Norðanfari - 05.02.1879, Blaðsíða 3

15 —
°lgin er í jarðabótunum, þvi pessir menn
eru pað sem vekja hina aðra af svefninum,
°§ þá er jeg viss um að menn fara að sjá
hve clýrmætur vortíminn er, og fara að vera
sJer út um verkamenn til jarðabóta, ef
^eir þá annars fást frá tóskapnum, pvi ept-
lr því sem jeg hefi stunclum reynt, virðist
ffl3er margur vera tregur til daglaunavinnu
öðrum pó liann haíi lítið að starfa
sjálfur, og getur pað, ef til vill meðfram
k°mið af pví, að smábandið tefur menn svo
lengi frá vaðmála tóskapnum, og að sá tó-
skapur pví stendur sem hæst pegar tími er
kominn til útiverka. |>að er pannig optar
úiukvörtun um að verkamenn eigi fáist,
keldur enn um pað, að eigí fáist vinna nóg
handa peim er nenna að stavfa. Jeg ætla
Uu að sýna pjer um leið fram á pað, hvað
kóndi getur unnið við jarðabætur, og ætla
Jeg pá ekki að velja pær sem íljótastan arð
gefa 0g jafnvel mestan, helclur ætla jeg að
Veija púfnasljettun og girðingar, sem allir á-
Jita moir gjör't fyrir seinni timann heldur
enn pann sem yfir stendur.
Með einföldustu verkfærum er hægt að
sijetta dagsláttuna á 70 dögum af einum
^anni, gjöri jeg að pað kosti með verk-
^®rasliti 150 kr., eða ef 10 dagsh eru sljett-
aðar 1500 kr. Að girða um 10 dagsláttur
^eð aðfluttu grjóti 380 faðma langan garð
kostar 2 kr. á faðminn eða 760 kr. kostar
H tún petta 910 kr. Að vinna áburð á
í'ýfðri dagsl. og hreinsa aptur er 5 dagsv.,
eða á 10 dagsl. 50 dagsv. eða 100 kr., og
að slá og hirða pýfða dagsl. kostar 6 clag^-
Verk eða 10 dagsl. 60 dagsv. eða 150 kr,
er' pá kostnaður við Líj^dwgsláttur pýfðar
órlega 250 kr. En að vinna jafnmikinn á-
JVlrð á sljettu kostar 20 dagsv. á 10 dagh,
að slá og hirða 30 dagsv. samtals 50
^agsv. cða 115 kr>, munar petta pví árlega
kr. Taða af jq Jagsl. pýfðum mun til
Jaihaðar 50 hestar en af jafnstórum parti
sijottum 100 hestar, munar árlega 50 hest-
11111 töðu, sem pegar miðað er við arð af
Vei fóðruðum skepnum eigi verður metin
^inna enn 250 kr. að frádreginni vinnu og
°órum kostnaði, er pá ávinningur við sljett-
árlega 285 kr. er borgar á 4 árum
^ian tilkostnaðinn með 5 ára rentum, pví
^rata ár gjöri jeg lítinn ávinning. Eptir 5
Sr hefir pá bóndi árlega 285 kr arð af
^erki sínu, eða jafnvel meiri, ef gott lag er
fjárrækt hans. Ef nú bondi vill nota
Svna eigin krapta og starfa í 5 vikur að
v°rinu að púfnasljettun og garðhleðslu gjöri
að 3 karlmenn á pessum títna sljetti í
jáverkum 1 dagsh, og purfi pannig 10 ár
að sljetta pá tún stærð, scm áður er
roerð, og girði síðan túnið á 3 eða 4 ár-
^111, Með pví móti hefir maður sivaxandi
af verkinu jafnóðum, og að pví loknu
Sanva arð og áður er getið.
,T-- Ef
— pú hermir rjett,
aróabætur borgi sig, en
°mur samt nokkuð seint,
kalla jeg að
ávinningurinn
og eru pá má-
urin úti, og verkið pannig gjört einung-
fyrir eptirkomendurna.
