Norðanfari - 30.09.1871, Blaðsíða 2

— 84
sinnum í hvorri þingdeildinni um sig. Laga-
frumvarp, sem alþingi hefir fellt, verbur ekki
optar til umræSu á því þingi.
32. gr. — frv. 28. gr.
þegar lagafrumvarp er samþykkt í ann-
ari hvorri þingdeiIdinni, skal þa& lagt fyrir
hina þingdeildina í því formi, sem þa& er
samþykkt. Ver&i þar breytingar ágjör&ar,
gengur þaft aptur til fyrri þingdeildarinnar.
Ver&i hjer aptur gjör&ar breytingar, fer frum-
varpib ab nýu til hinnar deildarinnar. Gangi
þá enn eigi saman , ganga bá&ar deildirnar
saman í eina máistofu, og leiíiir alþingi þá
málib til lykta eptir eina umræfu þegar al-
þingi þannig myndar eina málsiofu þarf ti!
þess ab gjörb verbi fullnabarályktun á máli,
ab tveir þribjungar þingmanna úr hvorri deild-
inni um sig sjeu á fundi og eigi þátt í at-
kvæbagreibslunni. Sje ekki ab minnsta kosti
tveir þribjungar atkvæba meb frumvarpinu er
málib fallib.
33 gr. — frv. 29. gr.
Alþingi sker sjálft úr, hvort þingmenn
þess sjeu löglega kosnir.
34. gr. — frv. 30. gr.
Sjerhver nýr þingmabur skal vinna eib
ab stjórnarskránni, undir eins og búib er ab
viburkenna, ab kosning hans sje gild.
35. gr. — frv. 31. gr.
Alþingismenn eru eingöngu bundnir vib
sannfæringu sína en eigi vib neinar reglur frá
kjðsendum sínum. Embættismenn þeir, sem
kosnir yerba til alþingis, þurfa ekki leyfi
stjórnarinnar til þess ab þiggja kosninguna,
36. gr — frv. 32 gr.
Meban alþingi stendur yfir, má ekki taka
neinn alþingismann fastan fyrir skuldir án
samþykkis þeirrar deildar, er hann situr í,
nje beldur setja bann í varbhald eba höfba
mál á móti honum nema hann sje stabinn ab
glæp.
Enginn alþingismabur verbur krafinn til
reikningsskapar utanþings fyrir þab, sem hann
hefir talab á þinginu, nema sú þingdeildin leyfi
sem hann á sæti í.
37. gr. •— frv. 33, gr.
Missi nokkur alþingismabur kjörgengi,
missir hann og rjett þann, er kosningu hans
fylgir.
38. gr. — frv. 34. gr.
Landstjóranum skal heimilt ab sitja á al-
þingi, og á hann rjett á ab taka þátt í um-
ræbunum eins opt og hann vill, en verbur ab
öbru leyti ab gæta þingskapa. Stjórnin get-
ur einnig veitt öbrum manni umbob til ab vera
á þingi vib hlib landstjóra og ab láta þvf í
tje skýrslur þær, sem virbast naubsynlegar. f
forföllum landstjóra má annar mæta á þingi
í umbobi hans.
Atkvæbisrjett hefir landstjórinn eba sá,
sem kemur í hans stab, því ab eins, ab þeir
sjeu jafnframt alþingismenn.
39. gr. — frv. 35. gr.
Hvor þingdeildin utn sig og eins hib sam-
einaba alþingi kýs sjálft forseta sinn og vara-
forseta.
40. gr. — frv. 36. gr.
Hvorug þingdeildin má gjöra ályktun um
nokkurt mál, nema ab minnsta kosti tveir
þribjungar þingmanna sjeu á fundi og greibi
þar atkvæbi
41. gr. — frv. 37. gr.
Heimilt er bverjum alþingismanni ab bera
npp í þeirri þingdeildinni, sem hann á sæti,
sjerhvert opinbert málefni, ef hún leyfir þab, og
beibast þar um skýrslu.
42. gr. — frv. 38. gr.
Hvorug þingdeildin má taka vib ncinu
máiefni, nema einhver þingdeildarmanna taki
þab ab sjer til ílutnings.
43. gr. — frv. 39. gr.
þyki þingdeiidinni ekki ástæba til ab
lcggja úrskurb á eitthvert málefni, þá getur
hún vísab því til landstjórans.
44. gr. — frv. 40. gr.
Fundir beggja þingdeildanna og hins sam-
einaba alþingis skulu haldnir í heyranda hljóbi.
þó getur forseti eba svo margir þingmenn, sem
tiltekib er í þingsköpunum, krafizt ab öllum
utanþingsmönnum sje vísab burt, ogskal þing-
jb þá skera úr, hvort ræba skuli málefnib í
heyranda hijóbi eba fyrir lokubum dyrum.
45. gr. — frv. 41. gr.
þingsköpin handa alþingi og bábum deild-
um þess skulu sett meb lagabobi.
IV.
46. gr. — frv. 42. gr.
Skipun dómsvaldsins skal ákvebin meb
lögura,
47. gr. — frv. 43. gr.
