Norðanfari - 18.02.1874, Blaðsíða 4

— 16
5r, og jafnve! or?,ií> vart vi?> a? þær hafi lagst
fi ekepnur. Hey liafa reynzí Ijett og gagn af
. kúm meí> minna mdti. Tveir menn er sagt að
hafi oríib úti í 11 jorabi, annar á Útmannasveit
en hinti í Fellum. Hjer hefur og veriíi krank-
fellt í vetur og nokkrir dáið úr hálsbúlguveiki
og ýmsu fleira. Á annan dag júla Ijczt hjer í
hrcpp úbalsbúndi Túmas Sveinsson á Fjarfcar-
seli, kominn hátt á nýræíis aldur og sjúniaus
fyrir nokkrum árum sífcan ; hann var albrúfir
Sveins heitins autga, er var í Vcstdal. Túmas
heitinn var vinsæll matur og veilátinn, og heim-
iii hans sannkallab sæluhús ollum vegfarendum
a& greiba og gestrisni, kona hans Guíriý Eínars-
dúttir, hin nafntogafia gúhgjörha kona á Fjarí)-
arseli, deyíií á gamlaársdag í fyrra, Börn þeirra
eru 3 iifandi, 1 sonur og 2 dætur, eiga þau
um allauðugan garb a?) gresja eptir foreldra
sína. Nú er sjera H. Espolín búinn a?) resign-
era, telja menn sjera Vigfús frá Asi næstan
því ab fá brau?) þetta, gefi Ðrottinn hann heil-
ann ár húfi aptur hingaí).
Úr brjefi úr Siglufirí)l d. 22 janúar 1874.
„Ilarbindin og frostib œtla aí) nísta allt helklúm ,
frá 11 —13 f. m., var hjer nor?austan stúrhrí?)
meb ákafri snjúkomu og 16° frosti (R). þann
19 f. m. var?) frostií) mest 20^° R. og í dag
er þaí) 19°; 11. þ. m. fyllti fjörfcinn meb hafís.
Enginn kvartar enn um fú?)urskort fyrirskepn-
ur; menn eru hjer vanir hör?)u, en mjög sjaid-
an jafnlangvinnri og haríri skorpu sem þessari,
cr heita má haíi stafcifc síban 5 vikurc fyrir
vetur“.
Úr brjefi úr þistiifirbi dags. 27. janúar
1874. „Tíbin er hjer í vo?ialega8ia lagi, opt-
ast stúrbríbar me?) dæmafáum frosthörkumÝ snjú-
þyngsli eru ab vísu hjer ekki mjög mikil, því
snjúrinn hefur ekki haft hjer viínám fyrir stöbug-
um ofsave?irum. Núttina fyrir 18. des , var hjer
svo mikifc norbaustan stúrvifcri meb Iirífc, ab
rosknir menn segjast ekki muna anna?) eins;
þaí) gjör&i á nokkrum stöíum skaba á skipum
og beyjum, en fjárska?ia gjörfci þab ekki, enda
var þá fje geymt í húsum. 11—12 f. ro. voru
ústjórnlegar stúrhrífcar, svo röskum rnönnum var
illa út fært, fyrir veburliæb, dimmu og grimmd.
Ilafísinn, er búinn a?» vera gestur hjer æfci lengi;
engin höpp hefur hann fært okkur þistium,
en hann færfci Langnesingum þau, því í Sköru-
vík náfcust 76 höfrungar, í vök 60 fafcma und-
an landi. A Langanesi hefur og unnist einn
bjarndýrshúni; fleiri birnir hafa sjest þar og
hjer, en hvorkji hafa þeir gjört mein nje afcrir
þeim“.
Úr brjefi frá Mývatni d. 28. janúar 1874.
„Fátt er þafc sem frjettir megi telja nema tífc-
arvonzkan, svo menn muna varla afcra eins,
einkum sífcan um nýár, sífeldar hrífcar og frost-
bitrur. Mesta frost sem komifc befur f vetur
í Reykjahiífc var 19 þ. m. 24° á Reaumúr.
