Norðanfari - 26.11.1874, Blaðsíða 3

ans, því ef peningur er í vel gdíu slandi um
Daifcjann vetur, má ef nauSsyn krefur, smá draga
svo gjöf vifi hann, aí) allt komizt vel af, þó
harbindin vari framyfir sumarmál. Ásetningar-
t'minn má aldrei vera styttri en til sumarmála.
Eptir hverja skobun senda ásetningsmennirnir
formanni sýslunefndarinnar skýrslu sína og áiit
á heybyrgbum í hreppnum, og geta þess um
leib, ef einhver hreppsbóndi ekki vill fara ab
tábum þeirra.
Margir hafa talib þab sem vott um miklar
framfarir hjá oss Islendingum, ab ekki varb
stórvægilegur peningsfellir næstl. vor, eptir þó
langan og strangan vetur, og segja aö slíkur
vetur mundi hafa valdib miklum horfellir hjá
forfebrum vorum; enn menn muna eba ættu
ekki ab gleyma því, ab í vor var „litlu muna
vant“ þegar batinn kom, þó flestir bændur
hefbu í fyrra haust óvanalega miklar heybyrgbir
og fengu þess utan mikib kornlán, skepnum
sínum til lífs, hvar vib þeirkomustí stórskuld-
ir á verzlunarstöbunum, búi sínu til stór hnekkis,
sem allir vita af undanfarinni reyuslu, auk þess
ab þeir á endanum voru búnir ab gjöra hjálp-
fúsa heyjabændur sjer líka, svo flestir voru
svo ab segja á nástrá komnir.
Er þetta, sem menn segja — órækur vottur
lim framfarir? Enganveginn, því allur almenn-
ingnr heldur optast vib hausatöluna, svo hann
álítur þab óhag ab eiga t. a. m. 3 kýr horabar
og gagnslitlar, en tvær, þó þessar meb góbri
irbingu og nægilegu fóbri gefi meiri mjólk, rjóma
smjer en hinar 3 til samans, eöur ab eiga
..Jur 30 ær, allar horabar, meb Ijelegri og
lítilli ull, sumar lamblausar en botnóttar af hor-
skytu — fagurt og ánægjulegt á ab líta — en
20 ær velhaldnar meb vænum lömbum, míklu
meiri og betri ull og mjólk, og sömuleibis til
frálags; ekki ab tala um afkvæmi hinna fyrr-
nefndu, sem ætlab er til ab halda áfram sama
kynferbi.
því verbur samt ekki neitab ab þetta mál-
efni er komiö á framfara stig, og lifandi áhugi
fyrir því vaknabur hjá ýmsum. Samt á þaö
enn nú langt í land.
Látum oss því meb sameinubum kröptum,
eyba þeim vonda vana, er íslendingar f marg-
ar undanfarnar aldir hafa byggt á hor og hausa-
tölu, til óbætanlegs tjóns fyrir þjób vora, og
mesti hnekkir í velmegun og framförum. Til
ab fá þessu framgengt, eru gripasýningar bezta
mebalib, sem vjer því eigum, ab koma á sem
allra fyrst, ekki einungis í hverri sýslu, held-
ur jafnvel í hverjum hrepp fyrir sig, og enda
amta á millum, til ab vekja og glæöa áhug-
ann, sem mest og víbast. þeita hefur öbr-
Um þjóbum komib ab góbu haldi, og síban þær
Sáu ávöxtinn af gripasýningunum, hafa þær
tíbkast meir og meir. Sannlega mundu þær
hafa sömu verkun hjer á landi“.
Úr brjefi úr Siglufirbi ds. 21. októb. 1874.
„Ótíbin skall hjer á um fyrstu göngnr (mibjan
september), áttu þá nokkrir bey úti og jeg einn
mebal þeirra um 40 hesta, sem líklegast verba
nndir fönninní í vetur. Tveir menn frá Stab-
arhóli, er hjetu Fribrik og Gubmundur, drukkn-
nbu i fiskiróbri fram af Siglufiröi eba Hcllunni
þann 19. septemberm. no?stl. , i landnorban
stórmvebri og stórsjó, er sagt ab þeir hafi lagt
f naubbeit en brotsjór fallib á þá og hvolft“.
