Norðanfari - 03.10.1873, Blaðsíða 2

— J20
sýslumenn, aíi taka þau til greina í reikningum
sínum á til teknum tíma.
Samkvæmt því, sem á undan er farií, ieyfi
nefndin sjer aí> leggja þab til, aí> alþingi allra-
þegrisamlegast biíji HansHátign konunginn um:
I. a& sjá svo fyrir, ab úrskuröar dúmstiilanna
verfei ieitaíi um, hvort landsjófsnum beri ab
endurgjalda ríkissjó&num lestagjaldib af
póstgufuskipinu.
II. a& styrktarsjó&s Islands og annara opin-
berra sjó&a, cem landinu vi& koma , ver&i
eptirlei&is geti& í fjárhagsáætlunum, ásamt
áslandi þeirra á bverju tímabili sem er.
III. a& alþingi allra þegnsamlegast beri sig
upp vi& Hans hátign konunginn um þau
útgjöld, sem samfara eru þeirri breytingu,
sem or&i& befur á umbo&svaldinu f land-
inu si&an þingi& sí&ast kom saman , og
sömuiei&is bei&ist þess, a& þvílík útgjöld
ekki eptirlei&is ver&i lög& á iandi&, þangaö
til þingi& fær iöggjafarvald og fjárforræ&i.
IV. a& útgjöldin til dýralæk'nis í Su&uramíiriu
ekki verife lög& á iandssjófinn a& svo komnu
máli, og a& ko3tna&ur vi& fer& stiptamt-
manns Finsens til Kaupmannahafnar ( op-
inberu erindi ver&i landsjó&num upp bættur
V. a& kostna&ur sá, sem samfaraer setu kon-
ungsfulltrúa og a&sto&armanns hans á al-
þingi hvorki leggist á landsjófcinn nje nifc-
ur jafnist á landi&.
VI. a& eptirstö&var söluverfsins á Laúgarnesi
og Elli&aánum eem fyrst ver&i kaupendum
uppsag&ar.
VII. a& samningnum um brennisteinsnámurnar
í þingeyjarsýslu vi& A. G. Lock ver&i upp
sagt, nær sem löglegt tækifæri bý&st.
VIII. a& þingi& allraþegnsamlegast þakki Hans
Hátign Konunginura fytir þá rá&stöfun,
sem nú er gjör& á Helgusta&afjallsnám-
unni, enn jafnframt bei&ist þess, a& eng-
inn nýr samningur ver&i gjörfcur um þessa
námu afc þinginu fornspur&u.
IX. a& reikningsfærsla á íjárliagsáætlunurn og
rcikningsyfirlitin yfir fjárhag iandsins, mætti
eptirlei&is verfca glöggari, og sjer f
iagi, a& ekki nema goldnar tekjur og borg-
u& útgjöld sje tekin til greina á tilvonandi
fjárhagsreikriingum, en a& nákvæmt yíirlit
yfir útistandandi tekjur á hverju ári fylgi
reikningunum sem fylgiskjal.
Alþingi 21. dag júlmán. 1873.
Gr. Tomsen, Jón Sigur&sson, H. Kr. Fiifcriksson,
form. og framsögum. skrifari.
P, Vídalín. Egilsson.
tfR S0GU SVERRIS KONUNGS 104. KAHTULA.
Tala Sverris kounngs um ofdrykkju.
Nokkoru sí&arr haf&i Sverrir konúrigr þíng í bænum,
tala&i ok mælti: vér viljum þakka liíngatkvámu öllum
enskum mönnum, þeiiri er híngat flytja hveiti ok hunáng,
fltír o&a kiæ&i; svá viijum v&r ok þakka þeim mönuum
öllum, er hfngat hafa flutt lerept e&a lín, vax e&a katla.
