Norðanfari - 30.01.1880, Blaðsíða 3

15 —
• menntun kvennfólksins. Kvennaskólanum j
i
mundi bezt takast að kenna stúlkunum ;að j
forðast allan hjegómaskap í klæðaburði og j
öðru. Hvernig væri að stúlkur lærðu að vefa ?
Sú var tíðin að konur á íslandi kunnu að
vefa, og var pá íslenzkt vaðmál og önnur tó- j
vara útgengilegt í öðrum löndum. Jeg í- j
mynda mjer að konur mundu geta fundið ráð
til að búa til vaðmál og ýmslegt tilfatnaðar,
sem ekki stæði mikið á baki vefnaði frá öðr-
um löndum. (Framh.).
Póstlmsið í Beykjavík,
(Að sunnan).
Pósthúsið í Heykjavík stendur í norð- ;
austur frá dómkirkjunni; ekki hefir pað
neina yfirburði yfir önnur hús par í bænum,
aðra en pá, að á vesturvegg pess er fest
upp sporeskiumynduð látúnsplata, hvar á
standa pessi orð með gullnu letri: „IÍOllUllg-
leg' póststofa“. Inngangur 1 póststofuna
er um lágt og flatt byrgi eða skúr, veggir
skúrs pessa eru prýddir gömlum jþjóðólfum
og fleirum pesskonar eldgömlum blaðaslitr-
um, sem brúkuð eru í stað veggfóðurs. í
skúrnum er venjulega hlaðið upp tómum
kössum og skrínum, er par lítið rúm annað
en pað sem petta dót stendur á. Inní í
skúrnum eru 3 hurðir, sem einhverntíma
hafa verið litaðar gular; á einni hurðinni
er pappirsmiði ekki vel hreinn, og ritað á
hann hvergi nærri vel: „Ingangur í póst-
stofuna". pegar pessi hurð er opnuð, verður
mönnum fyrstlitiðá sjálfann póstmeistarann,
sje hann annars 4 póststofunni, annars pjón
lians, fremur hæglátann mann, er aldrei
brýtur af sjer. tærnar sökum flýtis; svo sjer
maður, stórt púlt, borð og undrastórann
skáp fullann með allskonar bækur, pví —
takið vel eptir — hinn konunglegi póstmeist-
ari er líka bóksölumaður!!! Yirðum nú fyrir
okkur póstafgreiðsluna: fyrst kemur maður
inn og spyr eptír brjefi. Nei, ekkert brjef.
Hann fer. þá kemur embættismaður, kaup-
maður eða einhver heldri maður og spyr
eptir brjefi. Póstm. eða pjónninn segja að
pað brjef sje sjálfsagt komið í norðanbrjef-
in, og geti hann ef hann svo vill leitað
pað upp sjálfur; er hann pá látinn fara
inn í herbergi pað er norðanbrjefin eru
geymd í, er hann par einn og ma rugla i
brjefunum sem honum bezt póknast. Hver
vill ábyrgjast að pessi heldri maður ekki
styngi á sig brjefum sem eiga að fara tíl
annara? jeg segi petta ekki til að blekkja
. neinn sjerstakann, heldur til pess að sýna
að petta er óregla, vítaverð óregla, sem
póstmeistarinn ætti ekki að bjóða pjóðinni.