Ur brjefi úr Skagafirbi ds. 3. uóv. 1874.
»Tíbin er frammúrskarandi bág og óstöbug,
ýmist fjarska rigningar svo ekkert húsþak held-
n|r, eba þá stórhrfbar og óveöur á útnorban,
enda er nú sagt jarblaust í Gönguskörbum, og
er þab allt of snemmt“.
Ur brjefi ab norban dagsett 10. okt. 1874.
»Á langardaginn binn 19. dag septemberm.
ll0est]., brann skemmuhús á SauÖanesi á Langa-
uobí. I lopti hússins var eldstó „Kabysa* og
umbúnabur til dúnbreiskingar, sem orsakabi ab
kfdknabi í þvf. Fátt var af libtæku fólki hcima
þess ab bjarga úr eldsvobanum. Steinolíu-
(lát nábist ásamt uokki lem þó var hiS
minnsta af því er húsib i ab geyma. Meint
er ab eitthvaö kunni ab era notandi undir
rústunum, scm enn eru ó annabar, þar eldur
í þeim var óslokknabur, I sama brjefi er þess
getib, ab nýlega sje látinn, þorsteinn óbaisbóndi
á Mibfirbi á Langanesströndum, meb þeim at-
burbum, ab hann hafi róib og fengib barning í
kuldavebri og ekki náb lendingu sinni, en ætlab
sjer ab taka hvíld á þeim bæ, er hann kom
fyrst til, og rjett þar á eptir fengib takveiki,
sem leiddi hann til danba. þorsteinn þessi var
sonur þorsteins Bjarnasonar ríka, sem lengi bjó
á Bakka á Ströndum, og var þar uppalinn hjá
föbur sínum; hann giptist libugt tsítugur, ung-
frú Matthildi þorsteinsdóttur frá Heibi á Langa-
nesi, og byrjubu þau búskap ab Mibfirbí, er var
móöurerfb hans. Honum græddist þar fljótlega
fje, enda var bann smibur bæbi á trje og járn.
Efnum sínum varbi hann ekki einungis til gróba,
heldur til bygginga á jörb sinni, en þó einkum
til ab hjálpa og liösinna þeim fátæka af fremsta
megni, og veita umfarendum hinn mannúbleg-
asta og hagkvæmasta greiba, þareb bann bjó
rjett í þjóbbraut. Hreppstjórn hafbi hann á
höndum um nokkur ár, og stób sómasamiega f
þeirri stöbu, og mun meb henni hafa talsvert
skert eigin hag. Alla sína buskapartíb, var
hann bezta sveitarstob og sveitarprýbi, vel þokk-
abur og virtur af öllum, sem honum kyntust.
Tæpt íimmtugur kallabist hann nu burtu frá
eptirlifandi ekkju og börnum, sem misstu elsku-
legann ektamaka og föbur“.
FRJETTIR ÚTLENÐAR.
(Eptir þorleif Jónssou kand. phil.)
SPÁNN. Síbast í maímánubi áttu Karlung-
ar og þjóbveldismenn allharban bardaga meb
sjer vib Bilbaó. Höfbu hvorirtveggju haft
viburbúnab mikinn um heilan mánub. Fyrir
Karlungum var Elíó hinn gamli herstjóri Karls
rikiskeppis, enn til móts vib hann var Konka
marskálkur fyrir her þjóbveldismanna. Serranó
marskálkur, þjóbveldisstjóri var og sjalfur í
bardaganum. Orustan stóð f þrjá daga og var
sótt meb mesta kappi, en svo lauk ab Karl-
ungar bibu ósigur og urbu frá ab hverfa. Baub
Konka Serranó ab halda innreiö í Bilbaó,
en Serranó kvab eigi þann heibur tilkoma
sjer, heldur Konka sjálfum, þvf ab honum
væri ab þakka sigurinn. Kon k a hjelt þá innreib
sína í borgina snemma í maí (5) og ab því búnu
hvarf Serranó marBkálkur aptur heim til
Madrídar. þannig var, Bilbaó hrifin nr hönd-
um Karlunga ásamt úthöfn hennar Portúgalette.