J.á rnenn viijum ver ok tilnefna, cr komriir eru af Orlui-
eyjum e?a Hjaitlandi e&a Færeyjnm e&a Islandi; ok alla
þá er híngat hafa flutt í þetta land þá hluti, er eigi má
missa, ok þetta land bætist vi&. En nm j.y&erska inenn,
er híngat ern koumir mikill fjöldi, ok m.e& stórnm skip-
tim, ok ætla hö&an at flytja smjör efca skreifc , er mikil
landey&a er at þeirri brotflutriingn, en hér kemr í sta&-
inn vín, er menn hafa til lagzt at kanpa, hvárirtveggjn
mínir menn ok bæjarmenn e&a kaupmenn; heflr af því
kanpi mart íllt sta&it, en ekki gott; hafa margir hör týnt
íínu lífl fyrir þessa sök, sumir limum, sumir 'bera ann-
arskyns örkuml allan aldur sinn, snmir svlvir&ing, ver-
it sær&ir e&a bar&ir; ok veldr þessu ofdrykkja. Kann
ek þeini Su&rmonnum mikla óþökk fyrir sína fer&; ok
meb því at þeir vili halda lífinu eía sínn, ver&i þeir
f brantu hu&an sem fyrst; ok hcfir þeirra öruiidi ori it
®SS úþarft ok vorn ríki. j.ér megu& áminnast hvat efni
ofdrykkjan er, e&a hyers hori aflar, efca hverju hún týn-
ir. jiat er hit fyvsta. er minnst cr at telja , at sá er
oidryklijnna þffcist, þá fyret lætnr hann allan fjáraflann
ck tckit þar ímót ofdrykkjnna ok hennar andvir&i, týnir
°Uu fénn ok glatari þvíat sá ma*r er áí,r Tur fnllsœll at
fenn, þá ver&r hann vesaU ok v«.tr ok fátækr, ef l.ann
fyrirlætr hana eigi. Sá er annarr ofdtykkjQ„nar| at
bvu tj'nir ölln minninu, gleymir «k þ,( 51iu „ h„nam
væri skyit at mnna. þat er hit þri&ja, at þá girnist hann
alla hina röngn hlntina ;*íiræ&ist þá ekki at taka fé meb
rÖDgn, ok svá konnr. Sá er hirin IIII lutr. ofdrykkjunn-
ar, at hon eggjar manninn at þola engan hlut, hvárki
orb né verk, gjalda öllu ímóti hálfn meira íllt, en til sö
gert; ok þar umfrarn eggjar hon þess, a& leita lastmæla
á þá, er útvaidir eru. jiessi hlutr fvlgir og ofdrykkjtinni,
at ma&urinn þreytir líkamann sinn, sem hann má at þola
vandræ&i, mæ&ast af vukumim, týna bló&inu i öllum lib-
nnum, ok spilla bló&inu til vanheilendis, ok þar meb
týna allri heilsunni. Ok þá er svá er þungliga kornit,
at fyrirfarit er, af ofdrykkjn, allri eigunni ok heilsunni,
ok þar me& vitinu, þess eggjar hon þá at fyrirfara þv(,
er á&r er eigi týnt, en þnt er sála haris: jiá eggjar hon
þess, at vanrækjast allri r&ttri ’ si&semi ok réttum bo&-
or&um, en girnast syndirnar, ok afhugast ailsvaldanda
Gu&i, ok öllu hiun rétta, minnast á engan hlntinn þann
er hann heflr gert. Lítit nú á, ofdrykkjumennirnir, þá
er þör skilízt frá öllu í senu drykkjunni ok líflnu, hvat
iíkast er, hverr þá man vib grípa sáiinni: minnizt nú á,
hversu ólíkt þetta líf er því er vera skyldi; þvíat öll-
um hlutnm skyldi stillíng fylgja; hermenn skyldn vera
hógværir I fri&i sem iamb, eu í úfri&i ágjarnir sem leon;
kaupinenn ok baindr skyidn ok fara svá meb ebli sínu,
afla fjárius me& réttn, ok þó me& erfl&i, gæta mefc vizku,
en veita me& mildi; en hinir er minni ern 6kuln vera
þakklátir, ok þjóna hverr síniirn yflrmanni mofc gó&um
vilja ok eptir síuum efnum.
