Norðanfari - 02.05.1879, Blaðsíða 3

— 43 —
Jarðanna. í gjafabrjefinu segir svo:
„Með pessu . . . vildu viðkomandi prófast-
ur og sýslumaður sem lielztu tilsjón-
a r m e n n m e ð f á t æ k r a e f n u m i n n-
■an hjeraðs hera liina nákvæmustu um-
sorgun“. Hjer virðist raunar sem prófasti
’og sýslumanni sje eigi falin umsjá jarðanna
sem prófasti og sýslumanni held-
ur sem „helztu tilsjónarmönnum með fá-
tækra efnum innan hjeraðs“, það munu
peir eigí framar vera, og kynni pví að liggja
nærri að ætla, að umboð prófasts og sýslu-
manns yfir jörðunum hafi að rjettu lagi
verið á enda með sveitarstjórnarlögunum,
og hafi pá umboðið átt að hverfa til s ý s 1 u-
n e f n d a r, sem nú mun hafa helztu til-
sjón með fátækra efnum innan hjeraðs.
Jeg hreifði eigi málinu .frá pessari hlið í
fyrri grein minni, en benti að eins til hvort
eigi mundi eptir nuverandá ásigkomulagi
eðlilegra, að umsjá jarðanna Iiti undir sýslu-
nefnd1, er aptur setti sig í' samband við
hlutaðeigandi hreppsnefnd, til pess sem bezt
að geta fullnægt tilgangi gjafarans. Yrði
pað við ítarlega athugun ofan á, áð sú
breyting riði eigi í bága við tilætlun gjafar-
ans, og væri par að áuki hagfelld, mundi
pað lofsvert af hinum riúverahdi stjórnend-
um hennar, að gangast fyrir, að sú breyt-
ing komist á sem fyrst.
Að öðru leyti skýrskota jeg til hinnar
fyrri greinar minnar viðvikjandi pessum 3
atriðum í gjafabrjefinu, sem skýringar
pykja purfa. j>ætti mjer ákjósanlegt, ef.
blaðamenn eða aðrir vildi láta í ljósi rjett-
an skilning á peim.
28/3 79. E. Ó. R
Frá Nýja-ÍBlandL
(J-imlÍT 1. febr. 1879,
Herra ritstjÓTÍ!
Síðan jeg skrifaði yður síðast, næstl.
wsph, er petta kið heMa frjettnæmt hjeð-
aní Mislingaveikin var áð stynga sjernið-
ur í haust, eg fram á vetur, eg dóu úr
henni nokkur böm, en fáir fullorðnir, ©g
man jeg ekki að nafngreina pá; og síðan
kólnaði hefir gengið lijer kvefvilsa fremur
veriju, pó ekki svo skæð að hun hafi deytt
fólk. — Tíðarfarið var yfir haustið votviðra-
samt, óstillt ng umhleypingasamt, svo haust-
aflinn varð með rírasta móti og hvítfisks-
veiðin brást að kalla alveg, sem menu höfðu
gjört sjer góðar vonir um og búið sig svo
rækilega undir með miklum netja-útveg, svo
<ekki leit bjargvænlegar út á endanum pegar
veturinn gekk I garð en í fyrra, nemajafn-
vel síður til, pvi pó menn fengju til jafnað-
ar nú álitlega kartöflu-uppskeru, pá skemmd-
ust pær í haustrigningunum bæði úti og
inni, pví vatn fjell í grafir og kjallara; hey
skemmdust líka ofan á pað sem pau voru
sett saman víða, illa verkuð. j»að gjörði
frosthret um veturnæturnar, tók pá að reka
í vatnið svo menn hlutu að hætta fiskiveið-
um en skömmu síðar stillti til og lijelzt
eptir pað mild og góð tíð fram i lok nóv.,
að ekki lagði vatnið alveg fyrr en í desem-
ber, síðan hefir opt verið ærið frost, mest
um og eptir nýárið, tvisvar hartnær 40° á
B., opt frá 20—30° siðan. j>að fylgjast
‘Opt að 2 og 3 harðir frostdagar í röð og
svo nokkrir mildari á milli; svona gengur
petta á víxl. Síðan á jólaföstu hafa marg-
1) En alls eigi undir „ldutaðeigandi
sveitarstjórn“, eins og stjórnendurnir herma
eptir mjer, nema pað sje misletran.