Hjer hefur á sumum bæjum í þessari sveit,
mátt gefa hverri skepnu inni sífcau um vet-
urnætur, þó hefur nokkufc af hestum geng-
ifc á fjöllum ailt afc þessu , en eru nú all-
ir komnir í hús og fleiri fremur magrir. 10.
þ. m. lögfcu af stafc úr Vopnafirfci 2 vinnumenn
af Húlsfjölium, og voru á heimleifc, var þeira
fylgt nær á mifcjan Ðimmafjaligarfc, en seinni
part dagsins brast í stúrhrífc, scm varafci í 3
daga, höffcu þeir hest og æki; báfcir þessir
menn urfcu úti, og fundust bæfci ííkin á fjall-
garfcinum skammt frá vegi, eptir 13 súlarbringa,
og hesturinn lifandi hjá mefc tauminn frosinn
nifcur'. Menn þessir hjetu: Brynjúlfur og
Einar, annar frá Grímsstöfcum en hinn frá Húli
á Húlsfjöllum“.
Úr brjefi af Jökuldal d. 29. janúar 1874.
„Sífcan jeg skrifafci yfcur seinast, hefur mikifc
gengifc á og margt færst úr lagi, Jeg man eigi
hvert jeg gat þess, afc hinn 10. des. næsti. kom
hifc úttalegasta vefcur, er vífca gjörfci feykna
skafca, einkum vifc Seyfcisfjörfc; hjöllum og bát-
iim feykti í háa lopt og langt út á sjú,
þá fauk og efsta lopt af Liverpool, húsi Jakob-
sens kaupmanns, mefc ölln því sem í loptinu var,
borfc og plankar sundrufcust í smámoia; þess eru
fá dæmi afc borfc eitt fauk eitisinn beint á end-
ann á stafninn á einni möibúfcinni vifc Seyfcisf.
og í gegnum þilifc og saltkassa þarfyrir innan, sem
var úr heilum borfcum. I vefcrinu milli hins 17 og
18 fuku og allar ferjnr vifc Lagarfljút, nema As-
ferjan, og brotnufcu flestar í spún; þá urfcu og
vífca heyskafcar. Annafc úskapa vefcrifc kom hinn
12 f. m,, er sieit upp frefcinn gaddinn og all-
an jarfcveg er til hans náfcl, en fyllti hús og
bæi mefc dæmafáu innfoki, svo vífca var þafc,
afc hvorki varfc komizt út efca inn, nema afc
brjúta hurfcir af járnum, þá fauk og eitt af hús-
um Norímanna vifc Seyfcisfjörfc, þá fauk og Beru-
1) Og liffci þá seinast spurfcist hingafc af
honum; hundur haffci fylgt mönnunum , sem
einnig var lifaudi þá þeir fundust, en drapst |
stuttu þar eptir.
fjarfcarkiikja svo ekkert stúfc eplir ncma pre-
dikunarstúllinn? en Beruneskirkja skekktist öll
af grundvellinum ? 2 júffertur túk upp afc Lang-
lmsum í Fljútsdal og fieygfci þeim mefcal bæar-
leifc, yfir Jökulsá og út á svo kallaö Dranga-
nes, fram og nifcur af Valþjúfsstafc ; þar lá.gu
þær samari eins og systur. Sífcan um nýár
hafa optast verifc 18 — 20 0 á R. og þar yfir,
og tífcin svo fjarskalega ústöfcug, afc þú ekki hafi
sjest skýdepii) á lopti afc kvöldi efca morgni,
þá hafa allt í einu skollifc á hin verstu og grimm-
ustu vefcur. það iná svo heita, afc á Efra-Dal
og sumum bæum hjer út frá, hafi verifc jarfc-
laust sí?an í 22 viku sumars, og muna menn
engan vetur slíkan sífcan blófcveturinn 1822.
