Norðanfari - 23.06.1874, Blaðsíða 2

íariS þess & lelt, aS Vjer — samkvæmt [)ví,
Bem einnig er látib í Ijósi í bænarskrá frá hinu
sama alþingi — viidum gjöra yfirstandandi ár
enn þa aikvæfcismeira fyrir Islendirga nieí því
að gefa Islandi stjórnarbót, er veitti alþingi
f'illt löggjafarvald og fjárforræbi, og sem ab
öfra leyti væri svo frjáisleg, sem framast væri
unnt.
Vjer liöfum síöan á ný látib sem nákværa-
iegast íiiuga stjórnarskipunarmál Islands, og
cr árangurinn af því orbinn sá, af) Vjer einn
af hinum fyrstu dögum ársins mef) Voru kon-
ungiega nafni höfum löghelgaf) stjórnarskrá um
hin sjerstaklegu máiefni Islands, sem af) mestu
leyti er byggf) á fruravarpi því til stjórnarskip-
unarlaga, sem lagt var fyrir alþingi árið 1871,
en þó hefir sjerstaklega verifc tekif) tillit. til þeirra
atrifa, sem tekin voru fram í fyrnefndri bæn-
arskrá alþingis.
Jafuframt og Vjer birtum þctta Vorum
trúu og kæru þegnum á Islandi, finnum Vjer
hvöt til þess aö lýsa yfir allrahæstri ánægju
Vorri mef>, af) hiB fslenzka stjórnarskipunarverk,
seni bvo lengi hefir verib starfab ab, þannig er
nú alveg til lykta leitt, og sömuleibis viburkenn-
ing Vorri og þakklæti fyrir traust þab, sem
fulltrúar landsins hafa aubsýnt Oss meb því ab
fela þab fyrirhyggju Vorri á þann hátt, sem
sagt var, ab koma fullnatarskipun á um þetta
mikilvæga málefni.
J>af) er vori Vor, af> Vorir trúu Islendingar
taki á móti gjöf þeirri, scm Vjer þannig af
frjáisu fullveldi, höfum veitt Islandi, mei) hinu
sama hugarfari, sem hún er sprottin af, og af)
þab verbi viburkennt eigi ab eins, ab þá er
stjórnarskráin var samin hafi verib tekib svo
sem unnt var tiilít til þeirra óska, sem fram
eiu komnar frá Islands hálfu, ab svo mikiu
leyti, sein þær gátu samrýmzt vib þab, ab þeirri
stjórnarskipun ríkisins, sem nú á sjer stab, yrbi
haldib óbreytiri, og þá naubsyn. sem á því er,
ab lög þau, sera iijer ræfir um, komi fram í
því formi, sem samsvari ebli þeirra sem endi-
legra stjórnarskipunarlaga, heldur einnig, ab
Vorum kærum þegnnm á Isiandi sje meb stjórn-
arskránni yfirhöfub veitt svo mikib frelsi og
þjóbíeg rjettindi, ab skilyrbunum fyrir öflug-
um og heillaríkum framförum landsins bæbi í
andlegum og líkamlegum efnum sje meb því
fullnægt.
En eigi sábkorn þab, sem falib er í stjórn-
Jiróotinni, ab geta borib ávöxtu, þarf til þess,
ab lýbur og stjórn leggist á eitt um ab vinna
ab því í cindrægni, serxi er sameiginlegt mark
og mib hvorutveggja. sem er framfarir og hag-
sæld landsins, og treystum Vjer því stabfastlega,
ab Vorir trúu Islendingar meb því ab neyta
hyggilega frelsis þess, sem þeim er veitt, vilji
stybja vibleitni Vora, til þess ab þessu augna-
mibi verbi náb. .
Einkar gebfellt hefir þab þar ab auki verib
Oss, ab framkværnd þessarar niikilvægu gjörbar
samkvæmt óslc alþingis helir getab átt sjer stab
einmitt á því ári, er þess verbur minnst, ab
1000 ár eru libin síban Island fyrst byggbist,
og ab þá hafi byrjab þjúfarlíf, sem einkum meb
því ab halda vib máli forfefranna og færa í
sögur afreksverk þeirra, hetír verið svo mikils-
vert fyrir öll Norburlönd.
Um leib og Vjer í tilefni af hátíb þeirri,
sem í hönd fer, sendum öllum Vorum trdu og
lueru þegnum á Islandi kvebiu Vora og Vorar
beztu heilla- og bamingjuóskir Iandinu til handa
um ókominn tíma, sameinum Vjer því vonina
nm, ab sá tími muni koma, ab umekipti þau á
stjórnarhögum Islands, sem nú standa til, verbi
einnig talin í sögunni sem atkvæbaiuikiil og
happahæll vibburbur fyrir Island.
