Norðanfari - 22.09.1874, Blaðsíða 4

Emft vit E&a vilja, til a6 gjöra þaí), me& öSrum
orSum. enn þeim sem eru sjálfdæmd, og varla
svara verb þvf þesskonar rithátlur, á nafnlaus-
um greinum, um nafngreinda menn saklausa,
getur ekki álitist, nema eins og ab vega at>
vopnlaueum og dvitbúnum manni, sem ætít)
befur verib kallab nítingsverk hjá situtum þjdb-
um, og aldrei byrjab af ötirum en dhlutvöndum
mönnum. En má jeg spyrja, hvernig getur
sGamli“ komib því saman, þar sem hann ým-
ist er aí) hrdsa ritstjdra Nf. fyrir heppni sfna í
aí> velja ritgjörtir í blabib, en ýmist er hann
ab tala um „níbrit“ , „last“ og rdvildargreinir“,
sem í blabinu hafi verib, mjer finnst þab hvab
á móti öbru, sem von er, því hann er þó svo
ærlegur, tetrib ab tarna, ab hann lætur ritstjór-
ann njóta sannmælis , en níbir þó blatib af
fremsta megni. Orbskrípin hans um mig, eru
eptir öbru f grein bans, en miklu meiri astæba
væri, ab gefa bonum nafn, eba titil (senr lýaur
til skfrnarnafns sfns, og dylst þannig undir
fölsku flaggi, eins og forbum Tirkjar, sem hann
vitnar til í grein sinni) heldur en mjer, sem
bæbi f „áskorun“ minni, og enn, mun alls d-
felminn, skrifa meb fullum stöfum nafn mitt.
Sigmundur Mattíasson.
CR BRJEI AD AUSTAN 24. ágúst 1874.
Bþjcr hafib nokkrum sinnum skorab á mig
ab senda ybur eitthvab til prentunar í Norban-
fara ybar. Nú er jeg á þessu þjóthátíbarári ab
koma opinberlega fram í blabi ytar og vil ekki
hætia undireins aptur, heldur rita. ytur nokk-
ub enn.
þjer hafib ekki, gdbi herra ritsljdri I er þjcr
slepptub úr brjefi mfnu 15. ágúst 1874, á bls,
93. í Nf. þ. á milli . . . „þungu og bera þab“
og „Já — fyrst jeg er ab skrifa“ . . gætt
þess ab „þvflíkur* „þvílíkum“ kemur eins og
úr saubarlegg fyrir þennan úrfelli; jeg hlýt ab
fá þab auglýst leeendum ybar, bver merking
þessara orba var, en þab var „þvílíkur“, j e g
sem Islendingur, „þvílíkum", ybur sein
ritstjdra þjdbblabs. þab mátti þvl vel
fara, ab þjer heftub sleppt bábum þessum orb-
um, úr því þjer sleptub hinu. og vildi jeg feg-
inn bibja lesendur ybar ab hafa þau afmáb, því
þau eru n ú I sambandi sínu, ásteitingarleg jafn-
vel fyrir heilbrigba skynsemi. Samt lý«i jeg
yfir því, ab ybur var þessi úrfelling heimil, því
jeg skrifabi ytur, ab þjer mættufc fara meb brjef-
ib eins og þjer vildub.
Svo gott sem blab ybar er, þegar alls er
gætt og 8vo vænt sem mjer þykir um þab, þá
get jeg þd ekki enn stillt mig um ab geta þess,
ab rojer þykir koma fyrir í því ndgu mikib
mebhald meb Ameríku fertura. En þó gjörib
þjer víst rjett ab taka slikar ritgjörbir og lýsir
þab ytar þekkta frjélslyndi, en þd finnst mjer
fyrir mitt leyti, ab nokkub af því dóti mætti
missa sig. Jeg þarf ekki ab taka upp þykkjuna
fyrir Sigraund MattíaSfon, þd jeg sje raunar á
hans sveif, harm ab líkindum getur svarab sjalf-
ur fyrir sig, en þó get jeg naumast latib þab
vera ab geta þess ab mjer finnst Anstfirl ingur-
inn og Nortiendingurinn (hver hjá öbrum í sama
