Norðanfari - 28.06.1877, Blaðsíða 3

— 95 —
ar-itaki, og parf pað að falla burt. Yið
friðun skóga er pess að gæta, að bæði má
skaða hann með ofmikilli yrkingu
og með yrkingarleysi, en mest með
óskynsamlegum yrkingar-máta. J>egar skóg-
ur er yrktur um of verður liann srnár og
nýgræðingslegui', pví hann fær ekki tíma til
að vaxa, en helzt pó von framar við, og
sprettur nálega eins og gras, pví vaxtar-
afiið eykst við yrkinguna Með yrkingar-
leysi pjettist skógur um of, honum verður
hætt við kali, og pegar hann verður gam-
all, svo vaxtarafl hans er farið að tæmast
pá er hætt við, sje hann pá höggvinn, að
hann spretti ekki upp aptur. |>að er hinn
skaðlegasti yrkingarmáti að rífa skóg, að
fella ungviði ’en láta gamlar og kalnar hrísl-
ur standa eptir, að ganga illa að skógi, svo
stúfur klofni eða standi upp úr jörð; hjer
með má og telj-a beit á skóg eingöngu. Bn
nú verður pví heldur ekki neitað að nú á
síðustu árum, hefir víða komið kal í skóga,
án pess peir hafi verið notaðir meira eða
öðruvísi en áður. ]par við er ekki annað
ráð en höggva skóginn, áður en rótin fún-
ar, getur pá komið nýgræðingur aptur. |>að
væri sannarlega mjög æskilegt ef hentugt
ráð finndist til að viðhalda skógaleyfum
vorum. En til pess mun ekki hið vænsta
ráð að ákveða til hverra nota hafa
má hinn fellda við. Sumstaðar getur pað
líka kornið sjer illa, par sem mótak er ekki
að fá, sauðatað haft til áburðar, en enginn
skortur á skógi til eldneytis. Yfir höfuð er
svo með petta, sem margt annað, að sömu
reglur geta ekki alstaðar átt við. Hið tiltæki-
legasta mundi að lögskipa eptirlit með
meðforð og yrkinguskóga. Sýslu-
nefndin ætti að nefna til 3 menn í hverj-
um hrepp, er skoða skuli alla skóga, sem
peim hreppi tilheyra, ekki sjaldnar en 3.
hvert ár, meta hve mikla yrkingu peir pola,
og skipa fyrir hvernig henni skuli haga,
varði sektum ef peim er ekki hlýtt. |>eir
sendi sýslunefndinni skýrslur um ástand
skóganna, kostnaðinn víð petta eptirlit borgi
peir er skógana eiga eða nota. Ef pað er
nauðsynlegt að löggjöfin ákveði að leiguliði
missi ábúðarrjett fyrir skógarskemmdir, pá
er jafn-nauðsynlegt, að liún ákveði að sjálfs-
eignarbóndi verði fyrir sömu skemmdir,
skyldaður til að víkja frájörðinni og byggja
hana öðrum. Mætti pað takast að skógur
yrði plantaður hjer á landi, mundi æskilegt
að búnaðarlögin áskildi leiguliða rjett til að
eiga sjálfur skóg pann er hann plantar á
leigujörð, án pess að skyldast til, pó hann
fari burt, að selja landsdrottni skóginn
fremur pn hann vill.
Vjer vonum að alpingismenn vorir taki
pessar bendingar til góðra greina, og vjer
vonum að peir hafi pað hugfast að petta
er mál sem snertir hvert einstakt byggðar-
lag landsins, en sem segja má um fremur
öllum öðrum málum að sitt á við í hverjum
stað. |>ví mun peim ekki pykja athuga-
semdum vorum ofaukið, en heldur óska að
fá bendingar sem víðast að. |>ví áríðandi
er að pessi lög verði öllum hagkvæm.
Eptirrit af fuiidargjiirð,
Fljótsdælinga og Fellnamanna í Múlas.
Hinn 8. júní var fundur að Hrafns-
gerði í Eellum af Eljótsdælingum og Fellna-
mönnum. Á fundinum voru 20 menn. Eptir
að kosinn hafði verið fundarstjóri og fund-
arskrifari voru tekin til umræðu ýms atriði
í áliti skattamáls- og skólamálsnefndanna,
og voru pá sampykktar með nálega öllum
■atkvæðum pessar breytingar.