Jarfcleysurnar hygg jeg afc nái í vestur afc Skjálf-
andaffjóti A öílu Úthjerafci befir verifc hin
mesta jarfcsæld í vetur og eins í Fljútsdal,
Skúgum og Felluni, en aptur lakara á Völlum,
og mjög hart í Eyfcaþinghá, en þafc er svo sjald-
an sem skepnur hafa nokkurt vifcnám. Hafís-
inn kvafc kominn sufcur fyrir Eáskrúfcsfjörfc og
bjarndýr víía gengin á larid. Eitt þeirra sá
roafcur nokkur á tleilisheifci, þafc var raufckinn-
útt og geysi stúrt, en gjörfci honum ekkert mein;
annafc lagfci hramminn inn um giugga á Heifc-
arseli í Tungu, piltar hlnpu ofan og var þá
bangsi afc halda af stafc, en haffci liripsafc pils,
er úti hjekk og reif þafc f sig. þrifcja dýrifc sá
drengur nokkur afc Daliiúsum, nann sigafci hundi
sínum f þafc, en hljúp sjálfur undan og hefir
rakkirin eigi sjezt sífcan. Búlgusútt og hálsbúlga
er ví?a afc stinga sjer nifcur, einkum á Völlum
og í Fellum, en fáir munu bafa dáiö af þeirri
sýki enn sem komið er. Jiótt smásmuglegt sje,
er eigi úr vegi afc geta þess, aö í vefcrinn rnikla
binn 12. þ. m., fauk steinmoli innum glugga á
Stórabakka í Tungu, án þess afc sprengja hifc
minnsta útlrásjer. Glerrúfcan er steiuninn flaug
í gegnura var úr skipsdekki og mjög þykk.
J>afc er gagn, ef harfcindin halda lengi á-
fram, afc roargir gúfcir drengir eru fyrir austan
Fljútsbeifci, og bafa sumir Efradalsmenn þegar
rekifc saufci og hross þangafc, og íundifc bræfcur
fyrir. Heymagn er vífcast hvar lítifc á Efra-
dal; engjarnar eru snöggar og brugfcust mjög
í sumar, þarefc mafcknrinn eyfcilagfci ailt harfcvelli.
Afcal heyskap sinn liöffcu menn í flúum, norfc-
ur og austur á heifcum, og þútt menn fengju
talsvert afc vöxtunum, þareb sumartífcin var svo
hagstæfc, þá er þetta heifcarhey báifu údrýgra
afgjafa en þafc hey , er menn venjulega afla í
bcimaBÍægjum. Jökuldalur befir jafnan ver-
ifc talin einhver hin snapasælasta sveit, hvafc út-
beit snertir, en um nokkur ár hefir hver vetor-
inn verifc öfcrum verri og útbeitin gjörsamlega
brugfcist, en því verfcur ekki neitafc, afc mefcan
nifcri nær, mun óvífca jafnhollt og kjarngott beiti-
land nema á Fjöllum, því afc þar er landifc afc
mun betra. I gær hjeldu menn afc mundi fara
afc batna, því afc þá var hláka mefc ð° hita og
lopt fagurt og blífclegt, en í gærkveldi var far-
ib afc drífa, I morgun var tveggja rima frost
en stiilt vefcur svo fje var látifc út á ofurlitla
hnjúta, e* korau upp í gær, en allt í einu brast
á lirofca dimmvifcri meb talsverfcri fannkomu.
Kl. 3 slotafci vefcrinu og gjöríist þá heifcríkt allt
í einu og því nær logn, nú er aptur afc hvessa
kl, 9. e. m. og frostifc a?) harfcna1 * * 4.
Úr brjefi úr Núpasveit dags 2S 1 — 74.
„Hjer eru harfcindi svo úr húfi keira og jarfc-
bannir um nálægar sveitir. Hafísinn kom al-
gjört um mifcjan þennan mánufc svo mikill, afc
ekki sjezt út fyri'r hann, og saman frosifc sjúr
og land. J>rjú bjarndýr hafa sjest á Sljettunni,
eitt braut bafcstofuglugga á Rifi, norfcasta bæ á
Sljettu, og rak inn hausinn, fúru menn þá afc
hlafca byssur sínar og leffa dýrsins en fundu
eigi, því afc hrffc var og náitmyrkur. Annafc
sást á Raufarhöfn, sýndist mönnum þafc á stærfc
vib vetrung, á hib þrifcja var skotifc en komst
undan út á ísinn. Vífcar hefir heyrzt til þeirra
og sjezt eptir þau siúfcir en engu orfcib náfc,
þau hafa heldur hvergi gjört skafca“.
