Norðanfari - 29.05.1875, Blaðsíða 1

Sendur kaupendum hjer d landi
kustnadarlaust; verd drg, 30
arkir 3 krónitr, einstök nr# 16
aura^ sölulaun 7. hvert.
MÐAMARI.
Auglýsingar eru teknar i hlad
id fyrir 8 axra Arer Mna.
Vidaukablöd era prentud 4
kostnad hlutadeigenda.
14. ÁR.
AKDREYRI 29 HAI. 1875
M 31.-3».
f
Halldóra Þorsteinsdóttir.
Hinn 7. dag marzmánaðar þ. á. andaðist í Kaupmannahöfn húsfreyja (Kristín)
Ilalldóra þorsteinsdóttir eptir langa og þunga sjúkdómslegu , 36 ára gömul. Fað-
ir hennar var hinn góðkunni prestur, þorsteinn Pálsson að Hálsi í Fnjóskadal, og
móðir hennar Vaigerður Jónsdóttir þorsteinssonar frá Reykjahlíð. Hún ólst upp í föð-
urhúsum, til þess er hún giptist vorið 1859 Tryggva Gunnarssyni og fór með honum
að Hallgilsstöðum í Fnjóskadal, þar sem þau bjuggu 13 ár. Sumarið 1873, er
maður hennar hafði tekið við forstöðu Gránufjelags, fluttist hún með honum til
Iíaupmannahafnar, þar sem hún gjörði sjer von um, að geta ef til vill fengið ein-
hverja bót á vanheilsu sinni af lifrarveiki, er hafði þjáð hana frá tvítugsaldri.
Halldóra sáluga þorsteinsdóttir var ein með hinum álitlegustu og menntuðustu
konum Iands vors. Ilún var fríð sýnum, vel gáfuð og ágætlega að sjer í bóklegri
kunnáttu og hannyrðum. nin löngu og mæðulegu veikindi sín bar liún með miklu
jafnaðargeði, glöð og þolinmóð allt til enda. Yið fráfall hennar á bezta aldri er enn
orðið tilfinnanlegt skarð í því ástmannaliði, er fyrir skömmu hafði beðið svo sáran
missi einn eptir annan. Og söknuðurinn eptir hana má vera vandamönnum hennar
því viðkvæmari, sem hreinskilin, trúföst og guðhrædd sál var fagurlega samtengd við
aðra kosti hennar og atgjörvi.
Loks ertu Halldóra hnigin —
þitt helstríð var dapurt.
Önnur var æfl þín forðum —
í æskunnar sælu
battst þú þjer blómsveig á engi
með barnslegri gleði;
lífsfjörið brann þjer í brjósti,
cn bros ljek á vörum.
Skjótt, sem þá ský fyrir sólu
skyggir á vori,
lamaðist lífsfjörið glaða
af langvinnum krankleik.
Rósin þá hvarf þjer af kinnum
í kaldviðris hreti,
en brosið var sífellt hið sama,
þó sæktu að harmar.
Hvarf svo lífs blóminn hinn bezti
við baráttu harða.
Æðruorð aldrei þú sagðir,
nje ámæltir Drottni.
Aðra þú huggaðir hrellda,
sjálf huggunar þurfi,
og brosið var sífellt hið sama
í sorg og í gleði.
Skil jeg hví bjó þjer hið blíða
brosið á vörum:
andi þinn lypti sjer yfir
ógnir og harma
hæst upp að hástóli Drottins
frá hreisinu veika —
gott er með Guði að dvelja
göfugri sálu.
Loksins er stríðið af staðið,
og stirðnuð er höndin.
Langt þú frá landinu frera
á líkbörum hvílir.
Bóndi þinn situr og syrgir
samvistir liðnar —
en brosið ið hreina’ er ei liorfið
af helbleikum munni.
Hver þýðir helrúnir myrkar?
og hver getur ráðið
cngilbrosið ið blíða
á bliknuðum vörum? —
Svo brosir sannfrægur kappi,
er sigur er unninn;
svo brosir sólin að aptni,
er sígur til viðar.
Sigurbros svífur um varir
þjer sofnaða hetja.
Líkaminn brást þjer að lokum
við langvinnar þraulir,
en sálin varð fegin að frelsast
úr fjötrunum hörðu;
hrósar nú sigri á hirnnum
með hersveitum engla.
Hví skyldum syrgja’ ena sælu,
þó sje hún oss horfin?
Sjám vjer ei sólina’ að morgni
er sígur að kveldi?
Yaknar ei blómið að vori,
sem visnar að hausti? —
þerrum því tárin — og trúum -
af titrandi hvarmi.