ir nýlendubúar einu eptir annan farið til
hvítíisksveiða norður að Hvernsteinsnesi (frá
25 til 50 míl.) og til Hreindýrseyjar, sem
er par skammt undan landi; eru peir sem
fyrstir fóru búnir að fá góðan afla, frá
3—600 og einn maður (Pjetur Pálsson)
900, og helzt par við talsverður afli enn og
verður par máske í allan vetur, og hvað
meira er, heldur að aukast í Mikley; en eng-
inn nokkurstaðar sunnar í vatuinu með fram
ströndum nýlendunnar. J>etta bætir mikið
úr skortinum, pví fyrir utan pað sem hvit-
fiskurinn er ljúffengasti rjettur á borði, er
hann útgengileg vara á markaðinum í
Winnipeg og selst par 12 Y2 cent til 25 cent
liver íiskur til jafnaðar, pó langt sje að
flytja hann yfir 100 enskar mílur. J>að
vill líka svo vel til, að nauðsynjavörur sem
teknar eru par aptur á móti, eru nú al-
mennt seldar fyrir lægra verð en nokkru
sinni áðúr, t. a. m. fæst bezta hveiti fyrir
2 doll. 100 pd. sem er að pakka hinni rík-
ulegu kornuppskeru sem G-uði hefir pókn-
ast að gefa Norður-Ameríkumönnum 2
undanfarin sumur; og fyrir pað að greið-
ari samgöngur eru nú komnar á, á milli
Bandaríkjanna og Manítoba með járnbraut,
sem var fullgjör núna rjétt fyrir jólin, er
gufuhesturinn brunar eptir hvásandi og
másandi, færandi fólk og fje og margskon-
ar varning; verður pví verðlag á mörgum
hlutum talsvert lægra en áður; meðal
annars hefir síðan verið flutt inn i Manítoba
talsvert af kjöti og feitmeti, sem pó var
ærið, áður fyrir liggjandi, en pað fjell pá
talsvert í verði; í Winnipeg hrapaði smjör-
ið úr 25 cent. ofan i 15 cent og kjöt að
pví skapi. J>að má pví ekki heita dýrt nú
að lifa par, og mun slikt koma sjer hetur
fyrk landa sem par eru. opt margir hinna
yngri manna samankomnir pó atvinnu bresti
ástundum, ekki sizt um pennan tima, en
pað sýnist eiga hetur við pá s t a ð a eða
b o r g a 1 í f i ð, pó peir par sökum pess
purfi opt að bíta karðari kost: lifa uppá
(te)vatn og brauð, cn vera i vistum lijá
bændum eða vinna við jánrbraut og taka í
mót gull og gott fæði; sem pví betur
fleiri eru svo skynsamir að gjöra. Kvenn-
fðlk par á móti hefir nóg að starfa og
gjörir pað líka, pær fá enn gott kaup.
Mikið er talað um brottflutning úr
nýlendu pessari til Pembina hjeraðs er ligg-
ur norðaustast í Dakotah fylki, eru pangað
hjeðan heint í suður, ekki nema hjerumbil
140 enskar milur. Af pví jeg veit pjer
fáið lýsingu af landslduta pessum frá peim
sem er par kunnugri en jeg, sleppi jeg pví að
segja hvernig par er, einungis er pess að
geta, að landið par kvað hafa pann kost
frammyfir mörg önnur, að par finnst bæði
skógur og fagrar og grasrikar sljettur hvað
innanum annað, og liggur svo haganlega
að peir sem taka par land geta víða fengið
hvorttveggja; eptir pannig löguðu landi vilja
náttúrlega flestir keppa. Land má fá par
en nóg með góðum kjörum en er óðum að
hyggjast og verður máske upptekið pegar
minnst varir, pað sem bezt er.
