Norðanfari - 03.06.1875, Page 3

á suimim bæjum“ dag hvern gjafarlítiíi, þegar
bjarglaust var fyrir útigarigspening alit í kring-
um Hrútafjörb. En þeir hafa ekki gætt ab því
sem ritubu, a& þab er sitt hvab ab komast í hey-
þrot 4 þorra eba Góu, ellegar eptir mibjan
Einmánub; og engin kallafci þann hafa sett
mjög illa þá á beybjörg sína, sem gaf úti-
gangspeningi afdráttarlítií) til páska, og eiga
þá eptir drægju fyrir Itýr til fardaga. þab eru
a5 sönnu margar heiburlegar undantekningar á
þessum afleitu heyja ásetningum í MifcfirM;
en því heimskulegra er þab fyrir hina, milli
þeirra heibursmanna, ab læra ekki af þeim ab
setjaeigi of margt á heybjörg sína. Ef fátækum
mönnum vertur þab, ab taka fdtur af ötrum til
ab fá matbjörg í metgjöf, þá er þab hib krapt-
mesta og lljótasta metal til ab gjöra hann en
fátækari, ef hann kemst í heyskort; væri hon-
um þá miklu hollara, ab skera fleira sjer til
matar, og hafa svo von um gagn af skepnum
þeim sem hann setur á, þó nokkub hartur vet-
ur komi, sem alltaf má búast vib á Islandi. Jeg
heö heyrt gamla menn segja, ab fáir vetur muni
hafa svo libib af þessari öld, sem einhver Mibfirb-
ingur hafi eigi orbib heyþrota. þessi vetur hefur
verib einhver hinn veburblíbasti sem nrenn vita,
þó hagskart væri um tíma sagt sumstabar f
Mibfirbi; þó mun haft á orti, ab ckki hafi
allir munab svo glöggt eptir vetrinum í fyrra,
ab þeir allir fyrni hey í vor.
þar eb þeir Mibfirbingar sem ritab hafa
greinina f Nf. hafa gjört svo sem inngang til
samanburbar á Mibfirbingum og Hrútfirbingum,
væri fróblegt ab fá ab sjá framhaldib í skýrslu
formi, ef þab yrti eamib, og ab þab kæmi út í
Nortanfara, ætti þá ab tilgreirta hve margar
kýr voru skornar eptir mibjan vetur 1874 vegna
fyrirsjáanlegs heyskorts, hve mörg hross og hve
margar saubkindur hafa þar dáib vegna sultar
og megurbar, og hve mörg bú hafa farib var-
hluta af metalgagni af kúm, ám og hrossum
seinastlibib sumar. En fremur hve mikib meira
hey þessir aumu' í Mitfirbi hafa hjálpab Ilrút-
firtingum um, en þab sem úr Hrútafirbi fdr til
Mibíjarbar bæbi beinlínis og þab sem í Hrútafirbi
var gefib skepnum þurfandi Mibfirbinga er fótr-
atar voru. Líka þarf ab geta þess f ekýrsl-
unni — verbi itún samin ■— hvemörgum korn-
vörutunnum hafi verib eytt í Mibfirbi til fúb-
urs fyrir kýr og saubfje, og hvab af því sje nú
borgab, og mun þá einhver Hrútfirbingur semja
líka skýrslu á eptir.
þab er engan veginn álit mitt ab Mib-
firbingar sjeu þeir einu sem ofsetja á heyafla
sinn, því þab á sjer stab í mjög mörgum
byggbarlögum, og einnig í Hrútafirbi, hjá fleiri
og færri búendum — því er verr og mibur. —
A þribja dag páska 1875.
Einrr Hrúlfirbingur.
„þætti mjer ekki’ ab skummnm skömm
skjldi jeg finna þig“.
í 9.—10. blabi sínu gjörir „Islendingur*
þrjár atrennur til ab níba blab vort og ýrnsa
heibursmenn, sem hafa ritab greinir í þab. En
þessar Bkammir rIslendings“ eru sannarlega svo
lagabar, ab enginn heibvirbur matur getur ver-
ib kurtnur ab því ab svara þeim og þvf síbur
ab gjalda líku líkt. þab vill líka svo vel til,
ab þess gerist engin þörf, því BIslendingur“ er
ab almannadómi slíkt vanvirbubiab, ab þeim,
sem hann reynir ab svíviita, lilýtur ab vera þab
meira til sæmdar en minrikunar, eins og liin-
um, sem hann brósar, getur ekki orbib þab til
annars en óvirbingar,
„Is!endingur“ hamast einkum ab þeim, er
kosnir voru til ab rita bendinguna til hinna
gömlu konungkjörnu manna, og bregbur höfund-
unum um ókurteisi og ranga röksemdafærslu.
