Norðanfari - 13.07.1871, Blaðsíða 2

byrgfcina. Vetrarvinnu og annari iSjugemi á-
vallt ab linigna, og því til sönnunar skulum
vjer nefna, ab 1867 var flutt burt úr landinu meit
en miljdn pnnda í öunninni ull, og gœti menn
ab, a& allur saubfjenafiur á Islandi er ekki
einu sinni hálf miljón, má af þvf marka, hvaí)
tóvinnu og vetrarvinnu lííur á Islandi. þetta
er eatt, þótt sorglegt sje.
Komi mabur inn I búíiirnar til fslenzku
kaupmannanna, rekur ma?ur undir einsaugun
í allmikib af útlendii tóvöru, og þar á mebal
mikib af ullarpeisum frá Færeyjnm og Noregi
sem reyndar eru eigi úr sjerlega vanda?ri ull
(hún er eigi einu sinni eins gó& og almennt
gjörist á Islandi), og sem ab eins eru rúmt
pund a& þyngd. þær eru alment seldar á
2 rdl. , en verS Islenzkrar ullar er 18—32,
pnndi&, og optast nær minna, þetta ætlum
vjer a& sje fullglöggur vottur þess, hve skamt
á veg iina&ur er komin á Islandi. I bú&um
þessum er ennfremtir mikiö af ruddalegum og
óvöndu&um bómullarljereptum, sem eru seld
á hjcr um bil 20 sk. alinin, og þa& er sin-
mitt þetta óræsti, sem Islendingar hafa nú vf&a
innst klæ&a, f sta& þess a& fyrir hjer um bil
40 árum sí&an, voru næstum eingöngu í ullar
skittum næst sjer, og er þa& mun hollara og
hentugra þar sem jafn kalit er og hjer, held-
ur en bómullarljereptin, sem nú tíikast.
Fyr á tímum vir&ist vetrarvinna hafa
veri& í allmlklum blóma hjer á landi, þvf a&
f sögunum er þess getii, a& Islendingar fluttu
bnrt til sölu ull sína, eigi óunna, heldur í
vaimálum (varafeldir), og vilji bræiur vorir
f Noregi bjarga landinu, gjöra þeir þai eigi
meö þvf a& flytja oss enn meira af bómullar-
vefnaii og tóvöru, heldur me& því a& koma á
fót hjá oss fáeinum ullar vefstöium (Fabriker)
og leitast yfir höfuö a& tala við a& koma oss
eitthvað álev&is f l'naii og starfsemt.
Hver sá sem vill landi þessu vel af ein-
fægum hug, skyldi gæta vel ai, hvar vjer er-
um staddir. þýiingarlaust oriagjálfur um
þjóietjórn, sjálfsforræii, um verslunarfrelsi o.
s. frv. er eigi 4il annars eu aö villa alþý&u
manna, og fylla heilann á þeim með eintóm-
um vitlausum hugarburii, og getur auiveldlega
leitt af sjer apturför en eigi framfarir fyrir
landiö. Verium dálítii gætnari, svo vjer getum
*je&, hvaö oss má veria a& sönnum notum.
Sýnum að vjer ejeum framkvæmdarsamir ætt-
jar&arvinir með því a& vinna það sem þarf-
legt er, og þá kemur sjálfsforræiið af sjálfu
sjer; en sönnu verslunarfrelsi getum vjer eigi
fagnað fyr en vjer höfum lýst óheigi yfir
ýmsu því, er kaupmenn flytja oss frá Noregi
og ö&rum löndum, svo sem væri þaö forboí-
in vara.
Verzlun hjá oss er ef til vill, þegar á allt
er liti&, nú, er hún or&in frjáls a& nafninu
— þa& eru reyndar þeir gallar á henni, að hún
cr í raun rjettri eigi frjáls—langt um lakari,
en hún hefir verið nokkurn tfma, og til sönn-
unar máli voru tökum vjer fram þessi atri&i.
fyrir hjer um bil 40 árum sí&an kom engum
manni til hugar a& flytja burt lifandi sauð-
fjena& e&a kjöt hjeían af Suiurlandi; nú er
það þar ó móti gjört á hverju ári , og
er það tilefni þess, a& kjöt er nú ortið meira
en helmingi dýrara en þa& var fyrir 40 árum.
