Norðanfari - 29.04.1874, Blaðsíða 3

— 49 —
en)bættis$kyldunni, en hver nnnur veraldle!? störf,
Se>n þeir vería þi5 ailir afe hafa á hcndi t. a. m.
•ollheimtan og margt flcira.
En þab eru Hl nokkur iltkjdlkabraufe og
ein$töku rýrfcarbraub, sern nautsynlega þarf a&
^&ta, eins og vjer sögímm á&ur; en hver ráb
eru til þess? Ab leggja þeirn árlcgann styrk
af landssjóönum, getum vjer ekki álitib tiltæki-
legt 5 því bæbi mun vería nóg meb hann ab
Siöra fyrst um sinn, og svo ver&um vjer a& á-
i‘ta nógu miklu kosta& upp á hina andlegu stjett
Má oss yíir höfu&, og jafnvel meira en cfna-
^ag landsins svarar. Vjer ætlum þess vegna
aÖ vel megi taka nokku& frá gó&u
“rau&unum, og leggja til þessara,
Svo þau ver&i vi&unanleg, og jafnvel gó& brau&
eptir erfiMcikum. þa& væii ef lil vill mjög
^entugt, ef því yi&i komi& vi&, a& gjöra nokkur
Etil brau& svo gó&, a& „meriteradir“ prestar
s*ktu um þau frainar ö&rum, til a& fá þar
Eví 1 d eptir hin stóru og erfi&u; en eigii ætlumst
vjer til, a& þan ver&i gjör& eins gófe og Ilítár-
^alur, því vjcr álíium a& minna nægi.
Vjer höfum a& sönnu beyrt þá vi&báru
•“óti biaulajöfnuninni, a& me& henni væru söfu-
“&ir göíu brauíanna sviptir þeim fornu rjett-
b'dum, a& gcta ætíö átt von á a& fá valda presta.
En vjer vonum a& stjórn vor og stiptsyíirvöld
álíti eigi slíka vi&báru mikilsvería; því þa&
vir&ist eigi vera samkvæmt anda binnar lútersku
birkju a& lutn liafi olbogabörn. En allra ó-
■'eppitegast er, a& hún liafi útkjálkabörnin út-
“ndaii, því þau eiga þó opt óliægra me& a&
“á til ýmsrar menntunar og mannrænuskapar,
Bem í ini&sveitunum getnr fengist.
9+5.
UM þJOÐHÁTÍÐINA.
Nii befir konungur vor allramildilegast sam-
^ykkt, a& á næstkomandi sumri skuli hjer á
'andi lialdin hátíb í minningu þess , a& ísland
''efir þá verib byggt í 1000 ár og biskupinn
hefir ákve&i&, að þessi hátíb skyldi haldin 9.
snnnud. eptir Tr. og tiltekiö ræ&uefni. f>a&
'tiiin nú óefaö, a& ekki hef&i or&ife tilfundinn betri
Jexti, en hitt er aptur óvi&kunnanlegt fyrir prest-
,no, eins og herra biskupinn ákve&ur, a& prje-
Öika útaf þessum sama texta næstu sunnudaga
á eptir, þar sem svo á stendur, a& fleiri eru en
c'ti kirkja í prestakalli, því oss vir&iat sjálfsagt,
“b hátí&ahaldi& fylgi hátí&inni, þa& er, eins og
“ú cr ákve&i&, 9. sunnudaginn e. Tr , og því
er þa& „post festum“ a& prjedika útaf hátf&ar-
,extamim tvo e&a þrjá sunnudaga á eptir á út-
J'iikjunum, eins og þa& væri líka óvifckunnan-
legt fyrir prestinn a& prjedika tvisvar e&a þria-
'ar út af sama texta. þess vegna er þa&,
oss sýndist bezt vifc eiga, a& presturinn, þar
Sem fleiri en ein kirkja eru f prestakalli, bo&-
a&i fyrirfram, á hverri kirkjunni liann prjedik-