Nú kemur maður með brjef er fara á með
öðrumhvorum póstinum norður eða vestur;
ekki batnar nú. Póstpjónninn fýlir grönina
og grettir»sig, segir að peir hafi ekki tima
til að taka við pessu brjefi núna, pað geti
beðið pangað til póstskip sje'farið; ekki er
manninum heldur til neins að snúa sjer til
póstmeistarans sjálfs pví par eru hin sömu
svör. Er petta mannúðleiki sá er h v e r
embættismaður er skyldur að sýna? Enn
kemur maður er biður um farmseðil, frí-
merki eða annað pví um líkt en pegar
hæðst stendur að afgreiða pann mann, kem-
ur inn, „dama, fröken“ eða einhver pess
háttar persóna, og biður um að selja sjer
nokkur örk af skrifpappir, umslög eða pess-
konar; hvað skeður, póstpjónninn pýtur
óðar til að afgreiða pessa persónu en lætur
hinn bíða á meðan. — En pað er ekki allt
búið enn pá. Póststofan er sannarleg liola
— að jeg ekki segi lundahola — ítúmið fyrir
utan borðið er að eins fyrir 8—10 menn,
svo pegar póstskip kemur, liggur við að
hver rifi fötin af öðrum til pess að ná í
brjef sín og böggla. En fyrir innan borðið,
er allmikið rúm, par er póstm., pjónn hans,
hinir háu embættismenn og sumir af kaup-
mönnum Rvíkur, er ekki purfa að taka
pátt í prengslunum fyrir framan. fegar
fullt er orðið fyrir framan borðið, og menn
standa par, biðjandi um brjef sín, eru herrar
pessir að vaga fyrir innan borðið, og tefja
póstm. með orðagjálfri sinu frá að gegna
peim sem fyrir utan bíða; en pað eru ekki
einasta hinir svo kölluðu herrar, sem eiga
stað fyrir innan borðið, heldur einnig tals-
vert af krógum póstm. Utlendingur, sem
aldrei hafði komið hingað fyr, var samferða
peim er petta ritar inn á pósthúsið i fyrra,
og spurði hvert allir pessír menn sem fyrir
innan borðið stóðu, væru póstpjónar. f>eg-
ar hann fjekk að vita hverjir petta voru
hristi hann höfuðið og sagði að slíkt mundi
engum póstmeistara líðast erlendis. En
hvað er pað sem ekki er nógu gott handa
okkur íslendingum ? Hvar i allri viðri
veröld finnst svo illt, að pað sje ekki vel
berandi á borð fyrir oss? þessum póst-
meistara gaf nú pingið launabót í sumar,
og er alls eigi óhugsandi að hann biðji um
meira, og vorir heiðruðu alpingismenn, er
sundum virðast að gleyma fátækt pjóðar-
innar, pegar á pingsalinn er komið, veiti
honum pað. —-■ g — n — n —
lijá sjer. J>á má nefna sjölin sem, kosta
stundum frá 10 til 30 kr. eða meira, og ýms-
an annan vefnað sem jeg kann ekki að nefna.
Margir karlmenn eru í sloppum úr duffeli og.
vaxdúks kápum og reiðbuxum úr sldnni;
sumir kaupa skinnpeisur í búðinni fyrir 24
kr. eða meira. |>á eru nokkrir sem brúka
segldúk í utanyfir fatnað, ei' hann bæði Ijót-
ari og heldur ver en íslenzkt vaðmál. J>á er
pað enn eitt nýtt sem fjölda margir kaupa,
pað eru vasaúr, pau eru orðin mörg á sum-
um bæjum. Margt fleira mætti til týna sem
allt kostar nokkuð og eykur við sknldirnar;
mjer pækti ekki tiltökumál pð menn brúk-
uðu allt petta ef efnin leyfðu, og pað væri
búið til í landinu sjálíu, en mjer pykir
hryggilegt til pess að vita, að menn skuli
ekki kunna lijer svo mikið sem búa til tölur
eða hnappa á föt sín, auk heldur fötin sjálf
svo pað standi ekki á baki pví sem aðrar
pjóðir gjöra. Mjer pækti sómi fyrir menn,
að peir gengi á klæðisfötum sem komið væri
UPP á íslandi af íslendingum úr íslenzkri ull.
Eitt er pað sem eykur mikið skuldirnar,
hinar mörgu kaupstaðarferðir, sem eiga sjer
stað hjer í sveitinni á öllum tímum ársins;
pær hafa mikið fjölgað nú á seinni tímum.
Hvað kostar pað t. d., pegar 50 karlar og 50
stúlkur fara í kaupstað, góðan veðurdag um
hásláttinn, allir náttúrlega ríðandi; og hver
eyðir einni krónu, sem óeydd hefði verið, hefði
menn setið heima. Kaupið. fæðið ag hesta-
brúkunina verður að reikna eins og viðgengst
í sveitinni; jeg meina að petta fólk eigi heima
fyrir innan Akureyri, pví um pað hjerað tala
jeg. Ef einhver vill reikna petta mun hann
sjá að pað verður svo mikið fje, að mönnum
mundi pykja hart að láta pað til einhvers
annars t. d. kvennaskóla, ofan á öll önnur
útgjöld. Opt orsakast pessar mörgu ferðir af
óparfakaupunum og bætist mikið við verðið
fyrir kostnaðinn sem af ferðinni leiðir. Til
dæmis: bóndi fer í kaúpstað með 1 hest af
töðu, f'yrir töðuna fær hann 2 pund af kaffi,
2 pd. sykur, x/2 pd. exportkaffi, 4 vindla og
1 pott af brennivíni; pegar ferðakostnaðurinn
bætist við, verður petta dýrt pá heim kemur.