Af þessu lei&ir, að fjöldanum af hinu fátæk-
ara fólki hjer við sjóinn er fyrirmunað a& afla
sjer þó ekki væti nema lítilræ&is af þessari
fæ&u, sem þó er me& öllu ómissandi fyrir
vinnandi fólk þar sem eins er kallt og bjer
er. þannig lifir meiri hiuti sjómanna hjer
næsta aumu lífi. aialfæ&a þeirra er vatns-
grautur, slæmt brauð, hai&ur fiekur, kaffi, og
brennivín, og gæti menn a&, a& kaffið, sem |
drukkift er, er mestmegnis „brent og malaft
kaffi“, sem svo er nefnt (þá vöru ætti hreint
a& hætta a& flytja), er liægt a& gjöra sjcr hug-
mynd um, live hagfellt slíkt verzlunarfrelsi er
landsbúum. þegar bændurnir úr sveitinni
koma me& sati&fjena&inn ( kaupsta&inn, segir
kaupma&urinn vi& þá, a& liann borgi sau&ina
eins og þeir leggi sig, og bý&ur sem au&vitað
er borgun í vörum, svo og svo ndkib fyrir
hvert ifsi pund kjöts, og eptir því er þeim
svo sett ver& sem ekki hafa annað a& borga
me& en peninga, Af þessu vir&ist liggja í
augum uppi, hve fjarri fer því, a& slíkt eigi
skilið a& heita hagstæð, frjáls versiun; þa& eru
ómerkileg vöruskipti (Tuskhandel), svo vilji
kaupmenn ganga á þa& lagið, eiga þeir hægt
me& a& ná í beztu vörur sem tii eru í land-
inu, og láta ( sta&in mestmegnis ónýtt rusl,
sem aldrei ætti a& flytja inn ( landið nema
me& talsver&um tolli e&a afgjaldi til almennra
þarfa. þa& lítiö af peningnm, sem til hefir
verib f landinu, er farið, svo a& nú eru
þeir ófáanlegir me& öllu, og ætli svo nokkur
ma&ur a& rá&ast í eitthvert fyrirtæki, er loku
fyrir skotið a& iiann fái hvað Iftið lán sem
vera skal tii þess. — óhóf og muna&ur fer,
eins og á&ur er sagt, vaxandi ár frá ári, og
í sumar hafa nú bætzt vi& nýjar muna&ar-
vörur. ákavíti frá Ni&arósi og öl frá Stafangri,
o. s. frv. og hvcrsu slíkar vörur styftja a&
framförum Islands, gctur hver sá sem þekkir
efnahag landsbúa, getið nærri.
(framh. sí&ar).
London, 6. marzm. 1871.
(Ni&urlag). Jeg skal geta þess, a& um sama
leyti og þessi brjefkafli írá Gu&brandi barst
til Islands, kom annar frá Jóni Hjaltalín, og
átti jeg a& hafa skrifað hann einhverjum á
Islandi; sá hefir þá átt a& senda hann Jóni
svo sera til a& koma honura á framfæri til
byskups. þessi kafli kvað og vera a&finning
um biblíu þý&inguna. Jeg treysti nú Jóni
miklu betur til a& hafa búið þann kafla til,
en nokkrum kunningja minna a& hafa sent
honum hann; en mjer þykir allt eins líklegt
þa& sem jeg hefí beyrt, a& hann muni liafa
borist Jóni me& hendi Guftbrandar. Ekkert
getur verib fyrirlitlegra en saravinna þeirra
Jóns og Gu&br. í þessu máli, en yfir tekur
þó a& Jón skuli vera svo huglaus aumingi a&
vilja standa í þeim óþokkaverkum fyrir Gu&-
brand sera hann hefir sta&ib um tíma og hann
má vita a& Gu&brandur þakkar honum me&
fyrirlitningu einni á endannra. Hvað gjetur
t. a. m., veri& óhæfilegra en a& fara me&
brjef sekretera Girdlestenes eins og Jón fór
me& þa& í þjó&ólfi a& hverfa um þý&ing þess,
svo a& í staö óþakkar ver&ur þa& að háfleygu
þakklætisskjali. þa& er óþarfi a& geta þess
a& þess konar brögð hafa vakið megnan ýmu-
gust raanna hjer á háttsemi þeirra Jóns og
Gu&brandar og flestum þykir einsýnt a& ó-
gangur þeirra sje ( rauninni þa& sem Danir
nefna „Brödnid".