blabi 18. júlím 1874) riti bábir hvorki sannlær-
andi nje meb mikilli mannút; en hættulegri
sýnist hin útlagba grein I nr. 37. — 38. úr
„Skandinaven og Amerika“, hættulegri vildi jeg
segja áliti hinna „kyrlátu“. En pessi ritgjörb
get jeg þd ekki skilib ab sannfæri þá Isiend-
inga og þjdbvini, sem bæ?i eru vel skynnamir
Og kærleiksfullir; hjer er ekki sú roksemda-
leibsla, sem á vib fsienzka hagi. H|er er
sannlega allt ötruvísi háttab en í Ðanmörku
og Noregi. því hver gæti sannfært skynsama
Islendinga um þab, ab vesturfarir sjeu abal meb-
al gegn fjelagslegum óförum vorurn? Og
hverriin fara vesturlarir ab rátast á rætur hins
vonda hjá oss? þjer veslurfarar mebtialds-
menn I IJafib þjer þetta alit vitvíkjandi hinni
fslenzku þjób, eta Islandi ? þ|er vestur-
fararvinir, þjer hafib sagt oss eitthvab um pab,
hve œskilegt þab væri fyrir vcsturiarana sjalfa
ab komast til þessa fyiirheilna (!) lands, en jeg
man ekki til, ab þier hatib skýrt vel fyrir oss
hlnum kyrlátu, hvernig hinni fslenzku þjób
er þab gagn og sdmi afe á ári hverju flytjist af
landi burt af san-.löndum vorum svo hundriib-
um skipti og þar mefe afe missist frá þjób og
landi miklir vinnukraptar. þar sem tiltölulega
— eptir því 8em mjer er kunnugt — moira
fer burt af hinum fullviniiandi. en hinum, sem
eni tii þyngsla. þjer sem af mannkærleika, eta
hverju sem þab er prjedikib: „Verturförin er
ábati“, 8egít mjer, hver verbur afieitingin fyrir
bina íslenzku þjób, ef vesturfarir fara vax-
andi ? llvar lendir þá ab síbustu ? Jeg spyr
yfur, getur þab ekki hugsast. ab þjer dvitandi.
sjeufe efa vertib ráfbanar hinnar Islenzku þjób-
ar. þab er hægt ab skerta litla lest. Islenzka
þjdfein er þúsundára gömul og mjer cr nær afe
halda afe SAGA mundi harma þafe, ef þjdfeln dæi
efea veslaðist upp ábur en hún næti öbru
afmæli sínu, svo hefur hún haft mikib dálæti á
þessu litla brjdstbarni sínu. þetta segi jeg
ekkert tii ab ámæla þeim, er styfja vestur-
farir, jeg ætla þeim gdtan vilja, en mjer finnst
þeim ekki fullljdst hvab þeir gjöra og jeg held
þeir skobi þab ekki ndgu vel. ab þab sem á vib
annarstatar getur ekki att vib hjer. Jeg fyr-
ir mitt leyti dska þess þv| af heilum hug, ab
vesturfararsýkin færi nú heldur ab læknast meb
hinni alvarlegu innlendu frainfaravibleitni,
sem nú vissulega er lifnub, og ab vjer aldrei
hættum ab syngja: „Island farsældarfrón Og
hagsælda hrímhvíta mdbir“, heldur ab Islend-
ingar fyndu æ þvf betur þann sannleika, sem
liggur I þessum orbum vors ddautlega þjób-
sUálds. Ab vesturfarar sjeu meiri hetjur en
hinir. sem heima vilja vera, hygg jeg ekui hægt
ab sanna, at minnsta kosti sauriatist þab ekki
á þeim, er dagabi uppi á Saubárkrdk; og ab
vilja sífelt berjast vit kuldann á Islandi er þd
ekki þrekleysi Ab menn geti ekki þolab kúg-
anina og ófrelsib á Islandi get jeg ekUi sjeb,
því sjálfræbi cr ekki sannarlegt frelsi. En
hvar er frelsi? Enginn svarar því betur enn
gamli Páll (2 Kor. 3,17).