1) IJjer mun ekki vera meint um herra pró-
fast og riddara Olaf Pálsson , sem mörgum
hjálpabi mjög vel og heiturlega.
Hvab sannar þetta annab en þab , ab þessir
heitursmenn hafi ritab bæti kurteislega og rök-
samlega? sIslendingur“ er slíkur öfuguggi, ab
hann ranghverfir öllum hliitnm og tekur hvab
eina gagnstætt því, sem þab er í raun og sann-
leika. Hann litur út fy.rir aö hafa lært í svarta-
skóla, en þar var skólanánrib, eins og þjób-
kunnugt er, byrjub á því ab ranghverfa fafcir-
vori og s. frv.
þó oss þyki ólíklegt, ab nokkur mabur
vilji nokkurn tíma lesa nokkurt orb í „Islend-
ingi“, þá getur ekkert verib móti því, ab vjer
vekjum athygii manna á því, ab „íslendingur“
virbist hafa gjört sjer þab ab reglu ab kalla þab
hvítt, sem svart er, þab svart, sem hvítt er,
þab satt, sem ósatt er, þab ósatt, sem satt er
og fram eptir þeim götunum. þetta ætti hver
sá ab hafa sjer hugfast, sem kynni [ab vería
i'yrir því óhappi ab sjá BIslending“, meban sú
landplága varir vib, ab hann er uppi og stígur
eigi nibur á eptir eldri bróbur sínum »Tim-
anum“.
tíE BRJEFUM FRÁ AMERÍKU.
— — Af almennum frjettum hjeöan er ,sú
hin helzta, ab vetur þessi hetir verib óvanalega
harbur, ab því er gjörist hjer í landi, frosta-
nnkill og snjóþungur í öllum Norburríkjunum
og segja margir, aö þab muni vera eintiver
hinn harbasti vetur senr hjer befir komit) í manna
minnum, en ekki marka jeg þó þab, þvíabþab
er opt vitkvæbi hjá mönnum, þegar eitihvab
bregður út af til hins verra, þab er til arstíb-
auna kemur ; þab mun þó óhætt ab fullyrba, ab
veturinn hetir verib í haríara lagt og eru menn
mjög hræddir um skabvæna vatnavexti hjer og
hvar í Norburríkjunum nú þegar leysa tekur
snjóinn. Ekki man jeg til, uð neitt hafi gjörst
sögulegt meb löndum tijer síban jeg reit sein-
ast; heilsufar mun ytir höfub vera allgott; vinnu-
brögb misjöfn og iífsánægjan og; einna lakast
heyrist mjer landar í Kinmount láta af sjer,
enda heör mjer aldrei og getur, held jeg, aldrei
litizt ráb ab eiga nokkub við ensku stjórnina í
Kanadalöndum, hvab landkaup eba landgjafir
snertir. Jeg heyri rjett í þessn, ab friflutuiug-
ur iaist ekki tii Alaska.
Herra ritstjóri Norbanfara
og Uffiru viair mínir og laudar á Islandit
þab eru uú enn þá ekki libiu full 3 missiri frá því
ab jeg skyldi vib ybur seinast og lagbi út á djúpib á
Jeib hingab frá Akureyri meb gnfuskipinn Queen, sællar
miuaingar, abfaranótt þess 5. ágúst i fyrrasumar, en þó
flnnst mjer nú ab þetta sjen orbin bísna liing missiri,
ekki af því ab mjer hafi þótt þau svo leibinleg, heldur
hefur á þessn tímabili svo margt borib fyrir mig, ab mjer
fiunst ómognlegt ab slíkt hafl getab látib sig gjöra ekki
á lengri tíma, þab er meb öbrum orbnm: mjer hefnr fund-
ist ab tíminn hjer líba seint ab þessu leyti og ab því
hvab miklu hefur skotib hjer fram í verknabi og um-
bótnm, en aptur hefur mjer þótt hann líba fljótt ab hinu
leyti hvab jeg og rníuir líkar (o: landar) höfum komib
litlu til leibar í framkvæmd og verknabi í samanburbi vib
