Norðanfari - 26.03.1877, Blaðsíða 3

— 43 —
einir hafa stofnað lijá sjer hindindisfjelag,
og mundi pó nágrönnum peirra eigi síður
pörf á pvi, pví að hjá peim liefir ofdrykkja
farið mjög í vöxt á seinustu árum. Til orða
hefir komið, að lijer yrði stofnað lestrarfje-
lag til að fá alpýðlegar vísindabækur frá
útlöndum, svo að peir, sem skilja útlend
mál, geti náð í hina nýju heimsmenntun og
fylgst svo hetur með framfarastraumi tím-
ans. A Langanesi hefir verið stofnað söng-
fjelag, til framfara í söng og hljóðfæraleik;
eigi veit jeg gjörla livað pví fjelagi líður,
en pað hefir mætt mótspyrnu og aðkasti
heimskra manna. J>ó hefir fjelag petta
komið pví til leiðar, að orgel er útvegað til
Sauðaneskirkju, fyrir 400 krónur. Langnes-
ingar gjörðu í fyrra samtök til framfara í
fleiri ípróttum, svo sem skotfimi og glímum,
en pau fyrirtæki munu hafa náð litlum fram-
gangi. Hafa peir í pví sýnt fagra viðleitni
en lítinn framkvæmdarkrapt, sem opt vill
verða, par sem vantar örugga fyrirliða. Yæri
leiðtogar lýðsins hjer í norðurhluta þingeyj-
arsýslu jafn framgjarnir og peir eru í suður-
hluta sýslunnar, mundi almenningur láta
meira til sín taka, og eigi standa á haki
hinna atkvæðameiri af landsbúum.
— Allir vita, að Norður-J>ingeyjarsýsla
liggur mjög afskekkt, enda eru fáir af peim,
sem hjer húa, pjóðkunnir. Jeg held pvi að
mörgum af lesendum íforðanfara pætti gam-
an að vita nokkuð gjör hvað manna hjer
hýr, og skal jeg pessvegna nafngreina nokkra
hina lielztu menn hjer í Norður-þingeyjar-
sýslu.
Nyrzti hær á Langanesi heitir í
Skoruvík1; par hýr sá maður er Guðmundur
heitir, Jónsson; hann er sýslunefndarmaður,
gáfumaður mikill og skarpvitur. Að Heiði
hýr hreppstjóri Langnesinga, Davíð Jónsson,
ættaður úr Bárðardal, allvel hygginn maður.
Á Sauðanesi er, svo sem við vitum, okkar
góði prófastur sjera Yigfús; hann er nú far-
inn að verða nokkuð aldurhniginn, en er pó
enn ern og frískur. Hefir hagur hans stað-
ið með miklum hlóma síðan hann kom í
Sauðanes, enda er par harla gott að vera.
Æðarvarpið par er eitt hið bezta, og hefir
pað aukizt talsvert hin síðustu ár, einkum
1) Skoruvík heyrði áður til Múlapingi, og
sýsluskipti voru um Biskupastein á Skoru-
víkurhjargi (fyrir 1600). jSTú eru austur-
takmörk Norður-pingeyjarsýslu um Gunn-
ólfsfell og miðja Helkundarheiði, en hvorki
við Mávahjarg nje Eiðisvík, pó landfræði-
hækur vorar skýri svo frá.
legt. Hann hafði tvær mylnur til pess að
mala korn. pví karlmönnum par pykir liin
mesta smán að mala og snerta pað aldrei,
svo konur verða ávallt að gjöra pað, enda
hefir pað viða viðgengist í Afríku frá alda
öðli, að konur geri næstum öll verkogvinnu
sem prælar, karlmennirnir gjöra eigi annað
en sofa og eta og fara stundum í hernað
mót nábúunum. — í kringum hæinn er
fagurt land árbakkarnir eru töluvert skógi
vaxnir en er lengra dregur upp í landið
eru sljettur grasi vaxnar svo langt sem
augað eygir. — Schillukar peir, er búa par
urðu honum brátt mjög vinveittir og komu
daglega til Tjufikijah til pess að verzla við
hermennina, gekk verzlunin vel og friðsam-
lega svo báðir partar voru ánægðir. Scliil-
lukar komu með allskonar mat og ávexti
og fengu aptur dúka og járn. — Schillukar
lifa parna á sljettunum og mýrunum af að
rækta mais og dhúrra (holehus sorg-
hum), sem er ein hin algengasta korntegund
í Afríku; peir eru góðir bátasmiðir, enda
purfa peir flest að fara eptir fljótum og
ám, bátar peirra eru smíðaðir úr trje, sem
fyrir ágæta umsjón sjera Yigfúsar. Sjera
Yigfús er höfðingi mikill, eg stórlxuga í
framkvæmdum sínum; hefir hann nú í hyggju
að læra bæ sinn npp fyrir tún, og hyggja
hann par aptur á fögrum og heutugum
stað. Oddviti hreppsnefndarinnar í Sauða-
neshreppi, Jón Benjamínsson, býr að Syðra-
Lóni; pað er norðan við |>órshöfn; lxann er
lipur maður og vel að sjer, hefir mjög lengi
verið hreppstjóri og vel látinn. — Gunnar-
staðir er austasti bær í Jpistilfirði við
Lónafjörð; par býr Árni Árnason, sem áður
var í Skógum í Axarfirði, og mörgum er
góðkunnur; hann er nú sýslunefndarmaðui’.