Jeg sleppi svo þessu efni alveg ab sinni
og ætla ab tala vib ybur fátt eitt um þjóbhatíb-
ina. Nú má hún líklega heita á enda kljáb
á landi hjer þdtt tnenn átur tölutu um ó-
samkvæmni í hátibarhöldunum I hinum ýmsu
hjerubum og sveitum, get jeg þó ekki annab
sjeb, en þjdthálíbin fái einmitt sína ntiklu þýMngu
vib þab, ab hún nær yfir fleiri vikur. þab sem
í fyrstti sýudist dlaglegt og illa undirbúib, hef-
ur vona jeg, fyrir æ?ri ráfestnfun, farib vel, ab
þjdbhatífin eta þjóhátlbariiöldin urtu nl. ekki
áeinum degi, heldur ð einu sumri og
þab á hásumrinu yfir allt land. þab átti
vel vib, ab dagur þúsundárahátltarinnar væri
þannig lengri en afrir dagar. þetta segi jeg
vibvíkjandi hinttm verzlegu hatítarliöldum, er
menn eptir samkomulagi gátu sett þar á þjdb-
hátíbartíman, er hverjum þditi bezt. þetta var
svo frjálslegt, en fdr þd vel. þab fór einnig
vel, at gubsþidnu8tugjörbin var á einum helgi-
degi (eta svo ab segja) um land alit. þar voru
þó — ab minnsta kosti áttu af> vera — allir á
sama tíma sameinabir í andanum vib fótskör
hins alvalda Gub gæfi ab þ)dbin hefti metib
þessa þjóthátítina mTst. þ>v( nlíkar samtroniiir
eru þd ætíb mest verbar, eba eiga ab vera þab:
eru þab eptir hugsjdn sinni
þjer hafib bebib um skýrslur hieban ab
austan um þjdthátíbarhöld. í Mjóafirti var þjób-
bátfbarhald á Brekku 5. júlím.; fyrir Norbfjörb
á Ormstabasandi 11. júlím.; fyrir Faskrúfsfjörb
eptir me8su 2 águstm. á Kolfreyiustab Fyrir
Reibarfjörb var þjúbhátíbin fimmtudaginn 6. á-
gústm. á Eskifirfi og var sú samkoma mikil og
merkileg. þeim sem fyrir því stótu verbur þab
til æfinlegs sdma Af utansveitargestum voru
þar nierkastir þjdbhöftingjarnir og prdfastarnir
síra Hallddr a Hofi og síra Sigurf ur á Hallorm-
stab, er bábir hjeldu tölur; síra Sigurtur fyrir
skál hins nýja löggjafarþings og malti hann
alllangt, skörulega og fröblega er hann drap
stuttlega á helztu atriM Islandssögu Síra H.
mælti stutt og mjög snoþurt fyrir skál landsliölt-
ingja Hilmarg Finsens. x Fyrst hafbi sfra Jónas á
Hölmum, sem var oddviti þjdf hátítarnefndarinn-
ar, mælt fyrir Islands skál aheyrilega og orbsnot-
urt og ortfyudib (facete) Næst honum mælti
sýslumatur vor fyrir skál konungsins, sem gaf oss
stjórnarbótina og heimsótti oss Hann mælti
ekki lengi, en þab var laglegt og átti vel vib.
Ræburnar voru haldnar af mibju þverborbi er
stdb innst (eba nálega innstj f hinni miklu tjald-
búb, er var trobfull af fdlki (hún tdk 400 ?
manns) I sjálfum tjaldbúbarendanum fyrir inn-
an hib nefnda bmb vnru veitingamenn. Marg-
ir fieiri en hjer voru nelndir stigu upp og hjeldu
tölur Sumir hjeldu og fleiri en eina tölu. Jeg
stje þar líka npp og talati, og lutu orb mín ab
blabamnnnum eta blöbum og sjer f lagi mfnu
hugsafa blabi ISLAND þar tölubu kattpmenn,
þar tölubu stúdentar og þar tnlubu bændur og
var margt í ræbunum upjibyggilegt og eptirtekta
vert, og sjálfsagt vel meint. En menn
þreytast þd á eptirtektinni, þeear lengi er talab
og af ming mörgum , þegar menn eru þá líka
einsmikib katir og glabir eins og alvarlegjir.
En eins fyrir því, fdr allt svo einstaklega vel
fram og veitingar voru ndgar og miklar og jeg
hygg nálega allar gefnar af hinurn ágætu höfb-
ingium prdfasti síra Hallgrími, sýhlmanni voium
og katrpmanni Tulinfuei. Hvort fleiri taka nokk-
urn þáft í veit jeg ekki Sjerstaklega var þab
öllum Ijdst hvab snildarlegur og stdrhöfbing-
legttr gestgjafi kaupmabur Tulinius var, og hús-
freyja hans var honnm f sartnleika verfeug meb-
hjálp, því þau égætis hjdn bjeldu — þab mátti
8egja svo — hina fegurstn veizju fjölda manns
iThúsi sfnu bæfei, þjdíhátííarkvöldife og allanú
daginn á eptir. Auk kátra og skynsamra sam-
ræbna var og skemmtilegur söngur og <tjdrna“
honum mest og bezt liinn prýbilegi söiisinafuf
Og skenimtimabur síra þurvaldur I ilofteiiri
Jeg lýsi þessu eklii nakvæmar, fyrir því jee er
viss um ab nögir veiöa tii ab gjöra þab betuf
og greioilegar en jeg
Slæ jeg svo í hotninn á þessn brjefi míno,
meb þeirri ósk og von ab vjer nú tökum til
alvariegra starfa eptir alla vora þjófhátParglebt,
förum allir f bindindi, og störfum svo I
gufsótta allir ab sama mibi, sem er sdmi Og
8annarlegt gagn vorrar kæru fdfturjarbar fyr,r
næstu þúsund ár og allt tit enda. Gubgefiosð
öllum sítia hjalp til þess“.