(Jefib á Amaiíuborg. 14. dag febrúarm. 1874.
Undir Vorri konunglegu hendi og innsigli,
Cliristian H.
(L. S.) ___________
C. S. Klein.
EYÐING JÓRSALA.
(Eptir. Byron).
Eg horfi á þig, Síon, iielgan fyrrum dúm,
af búlnum þjer fjarstum, er komst þú nndir Róm;
þín hinnsta sól leib undir Qg geisla-glampinn þinn
glitrabi mjer í augum, eg ieit þig hinnsta einn.
'eit þangab, er Gubshúsib góba þitt var
°g g'eyrndi því ab ekki mátta eg koma þar;
enn ab eins sje eg dauba-eld á rústum þín
og Ibúana bundna reyna’ ab hefna sín
Og 'engi hafbi hóllinn, er leit eg þig frl,
Jjúsgeislum kastab vib sólarfall þig á;
enn nú varst þu eí orbin nemu eyíimörk
og nú stúb ein á giundu Drottins Báttmálsöik.
Og nndrandi stúb eg og staibi þig á,
eg stundi, er tvíljúsgeislann bverfa burtu sá ;
útkabi’ eg ab þúrsdunur þrymdi’í stabinn hans
og þrumufleyginu brendi’ á höíbi sigrandans.
Enn gob þau, er heibingjar einir trúa á,
örk þína, Jehúva, saurgab ekki fá;
hve aumur og lítill, sem lýbur verbur þinn,
vjer lofum þig og dýrkum einan, fabir minn.
þorleifur Júnsson.
„J>AÐ ER VATNSBIANÐAÐ . . .
I 23.— 24. blabi Norbanfara bls. 54 stend-
nr grein, meb yfirskript: „Um Ameríkuferíir“.
Höfupdur þessaiar gr. er nefnir sig „Húnvetn-
ing“, fræbir lesendur blabsins um þab, ab meb-
al vor sjeu upprisnir postular, fyrst Brasilíu-
postuli, og svo Ameríkupostuli, og í allri grein-
inni má reyndar lesa þab milli lÍDanna, þó þab
sje hvergi dveb berum orbum fram tekib, ab upp
sje þegar risinn sá þribji, nl, bann sjálfur.
Vjer leyfum oss því , um leib og vjer förum
fám ortum um kenningar hans, ab abgreina
hann frá hinum tveimur, meb þ ví ab nefna hann
Húnavatnspostula, ebur þú öllu beldur Vatns-
postula, þar oss þykir líklegt ab vatnib í Húna-
vatni sje líkt og í öbrum vötnum, og svo finnst
oss bregta fyrir vatnsbragbi bjá honum sum-
stabar, og því ekkl allstabar sem beztu. Oss
þykir þab futbu gegria, ab þessi nyji postuli
skuli byrja meb því í síoum postuliega verka-
hring, ab blekkja þessa tvo fyrnefndu bræbur
8ína. Ilann þýtur fyrst í Brasilíupostulann og
diúttar ab lionum þeim úhrúbri, ab liann hafi
verib ab fara meb einhvern ósannan þvætting,
því hann segir: ab þegar reyusian og sann-
leikurinn hafi farib ab tala, þá bafi bann þagn-
ab, og þá sje svo sem aubsjeb á hverju „fag-
urmæli“ bans hafi verib byggfe. þab geti líka
iiver heilvita mabur getib því nærri, hvab bóndi
norbur í þingeyjarsýslu viti um hagi nýiendu-
manna subur í Brasilíu. Já já! hefir þá þessi
göfugi Vatnspostuli takmarkab almennri mennt-
un þab svib , ab hún nái eigi þangab? Ab
búndi þú hann sje norbur í þingeyjarsýslu geti
ekki aflab sjer áreibanlegrar þekkingar um háttu
annara þjúba, þú þæc,. búi fyiír sunnan mib-
jarbarhring ? þessi Brasilíupostuli, er hann svo
nefnir, er aubvitab enginn annar en varaþingm.
