Norðanfari - 08.04.1880, Blaðsíða 3

45 —
hann hefir enga hvöt til þess, og heldur á-
fram eins eptir sem áður, í von um að ein-
hver ritgjörð lians verði tekin, sem og opt er
tilfellið, því pað er eigi vandalaust fyrir rit-
stjórana að velja úr mörgum ritgjörðum og
finna þá sem bezt er rituð og bezt á við, til
þess þarf töluverðan lærdóm og þehkingu.
En oss finnst nauðsynlegt að sem flestir
greindir menn fái að koma fram í blöðunum
með athugasemdir, tillögur og fl., um það
sem við kemur landshögum yfir höfuð.
f>ó vjer liöfum hjer að framan gizkað á
hvað mikið mundi seljast af blöðum voruin,
erum vjer alls eigi sannfærðir um að svo
muni vera, heldur þykja oss líkur til að það
muni vera töluvert minna er af þeim selzt.
J>að er ef til vill, eigi eins mikið efni og
innihaldi blaðanna að þakka eða kenna, hvern-
ig þau seijast, eins og því hvernig útsending
þeirra og skilsemi á þeim eru afhendi leyst.
J>að er almenn umkvörtun 'yfir því hjer á
landi, hve ill skil sjeu á blöðuuum og er of-
mikið hæft í því. J>au blöð sem beinlínis
eru send með póstum koma til skila á póst-
stöðvar, en þegar hlöð eru send, sem menn
kalla á «skotspónuin« , munu förlög þeirra
margvísleg. þ>að er hörmung til þess að vita
hve allmargir eru skeytingarlausir í því er
meðferð hlaðanna snertir, sama má og segja
um allmörg brjef, þeim er fleygt eins og
öðru rusli liingað og þangað, látin liggja og
híða þangað til einhver af hendingu rekur sig
á þau og miskunnar sig yfir þau, þá mis-
jafnlega útlítandi, því margir hafa'meiri löng-
un til að hnýsast í að lesa blöðin en að flýta
fyrir afgreiðslu þeirra. Ekki dugar um að
vanda, því viðkvæðið er: «Jeg hefi enga á-
hyrgð á því, þessu var troðið upp á mig,
mjer er sama hvað af því verður.» J>að 111-
_ ur opt svo út sem menn ekki muni eptir
því, að í hegningarlögunum er lögð sekt við
ef farið er í annara manna brjef, og eiga
ekki blöðin skylt við þetta mál? Af þessu
skeytingarleysi manna um greiða sendingu
blaðanna, leiðir það, að kaupendurnir fá þau
ekki fyr en seint og síðarmeir, sum illa út-
leikin, sum aldrei. Yið þetta kemur gremja
í kaupendurna, þeir hafa enga skemmtun nje
fróðleik af blöðunum, ekki einu sinni saman-
hengi í ritgjörðum, þykjast sem von er, illa
hafa varið peningum þeim, er þeir hafa borg-
að blaðið með , ef þeir á annað borð borga
nokkuð, því hvern þann lilut er menn fá
seint og í molum, verða þeir tregir á að
borga. Kú segja þeir ritstjóra upp kaupinu
þar eð útsendiugin gengur svo illa og kenna
það allt ódugnaði hans og hirðuleysi, en gá
ekki að því, að sökin er eingöngu hjá liinum
skeytingingarlausu blaða-óskilamönnum, þeim
mönnum, sem ekki láta sig varða hvert hlöð
liggja hjá þeim 1 dag eða 1 mánuð. |>að
eru víst einhverjir þeir mestu erfiðleikar, sem
blaðaútgefendur eiga við að stríða, óskilin á
blöðunum, og það sem af því leiðir, er því
varla von að staða þeirra sje ætíð sem glæsi-
legust. Meðan þannig gengur er ekki að
hugsa að blöð seljist vel. £n vonandi er að
menn fari nú hjer eptir, í þessu sem öðru,
að gæta betur sóma síns, og sjái hve nauð-
synlegt og gagnlegt það er og getur verið,
að brjef og blöð koinist sem allra fyrst til
móttökumanna sinna; væri þess óskandi að
hver maður finndi köllun og skyldu hjá sjer,
til þess að flýta sem mest og bezt öllum blaða-
og brjefasendingum, og álitu þau sem áríð-
audi hlut er sjer væri trúað fyrir og mikið
lægi við að kæmist sem greiðast til móttak-
enda. Ef menn því, í stað þess nú að láta
blöð og brjef liggja hjá sjer vikum og mán-
uðum saman, og jafnvel verða að engu, reyndu
á allan hátt að greiða fyrir þeim og senda
þau áfram, láta þau ekki liggja hjá sjer nóttu
lengur, senda þau með skilvísum mönnum
o. s. frv., þá mundi fljótt vaxa áhugi manna
og ánægja á blaðakaupum, fleiri seljast af
hverju blaði, og bráðum sannast að vjer höf-
um alls eigi ofmörg blöð.