a&i a liáli&inni, svo söfnu&irnir gætu fjölmennt
Þangaö. Ilvaö hátí&ahaldinu í sjálfu sjer a&
°^ru leyti vi& víkur, eru nrenn þessari nýjung
?vo óvanir hjer á lantli, a& hætt er vi&, a& lít-
^ verM um hátífcahald í sveitum e&a tilbreytni
e8 allrahelzt þar bátí&ina á a& haida um slátt-
sem er mesti annatíminn. En hva&a rá&
ci8»m vjer þá a& hafa til þess a& einliver verti
'“inning þessarar iiátí&ar? {>a& er almennt álit
V|8t yfir land allt, a& kjörnir merin úr öllum
sýslum landsins eigi a& eiga fund á fungvelli
•IJ bess a& ræ&a um ýmisleg málefni fóstur-
)tír&u vorri til framfara og til a& glæ&a áhuga
bjófca rinnar á fjelagsskap og framförum. þetta
Jr og álit vort, en þessi fundur þarf a& vera
“dirbúinn me& uppástungum , sem ættu a&
jJ'Midast á hjera&afundum og því þyrfti a& vera
,.Ulö a& halda þá á&ur; en til þessa er sláttar-
'“únn óhentugur.
j,. Vjer álítum nú , a& á sarna standi hvenær
j^'bin er lialdin á sumrinu og a& þa& sje kom-
f “ndir samkomulagi í sýslu hverri, eptir því
,CJ"1 hentasí þykir, og a& menn geti eins tekib
j Þess rúmhelgan dag eins og sunnudag, og
„ y öliu lieldur til hátifcabiygfca. Nú er liag-
i 1 egastur tfminn fyrir slátlinn hæ&i uppá ann-
^"8 fer&alög og þess vcgria erum vjer lielzt
'‘“gsa um a& halda hátí&ina á Jónsmessu
itl^> 24. júnf, en a& J>ingvaallfundur yr&i hald-
a þingmaríumessu, 2 júlí, næst á eptir.
Ii(,i ^j°r vildum helzt iialda háti&ina svo, a&
Slj<5 111611,1 1 sýslunni, embættismenn allir, lirepp-
5 v-'ar> °g bændur, sem vildu, ættu samkornu
l8eum kirkjustafc í nii&biki syslunnar hinn
ákve&na dag og undirbyggju a& búandi væri
vi&búinn a& gjöra þeim gott, eptir því sem þeir
óskufcu og þætti vi& eiga, þann>g a& hver borg-
aíi fyrir sig. v Fundurinn ætti a& byrja mefc
gu&sþjónustugjör& í kirkjunni , livar einhver
prestanna prjedika&i útaf hinum ákve&na texta
og síían væri haldifc samkvæmi, hvar þá minni
væru drukkin , ræ&ur fluttar og máske kvæ&i
sungin og hvar menn síban ræddu um sýsiu-
og landsmáiefni, bindust fjelagsskap til þarflegra
og alþjó&legra fyrirtækja og uppástungur gjörfc-
ar til þingvallafundar. Næsta sunnudag á eptir
mætti þá halda hátí&ina almennt í sýslunni me&
gu&sþjónu8tugjör& í kirkjunum og hátf&ahaidi á
heimilum og þá mætti bera undir bændur þa&
sem um hef&i verifc rætt á lijera&sfundinum.
Kosningu tii þingvallafundar höfum vjer
hugsab oss me& þeim hætti, a& alþingisma&ur í
hverju kjördæmi skrifa&i sýslumanni og beiddi
hann, a& láta bændur á manntalsþingum á næst-
komanda vori kjósa 2 menn til þingvallarei&ar,
sem fengju endurgjald þar fyrir af sýslubúum;
sl&an sendi sýsluma&ur þingmanninum aikvæ&in,
sem læsi úr þeim og tilkynnti hiuta&eigeudum
kusningu þeirra.
