Norðanfari - 17.03.1871, Blaðsíða 4

— 30 —
son minn, er var mjög ánægjulegur drengur.
O! hvaí) marga eanna ánægjustund jeg hefi
haft af þvf, aí> leika mjer ah þessum dreng
Og annast um hann ! Hversu innilega var
ekki hjarta mitt tengt vib þetta barn ; en þó
bar jeg svo litla umhyggju fyrir þess sönnu
velferí)! hve litla þakklátsemi sýndi jeg skap-
ara mfnum fyrir gæzku hans viö mig! hve
illa gætti jeg þeirrar skyldu, a& kenna syni
mfnum á nnga aldri, þaö sem hann var Gu&i
um skyldugur. þá var jeg blinduí) af synd-
um mínum; jeg 'naf&i haft of-mikln láni ab
fagna til þess, ab geta verib þakklátsöm ; og
ekki fyrri en ögæfan dundi yfir mig, gat jeg,
fyrir Gu&s dendanlegu náb og miskunsemi,
farib ab hugsa um skyldur mínar. Nú leib
tfminn ; þaö hlö&st á okkur ómegö, og 9 árum
eptir a& jeg giptist, haf&i jeg cignast 5 börn, sem
allt voru drengir. Maíurinn minn hafíii meí) ibni
og reglusemi í störfum sínum, áunnií) sjer tals-
veröa fjármuni, og viö vorum ánægb me& lífií).
Hann var líka ástrfkur vib mig — hann hafbi
allt til ab bera sem eiginmann gat prýtt. Jeg var
farsæl kona, ánægb og glöb roóliir; enginn
skýflóki sást svífa yfir mjer.
En því skyldi jeg dvelja lengur vib þessa
björtu hlib æfisögu rainnar? Saga mín er
sorgar-saga, saga um vonir sem brugöust og
breyttust í margfaldar hörmungar. Lesib hana
og hlustib á mig, þjer sem leikib ybur ab fri&i
og farsæld heimila y&ar, þjer sem fyrir gróba-
sakir erub reibubúnir, a& leggja bæbi líf og
sál í sölurnar, þjer sem stráib blómum yfir
sjálft helvíti og beinib þangab braut fyrir
margan fáráblinginn meb ybar banvæna
drykkjuskap. Ef ybur þykir jeg vera ofstór-
orb, þa lesib dálítib lengra, og sjáib hörmungu
þá, sem einn ybar hefir unnib á heimili mínu
Jeg man vel eptir einu kveldi i desembermán;
þab var hvasst og kalt; jeg vakti lengi fram-
yfir vanalegan háttatíma, og beib þess a&
maburinn minn kæmi heim frá störfum sínum.
Hann hafti aldrei fyrr orbib svo seintfyrirab
kveldi dags, og þab olli mjer nokkurrar á-
hyggju- Jeg sat í stólnum roínum einsömul
og hlustabi hálfhrædd, hvort jeg heyrbi nokk-
urt fótatak 4 stjettinni fyrir utan húsib. Kl.
var búinn ab slá 1, 2, 3, og enn kom hann
þó ekki. þreytt og köld lag&ist jeg upp í
rúmib mitt, ekki til ab sofna heldur til ab
væta koddan meb tárum mínum. Hjarta mitt
var harmþrungib, söknm þess ab mig grunati
ab ekki mundi allt fara meb felldu um mann-
inn minn. Nálægt kl 4 heyrbi jeg, ab geng-
ib var hratt eptir götunni meb hávaba mikl-
um ©g rifrildi. Flokkurinn stabnæmdist vib
húsdyr okkar, jeg heyrbi málróm mannsins
tnfns og heimtabi iiann a& komast inn- Jeg
gekk ofan og lauk upp dyrunum. Hann horfbi
stundarkorn alvarlega framan í mig, en þá er
hann a&gætti hib náföla andlit mitt, sem enn
flaut f tárum, skipti hann litum, og tók ab
afsaka sig fyrir þab hvab lengi bann hefbi
látib mig bíba eptir sjer, og gekk svo npp í
herbergi okkar. Hann fór ab veitingaborbinu,
ábur enn hsnn báttabi, til ab fá sjer í einu
staupi. Flöskurnar voru þá tómar; hann
hugbi cptir brennivínskrús sem þar átii ab
vera. en hún var líka tóm. þelta gekk fram
af mjer, jeg vissi, ab hvortveggja var fyllt
fyrir fám dögum Nú opnu&ust augu mín og
mjer til skeifingar lá þab nú Ijóst fyrir mjer,
ab maburinn tninn var orbinn drykkjumabur,
og kom nú einmilt heim frá drykkjuslarki.