B. M.
tf53H«aflga
UM SKATTAMÁLIÐ.
(Framh.) Vjer höfum a?) framan tekiífram, a?i vjer
viljum afnema þessar skattgjaldagreinir: skatt,
gjaftoll, konurgstíund, lögmannstoll, manntalsfisk,
alþingistoll og bdnabarskólagjald, og setja eitC
alraennt skattgjald í staiinn, sem vjer skulum
nefna landskatt. Er þá næst afc íhuga:
1. Upphæh þessa skatts ab öllu samtöldu.
2. Undirstöbu hans eba gjaldstofna.
3. Hvort nokkrar nndanþágur skuli vera, og
hverjar.
4. Hver greiba skal skattinn af hendi.
5. Hverja aöra skatta má áleggja.
Og skulum vjer nú fara nokkrum ortum um
hvert þetta atribi fyrir sig.
1. f>egar um upphæ?) skattsins er ab ræba,
vcr?iur a?> hafa þafc hugfast: a?) skattgjald-
i?> fari eptir efnum gjaldenda, ab þab
komi sem jafnast nibur á gjaldþegn-
ana, og ab þab taki sem minnst frá
hverjum þeirra ab aubib er. f>ab er
kunnugra en frá þurfi ab segja, ab land vort er
hrjóstugt, og fátæklega úr garbi gjört frá Skap-
aranum. Atvinnuvegir vorir eru erfibir og tor-
sðttir, og arbur sá sem vjer höfum af yinnu
vorri og afla, verbur yfir höfub ab tala næsta
rýr. Sökum þess er eigi til þess ab hugsa, ab
vjer getum borib þunga skatta. Vjer hljótum f
því efni ab sníba oss stakk eptir vexti. En
sökum þess ab þarfir hins opinbera eru svo
margar og miklar, mun eigi til þess ab taka, ab
vjer fáum Ijett ð oss þeim sköttum sem nú eru,
enda ætlum vjer ab þeir sjeu oss ekki ofvaxnir,
4>egar þeir eru lagbir á eptir rjettari
reglu, og meb meiri jöfnubi, en verib
hefur á nndan. þannlg verbur þab þá til-
laga vor, ab upphæb landskattsins verbi
mibub vib samanlagba upphæb hinna 7
gjaldgreina sem vjer ábur nefndum,
og fast ákvebin eitt skipti fyrir öll;
þab er ab skilja, ab meb lögum sje ákvebib,
hvab margar álnir skatturinn sje af þessum eba
hinum gjaldstofni, svo sem 20 hundraba jörb,
20 hundrubum f fríbum peningi o. s. frv. þab
væri nú næsta fróblegt, ab geta vitab fyrir fram
hvab skattarinn mundi verba eptir þessari reglu,
en þab er enginn hsegbarleikur, þvf eins og vjer
höfum ábur tekib fram, eru engar opinberar
skýrslur til um þab, hvab þær tvær abal skatt-
gjalda greinir, skattur og gjaftollur, bafa gefib
af sjer ab undanförnu, þvf þessar tekjur, renna inn
til sýslumanna án þess þeir þurfi ab gjöra reikn-
ing fyrir þeira. Hjer verbur því eigi byggt
nema á áætlunum , þar til áreibanlegar Bkýrsl-
ur fást. Yjer höfum handa á ntilli skýrslur
um, hvab skattar og gjaftollar voru ab mebaltali
árin 1835—1840. Skatturinn var 60,054 álnir
gjaftollurinn var 31,823 ál., samtals hjer nm
bil 91,900 álnir, sem mnndi gjöra eptir núver-
andi verblagi , hver alin reiknub á 50 aura,
45,955 kronur. Hvort nú þessi upphæb hefur
aukist e?a vanast sfban, er eigi anbvelt ab geta
sjer til, en meiri Kkur eru fyrir þvi ab hún
hafi aukist. í Jarbatali Johnsens assessors er
tiundarskýrsla frá áburnefndum árum, og er
hún byggb á vor framtalinu til búnabarskýrsln-
anna. Eptir henni hafa öll gjaldskyld lausafjár
hundrub á landinu átt ab vera hjerumbil 51,500.
Sje nú tekib vorframtalib 1871 (sbr. Skýrslur
um Landshagi 5. III. 478 ) og lagt í hundrub
eptir sömu reglu sem assessor Johnsen hefur
fylgt, þá verba þab hjer um bil 56,000 gjald-
skyld hundrub, svo eptir þvl á gjaldskyldur
penlngur ab hafa aukist f iandinu um bjerum-
— 65 —