þessa hugmynd vora vildum vjer gjöra
kunna sýslubúum nor&urundan, ef þeir kynnu
a& vilja hafa einiiverja lika tilhögun, svo nrenn
gætu orfcib samtaka um þann tíma, er þing-
vallafundur skyldi haldinn, samt haft naufcsyn-
legan undirbúning til þess, a& kjúsa mennina
og koma sjer saman um, á hva&a tíma þeir
vilclu lialda þjó&hátí&ina e&a hjera&sfund til und-
irbúnings þingvallafundinum, sem þarf afc hald-
ast því fyr — eptir vorri hugmynd — sem
vi&komcndur eiga lengra a& sækja þingvalla-
fund.
Ilúnvetningur.
Nor&anfari minu!
Jeg þarf a& rita se&il ine& pósti a& Mö&rudal, sem
liggor & a& komist fijótt; nú má póstur ei bera einn
se&il utan tösku, on taskan opuast ei frá Egilsstö&um á
Yöllum fyr en á Grfmsstö&cm á FjöJium sem pú vcizt.
Jeg ney&ist til a& koiria brjefl mínu í töskuna á EgilstöB-
nm. Fóstur fer me& br]efl& f töskuuui a& Grímsstö&um
en er nætursakir á&ur f Mö&rudttl. Nú ver&ur ei fer&
frá Grímsstö&um a& Mö&rudal, þar til póstnr kemur
nor&an aptor; ver&ur því brjef mitt látib í töskuna apt-
ur og flutt í henni anstur a& Egilsstö&um. Svona ver&-
ur se&ill minu a& horuaskollu, og eins öll þau brjcf er á
Jökuldal eiga a& fara. Gjör&u svo vel a& kouiast eptir
bjá póststjórninui hvernig á þessu stendur.
í janúar 1874.
Auatfir&ingur.
FRJETTIR ÍKILEID/IR.
tír brjefi úr Steingrímsflr&i d. 28 — 11.—74. „Eng-
inn kom sá mánu&ur yflr alit sumari&, a& ekki snjúa&i
nokku&, sem von var, því hafísinn lá allt af skamint nnd-
an Hornbjargi. Sí&an eptir fjallgöngur hafa veri& frost
og hrí&ar. Heyskapnr var& hjer endasleppur, ví&a ur&u
hjer hey úti undir gaddinum, og ekki varfc tyrft kring-
um þau er keirn komust. Ví&a hrundn snjóflúb ogurfcu
sumstafcar skepnur manna undir þeim. I fyrra vetnr var
mestur afli á Gjögri 2’/2 tunna iýsis, en minnstnr tæp
hálf tunna; enginn íiákall var skorinn í sjú fyrri en ept-
ir mifcjan Einmánnfc, en eigi mifcjann maímánufc eins
og steudur í Nf. nr. 1—2 tólfta ár 18UÖ“.
Ur brjefi úr Strandasýslu. „A júlaföstunni,
þá hafísinn rak hjer a&; komu nreb honum
noltkur bjarndýr, og sást eitt frá Skri&nesenni
í Bitru, 3 af þeim hafa veifcst, eitt á Kleifum
vi& Kaldbaksvfk, aunafc undir Felli í Trjekyllis-
víkursveit og hi& þri&ja á Gjögri Mi&fir&ingar
liafa fundib taisvert af rekavib í ísnum kring-
um Heggsta&a- e&a Balkasta&anes*.