XXX.
Fyrirspurn
um ljóðabækur.
Fyrir hví eru Ljúðmaeli sjera Stefáns
Ólafssonar elcki gefin út að nýju í betri og
fullkomnari útgáfu en hin fyrri útgáfan, som
er mjög ófullkomin og auk þess fyrir löngu
orðin ófáanleg? Oss sýnist að Magnús yfir-
dómari Stephensen í Reykjavík, sem er nú
verðandi höfuð hinnar voldugu Stephensens-
ættar og auk þess er sjerlega vel menntaður
maður ætti að takast á hendur útgáfu af
kvæðum þessa forföður síns, og hefir Magnús
og ætt hans nóg efni til að kosta sjálfur slíka
útgáfu, enda mundi fyrirtæki það fljótt launa
sig, og engum peningum er bötur varið, en
að kaupa kvæði eptir góð skáld og hafa ís-
lendingingar jafnan sjeð það, og því keypt
og lesið kvæði góðskálda sinna.
Af Kvæðum Bjarna Thoraren-
s e n s vantar og nýja útgáfu; í hina fyrri út- |
gáfuna Bókmenntafjelagsins vantar allmörgaf j
kvæðum lians, ekkja Bjarna sál. er nógu rík
og afkvæmi þeirra til að gefa út kvæði hans;
Bókmenntafjelagið hefir nóg á sínum kanna
þótt það ekki gæfi út Ijóðmæli þessara manna
að nýju enda er það óhætt fyrir einstaka
menn að gjöra þetta, því að það getur vel
borgað sig.
__Uin bríma á Eyvindará.
— það er leiðinlegt og Austfirðingum til
mikillar minnkunar ef að brú sú sem Tryggvi
Gunnarsson hefir gefið efnið í og flutt kaup-
laust til Seyðisfjarðar og fara átti á Eyvind-
ará verður flutt burtu án þess að samtök sjeu
gjörð til að flytja hana upp yfir. Mest or-
sök til þessa mun vera það, að enginn hefir
gefið sig fram sem sjerstaklega hefir verið
falið á hendur að gangast fyrir flutningnum
og sjá um meðferð á brúarviðunum o. s. frv.,
og hefði sá maður þurft að hafa góðar kring-
umstæður til þessa. Jeg sting nú upp á
því, að menn í þeim sveitum sem næstir eru
og sjerstaklega þeir sem framvegis hafa not
og hagræði af brúnni, ef hún kemst á, gang-
ist fyrir samtökum til að flytja hjer eitthvað
af stórtrjánum, hverjir eptir sínum liðsafla.
|>að er svo sem auðsjeð, að flutningur á brúnni
upp yfir verður kostnaðarsamur, en mjer hefði
þótt mikið tilhlýðilegt að menn hefði unn-
ið að þessum brúarflutningi fyrir sem allra
minnsta borgun, því þó óneitanlega sje nauð-
synlegt að brúa Eyvindará, þá þarf þó víðar
að brúka vegabótasjóð sýslunnar, en til þess
fyrirtækis, það er líka aðgætandi, að Tryggvi
af drengskap sínum gefur okkur efnið í brúna
og flutning á því til Seyðisfjarðar, en við
seljum okkur sjálfir flutning á henni uppyfir
og höfum þó margfallt liagræði af brúnni.
Hjeraðsbúi.