I Laxárdal býr Jón Bjarnarson, búhöldur
mxkill; talinn gildasti bóndi par í sveit, og
pó víðar sje leitað; pykir liann og í mörgu
fremi’i öðrum bændum. Að Kúðá býr Ól-
afur Jónsson, ættaður úr Eeyjafirði; hann
er hygginn maður og vinsæll. Á Svalbarði
er Guttormur prestur Yigfússon, sem pang-
að fór í vor, klerkur góður, og vinsæll af
sóknarbörnum sínum. J>ar er og lirepp-
stjóri J>istilfii'ðinga, Jóhann jporsteinsson,
Eyfirðingur að ætt, greindur maður og vel
að sjer. — Á Hóli á Sljettu býr sá
maður er Gísli heitir, Sæmundsson, gáfu-
maður mikill og skarpur, og að öðru leyti
hinn bezti drengur. Á Itaufarhöfn er Her-
mann verzlunarstjóri Hjálmarsson, og liefi
jeg áður minnst á hann. |>ar er líka við
verzlunina Geir Gunnarsson, bróðir Tryggva
kaupstjóra, röskur maður og sjeður, og hinn
kaupmannlegasti. Enn fremur er par Gott-
fred Lund, danskur maður í aðra röndina,
en hins vegar enginn ódrengui’. Að Skinna-
lóni býr sá maður er Jón heitir, Sigurðsson,
gildur bóndi og gáfumaður. Á Gi’jótnesi
býr Björn Jónsson, gamall og gildur bóndi
og höfðingi mikill, alkunnur fyrir gestrisni;
tengdasonur hans, Guðmundur Jónsson,
er hjá honum; annar tengdasonur hans er
Árni Árnason á Ásmundarstöðum, og eru
peir háðir efnilegir menn. Sýslunefndarmað-
ur í Presthólahreppi er Ingimundur Bafns-
son á Brekku í Eúpasveit, allvel hygginn
maður. — I Skógum í Axarfirði býr
Gunnlaugur Sigvaldason, hinn rnesti höldur
í húi, auðsæll og vinsæll, en nú oi’ðinn gam-
all mjög; pó er hann enn ljettur á fæti;
hefir hann verið vaskur maður og hraustur,
og sem „hersir í fornum sið“; liann er og
manna fróðastur í fornum sögnum. ]par hýr
líka sonur hans Björn, gáfumaður og vel að
sjer. Annar sonur Gunnlaugs er Sigurður
í Ærlækjai'seli, efnisbóndi. Á Skinnastöð-
um er Stefán prestur 'Vigfússon, góður bú-
par vex og er ljettara en korkur, svo
pegar einliver hefir róið yfir eina kvísl af
á, pá ber hann bátinn á höfðinu til næstu
kvíslar o. s. frv. Schillukar eru vel greind-
ír og námfúsir og gætu efalaust tekið mik-
illi menntun ef einkver rækt væri við pá
lögð.
K u t s c u k A 1 i er maður nefndur,
hann var af lágum stigum, en hafði auðg-
ast mjög á mannsali og var pvi í miklum
metum hjá landshöfðingjanum í Khartum
og öðrum embættismönnum par, hann var
liið mesta illmenni, slægur sem refur og al-
vanur allskonar klækjum. Rjett áður en
Baker kom til Khartum hafði Dijaffer
Pascha gjört penna mann út til prælaveiða
suður í Níllöndunum og fengið honum her-
menn til liðveizlu Kutschuk Ali hafði sezt
að við Bahr Giraffe og fór paðan ránsferð-
ir. Baker vissi hver tilgangurinn var með
för Ali pótt pað ætti að fara leynt og liafði
pví ávalt auga á pví, sem hann gjörði.