Ur brjefi úr Reykhólasveit í Bar&astrandar-
sýsiu, dagsett 20. febrúar 1874. „Suroarifc var
hjer gott a& því er þerrana snerti, en grasvöxt-
ur mjög rýr, og var& því heyfengur manna í
minnalagi. Snjókomur og illvi&ri byrjufcu litlu
eptir leitir, og fyrir vetur varfc a& taka inn fje
á sumum bæjum, og hjeldust þá nor&an hrííar
til þess um þri&ju vetrar helgina, þá kom þý&a
í vikti og önnur me& hreinvi&ri og miklum
frosturn; eptir þa& liófust aptur einlægar stór-
hrí&ar nor&an, sem afc kalla lijeldust stö&ugt til
þess á þorra; sí&an hefnr verifc vægari vefur
átta, me& smá krapa blotum, á milli. Til
jóla voru sumsta&ar jar&snapir, en rnenn höf&u
lítil not þess, því a& stórhrí&arnar og brunafrost
bæg&u mönnum frá a& nota útbeitina, en sí&an
á jólum hefur mátt heita haglaust yíir því nær
allar sveitir, og sama er a& frjetta úr Da!a-
Snæfellsness, Borgai fjar&ar og Mýrasýslum, svo
nú vofir yfir stór ney& me& hoyleysi því margir
segjast ekki hafa hey lengur en til páska og
sumir eru nú komnir a& þrotum. Nú er Vest-
urland umgirt ís, og hann er sagfcur kominn
su&nr fyrir Látrabjarg og inn á Brei&afjörfc,
sem þó mun sjaldgæft. Svo er nú ísafc iijer á
Brei&afirfci, a& farifc ver&ur me& liesta út f Eyj-
ar, og svell yfir allar Vestureyjar, svo bjarg-
laust cr yfir allt. Engin höpp hafa komifc me&
fsnum HeilbrygM fólks er hjer í bezta lagi.
Bólgusóttin sem gekk fyrir sunnan Brei&afjÖrfc,
hefur stungifc sjer töluvert ni&ur f Eyjahrepp,
en í Bar&astrandarsýslu mjög lfti&. Jagt sem
átti a& flytja vörur til Stykkishólms og Flateyj-
ar, komst í Hólminn fyrir jól, og var& þar inni
frosta til þess á þorranum, a& hún losnafci og
liomst til Flateyjar; þar cr hún enn og á nií
bráfcum a& fara til Kaupmh. Jagt þessi fiutti
til Flateyjar tæpt 100 tiinnur af matvöru, og er
þa& nú sagt þrotifc Og þar vöru!aust“.
Ur brjefi úr Broddaneshrepp í Stranda-
sýslu, d 28 febr, 1874. „Sumarifc, sem lei&
var hagstætt, en grasbrestur einkanlega á tún-
um, svo tö&ur ur&u þri&jungi minni, cn veriju-
lega. Málnytan var& me& rýrara móti vegna
hinna miklu ilivi&ra, sem gengu svo lengi fyrir
og eptir fráfærur. Heyin reynast Ijett og kýr
gjöra lítib gagn, fje ví&ast tekifc á gjöf viku
fyrir vetur, sí&an rná heita ein har&indaskorpa,
nema svo sem hálfsmána&artíma í nóv. þá kom
upp nógur hagi, en á&ur var allsta&ar or&ifc
haglaust; liross koinu vífca á gjöf strax eptir
veturnætur, og er koinin hjer vífca 16 vilaia
innistafa og jar&bannir þær inestu. Talsverfc-
an hafís rak hjer inn á jólaföstu, ern þa& fá-
dæmi svo sncmma, en algjöriega fylltist hjer
allt fyrir, og liggur hjer svo ekki sjer au&a vök;
engin liöpp liefur hann fært. Hákallslaust þar
sem reynt liefur verið a& vaka á hann. Flestír
munu hjer vera byrgir af heyjum; menn eru
líka hjer í Strandasýslu vanir har&indunum.
Fisklafli heffci verib gó&ur vi& Steingrímsfjörfc í
haust og vetur, ef ekki stö&ugar ógæftir heffcu
batina&, svo hlutir urfcu litlir. Engir hafa hjer
dáið nafnkenndir nema Jón bóndi Jóhannesson
á Bræfcrabrekku hjer í sveit; hann dó úr lang-
varandi brjóstveiki, rá&vandur og hei&arlegur
ma&ur í sinrii stö&u“.
