúlku,
er hjetu Jón, Tryggvi og Rósa, sem öll korn-
ust á kjöl, og voru þar til þess byttunni ept-
ir litla stund hvolfdi upp aptur, þeir komust
upp í hana, en Rósa sást eigi koma upp apt-
ur ; byttuna rak ab landi svo þeir komust úr
henni, en þá var Tryggvi svo langt leiddur,
ab hann komst hvergi, en Jón skreiddist
mjög þiekabur heim til næsta bæjar og sagbi
þar til um atburfcinn. þegar ab var komib
aptur, var Tryggvi örendur, ogstúikan fannst
þegar, og þab, sem á byttunni haffci verifci.
MANNALAT.
J>ann 16. ágúst 1869, varfc sá sorgarat-
burfcur á þiiskipiriu Gefion, afc yngismafcur Jón
Svcinsson lirökk útbyrfcis á hægri eigling
skammt framaf Ilaganessvík í Fljólum. Skip-
herrann Jón Loptsson, alkunnur snarræfcismað-
ur, fleygbi sjer strax útá slupshliMna ab reyna
ab bjarga honum ; en sú tiiraun, sem og abr-
ar tilraunir skipverja ab ná honum lifs eba
libnum, urfcu allar árangurslausar.
Jón sálugi var fæddur 30. ágúst 1848 á
Hraunum í Fljótum, og var sonur liinna gófc-
frægu lijóna ófcalsbónda Sveins Svcinssonar og
konu lians Llelgu Gunnlögsdóttur, þááHraun-
um nú í Haganesi, og hjá þeim uppalinn og
nú til heimilis,
Mefc þvf liann var atgjörfismafcur til sál-
ar og líkama, einstaklega vandafcur, dagfars
prúfcur, hreinskilinn, gófchjartafcur og í einu
orM sannkallafc valmenni; og svo vinsæll ab
kalla mátti hann væri liugljúfi alira er vib
hann kynntust, varfc þetta sviplega fráfall hans