Norðanfari - 09.01.1879, Síða 1

/
\ORM\FABI,
18. fír.
Ákurcyri, 9. jantíar 1879.
Nr. 1—
S.
Kýársvísur 1870.
Lag: Gnoð úr hafi skrautleg skreið.
Ivjómar dagu’r í austri enu:
ári nýju fagni menn!
Ljúfi Drottinn, lof sje pjer,
lof, fyrir tíð sem gengin er;
lof, fyrir árið út sem leið,
öll þess gœði, sorg og neyð;
lof, fyrir allt, sern á pví vjer
öðlast höfum Guð frá pjer.
Árin líða furðu fljótt,
fluglijól tímans snýzt svo ótt,
allt á ferð og flugi er:
fæðast menn og deyja hjer,
og mætast snöggvast lífs á leið,
— lýða’ er misjafnt æfiskeið —
og samferða stutta stund
með straumnum berast yfir grund.
En árin líða, og líða fljótt;
lystur yfir sorga nótt
vinirnir pá víkja’ oss frá
— en vjer munurn finnast Guði lijá -
J>ví allt á ferð og flugi er,
og fyr en opt til hyggjum vjer,
kveðjum sjálfir fje og fold,
frændur, vini og hyljumst mold.
Dlessa Drottinn — oss það ár,
sem er nú hyrjað, — tignar hár!
Blessa gleði’ og gjafir þær,
er gefur oss |u'n mildi kær.
Blessa harma og sorga sár,
söknuð vina og öll vor tár,
Blessa livern mann, byggð og stand;
Blsssaðu Drottinn, sjerlivert land.
í>-
Til
alJxÍTigismanns Einars Ásmiuidssonar
á fimmtugasta afmælisdag hans.
Með ást og gleði, hrærðu hjarta
pann heilla-dag jeg minnist á,
er fjekkstu röoulblikið hjarta
minn bróðir kæri fyrst að sjá;
pá fæddist sonur Svellalóð
til sóma vorri ætt og pjóð.
Og pökk sje herra himinranna,
er liæfan til pess gjörði pig,
sem hollan ástmög foldar fanna
að. feta parfleg menntastig.
|>ig fræðadís á brjóstum ber
og bænda framast ann hún pjer.
J>jer merkan dag nú Drottinn gefur,
sem deilir pinna ára stund,
er öld pú lifað hálfa hcfur,
inz hæzta studdur verndar mund,
svo fengir dagsverk framkvæmt hjer,
sem fagurt bæði og parflegt er.
Vjer systkyn pín af hjarta hlýjn
og hver einn vinur óskum pví:
til pín með æfi-ári nýju
frá Alvald streymi blessun ný.
Já, Guð, sem allra góð er hlíf,
pjer gefi langt og farsælt líf!
Vor ættjörð pinnar iðju njóti
pó önd pín rými tjald sitt hjer,
pín börn og niðjar heill pá hljóti,
sem höndin Drottins veitti pjer.
J>itt metist nafn og minning góð
á meðan varir íslenzk pjóð,
G. Ásmundsdóttir.
I:m
jarðyrkju á íslandi, m. fl.
Nú á seinustu árum hefir ei all-Iítið
verið talað um pað hjá oss íslendingum,
hvort jarðyrkja mundi geta komið oss að
nokkrum verulegum notum, og margir hafa
haft pá skoðun að pað mundi ekki vera,
Sumir hafa jafnvel haft pað álit, að pað sem
nú er, og verið hefir í peiiTa tíð, í tilliti til
jarðyrkju, sje eins og pað á að vera og geti
ekki orðiði hetra, J>etta er nú samt engann
vegin skynsamlega hugsað, heldur pvert á
mót svo hraparleg villa, að pvi er varla hót
mælandi, pví pað ber vott um íliugunar- og
pekkingarleýsi, og skort á framtakssemi. Að
jarðyrkjan með góðri kunnattu og rjettri að-
ferð eigi geti komið oss að notum, er ekki
annað en nxisskilningur og röng skoðun, sem
sprottin er af deyfð og pekkmgarleysi á peim
hlutum sem að jarðyrkju lúta. J>að er of ill
trú á veðráttufarinu ásamt fastheldni við
gamlar siðvenjur og kreddnr er menn ekki
geta yfirgefið. — |>að er einmitt pessi ranga
skoðun, sem fyrst og fremst stendur jarð-
yrkjunni fyrir prifum hjá oss, og sexn pyrfti
að útrýma, pví meðan menn eru henni frá-
hverfir af hvaða orsökmn, sem er, pá er ekki
að húast við miklum framförum, en fengju
menn aðra skoðun í pví efni, pá er óefað, að
jarðyrkjan hjá oss gæti tekið fljótuin og góð-
um framfórum.
J>að eru ekki einungis stöku innlendir
menn, er finna til og sjá pörf vora á að
hæta hjá oss og stunda jarðyrkjuna, heldur
eru pað líka margir útlendir ferðamenn, er
furða sig á og tala um, hve lítið sje gjört
lijá oss í pví tilliti, pví peim kemur öllum
saman um að jarðyrkjan gæti orðið oss ó-
metanleg auðuppspretta. Hvortveggju pess-
ir menn hafa og sannarlega á rjettu að standa,
pví jarðyrkjan, stunduð á rjettan hátt og
eins og hezt á við hjá oss, getur orðið oss
að fjarska miklu gagni, og pað sjálfsagt
meíru en nokkrum getur til hugar Jxomið
nú sem stendur.