SVAR TIL þJÓÐÓLFS FRÁ AMERIKUFÖRUM.
I 28. og 29.—30. nr. þjó&ólfs þ. á. stendur
a&send grein um Ameríku, og getum vjer eigi
dulizt þeös a& osa ógna&i, er vjer lásum siíkar
frásögur og lýsingar af þessu landi og flutning-
um hinga&; 0hver muri hafa ritafc þetta“ ? spur&-
uin vjer hverjir a&ra; allir 6em vjer þekktum og
stunguir. upp á, ur&u of skynsamir og fró&ir til
þess. því næst var& þa& a& umræ&um me& oss,
iivert vjer gætum tekifc vi& þessu þegjandi,
þótti sumum ekki greinin svara verfc, en flestir
voiu þó á því, aö eigi bæri oss a& fyrirlíta
liana, þótt svo einhver flökkukerling hef&irilafc,
því þá gæti svo litiö út í margra augum sem
vjer værum benni samþykkir raefc sjálfum oss,
og þar sem bún væri ritufc me& siíkri frekju,
kynni hún a& geta kastafc ryki í atigu á almenn-
ingi. Frekju köllum vjer þa&, ab öil Ameríka
er eko&ufc sern iand e&a boig me& samskonar
mánhloiKÍ, þjóíarbáttuin, lcostum og ókostum
hvervetna: lýsingar og sögur eru framsettar sem
heilagur undantekningarlaus sannleiki, studdur
me& einu dæmi e&a út í bláiun ; allar Ijótar
sögur eru sannar hje&an, en engin falleg sönn,
liver sem liana hefir sagt; þab skiptir höfund-
inn engu, hann veit þa& allt bezt sjálfur karl-
inn ; og svo skygn er hann, a& hann er ekki a&
eins fær um a& dæma um þetta nýja iand bet-
ur en vjer, heldur sjer hann hvernig oss lí&ur
bæ&i á sálu og líkama; honum er kunnugt um
ástand samvizku vorrar og bann veit, livernig
vjer fæ&umst og klæ&umst; allt þetta veit haim
af liyggju viti sjálfs sín, því a& vorn vitnisburb
vill liann hvorki Iieyra nje sjá Svona er bans
skobunarháttur; en vertu svo Jítilátur, kunningi!
og leyí&u oss a& segja fáein or& til þín aptur, og
fyrirgefðu þótt vjer verfcum spurulir, þegar vjer
ekki skiljuin nrál þitt.
Eptir sameigirilegu áliti voru og skobun á
binu sanna og rjetta, skiptum vjer höfub efni
greinar þinnar í þrennt: Osannindi, þvætt-
ing og ástæ&ulausan áburfc. Ósannindin
eru þessi; 1. *þeim er fara vilja (til Ameríku)
er gefinn kostur á a& fara þangafc ókeypis“. I
þessum orium liggur, a& til Ameríku, bvorsenr
er til Brasilíu e&a Bandfylkjaiina megi fá ó-
keypis far; hverjum er e&a hefir veii& gefinn
kostur á ókeypis fari bingafc? Vittu! eí þú
veizt þa& ekki me& sjálfum þjer á&ur, a& fólk
streymir hingnb árlega af eiginefnum og þarf
því ekki a& lokka þa& meb ókeyjiis fari, ekki
einu sinni meb ofiofs-riiiingi ; illmalgar tungur
duga ekki til a& halda mönnum frá Banda-
íylkjunum, sem nie& frelsi síriu, framkvæmduiri
og alkunnu landskostum kallar nienn til sín
nærri ósjálfrált. 2. rAgentar þeirra liafa selt
farbrjef fyrir allar járnbrautir í Ameríku, en
þegar þangab kom, voru þau ógild“. Vjer Is-
lendingar erum nú nær 50 hingab komnir og
þekkjum engir af oss neitt til þessa, og höf-
um þó verib í ferb meb mörgum þúsundum vest-
urfara tlr ýmsum löndum Kor&urálltinnar og
enginn liefir or&ib fyrir þessu. A& þessi svilc
liafi kunnafc a& eiga sjer stafc einhveintíma og
eigi sjer máske stafc nú á dngum, þa& er til
Brasilíu kemur, látum vjer ósagt; jiitt er a&
sanria þa& um Bandafylkin , en þa& getur þú
ekki og því er þetta ósatt ab því er þausnert-
ir. 3. þar sem þú talar um gistingu á veit-
ingaliúsunr bjer, þá gjörir þú þig sekan í hinu
sama, afc þú gjörir undantekningu a& reglu.