Einn góðan veðurdag sjá peir í Tjufikijah
duggu koma siglandi sunnan ána. Baker
grunaði að hjer rnundi eigi allt fara með
höldur. — í Hólseli á F j ö 11 u m býr sá
maður er Kritján hoitir, Jóhannsson, hrepp-
stjóri og gildur hóndi, ættaður úr Húna-
vatnssýslu. Á Gi’ímsstöðum býr Guðmund-
ur Árnason, bróðir Arna á Gunnarsstöðum,
sýslunefndarmaður, greindur og vinsæll. —
í Garði í Kelduhverfi býr Erlindur
Gottskálksson, fyrrum alpingismaður, hrepp-
stjóri og sýslunefndarmaður, gáfumaður mik-
ill og smekkmaður. Á Grásíðu býr sá mað-
ur er Jpórarinn heitir, J>órarinsson, hygginn
maður og mjög vinsæll. Að Víkingavatni
býr hreppstj. Keldhverfinga, Kristján Árna-
son, er áður var í Ærlækjarseli, greindur
maður og góðkunnur möi’gum. ]par er og
Grímur ]pórarinsson ungur bóndi og efni-
legur, og pórarinu Björnsson greindar
bóndi. Synir Ivristjáns hreppstjóra, Árni
og Guðmundur, búa að Lóni; peir eru efni-
legir menn og pi’ýðisvel að sjer.
Nú hefi jeg talið nokkra hina helztú
bændur í Norður-jpingeyjarsýsló, en vera
má, að einliverjum sje pó sleppt, er eins
vel hefði mátt telja, fyrir utan, að jeg hefi
engann búlausan mann talið, pó í peim
flokki megi finna merka menn.
petta er nú orðið langa brjefið, enda
skal jeg nú hætta, biðjandi lesarann að
virða á hetra veg fyrir mjer.
Bitað á gamlaárskvöld 1876. 21. 1.
Brjef úi* Borgarfiröi.
Hjeðan er fátt að frjetta, veturinn fram
að jólum var blítt haust, en ekki kaldur
vetur, og störfuðu menn almennt að jarða-
bótum fram á jólaföstu; undir jólin komu
frost, sem lijeldust fram undir miðjan jan-
úar, en engin var úrkoman. 10 janúar sást
fyrst snjór á jörð lijer á vetrinum, og úr
pví linuðu frostin sem voru í harðara lagi,
allt að 24 gi’. öíðan um miðjan janúar,
liafa verið umhleypingar með mikilli fann-
komu og blotum á víxl, allt af suðuráttum,
og varð hjer víða haglaust fyrir fje með
pori’a, pó hafa hross haft nokkra björg par
sem utigangur er góður, en víða eru pau
pó kornin á gjöf líka, svo ef pessu lieldur
lengi fram á vetur, geta heybyrgðir manna
gengið upp, pó pær væru hjá allflestum í
haust í betra lagi, og bliðviðrin væru fram
að jólum, lömb líka almennt ekki tekin,
fyrr en undir jölin. Bráðapest liefir í allra
minnsta lagi gjört vart við sig hjer um
kring, lieilbrigði manna yfirhöfuð er í betra
lagi og ekki nafnkenndir dánir.
Mikið hefir lögreglustjórinn í fjárkláða-
feldi og sendi herforingja sinn Abd-el-Kader,
sem var liinn duglegasti maður og svo að
segja Bakers hægri hönd, út á skipið. Skip-
stjóri sagði dugguna lilaðna með korni og
. engan præl nje annað pví um likt í henni;
en undir eins og Ahd-el-Kader kom upp á
skipið gaus á móti honum megn ólykt og
stækja, svo hann fór pegar ofan í skips-
rúmið til pess að sjá kornpokana, en pegar
liann gáði nákvæmar að, var præll eða am-
bátt í kverjum poka, margir höfðu auk
pess punga járnlilekki, öllum vai” parna
lirúgað saman svo að prælunum lág við
köfnun. Abd-el-Kader ljet leysa præl-
ana og flytja pá í land, en skipstjóra og
háseta duggunnar setti hann í fjötra. |>ræl-
arnir urðu fegnir frelsinu eins og nærri má
geta og Baker Ijet pað boð út ganga, að
liver sem vildi mætti fara lieim til sin, en
peir sem vildu vera kyrrir hjá sjer, skyldu
fá föt og fæði ef peir vildu vinna og hegð-
uðusjervel. Hannljetlika segja kvennfólk-
inu, að ef einhverja langaði til að giptast
pá væru margir liðlegir drengir í liði sinu,
sem vildu fá góða konu. ]pegar stúlkurn-