Veitti Konka karlungum eptirför og vann hvern
sigurinn á fætur öbrum, en þeir hrukku hver-
vetna fyrir, gekk þessi eltingaleiknr í 2 mán-
ubi. Enn þá voru þeir komnir allt til Stjönu
(sbr. Nf. des. 1873, jan. 1784) þar í grend vib
er þorp eitt er Múró heitir, þar varb afarsnörp
orusta síbast í júní (28). Konka herstjóri
gekk þar fram meb hinni mestu hreysti, sem
jafnan og hætti sjer mjög; varb þá þab óhapp,
ab hann varb skoti lostinn og fjell daubur nibur,
en þá var og sigurinn unninn. Mistu nú þjób-
veldismenn einn hinn bezta tnann sinn og dug-
legasta herstjóra þar sem Konka var. Síban er
'nann tók vib herstjórn fylgdi hvervetna sigur
vopnum þjóbveldismanna og Karlungar hrukku
hvervetna fyrir, og svo er ab sjá, hefbi hans
fengið að njóta vib, ab þá hefði hann fengib
farsællegann enda'á þessari Ieibu styrjöld og
meb öllu bugab Kariunga, sem þjóbveldismenn
áttu eígi því láni ab fagna. Eptir Konka tók
herstjóm Labala, er fyr var hermáiarábgjafi;
•tefur engin stór orrusta verib síban hann tók
hersögu,, en þó lítur út fyrir, ab þejm muni
bráðum lenda saman.
FRAKKLANÐ. Um mibjan maímánub sagbi
Braglie og hans rábaneyti af sjer og nýtt tók
vib, enn stjórn fer fram á sama hátt og abur.
Merkilegra var, ab fanginn á Margretar ey,
Bazaine marskálkur, komst úr fangelsi sínu
í öndverðum ágúst (nóttina milli hins 9—10).
Kona hans, sem er ung, fríb sýnum og hinn
mesti skörungur, bab Mac Mahon þjóbstjóra
hvað eptir annab ab vægja manni eínum, og losa
hinn gamla vopnanaut úr hinu harba fangelsi,
enn þab kom fyrir ekki. Tók hún þá til ann-
ara rába og bjó ásamt frænda sínum, þeim er
Rull heitir allt til flótta. Leigbi hún bát fiski-
manns nokkurs og lagbist í leyni undir klett
þann, sem er fyrir neðan fangelsib. Um kvöld-
ib (9. ágúst) faldi Bazaine sig, þá er fang-
clsinu var lokab og skuggsýnt orbib. Kona
hans hafbi útvegab kabal með hnútum á, og
eptir honum varð Bazaine ab Iesa sig nibur
klettinn, og er hann 80 fet á hæb. þab má
nærri geta ab þetta var hin raesta glæfraför,
þótt yngri mabur hefbi verib enn Bazaine, hann
er nú 65 ára, lítill vexti en afar gildur og feitur,
þó tókst allt ve!; hann komst nibur í bátinn stór-
slysalaust, enn skeindist þó á höndum og fótum á
klettanibbum. Báturinn flutti haun braut í gufuskip
eitt, er þar beiö fyrir framan, enn þab flutti hann
til Italiu, og þaðan hjelt hann norbur á þjób-
verjaland. Enn er fuglinn var flúinn úr búri
sínu, gaf Frakkastjórn út auglýsingu um að
Bazaine skyldi útlægur gjör um endilangt Frakkr
land, óalandi og óferjandi öllum bjargrábuim og
höndum tækur hvar sem hann næbist innanríkis.
Enn Bazaine mun ab líkindum varast ab láta
sjá sig á Frakklandi aba framar iáta hafa hönd-
ur í hári sjer, enda er það ekki láandi. Síbari
hlutann af ágúst og í september, hefur Mac
Mahon heimsótt Bre tagn e-búa, og þeir tckiö
honum meb veizlum og annari vibhöfn, seœ
þjóbstjóra sæmir. (Framh. síbar).
þJÓFA LEITIN.
(þýtt úr Skaudinavísk Folkemagazín 1871).
(Niðurlag).