Ur brjefi úr Reykjadal í þingeyjarsýsiu d.
31.—1.— 74. „IJjefcan eru ab frjetta dæma-
laus barfcindi; má svo heita afc í Reykjadal hafi
verifc jarfclaust sífcan á veturnúttum; frá 1. jan.
til þess 24 s. m. komu hjer 3 dagar hrífcarlausir, og
allan þann tíma var frost 10—24° á R., opt-
ast þetta frá 16—20°, en 25. þ. m. var hjer
þýfca, en þú ekki svo afc neitt tæki afc gagni,
enda er hjer svo mikill snjúr, afc fullorfcnir menn,
sem hjer hafa verib alltaf, muna eigi slíkan.
Haldi þessu íram, munu menn almennnt verba
heylausir um mifcgúu. Sífcan 25. þ. m. hefir
verifc minna frostifc, mest 11° og stundum hefir
orfcifc frostlaust. Vifc Mývatn er sagt afc mann
liafi kalifc á beitarhúsleib, sem varla sje líf-
vænt“.
Ur brjefi úr Vifcvíkurhrepp.i í Sltagafir&i dags. 28.
jan 1874. „Hje?an er afc frjelta ærifc bága vefc-
uráitu, optast BÍfcan mánufci fyrir veiur; þá settust
afc kýr og lömb til fulls, og fullorfcifc fje sumslafcar
fyrir jú! og líka folöld og tryppi, og nú allvífca eptir
nýár, fullorfcin og feit hross: nú er afc vísu þýfca
og nokkub farinn afc síga gaddurinn, en tnikils
þarf ef duga skal. Nýlega var hjer inabur á
ferfc úr Fljútum, sem sagfci afc þar væri engu
meiri snjúr en hjer, og er þafc þú nýtt, og merki
til þess hvafc lijer hefir kyngt nifcur af fönn.
Nú er fyrir bændur í mörg hornafclíta; í fyrra
vetur safnafcist hjer í hrepp, í hverjum ab eru
20 búendur, 50 rd. handa hinum „bágstöddu í
þingeyjarsýslu“, einnig 10 rd. til „þjúfcvinafje-
lagsins“, sem ekki sífcur mun þurfa samskota
vifc, og vert er afc hlynna afc, því vonandi er afc
þab náí tilgangi sínum, mefc því afc koma miklu
gúfcu til leifcar, þú þafc máske ekki geti orfcifc í bráb,
þá þegar fram í sækir, og þab eflist aÖ á liuga,
samskotum og kröptum. f>á er nú verzlunar-
fjelagifc, sem menn eru afc amla fyrir, og þessi
hreppnr er búinn afc leggja í þafc á 2 árum
1592 rd., sem mun þafc drjngasfa úr einum hrepp
hjer í sýslu“.
Úr brjefi úr Iljaltada! dags. 24. jan. 1874.
„þafc er kominn mikiil brotifarar bugur f fúlk;
tífcarfarifc , er heldur ekkert álitlegt nú sem
stendur, alveg bjargarlaust bjer í hrepp, og er
þafc sjaldgæft".
Ur brjefl úr Húnavatnssýsln, dags. 30 janúar 1874.
„þafc rná svo afc orfci kvefca, afc alljafnt sffcau frá jólnni,
og til næstu helgar hafl verifc hörknr og hrífcar, og nú
nálega jarfclanst yflr allt sem tilspyrzt, nema lítil snöp
fyrir hross á stöku stafc. 1 stórhrífcinni 11 og 12 þ. m.
varfc gamall og vésæll mafcui úti á svonefndri Uaxárdals-
heifci, sem liggnr millum Gönguskarfca og Ytra-Laxárdals
í Skagafjarfcarsýsln, Skaga-Davffc nefndnr, fannst pokt
hans og stafnr en hann ekkt sjálfur. I þessari sömu hrífc
láo> úti 3 menn hjer í sýsln, og 1 í Skagaf., er alia kól
meira og minna, þá var og hjer 20° frost á Keamnnr.