^ fað væri sannarlega mjög mikil
för í landi voru, og mikilla happa af
0 ’ ot mönnum lærðist að brúka tíman vel
•jj sl£ynsamlega. Ef menn verðu ekki kröpt-
i 8'nvvm til arðlausra eða arðlítilla starfa,
^nn fyrir að vinna pau verk, sem bæði
.^du arðsamari, og par að auki til svo
nppbyggingar fyrir pjóðfjelagið í
í’a.ð °q iengd, svo sem eru jarðabæturnar.
Vai" menn böfðu pá trú, að
aijcetur væru pað verk, sem sízt af öll-
am verkum borgaði sig, pvi pær væru að
mestu leyti gjörðar fyrir eptirkomendurna,
en pví er betur að pessi trú er nú á síðari
árum farin að dofna, eins og trúin á drauga
og apturgöngur. Nú eru margir farnir að
að sjá og sannfærast um, að pað borgar sig
bezt, sem lengst varir fram í aldirnar, að
hver maður ætti í verkum sínum að hafa
pað hugfast að verkið gagni sem flestum,
að líta ekki einúngis á vesælan stundarhagn-
að, heldur öllu framar á afleiðingar í
framtiðinni. En samt vantar mikið á að
menn almennt sýni petta í verkinu, enda
lijálpar gömul vanafesta og vankunnátta
mikið til. Margur bóndinn vinnur baki
brotnu árið um í kring, og heldur einnig
hjúum og hörnum til vinnu, en hann gáir
pess ekki, að pað er ekki sama hvað unnið
er á hverjum tíma. J>að er t. a. m. ekki
sama, eins og jeg nú hefi leiðt pjer fyrir
sjónir, hvort unnið er á vetrum að smá-
bandstóskap eða vaðmála, hvort-vortíminn
er brúkaður til ónýtrar tóvinnu eða til
skynsamlegra jarðabóta, sumarið til ónýtra
ferðalaga, hvort sem pær lieita kaupstaðar-
ferðir, skreiðarferðir eða skemmtiferðir eða
annað, ef pær verða farnar á öðrum tímum
eða pað er brúkað til nytsamrar heyvinnu,
hadstið til nauðsynlegra heimilsverka og
undirbúnings undir veturinn, eða til sjó-
róðra á fjarlægum, stöðum. Jeg held pað
væri máske ekki af vegi, að sýnt væri með
fáum orðum fram á nauðsyn rjettrar brúk-
unar tímans af peim sem færir eru um að
rita um pað efni, en pó mun annað áhrifa-
meira í pessu efni, sem öðru, og pað er
eptirdæmið. Ef vorir beztu menn, sem svo
era kallaðir, svo sem embættismenn, efna-
menn og hyggindamenn, leggðust allir á
eitt með að kenna með eptirdæmum sinum
rjetta brákun vinnutimans, pa mundi pað
hafa góðar afleiðingar fyrir oss, en pó peir
bregðist með petta, sem opt vill nú verða,
pá ættum vjer sjáífir að geta bjargað oss
frá hinu gamla hugsunarleysi, bæði fyrir
langvinna reynslu og af viðtali við skynsama
og góða menn, og sjer í lagi af lestri góðra
bóka. Gi. Á.
Æskan og ellin.
þá vordagur himins á beiðskírum boga
hlæjandi rennur und jöklanna brá,
og tindrandi, brennheitir, lífgandi Toga
ljósgeislar veglegum árröðli frá,
rósirnar smáu á venginu vænu
vagga sjer Titfagrar geislunum í,
og bimintár brosa á blómsviði grænu,
blómunum færandi lífsefni ný.
Lækkar svo röðull á Tjóshnatta vengi,
og lifsafli tapar hin'proskaða jurt;
daggperlur frjósa á fjölskrúðgu engi
fegurðin sumars pá hverfur á hurt;
næturnar lengjast og næða of foldu
naprir haustvindar, með hciköldum snjá,
titrandi hcygja pá blöðin að rnoldu
hliknaðar rósir og falla í dá.