Einar Asmundsson í Nesi , sjállsagt er hann
búndi, já, búndi noibur í J’ingeyjarsýslu, en þab
getum vjer þó sagt Vatnspostulanum okkar meb
sanni, ab hverra manna sera bann er og hverj-
um fötum sem hann kiæðist, bvert þab er held-
ur peisu ebur poka, bempu ebur hökli, kennir
bann naunrast þeim pilti að iesa; já vjer hefb-
um sagt bann mætti þakka fyrir , jafnvel þú
bann kynni ab vera skúlasmoginn , va:ri hann
búinn jafnmikilli menntun, djúpsæi, hyggindum
og sannieiksást sem Einar, en þab er sjálfsagt
öbru nær, ab minnsta kost lýsir þessi bans síb-
asti pistill því berlega. Hann þykist ábur liafa
tekib til máls í Norbanf. múti vesturflutningum
og vill líklega tileinka sjer þessa „reynslu“ og
þenna „sannleika“ er talab hafi; en því lætur
haiin þau nii ekki tala svo fyrir sinn munn, ab
enginn Ilúnvetningur flytji vestur um haf? þab-
an eru þú nokkrir þegar komnir, og margir
iátib skrifa sig til næstu ferbar.
Síban enýr hann sjer ab liinum er hann
nefnir „Ameríkupostula* og segir liann búnda
norbur í Eyjafirbi er eggi íslendinga til ab flytja
vestur þangab, og þykist þar öllu kunnugur
og varar mcnn við ab hlaupa ekki eptir gyll-
ingum og fagurmælum þessa manns. J>essi
hans Ameríkupostuli er: varaþingmabur Páll Mag-
mísson frá Kjarna, alþekktur bjer, og ölluin þab
vjer tii vitum kunnur ab því, ab vera sann-
ur mann- og þjúbvinur, flestum leikmönnum
betur búinn ab menntun og kurteysi, og sjálf-
sagt Btendur þessum nýja Collega sínum langt
framar ab rjettri þekkingu, bæði á Ameríku og
íslandi, sannleiks- og mannást. Ab þessum
súmaraönnum, Einari og Páli svífist Vatnspost-
ulinn ekki ab drútta, jafnvel aubvirbilegustu á-
formum og athöfnum. Ebur bvab getur verib
aubvirbilegra fyrir mann, en vera leigbur erinds-
reki fyrir fjelag þab, er í eigin hagsmunaskyni
veiðir menn án minnsta tillits til hvort þab
leibir þá í böl og volæbi, eíur hvab um þá
verbur; þessir báðir menn, Einar og Páll, eru
ofvel mannkostom búnir, til þess þeir ljeti bafa
sig sem verkfæri til slíkra illþrifa og kunnuin
vjer postulauum sfbur en ekki þukkir fyrir pist-
ilskafla hans þeim vibvíkjandi, en ab því geturn
vjer ekki gjört, þú hann gefi mönnum kost á
ab heimfæra lil sjálfa sín máltækib „þab ætla
þjúfar ab abrir steli“.
J>essu næst snýst Vatnspostulinn ab Islend-
ingum þeim sem þegar eru komnir til Ameríku
og gjörir þeim þær gersakir ab þeim hætti vií
ab gyiía kjör sín um of, og vilji ekki láu* *
því bera þú þeir ibrist eptir, til þess ab gc_J*
teygt þangab fieiri landa sína, líkl. til’ab le'<a
þá í sömu glötun og sjálfa sig. Hjer bey['r,
matur þokkalegar tilgátur, um kunningja, v'nl
og vandanrenn, sem á undan eru komr.ir vest"r
þangab. Já, „Opt má af ináli þekkja mani)ilin
hver belzt iiann er“. Jiessar tilgatur geta. "j'
hvernig og hvaban sem ,mabur reynir ab rekj®
þær til upplaka — engum tileinkast, nenia
þab skyldi vera jöfur myikranna, eba einhveU'
um bans leigbum eriudsreka. 0 jæjal t*11"
er „illum frú ab viía annann í kvölunum“. Vjcr
efumst mjög um ab herra Vatnstspostuiinn 6)8
einn af þeim piltum, jafnvel þú hans eigin 0,l)
gefi ástæbu til ab hugsa ab svo sje.