Sem dæmi upp á að oss geti koxnið
jarðyrkjan að notuin, og að vjer purfum
hennar nauðsynlega við, liggur næst fyrir að
taka kvikfjárrækt vora. Kvikfjárræktin er
eins og nxenn vita, einn aðalatvinnuvegur
vor, og flestir munu vera samhljóða í að
mikil pörf væri á að geta aukið hana tölu-
vert; flestir munu og játa, að mikið lxey.eða
nóg fóður sje fyrst og fi’emst pað, sem xxt-
heinxtist til xnikillar kvikfjárræktar. AUir
vita nú, hversu erfitt gengttr að reita saman
toður handa peim skepmim, er vjer höfum
i nú, hvað pá ef pær væru fleiri, og orsökin til
i að skepnuhöldin hjá oss eru eins og pau eru,
| bæði lítil og ill, er að mestu leyti fóðurskort-
i urinn. Vilji menn pví auka kvikfjárrælct sína
j að verulegu, verða menn að finna ráð við
i foðurskortinum. J>etta ráð er eklcert annað
‘ en jarðyrkjan eða gras- og fóðurræktin, sem
er ein grein hennar. Jarðyrkjan hlýtur nð
vera undirstaða kvikfjárœktarinnar hjá oss,
eins og flestum öðrum pjóðum or stunda
kvikfjárrækt, og eigi síðixr, og vjer purfum
aldrei að húast við uppgaugi eða franxfórum
1 kvikfjárræktinni, nema vjer áður Ieggjum
stund á jarðyrkjuna. J>að er pví jarðyrkjan
sem er eitt höfuðskilyrði fyrir framföram
lands vors í búnaðarlegu tilliti, pvx án pess
að kunna hana geturn xjer ekki ræktað gra#
eða fóður hetur eða meir en nú er, en ef
vjer kunnum jarðyrkju getum vjer pað langt
um betur og meir. |>að er heldur eigi svo
að slcilja, að gras- eða fóðurræktin sje sn
eina grein jarðyrkjunnar er vjer getum stund-
að með ábata, pvert á móti er pað margt
■ fleira er undir járðyrkju lieyrir, er oss gætí
orðið að fjarska miklu gagni.
J>að, sem optast er borið fyrir að standi
jarðyrkjunni fyrir prifum hjá oss, eru: kuldi,
snjór, stormar og stutt surnur. J>etta era nú
að sönnu illir og skaðlegir gestir fyrir jarð-
yrkjuna hvar sem er, en eigi sönnun fyrir
að hún geti ekki átt sjer stað hjá oss, oóa
vita menn með vissu að livergi sje stunduð
jarðvrkja að gagni, par scnx sumarið er ein*
stutt, og veðxxrátta eins snjóa- storma- og
kuldasöm og hjá oss? Vjcr höldum pó að
slíkt eigi sjer stað. J>annig er jarðyrkja
stunduð töluvert í Noregi á 70° n.hr., pví í
tveimxir prestaköllum á pví jarðstigi fæst, að
meðaltali árlega, í öðru 864 tuunur afbyggi,
164 tunnur hafra og 3498 tunnur af kartöfl-
um, en í liinu 63 tunnur hygg og 3732
tunnur kartöflur. í Noregi eru líka rælctað-
ar ýmsar garðjurtir mjög norðarlega cða á
70° n. br., og prífast pau vel.
Af pessu geta menn sjeð, að vjer í»-
lendíngar verðurn ekki sú eina pjóð, er hef-
ir við kulda og snjó að stríða við jarðyrkju
sína, pví á 70° n. br. hlýtur að koma ein*
mikið frost ogsnjór o. s. fr. og lxjá oss, og
jafnvel meira, pví eins og nxenn vita. geng-
ur nyrðsti tangi á íslandi elclci Icngra en
að 66° 33° n. br.; og pó ísland sje ey-
land og sumarið pessvegna ef til vill ekki
eins heitt og á saxna breiddarstígi á megin-
landi Norðurálfunnar, eða pó straumar kunni
að vera oss miður hagstæðir, pá gjöra pó 3—fi
jarðstig ekki svo lítiðtil, í tilliti til afstöðunnar.
|>að er xneð jarðyrkjuna eins og annað
fleira, að menn verða að haga sjer eptir
kringumstæðunum, eðurrækta einungis pað,
sem váxið getur á peim og peinx staðnum.
J>annig er pað pví norðar sem kemur fyrst
í og frcnxst grasið er prifist getur, par næst
! garðyrkja, næpuarækt, kartöflurækt, hygg,
| hafrar o. s. frv. J>að sexn vjer íslendingar
j pessvegna eigunx að leggja stund á við jarð-
! yrkju vora og getum ræktað, er gras, ýmsar
j garðjurtir, næpur. kartöfiur og jafnvel hygg
' og hafrar.