Norðanfari


Norðanfari - 22.02.1870, Side 4

Norðanfari - 22.02.1870, Side 4
eptir sig konu og 3 börn í <5megb. 3. Kríst- mundur Bjarnason vinnumafmr frá Valdalæk, átti hann eptir kcnu og 2. börn ung. 4, Olaf- ur Jónsson vinnumaf ur á Brei&abólstaf) ókvænt- «ir, mafur fullt mifaldra. 5. Björn Pálsson unglingspiltur frá Saurbæ. þyldr skiptapi þessi orfinn meb nokkrum ólíkindum, þar sem veb- ur var eigi hvassara en svo af) bátunum var fuilfært, skipif) aö sögnum ekki meir enn hóflega hlatiif), og stjórnari gófur og hásetar ab roinnsta kosti, sumir vanir og góiir sjómenn. Skipib rak á hvolfi nokkru sítar á Ánastöfum hjer inn á nesinu vestanvert, og var sigla og reifi, fast vib þaf). f>eir sem skotafe höffu skipife, þar sem þafe rak, þykjast hafa sjefe merki til, afe eitthvafe af reifea hafi bilafe, svo seglife sem var skautasegl, hafi afe líkindum fallife út f sjó, muni þá skipife strax hafa tekife liljeborfeasjó í sig, og fyllt og hvolft sífean. þessi getgáta cr víst hin líklegasta, og líklegri en hin, afe menn- irnir hafi verife ógáfeir, því menn vita þafe mefe vissu, afe þá þeir lögfeu frá landi, voru þeir algáfeir og formafeurinn þar hjá bindindismafeur. Fiskafli hjer á norfeurnesinu, varfe hjá flestum lítill, og ollu því mikif) ógæftir, 450 er hjer langhæstur hlutur ; vife Mifefjörfe urfeu hlutir hærri 500—600 og hjá einstökum nokkru hærri. í !)rífeunum, sem gjörfei fyrir sólstöfe- urnar, er hjer stófeu í 11 daga mefe mildu fannkyngi og vefeurhæfe seinustu dagana, kom hjer dálítill hafíshrofei upp afe Nesinu, þó eigi nema víknafyllir, en ekki hafa menn sjef) neinn ís óti fyrir. Jarfbannir er nú afe heyra all- stafear afe, svo gaddhestar eru almennt komn- ir í hús og mjög vífea alls engin snöp fyrir neina skepnu. Úr brjefi afe austan 20. janm. 1870: „Síb- an jeg skrifafei þjer 17. nóv. f, á. liefir tífein verife hörfe og óstöfeug hjer um Austurland fram undir þessa daga, þó voru vífeast nokkr- ar jarfeir langt fram á jólaföstu, en frostin opt grimm (ailt afe 16 gr.). Um jólin komu bleytu vefeur, sem gerfeu vífeast jarfelaust, og aptur um nýárife önnur. Eptir þau bleytuvefeur, varfe hvergi jörfe til muna, um Austurland, nema á einstöku stafe lítife eitt til heifea brúna, og á Jökuldal. þar var alltaf jörfe. Nú fyrir þrem dögum gcrfei þýfeu og var mikil bláka í gær, svo mikil jörfe kom upp, þar sem snjógrunnt var. En þafe var einkum í efri sveitum Fljóts- dalshjerafes og vife sjó í sufeurfjörfeum. Efþessi bati helst lifnar vonin bjá okkur, afe fjenafeur- inn verfei ekki í svo miklinn vofea, sem horffei til í haust. Veikindí eru nú vífeast líiil um austurland. Mi8lingaruir eru hættir, þafe jeg veit, og tauga- veikin er óvífea. Hafa cngir nafnkenndir dáife sífean jeg skrifafei þjer seinast. Nú eiu bágindin af) byrja manna á milli, og kemur sjer nú harla vel kornife, sem mann- vinir eriendis bafa gefife uaufeiífeandi aumingj- um hjer á landi. Af því komu til Austur- lands í haust einar 2—300 tunnur og eru nú sýslumenn okkar búnir afe skipta því milli hreppanna, en hreppamenn skipta aptur milli hinna bágstöddustu. f>ó engir geti fengife nema iítife þegar mefe- al svo margra er afe skipta, dregur þafe fram líf þeirra, sem bágast ciga um nokkurntíma, og verfeskuldar miklar þakkir frá okkur til þeirra sem geflfe bafa. PÉRE IIYACINTHE. j,Vjer erum eigi afe eins börn kirkjunnar, heldur og synir tíma vors, synir aldar vorrar, liverri vjer erum skyld- ir um kærleika og þakklæti". Mafeurinn, sem inælt hefir þessi orfe, er Pére Hyacinthe, prí- órinn fyrir karmeliterorfeunni á Frakklandi, hinn vífefrægi prjedikari frá Maríukirkjunni í París, og einn af afbragfesmönnum lieimsins. þegar nú þvílíkar raddir taka til niáls í kirkj- unni, þá eru þafe teikn tímans, sem mcnn eiga vel afe taka cptir, því heldur sern mafeurinn hefir á sjer meira álit frá hverjum þau koma. þessvegna heíir nafn Pére Hyacinthes verife nú á hinum sífeustu dögum, svo at) kalla á hvers manns vörum ; þafe er líka mefeal annars aut- sætt af blöfeunum, hve mikife mönnum íinnst til orfea hans. Pére Hyacinth, er fæddur 10 marz 1827, í Chateau Gontier í hjerafeinu Mayenne á Frakk- landi. þá er liaiin var þriggja ára, flmtist Iiann mefe föfeur sínum, scm var rektor vife háskólann í Pau livar liann ólst upp til þess hann var 18 vetra. 