Afram með bindiiidið.
jpessa sömu fyrirsögn hafði „Kona“
fyrir skarpri ritgjörð í Nf. 17. árg. 53.—
54 nr., og þessi fyrírsögn var tekin eptir
konunni fyrir dálitlu sem kom í „Skuld“
III, 33.—34. Hjer er enn höfð hin sama
fyrirsögn fyrir þessum örfáu línum; en aðal-
stefna þeirra á að vera einlæg en hógvær
áskorun til góðra og skynsamra föðurlands-
vina, aðlesaþað, sem fyrirsögn-
iníSkuld „Áframmeð bindind-
lízt; það er að minnsta kosti nóg umræðu-
efni heila klukkustund. Meðan þessi heiptar-
eldur logar milli Frakka og þjóðverja, munu
hvorirtveggju standa alvopnaðír og vigbúnir“.
Við vorum nú komnir kringum svalir
þær, sem skriðljósið í turninum stendur á.
„Fallega húsið þarna, sem er svipað
sauð, er villst hefir inn í drekabœli, er
gestahús verksmiðjunnar. J>ar hýsir Krúpp
vini sína og tekur í móti sínum krýndu
gestum. Vilhjálmur keisari kemur hjer opt
og dvelur fáeina daga í dularklæðum. ’ í
bans viðurvist eru þá nýju fallbyssurnar
reyndar og er farið leynt með þær. Við
höfum hjer tvær skothæðir; þjer vitið, að
hjer í verksmiðjunni búa og vinna árið um
kring 12 skotliðsforingjar og aðstoðarmenn
(úr hernum). J>að hafa lika verið gjörðar
nokkrar tilraunir með lopthnetti á stríðs-
timum og er mikið íengist við það í hers-
liöfðingjaráðinu“.
„Hvað er gjört með liinar miklu bygg-
ingar þarna, sem svipaðar eru hermanna
bústöðum“ ? spurði jeg og benti til vinstri
liandar“.
„J>að eru, eins og þjer segið, hermanna
bústaðir; þbir eru kallaðir svo, af því 150
erfiðismeun búa þar, og fá þeir fœði sitt
fyrir 1 franka um daginn“.
„Hvað fá verkamennirnir vanalega i
kaup“?
„3 og 4 franka; menn hafa neyðst til
að færa niður kaupið nú frá nýársdegi; en
erfiðismaðurinn tekur þátt í gróða verksmiðj-
unnar og getur að vissu leyti álitið sig sem
fjelaga. J>egar einhver veikist borgar ábyrgð-
arsjóður verksmiðjunnar lyf og lækniskaup,
og deyi hann, fær ekkjan lika eptirlaun úr
lionum. Eptir 16 ára þjónustu fær erfiðis-
maðurinn nokkra viðbót við kaupið, sem
smá hækkar með tímanum og eptir 20 ár á
hann heimting á eptirlaunum. Auk þess
hefir herra Krúpp stofnað nokkra skóla og
einn spítala; hann gleymir því aldrei, að
hann hefir sjálfur verið blásnauður erfiðis-
maður og lengi unnið við hlið föður síns í
litlu smiðjunni, sem þjer sjáið þarna við
höfuðinnganginn; hefir hann viljað halda
henni við, til þess að sýna, hvað starfsemi
og dugnaður getur gjört að verkum. í þá
daga hafði Krúpp ekki nema einn vinnu-
mann og fór sjálfur og seldi nágrönnum
sínum sitthvað smávegis, er hann þá smiðaði.
J>egar þetta er nú borið saman blöskra
manni slík umskipti“.
Yið fórum nú aptur niður úr turninum.
Fylgdarmaður minn var búinn að sýna mjer
allt það, sem hann mátti. Hann fylgdi
mjer til dyra og skýrði mjer um leið frá
ýmsu merkilegu.
Nú sem stendur er verið að búa hjer
til 100 fallbyssur handa jarlinum á Egypta-
landi. það er og mikið smíðað, sem beðið
hefir verið um frá Ítalíu, nokkuð, samt
minna frá Spáni. Kúmenia er einlægt að
panta þar nokkuð og herra Krúpp er þegar