þegar þú kemur í veitingahús bjer cg bei&ist
gistingar tekur gestgjafi vib þjer fesinsliend' o
spyr þig einkis, nema þú lítur mjng tÖtrai
út, þá kann hann a& spyrja þig e&a ainas1 '
þjer; annars hef&um vjer gaman af aö !reyrn>
livaba landi gestgjafar almenrit tækju á mótjjfi
allslausum. Gestgjafar lijer gefa vanalega 1,1
abarlegan borgunarfrest þeim mönniim sem vl
gista lijá þeim svo lengi, og eru þeir því stn'ö1111’
sviknir, og þab jafnvel af vesturforum. A& "J
sje ailt fullt af ódá&askiíi, eru of digur or ’
a& lijer sje í hverri stórborg nieira og minn®8,
ódábaskríl liggur víst hverjum í augum npP’’
sem þekkir nokknb til stórborga, hvar se"1 et
á vorri brei.sku jörb. 4. Segir þú: „þ1* et
þrældómuririn inikill , vinnutíminn langur o:"
vinnan ströng*. Hjer talar þú út í bláinn
tekur ekkeit tillit til þess, livab vjer liofum U1'
ab um þetta. Til þess ab vinnan geti '’°rl
þrældómsvinna iieyrir: ströng vinna'
strangur eptirrekstur, langur vini).11'
tími, lítil laun og ófrelsi; en svo eei”
á&ur mun liafa verib skiifab lije&an. er hjer senl
arinarsta&ar misjöfn vinna, sum ströng og sU'11
ljett; vinna hjá bændum um lieyskapar- og upP'
skerutíman, (a: júlí, ágúst og september) tel*
aiinennt til strangaiar vinnu, me& fram af þv®'
afc mönnum þykir hjer langt a& vinna 12 stunó'
ir á dag, og um þann tíman er liitinn mest"ri
en vi& hana fær þú há laun, 20 til 50 doll"r3/
um nránu&imi, auk fæ&is og þjónustu , og Þ1!
ert frjáls ma&ur, frjáls a& segja upp vist þi"nJ
er þú vilt; ef þjer ekki líkar lijá A. getur Þu
farifc til B.; kallarfcu þetta þræidóm? Til erfi&r'
ar vinnu telzt og vinna á járnbrautum og s|,n!
