Norðanfari


Norðanfari - 03.06.1872, Blaðsíða 2

Norðanfari - 03.06.1872, Blaðsíða 2
nra fráGufcbr, raeistara f Oxford. fessu hefir Hjaltalín svarab svo ab þab væri gersök tóm, og væri hann ofvandur ab sóma sínum ab svara slíku. En hann og meislarinn hafa auglýst í þjóhólfi (23 ári b!s. 185) ab tilgáta mín — þeir snúa þar vib máli, en þaf) kem- ur mjer ekki vií> — sje ekki rjett, heldur hafi merkur mafmr og biblíu vin á ísiandi sent þeim eptirrit, af brjefinu, er hann sjálfur hafíi tekib eptir eiginhandarriti mínu. þetta votlib þjer satt ab vera í sama blabi, og bætib því vib, ab eptirritií) hafi verib orbrjett og átti þetta sjálfsagt ab vera tilkynning til les- enda y?ar, at) ná væri allt rjett og skellt, fyrst þjer hefbub sem blabstjóri og á- byrgbarma&ur vottab þab og ábyrgzt. Eptir því sem orbin liggja, og atvik stóbu til, geta þau, eptir almennri heilbrigbri hugs- un ekki táknab annab, en ab þab sem jeg sagbi væri rangt vegna þess a& merknr ma&ur og biblíu vin haf&i sent þeim Jóni ept- irritib ; en eptir öllum ærlegum og vjelalaus- um hugsunarreglum táknar þa& aptur, a& þessi merki ma&ur bafi fengi& brjefife frá mjer, e&a a& eptirriti& hafi hann teki& af brjefi er jeg hef&i átt a& hafa sent honum. þetta er sú eina skynsama hugsun er úr fæst svari þeirra fjelaga, og vottor&i yfar. Jeg svara&i þessu eins og beinast lá vi& í Nor&anfara í brjefi dags. 1. nov. f. á.; og þa& svar kemur y&ur svo á óvart, a& þjer gangi& frá vottor&i y&ar öllu, nema or&inu Bor&rjett“ en geti& þess þó um lei&, a& brjef mítt haggi ciginlega engu vi& y&ur. Nú skyldu menn ætla, a& úr því þjer álíti& a& brjef mitt ekki snerli y&ur a& ö&ru en yfirskriftinnj, mundu& þjer, sem bla&stjóri, hafa láti& y&ur nægja a& geta þess, og iáta þar vi& nema. Onei I þjer fari& feti framar, og færist þa& í 'ang sem eins dæmi miinu vera a& bla&ama&- ur hafi nokkru sinni treyst sjer til: nfl. a& skýra þa&, hva& þeir Jón og Gu&br. hafi hugsa& sjer me& auglýsinga sinni; og meira a& segja a& or& þeirra skuli svo á huldu skil- in, a& þau liafi aldrei átt a& meina, a& jeg hafii skrifab brjefib til íslands, heldur a& eins a& þa& hafi komib frá íslandi til þeirra. Og er svipurinn á skýrslu ybar næsta (skyggilegur. En hún er óræk sönnun fyrir einu atrl&i; a& ábyrg&arma&ur þjó&ólfs er hjer í vitor&i, honum er alt knnniigt um brjefib sjálft, um adferð Þeirra Gn&brandar og Jóns; og um huldar hugsanir þeirra ofun í kaupib. Me& ö&rum or&um: 811 á- byrg&in fyrir birtingu brjefsþessa hvílir á ábyrg&armanni þjó&ólfs eingöngn. fiessi ábyrgb mun nú y&ur virbast all-ljett, því a& bæ&i hafa skjóistæ&ingar y&ar sagt hana gó&a og gilda, og svo hafib þjer, lögspakur ma&ur, sagt hi& sama. Heimildin er gild og gó& í alla sta&i vegna þess a& brjefkafl- inn er sendur þeim Jóni og Gufcbrandi í cptirriti af merkum manni og bibl- fuvin á Islandi, fimm árum eptir a& brjefib var skrifab, bætib þjer vi&, til árjettingar. Gott. En skyldi þa& nú koma upp úr dárn- um, a& þa&, sem þjer teljib a& gjöri heimild- ina gó&a, væri fölsun atvika, þá býst jeg vi& a& heimildin veríi a& faeita eitthvab anna& en gó&, eptir reglunni: cessante causa ees- sat effeetus. A& svo mæltu kem jeg þá a& nýju atri&i f málinu. Sí&an jeg