J>að eru pví víst eigi allfáir sem vilja
komast hjeðan sem fyrst til Pembina lijer-
aðs til að nema par land; peim pykir hjer
votlent og segja skóginn svo seinunninn að
ekki sje liggjandi yfir pvíi enda pó hann
sje sóttur með eldi og járni, og óvinnandi
að erja upp allar rætur hans og stofna, en
pó pað tækist eitthvað meira eða minna, pá
muni pað borga sig seint eða aldrei, og
aldrei komist meun úr stjórnarláns-skuldun-
um. J>essir menn ætla pví að gjöra nú
strax fyrirspurn til Canadastjórnar áhrær-
ancli umlíðun og horgun stjórnarlánsins er
hjá peim er innistandandi; peir vilja helzt
fá að sæta sömu kostum pó peir fari, og
hinir sem eptir sitja; (Framfari segir pað
hafi fyrst fallið 6% renta á stjórnarlánið
við nýárið 1879. Skuli x/s skuldarinnar
borgast að 4 árum liðnum og sama úr pví
árlega par til skuldinni sje lokið að 10 ár-
um líðnum), með endurgjaldið hvað verk
peirra, sem peir skilja eptir hjer ekki kvitta,
en lofa að borga hitt á tilteknum tíma.
J>á er nú annar flokkur manna hjer
móthverfur burtflutningi og telur pað mesta
óráð, pykir hjer öllu gott, og segja að peir
sem nú hlaupi burtu frá húsi og heimili
megi búast við eigi siður erfiðum kringum-
stæðum en áður, par sem peir hljóti að
byrja nýbýlinga lífið aptur upp á nýtt, pví
peir verði að skilja eptir pað sem peir nú
hafi undir hendi upp i stjórnarskuldirnar
ef peir vilji skilja lieiðarlega hjer við, að
öðrum kosti verði pað tekið af peim. J>ess-
ir halda lika að pó hinir sótist yfir bleyt-
unni hjerna og enda spái hjer nýju syncla-
flóði bæði af himninum og undirdjúpunum!!
J>á sjeu nú víðar ókostir, t. a. m. kunni
peir sem suður hyggja, máske koinast að
keyptu í eldraun af sljettubrennum, og líða
af landplágu engisprettanna, áður rnörg ár
líði, eptir að peir sjeu seztir par niður; at-
vinnuvegirnir sjeu par eigi fleiri, heldur
einum fátt i, nl. aflaföngunum, auk pessa
geti íslendingar ekki stofnað alíslcnzka ný-
lendu pár, af pví peir purfi að byggja inn-
anum annara pjóða menn m. fl. Jeg ætla
að mikið muni hæft í pessu, í tilliti til okk-
ar hjer í Nýja-Islandi. Öðru máli er að
gegna um landa heiman að, að peir leituðu
fyrir sjer sunnar en að fara hingað, pví
ekki verður pvi neitað, að útlítur fyrir að
framfarir peirra íslendinga, er seztir eru
að í Bandaríkjunum sjeu orðnar meiri, eða
ætli að verða ffjótari en hjá okkur, sem er
að kenna atvinuuleysi og hvað landið eraf-
skekkt, frelcar en ókostum hjei\
Nýlendumála parf jeg ekki að geta,
pvi Eramfari tórir enn, pó sumir telji hann
frá pá og pá, og prentsmiðjustofnunina á
veikum fæti. Kirkjumála getur Framfari
einkum að pvi leyti sem framkvæmdir síra
Jóns Bjarnasonar snertir og H. Briems,
sira Páls líka að nokkru, en jeg leyfi mjer
að geta pess, að pað er allra rómur, sem
u-nna honum sannmælis, að hann gegni em-
bætti sínu með engu minna trúarlifi og
prjediki i ekta lútherskum anda, sem kirkju-
fjelag pað sem hann heyrir til, norska
synodan. Hann er allmikill ræðuskörungur
og tekur fram skýrt og skörulega pað efni
sem hann tekur til meðferðar í hvert skipti,
og færir pað skipulega til enda hvorrar
ræðu, pó hann prjediki blaðalaust; pó lætur
hann sjer ekki einungis annt um sóknar-
barna sinna andlegu velferð, heldur og
einnig hina timanlegu, eius og góður íaðir eða
ástríkur bróðir.
Fleira man jeg ekki að færa til í petta
sinn, Yðar einlægur
Yigfús Sigurðsson,
Jeg undirrituð, aum og illa til reika,
stæðileg litt, en stórskuldug, hjálmlaus og
hriplek, styn og andvarpa undan fyrveranda
háttvirtum húsbónda mínum, sem jeg heyri
sagt, að nú sje orðinn pjóðfjanda-fæla, jeg
man nú ekki Imr, — ekki pó svo mjög