Jeg tók höndum fyrir andlit mitt og leyndi
tárum mínum, um leib og jeg reyndi ab út-
rýma þessari skelfiiegu hugsun. Æ! hvílík
óumræbileg sálarangist greip mig á þessari
stundu I Maburinn minn — yndi hjarta mins
— fabir barna minna skyldi svívir&a vit sitt
og flekka mannorb sitt meb ofdrykkju — þab
fannst mjer ómögulegt ab gæti verib —. Dag-
inn eptir fór hann miklu se'mna á fætur en
hann var vanur Vib höfbum bebib hans meb
xnorgunverbinn, og elztu börnin tóku a& hvísl-
ast á, þegar hann kom inn í berbergib, eins
og þeim ógnabi, hvab torkennilegur hann var.
Abur en hann gengi til bor&s, var einn drengj-
anna sendur eptir brennivini til vfnsölumanns
þar í grend. Jeg vissi raunar, a& hann bafbi
ætfb drukkib eitt staup & undan morgunverbi,
en aldrei hafbi þab sjerlega vakib athygli
mína fyrr en þenna dag. Jeg hugsabi nu
meb mjer, ab jeg skyldi stillilega, en þó skorm-
ort lei&a honum þetta fyrir sjónir, og koma
honum til ab leggja af þenna ijóta vana, me&
vinsamlegum og sibferbislegum fortölum Und-
jr eins og morgunverbi var lokib, gekk jeg
inn i daglegustofuna, og bab hann a& koma
œeb mjer. Hann gekk gla&iega eptir mjer,
og þótti mjer vænt um þab, hann loka&i apt-
ur hur&inni og settist hjð mjer á sofann Jeg
tók blíblega f hönd hans og leit upp á hann
me& svo mikilli ástúb sem jeg gat, og fór ab
minnast á fyrstu vi&kynningu okkar, fyrstu
ástir okkar og giptingu, og hversu ágætlega
þá horf&ist á fyrir okkur. Jeg minntist á nú-
verandi stöbu okkar, og hversu mikla virb-
ingu allir sýndu okkur ; síban lag&i jeg fyrir
hann einarblega þá spurningu: hvort hann
væri ekki hræddur um ab allt þetta yrti a&
engu, ef hann hjeldi áfram meb ab láta ept-
ir lilhneigingu sinni til áfengra drykkja. Hann
hlusta&i á mig meb athygli og svara&i bros-
andi, þegar jeg hætti, a& eitt stanp af brenni-
víni, einstöku sinnum, gæti varla gjört sjer
mikib mein. Hann kva&st ekki hræ&ast þaí>,
ab hann yrbi þræll vanans; hann þóttist geia
hætt, þegar þab saka&i hann, og sagbi ab jeg
mætti vera óhrædd um sig ; þvf hann bæri
ofgott skynbragb á eigin velferb sína til þess,
a& hann yr&i drykkjuma&ur — þab eru löár
síban þetta var. Engin hófsemdar- nje bind-
indisfjelög voru þá stofnub, og alþýba var eng-
anveginn eins vel frædd og hun er nu. Jeg
vissi þab var vani ab hafa allskonar áfenga
drykki ( húsinu til a& veita gestum. þab var
opt húsfyllir hjá okkur af gestum, og jeg vissi
a& vib mundum vera höf& a& hábi, ef vib legb-
um nibur, ab veita vín á heimili okkar. þú
var jeg fullkomlega sannfærb um, ab mabur-
inn minn mundi öldungis fara meb sig, ef
þab kæmist ekki á, og stakk jeg upp á þessu
vib hann ; hann starbi á mig eins og honum
hnikkti vib. „Nei, nei* 1 hrópabi hann, „þa& skal
aldrei verba ; þab gjöra nágrannar okkar, sem
hafa þó minni efni. og þá hljótum vjer líka ab
gjöra þab. þab er ekki miklu tilspillt, þó
menn súpi eitt staup af vtni, og þab ætla jeg
ab gjöra, þegar mig langar í þab“. Jeg er
á því líka, elskan mín 1 a& eitt staup saki nú
ekki mikib; en þab er ekki eitt staup sem jeg
er a& kvarta um; en jeg hefi nú um tíma
tekib eptir því, a& þú drekkur mörg yfir dag-
inn. Vaninn hefir fengib vald yfir þjer á svo
stuttum tíma, a& jeg er daubhrædd um a&
illa fari. „Hvaba heimska“, sag&i hann gób-
mótlega; „þab er eintóm ímyndun“. Hvort
sem þab er fmyndun eba ekki, elskan mfn,
þá hefir mjer fallizt eins þungt ura þab, og
þab hef&i verib avo í raun og veru. Þ«b er
ekki lengra en sífcan t gær, ai) jeg sá tvo
elztu syni okkar standa vib veitingaborbib, og
var aubsjeb ab þá langabi mjög í víniö; og
trúir þú því, a& hann Vilhjálmur okkar iitli
nábi í dálftib af því og varb a& hátta ábur
en klukkan var 4, svo drukkinn a& hann gat
eigi stabibl „þá verbur a& læsa flöskuskápn-
um“ svarabi hann í heldur styttingi; „þab
sæmir ekki a& vera svo ókurteis ab vísa vín-
inu á dyr. — þa& li&u nú nokkrar vikur,
þangab til tna&urinn minn kom ekki heim, fyrri
en eptir venjulegan hátta tíma. þegar hann
f þetta sinn kom heim, var hann mjög drukk-
inn. Hann hratt mjer þá frumtalega frá sjer,
þegar hann kom inn, og skeytti ekkerttárum
jnínum. Eptir þetta varb mjer lífib þungbært,
kinnar mínar urbu fölar og augun raub af gráti.