Dómendur skulu eiga rjett á ab skera úr
öllum ágreiningi um embættistakmörk yfir-
valdanna. þó getur sá, sem þar nm leitar
úrskurbar ekki komib sjer hjá ab hlýba yfir-
valdsbobinu í bráb meb því ab skjóta málinu
til dóms.
48. gr. — frv. 44. gr.
Ðómendur skulu í embættisverkum sínum
fara cinungis eptir lögunum þeim dómend-
um, sem ekki hafa að auk umbobs-störf á
hendi. verbur ekki vikib úr embætti nema meb
dómi, og ekki verba þeir heldur íluttir í ann-
ab embætti á móti viija þeirra, nema þegar
svo stendur á, ab verib er ab koma nyrri
skipun á dómstólana. þó má veita þeim
dómara, sem orbinn er fullra 65 ára gamall
lausn frá embætti, en eigi skal hann missa
neins í af launum sínum.
49. gr. — ný gr
Landsdómur dæmir þau mál, sem kon-
ungur , ebur nebri þingdeildin , lætur böfba
gegn iandstjóranum. Svo skal það og á valdi
konungs, ef nebri deild þingsins leyfir, ab iáta
kæra abra raenn fyrir landsdóminum, um glæpi
þá, er konungi þykja hættulegir fyrir Island,
eba gjörvallt konungsríkib.
V.
50. gr. — frv. 45. gr.
Ilin evangeliska lúterska kirkja skal vcra
þjóbkirkja á Islandi, og skal hib opinbera ab
því Ieyti stybja hana og vernda Rjettar á-
standi hennar skal skipab meb lögum.
51. gr. — frv. 46. gr.
Landsmenn eiga rjett á ab stofna fjelög
til ab þjóna Gubi meb þeim hætti, sem bezt á
vib sannfæringu hvers eins, þó má ekki kenna
eba fremja neitt, sem er gagnstætt góbu sib-
ferbi og allsherjar reglu.
52. gr. — frv. 47. gr.
Kjör trúarbragbaflokka þeirra. sem ágrein-
ir vib þjóbkirkjuna, skulu nákvæmar ákvebin
meb lagabobi.
53. gr. — frv. 48. gr.
Enginn má neins í missa af borgaraleg-
um og þjóblegum rjettindum fyrir sakir trúar-
bragba sinna, nje heldur rná nokkur fyrir þá
sök skorast undan almennri fjelagsskyldu.
VI.
54. gr. — frv. 49. gr.
Ilver sá mabur, sem tekinn er fastur, skal
leiddnr fyrir dóinara svo fljótt sem aubib er.
Megi þá eigi jafnskjótt láta harin lausan apt-
ur, ber dómaranum svo fljótt sem verbur, og
f seinasta lagi ábur en 3 dagar sjeu libnir frá
því, ab sá, sem tekinn er fastur, var leiddur
fyrir dómara, ab leggja á úrskurb, er byggb-
ur sje á tilgreindum ástæbum, um ab hann
skuli settur í varbhald; en megi láta hann
lausan móti vebi, þá skal ákvebib í úrskurb-
inum, hvert eba hversu mikið þab skuli vera.
tírskurbi þeim, sem dómarin kvebur upp, má
sá, sem í hlut á, þegar skjóta sjer í lagi til
æbra dóms. Engan mann má setja í gæzlu-
varbhald fyrir yfirsjón, er að eins varbar fje-
sekt eða einföldn fangelsi. Engan mann má
draga frá lögiegu varnarþingi hans.
55. gr. — frv. 50. gr.
Heimilið er fribheilagt. Ekki má gjöra
húsleit nje kyrrsetja brjef og önnur skjöl og
rannkaka þau , nema eptir dómsúrskurði, ef
lögin ekki gjöra sjerlega undantekning.
56. gr. — frv. 51. gr.
Eignar rjetturinn er fribhelgur. Engan
má skylda til ab láta af hendi eign sÍDa, nema
almennings þörf krefji; þarf til þess lagabob
og komi fullt verb fyrir.
57. gr. — frv. 52. gr.
011 bönd þau, ei hamla frelsi í atvinnu-
vegnm og jafnrjetti manna til atvinnu, og eigi
eru byggb á almenningsheillum, skal af taka
meb lagaboði.
58. gr. — frv. 53. gr.
Sá, sem ekki getur sjeb fyrir sjer og sín-
um , og sje bann ekki skyidu-ómagi annars
manns, skal eiga rjett á ab fá styrk úr al-
mennum sjóði, en þá skal hann hábur vera
skyldum þeim, er lögin áskilja.
59. gr. — frv. 54. gr.
Hafi foreldrar eigi efni á ab fræba sjálf
börn sín ebur sje börnin munaðarlaus eba ör-
eigar, er þab skylda hins opinbera ab sjá
þeim fyrir uppfræbirigu og framfæri.
60. gr. — frv. 55. gr.