1845 fór hann á kenn- araskólann Saint Sulpice í grend vife París; hjer komst hann fyrst í kunningskap vife hinn nafnfræga Erneste Ranan. 14. júní 1851, vígfeist hann til prests í Maríukirkjuniii. þafe þykir ljósastur vottur um gáfur hatis, lærdóm og ástundun, afe hann stuttu eptir vígslu sína, varfe skólakennari (prófessor) í heimspeki, vife Seminariet (kennaraskólann) í Avignon, og 1854 tókst hann á liendur skólakennaraembættib í trúarbragfeafræfei (Hogmatik) í Nantes; en þafe átti ekki eins vel vife liann afe vera skólakenn- ari sem prestur. þessvegna tók liann ati sjer prjedikunar embættife í Saint Sulpice kirkjunni í París, en þá þóiti eigi jafnmikife kvefea afe ræfeum hans sem sífear. 1858, gekk liann í Ðominikarier fiokkinn, og 1859 í Karmeliter- orfeuna ; og lauk þar vife lærdóin sinn (Novieiat) 1861. Upp frá þessu liófst liiö postulicga iíf hans. Fyrmeir hafíi þafe verife venja í París, afe prjedika rúmhcilaga daga á föstunni, en seinna lagt undir höfufe ; þá nú Hyacinthe var orfeinn prestur í Parísarborg, baufe erkibyskup- inn honum, afe takaisppapturþann sife, afeprjedika á nefndum dögum hinar svonefndu föstupredik- anir. Næsti prestur í Uallinu á undan Hyacinth hjet Pére Lacorfeiare, orfelagfeur gáfu-og mælsku- mafeur, svo þafe var cigi alira, afe fylla rúm hans ; eigi afe sífeur þótti þó Pfere Hyacinth, ekkcrt standa honum á baki. Sem ræfeumafe- ur efea prjedikari, cr nú Hyacinth orfeinn vífe- frægur. í hvert skipti er hann prjedikafei í Maríukirkjunni, sem er cngin smákofi, fylltist hún af fólki og þafe löngu á undan því sem meesa var byrjufe, og grúi sem ekki náfei sæt- um. Ilyacinth er engin mófeins prestur ; held- ur er þafe hinn mikli lærdómur iians, himnesk andagipt, fagri og átakanlegi framburfeur og kurt- eysa látbragfe hans, sem hrífur á tillieyrendurna. Fregnin um ræfeur. og einurö Hyacinthes hefir hljómafe mcfeal annars sufeur á ítalíu,svo afe Markvis (stórherratitill á Englandi, Frakk- landi og Italíu) einn af Willamarina, hefir rit- ab Hyacinth brjef, sem dagsett er 25, sept. 1869, í hverju Markvísinn kemst þannig afe orfei: „Ágæti postuli sannleikans, frarnfaranna og hugprýfeinnar I Ileill sje yfeur fyrir hrjef yfear og hife veglynda og htigrakka Tiugarfar yfear. þafe cr komife niál til , afe elnhver voldug rödd heyrizt til þess afe smána þá, er afbaka trúarbrögfe Krists og okra meb þau ; þafe er kominn tími til, já fyrir löngu sífean, ab þar verfei Ijós, afe kristindómsins og náö- arbofeskaparins einfaldi, en öliu æferi sannleiki, sigrist á lyginni og myrkrinu*. Hyacinth svar- afei brjefinu aptur á þá leife, afe hluttekniug Markvísins, hvetji sig til þess, afe komast sem lengst áfram á hinum nýbyrjafea vegi sínum, og því heldur, scm Ítalía geti iiaft óractanlcg áhrif á spursmálife um breyting kirkjunnar. Æfesti prestnrinn fyrir Carmeliter klaustr- inu, skorafei á Hyacinth, afe snúa aptur tii ldaustursins innan 10 daga, annars verfei hann settur út af sakramentinu og bannfærfeur. í’rátt fyrir þetla fór Ilyacinth tll Vcstiirheims, hvafean hans er aptur bráfeum von, Ilann er nú sottur frá ölktm embætlum síniim. SKÓLAMENNTUNIN á Frakklandi, þykir vera ágæt, fyrir alla þá, sem eru af æferi stigum efea vel efnafeir, en fyrir hina, sem sje mifeur meigandi og fátækir hin aumasta, cr því til dæmis, ab í 700 lireppum (Communer) voru 1865, alls cngir skólar. Skýrslurnar yfir þá, er gefnir liafa verib í hjónaband 1865, var hjer urn fjóifei hver briífegiimi, er eigi gat skrifab nafnib sitt undir hjónabandsskilmálana, en afe eins 2 af hverjum 5 brtífeum. Eptir skýrslu lilutafeeigandi ráfeherra, voru 1867 afe eins 67 af 100 brúfegumum, en 98 af 100 brúfeum, sem skriíandi voru. Fjórfei parturinn af þeim unglingsmönnum, er skyidafeir eru til her- þjónusiu, kunni hvorki ab lesa nje skrifa. Af hverjum 100, sem kærfeir höffcu verife fyrir dómstólunum, fyrir afbrot efea illvirki, voru 85 af þeim, sem fengife höffeu litla efea enga til— sögn. Einkum tielir nú einn mafeur á Frakk- landi, afe nafni Jean Maces, gengist fyrir því, ab berjast sem þafe heitir, gegn „fáfræfeinni“ ; hafa 5000 manna gengife í life mefe honum, þó þafe sje Iítill flokkur af 40 milliónum manna, þeir galiar Iiafa hingafe til verife, auk þess, sem áfeur er getife, á þeirri menntun, sem stjórn- in hefir veitt í skólunum, afe menntunin er skorufe vife vissar vísindagreinir og sem ekkert geta verife í sambandi við stjórnarástand rík— isins nje liin almennu mál. Maees segir, a fe þar sem mjög árífeandimálefni, eigi hlut afe og hife almenna snertir þarverfei allirafe vinnaafe, hver sem bezt getur. Á íslandi eru 170 hreppar, en einn barnaskóli. scm stjórnin afeeins styrkir. Hvörsu mundi því hafa farife hjer ab stöfnum nieö uppfræfeinguna, ef eigi væri á flestum heimil- um hjer á landi, einskonar barnaskóli, í sam- bandi vib þafe sem prestarnir fræfea ungdóminn, eba afe flestir foreldrar, eru þó svo, mann frarn af manni, afe þeir kenna börnnm sínum krist- indóm sinn og afe lesa og sumir afe skrifa. þeir munu líka, því betur, fáir, sem ekki kunna ab lcsa, cfea draga til stafs. AUGLÝSING. Scint í haust efea nálægt veturnóttum, var dregin til mín hvítur hrútur veturgamall, mefe rjettu marki mínu : sneitt fram. hægra; hlafe- stýft framan vinstra, — afe sjá lambmarkafe- ur — sem ekki var fóferafeur hjá mjer í fyrra. Jeg get ekki mefe rökum helgafe mjer hrút þenna, og ekki heldur mefe öllu afsalafe mjer lionum, því mig vantafei 10 lömb af fjalli í fyrrahaust, get svo ekki fortekife, afe eitthvert hrútiamb hafi sloppife á fjall frá mjer ógjelt; hrútur þessi hefir útlit fyrir ab hann hafi ver- ife smár á fráfærum, og hornin mjög Iítil; en alls ekki afe hann hafi verife valin mefe vilja fyrir brundsaufes efni. þetta eru þær líkur scm jcg get fært til þess, ab áminnstur hrútur kunni afe vera mín eign. Jeg vil nú bifeja hvern þann er kynni afe eiga nijer sammerkt, hjer f nærsveitunum, afe láta mig vita þafe, og 8Ömnleifeis færa rök til ef liann viii helga sjer þenna hrút. Arnhaldstöfeum í Fljótsdal 10. nóv. 1869. Magnús Jónsson. Brennimark Jens Kristjáns Oddssonar á Stóru- tungu í Bárfeardal: J K 0, -----Sigurgeirs þorstcinssonar í Vindbelg • í Skútustafeahrepp: 18. 25. Árib 1867, vefejufeu fimm ungir menn í Berlínarborg um þafe hver þeirra lengst gæti vakafe, en allir settu þeir sjer fyrir afe vaka í 7 daga', og áskildu sjer afe mega neyta allra þeirra mefeaia er þeir vildu til afe halda sjer frá svefninum. þeir byrjufeu á þessu vefemáli 29. okt. Á nóttunni var nú dansafe og drukk- ife sterkt kaffi, en á daginn voru brúkafear út- reifeir, skotife, skilmast og drukkife kaffi á hvbrj- um hálfum klukkutíma. Af þessuni fimm vann einungis einn vefemálið, en haffei eptir þessa 7 daga ljettst um 25 pd . Tveir sofnufeu út afeptir 130 klukkutíma, eöur 5J dag. Einn liggnr veikur af lungnahólgu, og einn, sá fimmti, sofnafei á hestbaki í dýragarfeinum, datt ofan og iiandleggsbrotnafei, _________________________________________________/ Eigandi og ábgrgdarmadnr Björn JÓnSSOD. frentafeur í preutsm, & Akureyri. J. Sveiníson.

x

Norðanfari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.