skrifa&i sf&ast hefir óvænt ur hjálparl risib upp , og komib minnissljóleik minnrn a& li&i, og veit jeg nú nokkurnveginn Bönn deili á brjefi þessu; er þjer segist hafa haft fyrir yfcur í frumriti. Vissub þjer ekki, a& þa& var til Gu&brandar Vigfússonar sjálfs? þar á hafifc þjer sýnt a& enginn vafi getur leikib. Reldur þa& ekki vörn uppi fyrir hinni nýju þý&ingu Nýja Tesfamentisins, sem allt meistarans last hefir gengifc út yfir? Er ekkl or&i& mo&mál haft um hinn gamla texta bibl- unnar frá 1841, en ekki um hinn endur- sko&a&a texta eins og þjer- segi&? — Ef nú máli& er svo vaxi& a& þessum spurningum ver&ur, me& sanni, svarab einnngis játandi, hva&a skyldu vorub þjer þá, sem bla&ama&ur a& uppfylla, er þjer leyndub lcser.dur y&ar þessum hlutum víss vitandi, en Ijetufc þá trúa því er þeim var gagnstætt? Eru& þjer, sem bla&amafcnr, ekki sannleikans þjónn og lesenda y&ar í hverju máli sem þjer hreififc í bla&inu, og hver svo sem í lilut 4? Nú höfum vi& fyrirokkur allt er me& þarf, til a& sjá bi& sanna e&li heimildarinnar til a& birta þenna brjefkaíla; og hún er þá þannig iögu&: Brjefi& er ritafc Gu&brandi sjálfum, ári& 1865. Hann lætur y&ur prenta kafla úr því árifc 1870, og hafifc þjer frumritifc ti! saman- burfar. Um sama leyii sendir Jón Hjaltalfn annan kafla tír því ( prívatbrjefi heim til Is- lands. þessir kaflar segja þeir Gu&brandur og Jón hafi verifc sjer sendir frá merkum manni og biblíuvin á Islandi — sem yfcur mun vel kunnur — og sta&festifc þjer þenna sannleika, sem ábyrg&armo&ur, og hafa bá&ir kaflar því gengi& gegnnm y&ar hendur , eins og ýtarlegar sta&festist af brjefi y&ar í þjó&ólfi af 8. febr. þ. á. Er nú bjer komin fram eptir nokkrum lögum, borgaralegum e&ur si&fer&islegum í ví&ri veröld, önnur en ní&ings heimild fyrir birtingu brjefsins? Hvernig ætlist þjer til a& lesendur þjó&ólfs taki þeirri a&fer& bla&manns síns, er hjer kcraur fram? Og þetta skuli vera at- hafnir þeirra er lífa eptir Gu&brandar biblíu ðendurslioðaðril! Cambridge, 12. apríl 1872. Eiríkur Magnússon. LÝSING Á VATNSMYLLNU EÐAVERKVJEL sem er á Svínaskála í Rey&arfir&i í Su&ur- múlasýslu. í. þa& sem þjenar a& hreifingunni: a, Vatn88týfla, sem er trjebindtngur í lækiuim á annan veg og a& rennunni, feann er me& 3 dyrum og felerum f, hla&- inn á alla vega fastur ígrjötveggi. þar b, frá gengur, upphla&in grjótlögfc vatns- e, renna 18 fafcmar á lengd a& vatns- stokknum sem er af trje 20 álnir á lengd og nær a& spjaldahjólinu; hann er * alin á breidd f efri enda og \ »1 í hinn ne&ri þar sem vatnifc fellur á hjólifc. Halli stokksins er 20 grá&ur frá lágrjettu e* 3 álnir af nefcri enda hans eru á hjólum; má þar um hefja þenna kafla hans, í fágrjetta stefnu er vill, snertir vatnsbun- an þá ekki spjaldafajólifc, nje verkar neitt á vjelina. 2. Sp jald ahjólifc (sem vatnifc snýr): þa& hrelfist lágrjett og hefir lófcrjettan möndul er stendur í grjóttópt, sem er á feæ& 2£ al. og 4J- alin á bvern veg í fer- hyrning innan máls. Á þessarí grjóttópt stendur myllnuhúsifc. Hjófi& cr þannig: a, Asmöndnll af sívölu járni 1-J þuml. þvermáls, hann er 3 álnir á lengd, * alin af enda hans nær upp um húsgólfifc. b, 1 2 spjöld íbjúg (í hálfhring eptir 18 þml. þvermáli), c, a& framan me& sköptum, er ganga á alla vegu inn í trjesívaling sent er á ne&- anver&um möndlinum (a) á hæ& \\ alin á þykkt, \ alin; ‘út aö beygjunum eru spjöldin sameinufc me& trjefleigum og járn- bent sterklega. þau eru á brcidd 14 þml. ( beygjunum, er hafa25 stiga halla e&a J parti meira en valnsstokkurinn. Hjólifc er 9 áln. ummáls; möndull þess stendur í trje sem er fast í grunninuni. 