Hver mabur á rjett á ab láta í Ijósi hugs-
anir sínar á prenti; þó verbur haun ab á-
byrgjast þær fyrir dómi. Ritskobun og abrar
slíkar tálmanir fyrir prentfrelsiö má aldrei
ieyfa.
61. gr. — frv. 56. gr.
Rjett eiga menn á ab stofna fjelög í sjer-
hverjum löglegum tilgangi, án þess leyfi þurfi
að sæk ja til þess. Ekkert fjelag má rjúfa nie&
stjórnarrábstölun. þó má banna fjelög um sinr,
en þá verður þegar ab höfba mál gcgn þeit»i
til þess þau verbi rofin.
62. gr. — frv. 57, gr.
Rjett eiga merin á að safnast saman
vopnlausir. Lögreglustjórninni er heimilt ab
vera vib almennar samkomur. Banna má
mannfundi undir berum himni , þegar ugg'
vænt þykir, ab af þeiin lei&i óspektir.
63. gr. — frv, 58. gr.
Sjerhver vopnfær mabur er skyldur ab
taka sjálfur þátt í vörn íslands eptir því, sem
nákvæmar kann ab verba fyrir mælt þar uffl
meb lagabo&i.
64. gr. — frv. 59. gr.
Rjetti sveitarfjelaganna til að rába sjálf
málefnum sfnum meb umsjón landstjórnarinn-
ar skal skipab meb iagabo&i.
Ef þab þykir henta, a& fá efri þingdeild
alþingis í hendur yfirstjórn í sveitarmálefnum
fyrir allt Iand, má gjöra þa& meb lagabobi.
65. gr — frv 60. gr.
Skattgjalda- og skattheimtumálum skal
koma fyrir meb lagabobi.
66 gr. — frv. 60. gr.
011 sjerstakleg rjettindi er lögin hafa bund'
ib vib abal, nafnbætur og tign, skuiu vera af
tekin.
VII.
67. gr. — frv. 62. gr.
Uppástungur, hvort heldur er til breyt-
inga e&ur vibanka á stjórnarskrá þessari, má
bera upp, bæbi á reglulegu alþingi og auka
alþingi. Nái uppástungan um breytingu á
stjórnarskránni samþykki beggja þingdeildanna,
skal leysa alþingi upp þá þegar og stofna til
almennra kosninga af nýju. Samþykki bi&
nýkosna alþingi ákvör&unina óbreytta, og
hún sta&festingu konungs, þá hefir hún gildi
sem stjórnarlög.
Ákvarbanir um stundarsakir.
L gr.
þangaí) til öÍruvísi ver&ur fyrírmælt
iögum, skulu kosningarlögin 6. janúarm. 1857,
sbr, tilskipun 8. roarzmán. 1843 framvegis
gilda um kosningarnar til alþingis ab öbro
leyti en því sem leibir af 14., 17. og 18. grein
í lögum þessum.
þeirri tölu hinna þjóbkjörnu alþingiS'
manna, sem ákvörbub er í hinni fyrstu grein'
inni, skai þangab til ö&ruvísi verbur fyrir mffilt
meb lögum, skipt þannig nibur, ab þær sýsluO
er nú skal greina: 1) Gullbringu- og KjósaO
2) Árnes, 3) Rangárvalla , 4) Skaptafells , 6)
Isafjarbar ásamt ísafjarbarkaupstab , 6) Húna'
vatns , 7) Skagafjar&ar, 8) Eyjafjarbar ásatö*
Akureyrar-kaupstab, 9) þingeyjar, 10) Norbuf'
Múla og 11) Su&ur-Múlasýslur kjósa 2 alþing'
ismenn hver, en hinar aðrar sýslur á Island*
og Reykjavíkur-kaupstabur kjósa 1 alþingi9'
mann hver.
2 gr. — frv. 3. gr.
þangab til ab þingsköp aiþingis og beggí3
alþingisdeildanna verða ákve&in með lagabob'i
á8kihrr konungur sjer ab ákveba þingsköpí0
til brábabyrg&a.
3. gr. — frv. 4. gr.
Konungur gjörir rábstafanir þær, sem
þarf, tii þess ab stjórnarskrá þessi geti öblas|
fullt gildi einhverntíma á árinu 1873. Sjer
lagi skal kjósa nýja alþingismenn , þótt uD1'
bob alþingismanna þeirra, sem nú eru sje, ekfi’
á enda.
Ný Fjeiagsrit, gefin út af nokkrum Islendinfi'
nm 28. ár. Kböfn. 1871. (44) 184 bls.
verb 64 sk.
I.
Ni&uriag.
Rjettur vor til sjálfsforræ&is og jafnrje^'
is vib samþegna vora í Danmörku er skýlal)ð
í alla stabi, og hefir eigi orðib hrakinn n,e^
einni ástæbu til þessa dags, því a& þaber8’**’
hvab, ab neita meb rökum, a& vjer eigum þeIlíl3
rjett og ab synja oss um a& njóta hans;
Danir hafi verib a& gjöra tilraunir tii a& ne'ta,
því, ab vjer ættum þennarjett, hefirþab»'^
verib mergurinn málsins fyrir þcim, hclduf