Líf manns er pannig, sem blómanna björtu,
blíðast á æskunnar fagurri stund,
meðan vor siglöðu, sakiausu hjörtu
særast ei nokkurri blæðandi und; —
en fyr en varir vjer hljótum að harma
hvorfuleik gæfu, sem treystum vjer á,
og brennandi társtraumar boga um kvarma
og blómrósir unaðar falla í dá.
Man jeg pig, æskunnar morgun, guTTfagur,
man jeg pig, unaðar vorblíða sól;
kver einn pá ljek við mig komandi dagur,
kver einn pví gleði í skauti sjer fól:
ekkert í heiminum annað jeg pekkti
en ástarhót vina og sæiasta frið,
heims pá ei ginnandi giaumur mig biekkti,
gæfan mig brosaudi leiddi við hlið.
En nú er liðin sú yndæla stundin
og unaðar dagstjarna hnigin í sjá,
nú er jeg harmanna. hiekkjunum bundinn,
horfnar pær vonir, sem treysti jeg á,
komandi æfinnar kvíði eg vegi,
en kvíðinn æ tvöfaldar sjerhverja praut.
Guð veit jeg fagna peirn dýrðlega degi
nær dauðinn mig flytur af reynzlunnar braut.
Allt sem að heitast jeg unni’ í heimi
á burt er lirifið með forlaga straum,
að eins í sálinni söknuðinn geymi
sacidur af tælandi veraldar glaum;
sjerhverjum lífdegi komandi kvíði,
kver eirin pví ýfir mín blæðandi sár;
vinarhönd engin mig styður í stríði
nje strýkuf af kvarmi hiu blóðugu tár.
Hvergi’ er hjer gleði, og hvergi’ er hjer friður,
hvergi’ er hjer huggun aje varanlég ró;
sárpyrst nú hjartað pann svolun um hiður
sál niannsins eilífa frelsun er bjó,
hann' einn hezt græðir mín harmanna sárin,
hann bezt mig styður í sjerhverri neyð;
iðrunar hreinu hann telur mín tárin,
jeg trúi á Drottinn í lífi og deyð.
15. 9.
f
Aðalsteinn Pálsson.
Eæddur 27. des. 1852, dáinn 5. júlí 1878,
(gjörfulegur og ástsæll).
Sól í heiði svifur um svásan himingeim,
og sendir blíða blessun um blómprýddan heim.
|>að dregur svo fljótt fyrir dýrðlega sól
að skuggar climmir færast um skrautvax*
in ból.
Svo huldist í einu pin hádegissól
und blæjunni hvitu svo brátt hún sig fók
Í>ú hniginn ert, vinur, fur hvössum dauða-
geir,
und sverði grænum sefur, eg sje pig hjer
ei meir.
Eg man pig æ, vinur, og man pig alla stund,
eg man pitt brpsið milda, og mjúkláta lund.
Yjer hryggjumst, og gleðjumst, að heimi
leiðstu frá,
en grátin standa ættmenni gröf pinni hjá,
|>olinmóður poldir pú prautir og böl,
og beiðst með ljúfri lundu, að linnti hjer
pin cTvöl.
Við sjáumst aptur, vinur, er sorg er vikin frá,
og fornum hörmum gleymum af fögnuði pá,
Jónas Jónasson.
f> akkaráTarp.
f>að hefir allt of lengi dregist að ynna
peim heiðurs- og sómamönnum mitt inni-
legt hjartans pakklæti, sem fyrir 2 árum
síðan af hugheilum mannkærleika Ijetu til
sin taka fremur öðrum, sem pað ljetu ó-
gjört, að skjóta sarnan gjöfum handa mjer,
pegar hinum algóða föður vor allra pðkn-
aðist á sviplegan hátt að kalla til sín son