3. Húsifc er af trje me& gólfi og lopti í; þa& er í fcrhyrning, á hvern veg, 5 álnir inn- an máls, en á hæ& 7| alin mefc ferstrend- um toppi. í þv( eru: 1. Umbúningur fyrir faöfu?hjólin og Jil- beyrandi. 2 myllunkvarnir me& tilheyrandi. 2 hringsagir tnefc tilh. 1 rennibekkur me& tilh. 1 hverfusteinn me& tilii. Til a& hreifa þessu, þjena 5 steypt tann- hjól 3 járnvarin trjehjól, 1 skoruhjól. 2 tríssur. Upp á lopti hússins er geymt og þurkafc kornifc. 4 Hjólkista, sem er sterkur umbúningur af eyk um hjólin og rnöndlana; hún stendur á mi&ju gólíi Iiússins er á hæ& -| alin, sam» ansett af mörgum pörtum meb járnekrúf- nöglum og líka þannig fest vi& bita húss- ins a& ne&an. a—b. I henni hreifast 2 tannahjól af steyptu járni. Frá spjaldahjólinu gengur möndnllinn (a tölul. 2) upp um þessa hjólkistu, í gegn- um 2. bakka af sleyptu járni á möndl- inum, eru þessi tvö liöfu&hjól fest þar me& járnfleygum. A hlifc kistunnar eru járnbakkar fyrir ásendan (d). Hjóli&(a) er ofar á möndiinum, þa& er þverm. 1 aliri þa& hreifir bá&ar myllnukvarnirnar. Hjóliö (b) er 4 þml. frá gólfi, þa& er \ alin í þvm. me& skátönnum, þa& snýr c, samkynja hjóli, sem er \ al. í þvm. 5 (þau tvö til samans mynda horn). Hjóli& d, i(e) er fest á lágrjettan möndulás af jarni 2 áln. á lengd 1] þml. þykkt, er gengur frá hjólkistunni út a& austurhli& hússins. e, Hann liggur þar f járnbökkum er liggja f blökk, sem er skrúfufc föst ú gólfifc, þar er á enda hans járnvarifc sljett f—f2. trjehjól sem er um lei& skoru' hjól, þvm. þess er 13 þml., þykkt 6 þml. (me& skorunni). Frá þessum járnás me& bjólunum (c og f) sem hjólifc (b) snýr, lireifast sag- imar, rennibekkurinn og liverfusteinninu þegar á hjól efca tríssur þessara vjela eru lag&ar um hjdli& (f) tilheyrandi lo&' urreimar e&a ólar. 5. Myllnukvarnir me& tilheyrandi: a, Tveir kvarnarsteinar a& þvermáli 1 al> og 3 þml. en 10 þml. á þykkt til sam' anslagfcar. Efri steinninn er 250 pund b, a& vigt, um þá er ferhyrntur t r j e s t o k k' urj alin á dýpt, á 4 álna háum fótum, milli hverra a& er, alin frá gólfi) trjC' c, bindingur og þverslá meb járnhólkf d, gegnum; upp í þann hólk liggur skrúfa Úr járni me& fjórarma&ri sveif og 4 sköp1' um er þessi skrúfa og sveif til a& Ijetta oí þyngja me& kvörnina. Úr þverslánni (°) me& liólknum í liggur járnmöndull m6® e, tannhjóli á \ alin í þvm. upp um ne&r* kvarnarsteininn f járnlöfc sem er í þeimeff1' Yfir trjestokkinn (b) er hleypt trjeg*'i,)^ f, á henni hvílir trjetregt er tekur tunnu korns, nefcan á nefndri tregt ®rl1 g, rdghreinsunarjárn me& 2 ihvoIfuí" kringlóttum járnplötum. 2 járnlokum 0 skrúflyklum. Frá þeim liggur ni&uf efri hvarnarsteininn sveif ni&ur á kvÖr" ina, og snýst me& henni, þessi járn ska,n(a ígjöfina og hreinsa korniö. KvÖrniu me& öllu undir (töln- 5) 6

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.