Framfarirnar eru nokkrar. Gránufjelagið
var stofnað og hafa Eyfirðingar haft gagn og
sóma af pví, en mest og bezt vann sjera Arn-
ljótur Olafsson að stofuun pess. Kvennaskól-
inn komst á fót, mest fyrir aðgjörðir Eggerts
Gunnarssonar; álít jeg kvennaskólann öldung-
is ómissandi ef hann er lagaður eptirpörfum
pjóðarinnar, sem jeg býzt við að sje og verði,
pví búast má við að framfarirnar vaxi við
nauðsynjar sem jeg parfnaðist pegar hús
mitt og allar eigur brunnu, og aldrei hefir
hann heimtað endurgjald fyrir pað, að
hann veitti mjer og mínum húsaskjól og
sæti við borð sitt.“
„Fyrir pvi hefir pú engar skriflegar
sannanir“, anzaði Davið, „og par fyrir telst
pað með arfinum. Samt fær pú helming-
inn af pvi eins og hinu, og getur pað kom-
ið til greina við skiptin, strax sem búið er
að selja garðinn og allt annað til hæztbjóð-
anda og koma pví í peninga."
„Ætlarðu að bjóða garðinn upp?“
spurði Tómas, og flutu augu hans í tárum.
„Yiltu pa ekki eptirláta mjer hann eins og
jeg hefi beðið pig?“
„J>ú getur fengið hann með pví að
verða hæztbjóðandi, en minn part verð jeg
að fá útborgaðann í peningum, og pá verður
Þú að útvega. Arfurinn er litill og mikið
mínni en jeg. bjóst við,“
Með pessum orðum yfirgaf Davíðbróð-
ur sinn, sem stóð eptir eins og steini lost-
inn. Fasteignín var honum töpuð, pví pað
mátti búast við, að pað fengjust nógir kaup-
endur, og eptir peim reikningi sem Davíð
hafði gjört, átti hann næsta lítið eptir af
sinum parti, svo honum var ómögulegt að
verða hæztbjóðandi.
Forgefins reyndi Tómas nokkrum ’sinn-
um að hræra bróður sinn til meðaumkunar.
Uppboð á fasteigninni og búinu var auglýst
í blöðunum.
Davíð hafði nokkur verzlunarstörf að
annast á ýmsum stöðum, og ýmistfór pangað
sjállur, eða sendi liinn gamla skrifara sinn.
Tómas og kona hans leituðust harmprung-
ín við að fá sjer annað húsnæði. Með-
an á pessu stóð voru börn peirra Jósep og
Ada, opt hjá premur negra-prælum, sem
hinn riki föðurbróðir peirra hafði með sjer.
Tveir af prælum pessum voru látnir gjöra
allt hið versta, og sættu mjög illri meðferð.
Hinn gamli skrifari lokaði pá á hverju
kveldi inni í herberginu, sem peir leigðu í
næsta húsi. Hinn priðji, sem hjet Tuaro,
hafði meira frjálsræði; hann pjónaði herra
sínum, og hafði herbergi út af fyrír sig við
hliðina á stofu skrifarans. Hið blíða og
vingjarnlega viðmót og umgengni barnanna
hafði mikil áhrif á pessa veslings præla,
sem eigi voru vanir öðru en óblíðri með-
ferð, þeir fengu einlæga elsku til barn-
anna ; Tuaro talaði J>ýzku, og sagði peim
mörg dæmi upp á grimmd og hörku föð-
urbróðurs peirra, Skrifarinn hafði fyrr
verið umsjónarmaður prælanna, og einung-
is vegna pess að hann hafði stjórnað peim
með miskunarlausri grimmd, pá fjekk hann
til launa skrifaraembættið. Tuaro sagði
að dagur sá, sem peir fóru á stað tilNorð-
urálfunnar hefði verið almennur gleðídagur
fyrir alla prælana, pvi sonur Davíðs, sem
var lipur og góður unglingur, tók við um-
sjóninni á meðan. (Framh.)