Guíbrandor nefnir a& jarlinn af Shaftes-
bury, sem er forseti Bifiíufjelagsins Brezka
hafi skrifað í fyrra vetur brjef sem af megi
sjá, a& fjelagið a&hyllist ekki vísvitandi biflíu-
tcxta líka þessum paraphraseraða ís 1 e n z k a,
texta. F.f brjef jarls er svar upp á brjef
Gu&brandar, innihaldandi fjöruga lýsingu á
hinni „paraphraseru&u“ þý&ingu vorri frá 1866,
þá þykir mjer líklegt hjer sje satt sagt frá;
annars sje jeg ekki glögglega hvernig jarlinn
gat borið fyrir sig texta (slenzku biflfunnar,
me& því að hann skilnr ekki íslenzku, en hafi
hann borið fyrir sig iýsingu Gu&br. á honum
þá skiist allt saman. þa& væri eflaust málinti
til mikillar upplýsingar a& brjef jarls væri
prentað og þa& brjef nm lei& er hans brjef
svara&i. Or& Gofbr. , a& sá sje dómur lær&ra
manna hjer á landi a& þý&ingin frá 1866 sje
óhæf til gu&sþjónustu nokkurs iands, og að
hún eigi sjer engan iíka á n o k k r u ö & r u
máli eru au&sjáanlegar ýkjur. Slíkan dóm
getur enginn lær&ur ma&ur hjer lagt á biíflu
vora ; því fæstir eru svo færir ( fsienzku að
geta þa&, og enginn svo fær ( öllum ö&r-
um máium að þessi samanbur&ar dómur geti
heitið annað enn .flapnr eitt. Enda mun ó-
hætt a& ætla á þa& a& fa&erni& sje Gu&br.
eins og einskis manns annars. En jeg set
svo, aÖ lær&um mönnum hjer sje sagt: „að
málið á hinni nýju þýðingu sje öidungis eins
og ef menn hjer á Englandi færu upp (stólinn
me& málfæri götuskríisins og flyttu lý&num
Gu&s crindi á þeim munnsöfnii&iu , þá er jeg
sannfær&ur um a& þeir sem slíku try&n, hvort
sem þeir væru læröir e&ur ólær&ir mundu þeg-
ar kve&a á a& siíkur biflíu texti ætti sjer „eng-
an líka á nokkru ö&ru máliu.
Gu&brandur lætur það jafnan f veðri vaka
a& texta Guftbr. biflíu ver&i a& endur prenta
eins og bann er til þess a& sáluhjáip vorri,
er nýja þý&ingin á að hafa umhverft í eilífa
fordæmingu, ver&i borgið a& nýju. f sömu
andránni segir bann a& trú manna á öndver&rí
þessari öld hafi veriS mjög veil. Nú ef trá
manna og sáluhjálp er komin undir biflíu-
textanum, þá ver&ur engum ö&rum texta kennt
um hina ný-nefndu trúarveilu en texta Gnð-
brandar biflíu. A& þessu rekur óumflýjanlega,
er hngsun Gu&br. er rakin rjett. Hins vegar
hefi jeg sjeð a& í a&finningnm sínum vi& nýja
textann hefir Guftbr. fordæmt orð er hinir síð-
ustu þý&endur hafa teki& úr texta G u ð-
brandar biflíu í lei&rjetting fyrir or& er
hinar sí&ari þý&ingar höf&u innleitt. Jeg fæ
því ekki áiyktaft ö&ruvísi en a& Gu&br. sje
ekki alvara í þessu atri&i ; enda er þa& held-
ur ekki fur&a. Menn vi&urkenna nú almennt
a& endursko&a þurti biílíu þý&ingar þær er út
komu á öndver&ri tí& siðabótarinnar. Mál-
fræ&i og rannsókn á frumritum hinna helgu
bóka hefir fleygt svo fram á enum seinni öld-
um, og frjálslegri sko&un á me&ferð frumrit-
anna svo mjög rutt sjer til rúms, a& nú þyk-
ir þa& margt umbótarvert, er þá þótti gott og
gilt; og er þa& sannast a& segja a& texti
Guíbrandar biflfu er f þessu efni enganvegino
undan skilinn.
þab er merkilegt einkenni á a&finningum
Gu&br, a& þær rífa ni&ur hvervetna, en gef*
enga bendingu um þa& hvað sitja skuli f stað
þess sem fyrirdæmt er. Jeg man a& eins ept-
ir einni undantekningu frá þessu ; en þar
varð þa& sleifaralag á lei&rjettingu hins glöggva
manns, a& hann vildi heldur láta Pál postula
gu&lasta en tala gu&Iegan sannleika. Enda
hafa a&finningar hans ( flestum atii&um verið
dæmdar last-girni (hole-picking) og „hypercriti-
cism“ e&ur a&finningarsemi. f>eir sem leggja
f vanda sinn slíka dóma geta fyrirdæmt allt,
og er þab eins vandalaust verk í sjálfu sjer,
eins og þa& er Ijótt og ómannlegt. En lakast
af öllu er þa& þó, er menn leggja áfellisdóm
ó þa& er menn vi&urkenna me& sjáifum sjer að
er öldungis rjett; og þvf er mi&ur a& Gutbr.
hæltir ofmjög vi& þesskonar ómennsku brögí-
um, ef iandar hans ciga hlut f máli. Get jeg
sýnt þetta me& dæmi af sjálfnm mjer. Jeg
gaf út hjer me& ö&rum manni Völsungasögu
í fyrra og haf&i jeg skýrt Valkyrja þannig á