J>essi nýji postuli, þessi herra Vatnspostu',i
þykist vera magnaður föburlandsvinur. J>ab
nú vel vera; en hitt er honum vfsast mib"1
iagið, ab vera vinur þjúbar sinnar , þar hai>n
svífist ekki meb úþverra sínum að ata hit,a
fögru hlib hennar, bann ræðst á þá hálfu henn'
ar, er mebal þjúbanna nefnist hib „fagra kyn
hann heggur þar til, er fagrast, en veikast £'
fyrir, hann ræbst á gaiðinn, þar sem hann c
Iæg8tur, hann ræbst á kvennfúlkib, nieb því a'
prjedika mönnum ab þær sögur berist að norb’
an, „að kvennfúlki sje boðib frítt far upp á J>a®»
ab þær verbi seldar er þær koma til Ameríkt1'
J>ær ætla líklega, aumingja stúlkurnar, ab þa^
sje til gyptinga, því þeitn er sagt ab á konutfl
sje hörgult í Ameríku*, þetta eru postulans eig'
in orb. J>ab er hvergi framtekib í pistli hansi
ab fslenzkar meyjar fyrirlíti þetta boð, ef þa®
skyldi nú salt vera, sem fer mjög fjærri. Nc'i
þvert á múti! gjörir hann áherziu á meiningun®
með því ab segja: „En skyldi meyjunum ekk1
bregba í brún ef þær fcngju aþján í stab brú®'
guma“. Hjer kasfar túlfum, þab er grátlegt a®
heyra íslerizkan karlmann tileinka íslenzkn[,,
meyjum jafnsvfverðulegann hugsunarhátt
þenna ab selja sjálfar sig í önnur lönd, til
verba — já, gefum honum rjettino — brúb,r
þú vera skyidi valinna, hvab þá úvalinna útlenú'
inga; þekkir hann ísl. meyjar ab þeirri fjar'
fýkn, mannfrekju, eður Iausring ab þær munú'1
þola slík tilbob án blygbunar? J>essar tilgútnf
væru naomast ætlandi útlendri gamalli „Flibtu i
hvab þá fslendingi um íslenzkar meyjar. Hícr
er rist dýpra í árinni en blekkja einstöku mer,n'
bjer er kreinktfijr tieiour þjötarinnar, hjer er sak-
leysinu misbofib; — Mikill er þqssi postuli! I
Hann ætti ab optnbera skírnarnafn sitt, stjett 0?
heimili, svo íslenzkum meyjum gæfist kostur ú,
annabhvort í blöbum vorum, ebur þú öllu lrelú'
nr vib citthvert hátíblegt tækifæri, t. a. m. á þjú&'
hátfbinni, ab votta iionum verbsknidabann beif'
ur og þakklæti fyrir sinn part úr pistlinum hanfc
J>ab sem Vatnspostulinn talar um Amerík*h
sem athvarf alis óþjúbalýbs, ab taka eigi fyrjr
leyfi innílutnings erlendra þjúba, um hvab ný'
lendumenn eigi þar örbngt uppdráttar og ab þcJr
þurfi ab hafa 2—3000 rd. í liöndum, ef ab Þclr
ætti ab geta lifab þolanlega og fl., því um
úsanninda slúbur álítom vjer ekki svaravert-
J>ar sem hann talar um daglaun Norbmannai
rná ef til vill, til sannsvegar færa , en ekki Þar
hann ab bregba hampi í augu almenningi æc"
því, þegar rjett er abgætt; sje þetta í Nofc$'
hljúta þessi hans „3 mörk® ab vera 3 nors*f
mörk, en ekki dönsk mörk, en þau eru 5 í cinnl
spesíu, og hún jafngildir danskri, en þetta hefir
hann af lieimsku ebur illvilja undanfelit.
J>ar sem postulinn talar um ab útgjöld hjeí
á fslandi sje „svo sem engin“, þá getum vjcr
ekki ab oss gjört nema brosa. J>ab væri frú*'
iegt ab vita hvernig postulinn trébur hjer m5rn'
nm í miltib, hvernig honnm tækist ab sann'
færa sjálfa fslendinga, bændurna í sveitinn1'
já fúlkif) á heimilinu, hvab þá, þá menn er ta®
íslands tnálum, er þekkja fjárhag landslns, báí'
borinn hag bænda, og yfir höfub fátækt og I>ar, j
indi þess; hvernig segjnm vjer honnm
ab 8annfæra menn nm, þvllíka endalausa botn
lausa, hringlandi vitleysu
Ilvab því vibvíkur ab hvert land bjar?
meb sfnum gæbum, um vissa köllun þjúban
um ab vetur fylgi allslabar á eptir sumri,
alþekkt ábnr en postulinn fúr ab prjedika;
þú hann cbur abrir hafi þá Skrælingja trú,
Ameríka, — þab er ab segja þeir hlutar i,enj0
ar, sem byggbir eru af menntubum þjúbum-''
ekki betri enn fsland, stendur oss á sama,
un vor og sannfæring verbur hin sama og
ur, honum er velkomib svo opt og leng^
hann vill, ab berja höfbinu vib steininn
pHi
en
a®
ar nú pistillinn er skobafur f heild sinn'
út fyrir ab Jijer tali ekki postnli, heldnre
pero
beg'
lffi,r
nhvef
ut iynr ao njer lau ekki postuii, nemui * - r„
poka klæddur Júdas, er ætti framvegis 'n^rjan'
irverba sig, ab bjúba jafngúbu blabi og
1) J>ab er trú Sbrælingja, ab Grænlanú
bczta landib f heiminutn.