Á 5 næstkomandi árum kom ma&urinn
minn opt heim drukkinn. Árangurslaust taldi
jeg um fyrir honum og mælti móti þessu at-
hæfi hans. Jeg sýndi honura alla þá blíbu
er jeg gat, gjör&i allt sem jeg mátt til ab fá
vilja hans framgengt, og gjöra honum heim-
ilib gebfelt. En þrátt fyrir þetta allt, fjekk
jeg opt i sta&inn rustaleg og þóttafull fáryrbi.
þegar hann var ódrukkinn, var hann blí&ur og
ástd&legur, og fús til ab lofa öllu fögru um
a& sjá ab sjer. þá leit út eins og hann findi
vel tii þess hve stórlega hann gjörbi á hluta
minn. Engu ab síbur fjekk ofdrykkjan ör-
uggt hæli i drykkjukleía okkar, og hvab mab-
urinn minn ekkert vera í hútí, þó hann skcmmti
sjer í honum vib og vib.
Vaninn hafbi því mibur fengib yfirhönd
svo ekkert varb vib rá&ib. Ilann var orbinn
þræil tilhneiginga sinna. Honum var ekki fram-
ar unnt ab standa méti freistingunni; bænir
konu hans og tár barna hans, sem bann haf&i
steypt i volæbi og svívir&ingu, gátu ekki bjarg-
a& honum. Aptur libu 2 ár í djúpri og ó-
umrætilega sárri eymd. Allt af fór verr og
verr, Börnin mín haffci í fyrstu hryllt vrb
athæfi föbur eíns, en tóku nú ab hæba hann.
Harm vanrækti storf fiín, svo nu for ab ganga
af honum óbum, og varb jeg fyrst áskynja
um þessa bágu málavexti, þegar rommsöhi-
mabur nokkur gjörbi skuldaheimtu abför ab
okkur. Jeg varb undireins ab gefa vebmála-
brjcf fyrir húsi okkar, tii þess ab verzlunar-
fje manns mfns yrbl efeki gjört upptækt. Hannl
lofabi nú ab taka sjer fram. Jeg trúbi hon-|
um, og fjekk honum í hendur allan þann fjár-
hlut, er fa&ir minn sálugi háfbi sett á ■ vöxtu|
handa mjer. Samt sem ábur sóa&i hann þesse
fje eins fljótt og hinu fyrra. Og 1S árum|
eptir ab jeg giptist hlaut jeg ab reyna, ab jeg
var vesalingur, útskúfub f heiminum og haf&il
hvergi höfbi mfnu ab ab halla.