A. S k a 11 a m á 1 i ð:
1. Var sampykkt að hlutfallið milli pess,
e-r lagt væri á fasteign og lausafje væri
sem 1 á móti 2.
2. Að skattur af hverju lausafjárhundraði
væri 1 alin, en x/2 alin af hverju fast-
eignarhundraði.
3. Að búnaðarskólagjaldið skuli falla inn
undir landskattinn likt og manntalsbók-
argjöldin.
4. Að allar undanpágur víð skattskyldu af
fasteign og lausafje sjeu afnumdar nú
pegar.
5. Að landaurareikningi verði haldið frarn-
vegis, og tekjur og útgjöld landsjóðsins,
laun embættismanna og pað er lagt er
á gjaldendur talið í landaurum, en gjald-
endur skuli gjalda í peningum eða gild-
um innskriptum og eigi landaurum, og
ætti pá innheimtumönnum landskattsins
að leyfast að borga landsjóðnum með
gildum ávísunum.
6. Að hin nýju skattalög öðlist eigi gildi
fyr en ný tíundarlöggjöf er samin fyrir
landið.
B. Skólamálið:
a, latínuskólinn.
1. Var sampykkt að latínukennsla verði
mínnkuð enn pá framar en nefndin liefir
stungið upp á, einkum stýllinn, og við
útreiknun aðaleinkunnar sje gefin í lat-
ínu aðeins ein einkunn.
2. Að pýzka sje gjörð að skyldugrein, en
frakkneska að eins kennd peirn, er óska.
3. Að í stað steinafræðinnar, sem kennd
hefir verið, verði kennt ágrip af jarð-
fræði (G-eologie).
4. Að einkunnir við fyrri hluta aðalprófs
verði lagðar saman við síðari hlutan,
eins og verið hefir.
5. Að piltum peim, er langt eiga að sækja
í skóla, verði veittur styrkur til ferðar-
innar auk venjulegrar ölmussu.
6. Að enginn eigi aðgang að skólanum
nema hann kunni íslenzku.
b, prestaskólinn:
1. Var sampykkt að námstíminn skuli að
eins vera 2 ár, eins og verið hefir.
2. Að fyrirlestrar sjeu minnkaðir sem mest,
en yfirhlýðsla aukin að sama skapi.
c, pjóðskólinn á Möðruvöllum:
Álit nefndarinnar var sampykkt að mestu
leyti öðru en pví, að námstíminn megi
vera 3 ár við skólann; en uppástungu
Norðlendinga um gagnfræðisskóla áleit
fundurinn frernur kappsmál, heldur en
hitt að hún ætti við hag og parfir pjóð-
arinnar.
Að eudingu var talað um kosningarlög
til alpingis, og leyfir pá fundurinn sjer að
leggja pað til að ef ný kosningarlög verða
rædd á pessu pingi pá verði hverju núver-
andi kjördæmi landsins (nema ef vera skyldi
Reykjavík og Vestinannaeyjum) skipt í 2
eða fleiri kjördæmishluta, eptir pvi sem
landslagi er háttað, paunig að í liverri sýslu
2 eða fleiri kjörfundarstaðir, sem kjörstjóri
eða einhver í hans umboði heldur kjörfund
á. Síðan skal aðalkjörstjórn sýslunnar lesa
saman kjörbækurnar, og er pá sárjettkjör-
inn pingmaður, er flest atkvæði lilýtur.
Sýslunefnd skal ákveða hvernig hverju
kjördæmi skuli skipta, og ákveða kjörfund-
arstaði.. — Tillögu pessa byggir fundurinn
á pví að kjósendum er hjer á landi opt ó-
mögulegt að njóta rjettar síns við fulltrúa-
kosningu, og erfiðara en annarstaðar í hin-
um menntaða heimi, pví hjer á landi tálm-
ar eigi að eins vegalengð lieldur og víðast
livar erfiðir fjallvegir, vötn, veðrátta og ill
færð, pegar kosningar purfa að fara fram.
Hrafnsgerði, 8. júní 1877.
í nafni fundarins:
Páll Vigfússon ]porvarður Kjerulf
fundarstjóri. skrifari.
Samþykktir
um stjórnarfyrirkomulag í Nýja Islandi.