abra hjer. Orsakirnar til þessa þarf jeg ekki ab segja
ybur, því þjer vitib ab vjer stöndum á baki flestra eba
allra annara sem hiugab flytja ab þekkiugu og kuunáttn
í öllu hinu verklega og vantar afl þeirra hluta sem gjöra
skal. Af þessu leibir, ab f stab þess ab t. a. m. þjóbverj-
ar, Engleudiugar, Svíar og Norbmenu, geta tekib jafn-
skjótt til verka þá þeir koma hj«r, og eru ab miklu leyti
sjálfstæöir og kuunandi, eihkutn hinir fyrtöidn, þá hljót-
um vjer ísleudingar fvrst ab læra því nær alla hluti, áb-
nr en vjer fáum tekib til starfa, og þá er nú líka eptir
ab læra verkiu, og þab flest nreb þeim vetkfærnm og
haudtökum sem vjer höfum ekki sjeb nje vauist. þab
er því enganvegin tilgangur minn meb þessum líunm, ab
þær skuli færa ybnr nokkrar markverbar frjettir af oss
löudum hjer, alira sízt nm atorku og dugnab vorn; vlb
því ínunnb þjer heldnr ekki búast nje ab jeg skýri frá
högnm einstakra lauda sem hjer eru, sem flestir munu
eiga ættiugja eba viui heima, er þeir rita sjálflr um á-
stand sitt. Einasta er minu tilgaugnr sá ab senda ybnr
vinnm og landsmönnnm heima kæra kvebju hjeban úr
vestrinu meb þakklæti fyrir síbast, og óska ybur öllum
varbveitslu (iufcs og blessnnar á því hinu nýja
og alvarlega tímabili sem þjer nú þegar erub
stíguir fram á. Eins og jeg hefi lifafc meb ybur af
hiuu útlibna tímabilinn og tekib þátt í mótlæti ybar og
meblæti, svo hefljegeinnig verib mefc ybur í anda
( byrjun þessa hins uýja, og tekib hreinshngar
þátt í glebi ybar og þjóbhátífcar söngum. Eu
hátíbakaldiuu er nú lokifc, og þab er heldur ekki ætlan
mín a% gjöra nokkra. uppástnrign nm lengingn þess nje
aukningu hátíbahalda, jeg læt mjer lynda ab annara þjóba
menn, er vifcstaddir voru og tóku þátt í því, hafa lokib
á þab lofsorbi, eptir sem rábib verbur hjer af dagblöb-
om og öllu því er jeg hefi bæbi heyrt og sjeb.
Eptir ab hafa flutt ybor þannig fáorba kvebjn, minn-
ist jeg þess, ab nokkrir ybar og þafc ei allfáir, haflb hæbi
munnlega heima og brjeflega síban jeg kom hingab vest-
nr, óskab þeirra upplýsinga, er jeg gæti í tje látib vib-
víkjandi Ameríku og hingabflntningnm, en sjer í lagi nm
þab, hvar jeg ætlabi afc löndnm mínum mundi hentast
ab taka bólfestn og nema land þegar hingafc væri komib
til Vestnrheiros. Nokkrir hafa spurt mig nm Ontario
Canada, abrir um New-Brnnswick, þribju nm Ne-
braska, eba hvar helzt í Bandarfkjnnum hjerna
jeg ætlabi beztan stab til landnáms fyrir Is-
lendinga, ellegar hvort jeg ætlabi löndnm betra
ab nema land hjer í Bandaríkjnnnm ellegar ( Ca-
nada ríki. Eins og þafc er óneitanlega hiu mesta nanb-
syn og úmetanlegt gagn fyrir alla þá er hingab flytja, afc
fá rjetta úrlausn þessara spurninga, þá getnr þab og ver-
ib á hinn bóginn bæbi anumarkasamt og torvelt ab leysa
úr þetm í fljótu bragbi.
Hjer ( Ameríkn ern nú ekki einasta þessar spnrn-
ingar á prjónnnnm mebal vor landsmanna, heldur er ná
búifc ab vekja athygli manna hjer á spánýjnm stab til
landnáms fyrir oss Islendioga norínr vib enda Vestur-
heims á eyju nokknrri er Kadiak heitir í ríkiuu Alaska.