vinna á sögunarmillum , en þar er vinnutíflJ1
sjaldnast lengri en 10 stundir á dag, laun Jij
til 2} dollars á dag, og þd ert ekki rekinn *,
a& vera í vistinni lerigur, en þú vilt, en vinnir
þú, skyldar liúsbóndi þig til a& vera ekki bysk'
inn, sjertu þa& uro 'of kemur hann kann ske met
lann þín fyrir þann líma, sem þú hefir unni&’
fær þjer þau og segir : „Far&u“! I&inn ver&'
ur þú a& vera og ifcnari cn fólk er almennt a
Fróni, en vinna þín hjer er um lei& ekki sv<1
spretlótt og ekki þarftu a& stremba$t vi& jafn'
a&arlega eins og menn gjöra þar opt frain “
nótt Finnst þjer þetta vera þrældómur? P11
lieldur áfram, ber&ir á þjer og segir: en»'n
þjó& í heimi kann betur a& þrælka menn °n
Ameríkumenn og er það e&lilegt, því þeir h»fa
þræla enn þann dag í dag og þeim er san,3>
hvort þuir liafa hvíta efca svarla þræla“. UJnt
sýnir þú þig bæ&i sem „Ilumbugger- og
fræ&ing, r!Jumbug“ er a& segja a& engin þjn°
í heimi kunni belur a& þrælka menn en A",e'
ríkumenn, og ýkir þú bjer engu rninna en þeir>
sem þú segir a& sjeu a& tæla menn me&
lýsingunnm um Ameríku í Kaupmannaböfn
annarsta&ar; látum anglýsingarnar vera ýktar°S
jafnvel loguar, þú gjörir lijer og livortveggj3’
eins og sjá má af því, sein áfcur er sagl ,
si&ar inun sagt verfca; fafræii er þa& a& segj3;
ab Ameríkumenn hafi þræla enn þann dag 1
dag; sagan og aliir þeir menn er meb tíman'
um fylgja, eru kallandi vitni á móti þjer í þes511
efni. 5. Ber þú þab á bofstóla fyrir laiió3
þína: nab Nor&mönnum láti ekki vel a& fara
hingab, a& þeir ver&i ílestir iijer a& aumingjn,r,
og sjeii nú a& miklu leyti hættir fei&um“. H'at
ertu borinn og bvar býr þú, afc hinir alkunnusb1
og glöggustu vifcbur&ir, skuli vera þjer dulóir'
IJefur þú aldrei heyrt, a& Nor&mÖnnnm Irænó'
iini vorum, lætur þjófa bezt a& fara iiingafc, a“
þeir þykja lijer ráfcvandir og atorkusamir rnentl
og eru fremur öfcrum f eptirlæti lijá hinum eií'
inlegu Ameríkumönnum? befir þú ekki iisyft
afc þeir eiea lijer í vesturríkjunum hinar bló,n'
legustu nýlendur, og þafc, þótt landnám þeirril
hæfist eigi fyr en fyiir nær 30 árum; Sel11
frifcsamir og gófcir borgarar eru þeir í mikIu01
metum og bafa þeir ná& í sura af liinum æ&st,u
embættum i þeim ríkjunum er þcir búa ílesllt
í, Wisconsin og Minnisola; allt fyrir þetia e,|U
bvo ósvffinn a& segja, a& fjöldi þeirra verfci a
aumingjum; vjer böfum enn eigi heyrt um einU
Nor&mann getifc, sem liaíi orfcifc iijer a& ai,rU(
ingja, liaíi hann verifc rábvandur mabur ,,,c__
beilsu og kröptum og vilja á a& virina; óbóta'
merin og gu&leysingjar eru nátlúilega alst*^
aumingjar í vissum skilningi, livar sem ( eirC',
í heiirii Ab einstnku incnn geti orfi& lijer J)1^
ir óláni og óliöppuni, sem annarsla&ar, ,• g
einstöku mönriuiii fyrir heimfýsi sakir og óynU
í byrjuninni vei&i þa& á a& snúa lieim “P*j,
a& líit reyndu, og kenni svo landinu um P
til þess ab hylja þar rne& þolleysi siit „r
stö&nglyndi, segir sig sjálft, a& getur Átt S-er
stafc; sömulei&is þa&, a& mar; if þykjast . 1 -
ckki gcta komizt í þá stöfcu, sem þeir_œskJa 0
liafa haft fyrir angum, er þeir komu hingaö, ^
hrökkva því heim aptur. en hirfca ekki 111,1 k_
reyna annan veg. A& þeir þurfi afc þræ^111 crU
unarlaust, til a& bafa ofan af fyrir ejer ,
þín sömu ósönnu digurmæli. Setjurn a& þ11 j.
bjer me&allaun, 9 dollars um vikuna , °B