Mjer Ifbur aldrei úr niinni morguntfmíl
einn f janúarmánubi. Vebur var fealt og hvast.l
Maburinn minn haibi ekki komib beim allal
nóttina, og jeg sat vib ofnin í daglegu stof-l
unni. Jeg hugsabi þá til umlibinnar æfi minn-l
ar, og var ab íhuga glebilíf æskunnar. Jegl
gætti þess eigi, ab augu mfn höfbu misst feg-|
urb sína, og kinnarnar blóma sinn, og ab jegl
hafbi svo mörg sorgarár Hfab. Jeg hugsabi till
foreldra minna, sem nú voru dánir og horfnirl
sjónum, og til þess hve innilega þau höfbul
eiskab mig ; til æskuvinstúlkna minna og mínsl
skemmtilega brúbkaups. í þessu bili hrökkl
jeg upp vib þab, ab barib var a& dyrum hartl
og brobalega. Nokkrir menn komu inn, ogl
leit jeg eptir hvort maburinn minn væri ekkil
í þessum iióp, en þab var ekki. þeir vorul
komnir, sögtu þeir, í óþægilegum erindagjörb-
um. Maburinn minn var or&inn gjaldþrota, og I
þeir voru komnir til ab taka liús hans og eig-
ur upp í skuldir. Jeg slepti án umkvörtunar
hinu fagra húsi mfnu og öllum þess kostulega
búnabi. Jeg fór meb manni mínum í lágan
og ljótan kofa. En jafnvel þar hefbi jeg þú |
gctab verib farsæl. En mín bi&u enn þá ný-
ar og nýar raunir. Hjer átti jeg ab lifa þab, I
ab sjá 2 syni verba ofdrykkjumenn, og sjá ál
bak hinum 3 til hins kyrrláta livíldarstabar. I
0 ab jeg hefbi heldur mátt fylgja þeim öllum|
til grafar f æsku þeirral
þab var eitt illvibriskveld veturinn 1824.1
Tveir sona minna hofbu þann dag verib ásjól
vib aflabrögb; og 2 hinir elztu höf&u farib meb I
föbur sínum til bæarins. Jeg sat beima vi&l
eldinn, sem því nær var kulnabur út, og var
a& búa til drykk handa yngsta syni mfnuro;
hann lá máttvana á lágri dýnu vib hli&ina »
mjer og var mjög abframkominn f flekkusótt.
Tárin hrundu nibur kinnar mínar, fhvort sinti
er kveinstafir hans komu mjer til eyrna; þa&
var a& draga af honum raeir og meir. Jeg
fór á fætur til a& hagræba honum ; þá var&
jeg þess vör, a& hann var orðtnn náfölur í
andliti. Jeg reyka&i a& rúminn. Hann stundí
vib einu sinni, og svo lei& öndin upp af hon-
um Hvab lengi jeg hefi legib í öngviti, veit
jeg ekki, en þegar jeg leit upp aptur, varjeg
kominn í anna& lierbergi; kertib var brunni&
ni&ur f plötuna og eldurinn daubur til fulls.
Vib hlibina á mjer lá sonur minn vafinn lík—
blæura á fjöl, sem lögb var ofan á 2 stóla;
hann sem fyrir skömmu var heill og hraustur,
en nú kalt og þögult lík.
(Framh, sí&ar).
AUGLÝSINGAR.
Út af áskorun þeirri er prentsmibjunefnd-
in gjör&i í fyrra vetur til alþingismanna í
Norbur- og Austuramtinu, um a& safna fje-
styrk handa prentsmibjunni á Akureyri, hefir
orbib sá árangur, ab prófastarnir Halldór Jóns-
son á Hoíi í Vopnafirbi og Sigurbur Gunn-
arsson á Hallormstab hafa safnab 90 rd , hinn
fyrtaldi 50 rd. . en binn síbarnefndi 40 rd.
styrk handa smibjunni. Fyrir hvab vjer vott-
um þeim og hjerabsbúum þeirra vort virbing-
arfyllsta þakklæti.
Prentsmi&junefndin.
Aimennur prentsiMidjufund-
ur verbur haldinn á Akureyri, m i & v i k u-
(1 a g i n n 21. júltí, f húsi þvf er auglýst
verbur fundardaginn. Og skorar nefndin á
alla Norbur-og Austuramtsbúa, ab hlutast til
um, a& fundur þessi verbi svo vel sóttur, a&
þar geti komib f Ijós hvern áhuga og álit
hver einstök sýsla hefir á prentsmibju sinni,
eila tapar hún atkvæbis rjetti sínum.
Prentsmibjunefndin.
— Hjá mjer undirskrifu&um verbur haldiö
uppbob hinn 14. aprfl næstkoraandi, á ýmsu,
til a& minda: 2 hestum, 1 kú snemmbærri, og
nokkrum ám og gemlingum, sumt ýmsum bús-
gögnum, flestum nýlegum.
Naustum 17. tnarz. 1871.
P. Chr. Petræus.
Eigandi o/j ábyrgdarmadur Björn JÓnSSOÐ*
prcatabur I pwutsæ. 4 Aknreyrl. J. Svelnseon.