Hafa þeir landar vorir Jón Olafsson frá Revkjavík og Ól-
afnr Ólafssou frá Espihóli í Eyjafirbi átt mestan — ef
eigi ailan þátt f þv( er gjörst heflr í þessu máli, meb
þv( þeir hafa tekist þangab ferb á hendur og fengifc hjer
hjá Bandarfkjastjóminni fría ferb fyrir þá bába, og ungl-
ingsmann er meb þeirn fór, Pál Bjarnarson frá Hallfreb-
arstöbum í Norburmúlasýsln. Er nú Jún kominn aptnr
til baka úr langferb sinni, en þeir Ólafur og Páil hafa
tekib votrarsetu og líklegast lífsábúb á eyjunni Kadiak,
ef satt er ab Óiafur hafl ritab konu sinni og fóstorson-
nm, sem nú cru í Milvankee ab þan sknli flytja þangab
til hans á næstkomandi vori. Eptir skýrslu þeirri sem
komib hefnr hjer í dagblöbin norskn „Skandinaven", „Fæd-
relandet" og „Emigranten" og þeim brjefum er jeg hofl
sjeb og fengib um ferb þeirra Alaskafara eiga ab vera
6jerlega góbir landkostir á eynni og framúrskarandi
sjávarafli og dýraveibi. Eptir prentnbn skýrslunni ciga
t. d. villigæsirnar ab vera þar svo gæfar ab menn geti
slegib þær meb priki. Og af privatbrjefnnum hefl
jeg sjeb, ab þeim hafl átt ab þykja langt nm betra
ab öllmu kostuin á eyjnnni Kadiak, cn þeim nokkrn
sinní hafl getab í hng komib, jafnvel þó þeir vonubu þar
hins allra bezta. Af þessu leibir hvorki meiranje minna,
eu ab Jón Ólafsson er nú sagbur í Washington hjá Præ-
cident Grant einnngis til þess ab sækja nm frfflntninga
handa löuduin vorum (jeg hefi tekib eptir bæbi hjeban og
ab heiman) sem vildn síban flytja búferlum til eyjarinnar
Kadiak og gjörast þar landuámsmenn. — Lengra er nú
ekki komib þessari sögn, ab því mjer er knnnogt. — Finn
jeg mjer einnngis skyit ab gjöra vib hana þá athngasemd,
ab þó nú hinu fyrirhugabi fríflntningur til Alaska skyldi
fást, vil jeg rába öllum löndiim mínnm til ab láta ekki
leiba sig til þeirrar farar. Mjer getur ekki skilist eptir
afstöbu Alaska á hnettinum, ab þar geti verib þeim mun
betra en á Islandi ab tiiviunandi sje ab skilja þar vib
átlhaga og viui og alla kristna söfnufci til þess ab flytja
þangab til villiimauna og heibirigja þ. e. Indverja og Eski-
móa, og hafa eigi annab vib ab stybjast þegar þangab
er komib en sína langhröktu landsmenn og sanifarendnr.
J)ú ekki væri nú annab eu vegalengdin ein til Alaska, og
útiioknn þar, frá reglulegum samskiptum vib menntaba
og kristna menn, þá er þab ab mínu áliti meira en nóg
ástæba móti þeirri för, auk þess ef einhver vildi snúa
aptnr þegar þar er komib — sem svo opt ber vib —
þá kostar flutningurinn þaban, ab jeg hef heyrt — tvö-
falt og þrefait vib þab ab flytja hjeban. Og hver haldib
þjer þá ab hagnr verbi af fríflntningnnm fyrir þá hina
sömu?
En þá er nú eptir ab svara upp á hinar gefnn spnrn-
ingar hjer ab framan, en þjer virbib mjer til vorknnar,
þó þab geti ekki orbib nema mjög ófullkomib, þjer vitib
ab jeg er hjer barn ab aldri, en þó of roskin til ab geta
tekib brábnm þroska í lærdómi og framför.
1. Yík jeg þá samt ab mannflutningnnum til Canada
ríkis. Jeg hefl nú enga eigin reynslu vib ab stybjast
um landkosti nje landuám þar En eptir öllum þeim
npplýsiugnm, sem jeg hefl getab aflafc mjer þar afc lút-
andi þá mun einungis gób lönd ab finna í subnr og vest-
nrhluta rfkisins, — eu þangab rnnn nanmast vornm lönd-
nm verba bobib til landnáms og allra sízt upp á ab fá
þar gjafalönd. I norbur og austur hlnta Canada hve
hvervetna vera hrjóstug lönd, miklir skógar en grýtt-
ur og slæmtir jarbvegnr og vebnrsæld minni — þó geta
nú ef til vill verib nndantekningar á ýmsum stöbum t. d. í
Outario Canada. En New-Brunswick getur v(st lítib orb-
ib talib til gildis annab eu flskiafli meb kostnabi og erf-
ibleikum. Hvab iauda okkar suertir sem fluttn til Cana-
da seinast, þá heti jeg frjett af þeim ab þeim lífci hvorki
nje líkabi vel. En þab hib sama sannar nú lítib hvab
landkostum líbur, heldur lýtnr meira ab stjórnsemi og tilliti