þib hafib bábir úttckib hegningu fyrir yfir-
sjón ykkar, sagbi hann enn fremur, þú óli
meb því sem þú þjáist af sárum þínum, og A.
meb þeim ótta, af þeirri tilhugsun, ab verba
leiddur fyrir lög og dóm. þab er þess vegna
skylda mín, ab vibrjetta mannorb A. i augum
bæatbóa. Til ab geta gjört þab rjettilega, ætla
jeg ab fara til Kallehauge og yfirheyra bænd-
urna þar, sera þú vannst fyrir, svo jeg sjálfur
geti borib vitni um sannindi framburbar þíns.
Síban ætla jeg ab gjöra bæarbúum heimbob til
mín, og þar skalt þú A. verða mest virtur
bobsmanna, svo ab ekki aðeins öll grunsemi
hvetfi, heldur og einnig sjerhver blettur af
mannorði þínu. Og nú ber ykkur ab taka
höndum saman og sættast heilum sáttum, svo
framarlega, sem þib viljib ab Gub fyrirgefi ykkur.
A. rjetti Óla hendina og hrukku honum tár
af augum.
Oli var hughraustari orðinn af því, sem
læknirinn sagbi ab hann mundi ekki deyja, og
sagbi því: „Já, við skulum sættast, þá vcrður
okkur fyrirgefib síbar“.
„það er minn einlægur vilji sagbi A. Jeg
get aldrei veröuglega þakkab Gubi fyrir þab, ab
jeg varb ekki morbingi, og jeg held, ab jeg
unni þjer alla lífdaga mína, þareb þú ert nú
heill og Hfa í hvíiu minni*.
Fáum dögum síöar baub fógetinn öllum
bændum ríkum og fátækum úr þorpinu til sín,
án þess, ab gjöra uppskátt í hverju skyni þab
væri. I rauninni var fógetinn sparsamur maður
og hafði sjaldan bob inni, og því voru allir fúsir
á ab þiggja bobib. Húsib var fagurlega prýtt
og skrautlegt og veitingar að því skapi; bobs-
menn voru því allir ánægbir meb veitandan og
Ijeku því á alls oddi af kæti,
þegar glebin var á hæbsta stigi stób fóget-
inn upp og mæiti:
„það var tilgangur minn meb bob þetta,
ab bæta órjett þann er hinn heiðurlegi trje-
smiður A. varb fyrir*. Síban sagbi hann þeim
allt hib ábursagða, ab undanteknu tilræbinu á
Ola, sem engum var gjört augljóst. Hann sagði
ennfremur, ab hann hefbi í Kalleh. fengib vitn-
eskju um, ab framburður A. væri ab öllu leyti
sannur, og ekki aöeins hefbu þessar nætur ferbir
bans orbib honum tii vegs, heldur og hvervetna
verið hrúsab fyrir dugnab og ybjusemi. þareb
A. befur skorast undan ab þyggja fjebætur, þá
er þab ekki meir en skylda fógetans, að sjá til
ab bonum bætist órjetturinn á annan hátt. Lát-
um oss því alla taka í hönd hans, til ab sýna
honum, ab vjer álítura hann heiburlegan og
merkan fjelagsbróbur. AÖ því Ioknu skulum
vjer sameiginlega glebja oss vib fáein púnsglös“.
Eptir ab fógetinn hafbi sagt þetta vjek
hann sjer ab A. og tók alúölega í hönd hans,
og síðan allir aðrir ab hans dæmi, og þcir sem
ábur fyrri hofbu leikib hann verst báðu hann
nu mnilega fyrirgefningar.
þá komat A. vib svo hann tárfelldi, og
meb sjdlfum sjer sór hann þess dýran eið. ab
hann aldrei skyldi láta reibina yfirbuga sig svo,
ab hann aöhefbist þab, sem sakfelldi hann fyrir
Guði og mönnum.
Ola batnabi dag frá degi og eptir mánab-
ar tíma var hann orbinn jafngóbur. Hann og
A. urbu hinir beztu vinir.
( Areynsla, næturvökur og hin ákaflega gebs-
hræring orsökubu þab, sb A. lagðist mjög hast-
arlega f háskalegri brunasótt. I veikindnm bans
reyndist OH honum sannur vinur, og marga
nótt vakti hann og fógetinn hjá honum, og jafn-
vel þó hvorugur þeirra væri gjarn á ab gefa