AUGLÝSINGAR.
Bækur, til sölu hjá uodirskrifufum.
Sálmabókin f kápu 5 mk. til 5 < mk. 8 )
Passíusálmar f baudi . . 1 rd 62 -
Lærdómskver ný í bandi )» - 22 -
Lærdómskver eldri í bandi )) . 28 -
Biflíusögur f bandi . , ») *) - 36 -
Stafrólskver í bandi . . - 20 -
Landulræbi f k ipu . . . )) - 64 -
Keikning-bók E Briems í bandi M - 84 -
Fiibþjól'ssaga i bandi . . Macbbet („orgarleikur dtl. af Math. )) - 64 •*
Joctiumssyni), í kápu . )) - 48 -
Kvöldvökur Dr H. Finns-onar f kápu )» - 40
Ljóbabók Jóns þorDkss II b. í kápu )) - 28 -
Saga af Áemiindi Víking í kápu ») - 20 -
Smáoögur P. Pieturssonar í bandi )) - 64 -
ísleuzk Ætinitýri í bandi . . . )) - 32 -
Handbók presta f kápu . . , )) - 72 -
Ný sumargjní í kapu .... 1 - 80 -
þúsuod og ein nótt í kápu . 3 - ,, -
Tvær smásögur i kápu . . • ») - 32 -
Rimur af Gfsla Súrssyni i kápu . - 24 -
— - þorsteini Uxaidt í kápu )) - 24 -
Heljarslóbarorusta í kápu )» - 28 -
Axel í bandi ..... )» - 24 -
Bandioginn í Ciiillon i kápu )» - 20 -
Paulus og Chnstiis i kapu . . 1 • 32 -
Jöuer og Cliristne í kapu . . 1 - 32 -
íel. kirkiurjettur J. Pjeiurss í kápu ») - 80 -
Tímaiit 5 bepti sami ( kápu 1 - 72 -
Geln 6 hepti í kspu . . 2 - 48 -
Snót f kápu ..... )> - 61
Piltur og Stúlka í kápu . j) - 80 -
Saga al Urana Hring í kápu »» - 16 -
Leibarvisir i sönglistinni f kápu . Nattúrulýsing íslands eptir B. i) • 88
Giöndal í kápu . )» - 32
Kvæbi Kr. Jdnssonar í kápu 1 - 56 r
Drvaroddssdrápa i kápu , . >) - 44 -
Stjörnufræfi í kápu .... )) - 64 -
Riddarasögur f k<pu . )» - 24 -
Grýla i kápu )» - 72 -
100 tímar í ensku meb lykli f bandi 2 - 72 -
Skóla-Atlas (laudabijel) í bandi 6 - 48
Hjorts Börneven í bandi . , Hugvekja um þinglýsingar og jarba- 1 - »•
kaup og ii. eptir J. Jolinsen » - 48 0
Jarbatal á Islaitdi meb braubalýsing-
uin og fl ,ptir sama . 1 - „ '
Töfltir nm nýju peningamyntina , „ - 4 '
Minniiigarbrjef um þúsund ára
bygaiugu isl.iiids tnef skýringu
eptir Henedikt Giöndal . . 1 - lfi '
Lestrarbók fiunda alþjFdu
cptir sira þórartnn i Görbum . 1 - 48
Eggert Laxdal.
Lestrarbdk iianda alþýfeuá Isian
d'
eptir sjera þórarinn Böfevarsson, mefe 4
uppdráttom og lijer um bil 40 myndum. vef ,
ur til sölu í liúsi mínn mót borgun út f b''11 j
Verb bökarinnar er 9 mörk í kapu og alfl 8
2 rd. ef hún verfur bundin.
Akureyri 16.—9. —74.
Frb. Steinsson.
Fjármaik
prestsins sjera Jdns Austmanns
Saurbæ í Eyjafirbi: Uvatr' ^
afe hægra, stýftvinstf 8 ,jt
standfjabriraptan,en ekk< s> j
vinstra, eins og mis prentast he
Nf. nr. 43.—44 hjer ab fratnan-
Ölafs Jónssonar á SveinbjarnarS ,
á Svalbarbsströnd: Sneilt fram.
biti aptan, stýlt vinstra.
S®* Fjártökuprísar á Akureyri haustife
ót trá 1 rd. til 1 rd. 64 sk. Gærur fr^ _ „jj,
sk. til 1 rd. 72 sk. Mör 15 sk. Tdlg 11
ustull 36 sk.
Ktfjandi o<j dbyrydarmadur: BjÖfll Jt)P3S^_^.
Akureyri 1874. B. M. SI ep kd ns *