Um þessar mnndir fyllti hjer allt mefc hafís, en ekki
hefur hann fært neitt, en bjarndýr er sagt afc komifc
hafl á land nálægt Saufcárkrók og farifc til fjalla. A
Jólaföstu komn 4 bjarndýr á land á Ströndum. Eitt
lagfci til suuds út á ísinn, er þá lónafci aptur frá, annafc
var clt út á aufcan sjó af oinuni manni á báti og skotifc
á suiidi; þykir þafc all frægt afc leika þannlg vifc fn 11—
orfcifc bjarndýr. Mafcur þessi heitir Jóhaun og er
ættafcnr úr Mifcfirfci. 2 dýrin voru nnnin nálægt bæjum,
þau vorn bæfci nng. þetta virfcist vottur til afc ’fsinn
muni eigi all lítill. Talsvert hefur gengifc a( kvefl hjer
nm pláz, þó ekki svo afc fólk hafl iegifc. Líka hefur hin
vouda bóignveiki iítifc eitt gjört vart vifc sig og tanga-
veiki stungifc sjer nifcnr á stöku stafc í Ilúnavatus- og
Skagafjarfcar sýslum".
Nýlega liafa komifc hingafc frjettir afc snnnan yflr
Holtavörfcnheifci, afc snjóþyngslin og Jarfcbannirnar sjeu
þar hinar sömn og lijor. Einnig afc afla lítifc sje afflski,
vegua ógæfta.
Kafii úr brjefi dags. 2. febr. 1874. „I
tveimur greinum Norfcanfara, er búifc eb beina
því afc landshöffingjanum , ab þab hafi verifc
bonum afc kenna, ab vib fengum ab sunnan eng-
an læknir liingafc, og afc laridshöffcinginn hafi
ekki viljafc borga honum ferfcakostnafcinn. þetta
er allt rangliermt. Landshöffcingínn baufc ferfca-
kostnab fram og aptur, og gjörfci sjerallt ómak
fyrir afc fá lækni sendan. Ekki er þafc heldiii’
rjett hermt, afc amtmafcur iiati skrifafc landlækn-
inum til um ab útvega hingafc lækni, heldur
landshöffcingjarium einum. Jeg liefi frjett ab
landlæknirinn hafi, eins og landsliöffcinginn, reynt
og gjört sitt til, afc fá læknisefnib til ab fara
hingab norfcur, og mun útífcin mefcfram hafa
verifc orsök þess, ab ekki gat orfcifc af því“.
LEIÐRJTTING
I grein minni í 5.— 6. hlafci Norfcanfara
þ. á. varfc mjer sú vangá, afc taka dæmi til of-
stuttra hendinga af versinu „0 Jesú, þitt er
orfcib oss“. Jretta íinn jeg mjer skylt afc leifc-
rjetta; því versib hefur ekki orfcib fyrir því
láni, afc komast f sálmabúkina 1871, en þútt
þafc, bæfci fyrir sakir efnis og orfca, væri þess
sýnu makiegra enn sumt annafc, sem fengib
hefur sæti í mifparti búkarinnar. En til þess
afc eigi verfci nifcurfall ab sökinni, skal jeg þá
aptur benda á sálmana 463. og 498. J>ar munu
þeir, sem leita, geta fundib ofstuttar hending-
ar.
Um leib vil jeg lagfœra þessar liinar hciztu
prentviilur f greininni.
bls 9., 1 dálki, 13.1. reyndist les reynist.
— — - — 60. I-marg vífca— margvíöa.
— — 2. — 2.1. hugskost —hugskots.
-----3. — 59.1. „mog'r — mög’r.
— — - — 71.1. heilulagi — lieilu lagi.
— 10. 1. — 16.1. ámáttlega — ámátlega.
Björn Ilalldúrsson.
Kiijondi og úhyrgdnrinadui : IIj(jfl) J(JflSS011
Akureyri 1074. li. M. S t e[i/td ns s o n.