1. gr. Landnámið á Nýja íslandi skal
nefnast Vatnsping og skiptast í fjögur byggð-
arlög, er nefnast Víðirnesbyggð, Árnesbyggð,
Eljótsbyggð og Miklu-eyjarbyggð.
2. gr. íbúar hverrar byggðar skulu á
almennum fundi 2. virkan dag janúarmán-
aðar kjósa 5 menn í nefnd; peir eru rjett
kjörnir nefndarmenn er hljóta flest atkvæði,
pó pví að eins, að ekki sjeu færri viðstadd-
ir en fullur helmingur peirra, er atkvæðis-
rjett eiga. Skorist einhver maður undan
að taka kosningu, er sá rjett kjörinn er
flest atkvæði hefir fengið næst nefndarmönn-
um; sömu reglu skal fylgt ef einhver nefnd-
armanna forfallast eða gengur úr nefndinni.
Eái menn jafnmörg atkvæði ræður aldur.
Nefnd pessi hefir á liendi öll pau mál
er varða byggðina sjálfa.
3. gr. Hver byggðarnefnd skal kjósa sjer
formann, er nefnist byggðarstjóri, og vara-
byggðarstjóra, og skal varastjóri gegna störf-
um byggðarstjóra í forföllum hans. Hinum
öðrum störfum, er nefndin hefir á hendi,
má hún skipta með sjer eins og henni pyk-
ir bezt henta.
4. gr. Kosningarrjett og kjörgengi hafa
allir peir, sem eiga fast heimili í nýlend-
unni, eru 21 árs að aldri og hafa óskert
mannorð.
5. gr. Kosningar gilda að eins um eitt
ár, en endurkjósa má hina sömu.
6. gr. Eyrsta virkan dag í marzmánuði
skulu íbúar hverrar byggðar eiga með sjer
almennan fund, til að ræða öll pau mál, er
byggðina varðar; auk pess má byggðarstjóri
kalla menn til funda svo opt sem nefndinni
pykir purfa.
7. gr. Hver búandi er skyldur að senda
byggðarstjóra greinilega skýrslu um allt
búnaðarástand sitt, fyrir lok nóvembermán-
aðar ár hvert, eptir formi pví sem par til
er samið, ennfremur gefa honum tilkynn-
ingu um dauðsföll pau er koma fyrir á
heimili búanda eigi síðar en 6 dögum eptir
dauðsfallið.
8. gr. Nefndarmenn hverrar byggðar
skulu annast um vegagjörðir og vegabætur,
hver i sinni byggð, sömuleiðis fátækramál-
efni eptir reglum peim, sem par um eru
settar í hverri byggð; ennfremur skrifa upp
og virða dánarbú eigi síðar en 20 dögum
eptir dauðsfallið; halda uppboð, sjá um að
ekkjur liafi duglega meðráðamenn og mun-
aðarleysingjar skilvísa fjárhaldsmenn. Hin-
ir síðarnefndu skulu árlega gjöra byggðar-
stjóra skýra grein fyrir fjárhaldi sínu.
9. gr. Byggðarstjóri hverrar byggðar hef-
ir sjerstaklega á hendi pau störf er nú skal
greina:
a. Kveðja nefndarmenn til funda, hvenær
sem honum pykir purfa og stjórna
peim, ennfremur halda reglulega gjörða-
bók yfir pað sem fram fer á fundunum.
b. Innfæra alla opinbera reikninga í sjer-
staka bók.
c. Ákveði í livert skipti hverjir skrifi upp
dánarbú og skipti peim, sem til skipta
koma, svo fljótt sem unnt er innan næstu
tólfmánuða.
d. Halda öll uppboð eða fela pað öðrum.
e. Mæta á öllum pingráðsfuiidum og taka
ályktanir pess til birtingar fyrir byggða-
mönnum sínum.
10. gr. Fyrir að skrifa upp og virða
dánarbú ber að greiða 5 % j fyrir uppboð
5%; fyrir að skipta dánarbúum 5%; af
hverju pessu allt upp að 500 dollara virði.
Erá 500 til 1000 doll. 3 °/?; af 1000 doll.
og par yfir 2 %. Fyrir skrifföng og skript-
ir bera byggðastjóra 5 dollars um árið, og