Úr brjeti úr Hrútafir&i d. 24. marz 1874.
„Nú er nýkominn liagsnöp hjer fyrir liesta og
sauði, en þó er opt á milli snjókoma af útsu&ri;
vestan Hrútafjar&ar er hagiaust enn. þ>a& get-
ur varla tijá því fari&, a& mikiil kvikfjárfeliir
ver&i í Mi&fir&i vegna heyleysis hjá fieiri bænd-
um þar. {>eir vita ekki, e&a muna ekki,
a& flest hallæri, sein komi& hafa yfir Island,
hafa a& miklum hiuta orsakast af óskynsamleg-
ura áselning, því a& varla kernur svo gó&ur vet-
ur, a& sumir gefi þar ekki hey sín á endann ;
enda liefur þessi vetur verifc svo langur a& snjó-
komum og hagleysum, að fá munu tinnast dæmi
til um Húnavatnssýslu“.
CS®'* Úr brjeíi úr Húnavatnssýslu d. 4. apríl
1874. „Hjer á Skaga ber sjaldan mikið ti! litla
e&a tífcinda og eigi heldur nú Tifcarfari& er og
hefur veri& óttaiegt. Næstli&ifc vor frá mi&ju
maí mána&ar var hjer hifc versta, sem jeg til
man, me& sífeldum úrfellum og herpingsstorm-
um ; öjer af leiddi grasbrest; hinn stutti iiey-
skapartími var hretasamur og kaldur, eigi að
sí&tir var lijer góð nýting heyja ; me& sf&ari
göngum byrju&u hrífcar og ströngustu illvifcri,
svo nær því aldrei gaf á sjó í heiiu haustver-
tí&inni. Öndver&lega í nóv. var lijer orfcifc vi&
þa& bjarglaust af snjóþyngslum, þar eptir kom
hláka miltil svo öríst var&, en slíkt stó& ekki
lengi, því viku fyrir jóiaföstu byrju&u aptur
hinar veistu bruna hrí&ar, í hverjum ísinn kom al-
skaþa&ur ; sí&an hafa gengiö vi&varandi megn-
ustu trar&indi, og rná efalaust telja þénnan vet-
ur þann har&asta, sem komiö hefur á Jiessari
öld; lijer á Skaga var þó veturinn 1866—67,
úrtöku harfcur, og engum í þessu plássi mundi
hafa komi& til htigar, a& yfir þá lj&i verri vet-
ur, þó er þa& nú orfcifc. þ>a& er næstum því
undra vert, livafc menn lrafa barizt áfram á
þennan dag me& pening sinn , enda munu nú
fiestir á nástrái, og óumflýanlegur peningsfellir
fyrir hendi, ef ekki batnar nú vel úr hátífcinni.
J>ann 28. f. m. lag&i skipstjóri Nielsen út á
„Jason* fjelagsskipi okkar , og hefur hann a&
öllum iíkindum kornizt vestur fyrirland, því þá
var lítill ís úti fyrir , vegna undangenginna
eunnan storma ; nú er aptur or&ifc fnllt af ís
til hafs út a& sjá, svo Eifriede má hýrast hjer
á Iiöfninni fyrst um sinn, fjelags verzlun Hún-
vetninga til niikils tjóns og óhæginda.
Töluverfcnr áhngi, er nú vakna&ur hjá mörg-
um manni tne& vesturfarir, því har&indi, dýr-
tí& , atvinnuskoriur og fleira eykur burtfýsi
maima, og er þa& a& vonura. því útlitið er
allt annafc en glœsiiegt; og livafc hinar fyrir-
Inigufcu framfarir lands vors áhrærir, sem hin-
ir tijótfæru framfara menn eru a& upp spcgla
fyrir sjer og ö&rum, þá er jeg mjög svo vbn-
daufur me& þær, því ab ísland er á illum
og afskektum stafc hnattarins, og nær því
allt sem striíir móti sjerliverri framfaravi&leytnL