Norðanfari - 05.07.1880, Blaðsíða 1

19. ár.
Xr. 43—44.
VOIUIAVPAIII.
Meiri hluti bæjarstjörnariimar
í Keykjavík.
Enn einu sinni neyðist jeg til að taka
til máls útaf ályktun meiri hluta bæjarstjórn-
arinnar í Eeykjavík 4. desbr. f. á., svo að pað
geti orðið fullljóst öllum almenningi á ís-
landi, hvernig flokkur sá, er sem stendur
ræður meiri hluta atkvæða í bæjarstjórn höf-
uðstaðarins, beitir valdi sínu. En til pess
eru vond dæmi að varast pau.
1. Herra Theódór staðfestir (sjá «ísafold»
hls. 42—43, «Norðanfara» bls. 74) í öllum
verulegum atriðum skýrslu mína um, hvernig
hann í fundarlok 6. og 29. marz f. á. preif
gjörðabókina fleirum sinnum frá mjer. Hann
afsakar petta með pví, að hann hafi haldið
«að jeg vildi tilfæra eitthvað á undan und-
irskript minni»; en ekki bætir pað málstað
hans. |>að er ekki hægt að sjá, hverja aðra
ástæðu hann hefði getað haft fyrir pessu á-
liti sínu en, að einhver ágreiningur hefði
verið á fundinum milli meiri hlutans og mín,
er mjer hefði verið neitað að fá atkvæðimitt
hókað um, og pær tvær kærur frá mjer, er
bæjarfógetinn sjálfur getur um að hafi kom-
ið fram á fundinum 29. marz og 1. maí f.
á. sýiia petta Ijóslega, pví þær ganga báðar
meðal annars út á pað, að bæjarfógetinn hefði
neitað mjer um að fá ágreiningsatkvæði bók-
uð. Meiri hlutinn hafði pannig á prcmur
fundum úrskurðað, að aðfinningar mínar við
gjörðabókina yrðu ekki teknar til greina, áð-
ur en jeg hætti að skrifa undir gjörðabókina.
2. Herra Theódór segir, að jeg hafi ekki
komið á fundina í júnímánuðif. á., erhljóta
að hafa verið minnst 2, og ekki heldur á 2
—3 fundi um alpingis tímann. Fundirnir
voru í fyrra sumar alls 10, og játar hann
pannig, að jeg hafi ekki komið á 5 af peim;
en par við bætast minnst3 fundir í sept. og
októbermánuði er jeg ekki kom á sökum
ferðalags vestur á Breiðafjörð. J>að eru pann-
ig eptir að eins 2 af 10 fundum og full-
sannað pað, sem jeg hefi sagt, að jeg hafi að
eins á mjög fáum fundum sleppt pví, að
skrifa undir gjörðabókina, og er pað heldur
fljótfærnislegt af bæjarfógetanum að rengja
petta.
3. Herra Theódór tekur sjálfur fram, að
skriflegar kærur pær, er bæjarstjórnin felldi í
fyrra um, að mjer hefði verið neitað um að
fá át tningsatkvæði bókuð, hafi ekki verið 1
eins og mig minnti en par á móti prjár.
Hann játar sjálfur, að hann hafi prifið
gjörðabókina frá mjer á 2 fundum af pví, að
hann hafi haldið að jeg hafi ætlað að bóka á-
greiningsatkvæði. Hann fer sjálfur mörg-
um orðum um pað, að meiri hluti bæj-
arstjórnarinnar og pá sjálfsagt hann líka haíi
neitað mjer á fundinum 20. nóv. f. á. um að
fá bókuð mótmæli mín gegn pví, sem par
hafði verið bókað um 2 mál, og loksins hefir
hann sjálfur undir hendi gjörðabók fátækra
nefndarinnar, sem sýnir, að hann á 3 fund-
um í janúar og febrúarmánuði í fyrra neit-
aði mjer um að fá ágreiningsatkvæði mín
Akureyri, 5. júlí 1880.
bókuð um samtals 8 mál, og samt dirfist
hann að præta fyrir, að hann hafi «nokkru
sinni neitað» mjer um að fá ágreiningsat-
kvæði bókuð!!
Jeg efast ekki um, að bæði pessi mót-
mæli og aðrar rengingar herra Theódórs sjeu
sprottnar af fljótfærni, minnisleysi og at-
hugaleysi, og jeg álít ekki herra Theódór
pann ódreng, að hann skyldi vilja segja ó-
satt gegn betri vitund; en veikur hlýtur sá
málstaður að vera, sem ekki verður varinn
betri rökum en peim, er herra Theódór pann-
ig hefir komið fram með.
Herra Theódór fagnar mikið yfir pví, að
jeg hafi verið einn í minni hlutanum og
haft alla hina bæjarfulltrúana á móti mjer,
en aptur hjer sýnir hann minnisleysi. Tveir
bæjarfulltrúar, herra Árni landfógeti ogherra
Pjetur Gíslason voru á mðti hinni alræmdu
ályktun frá 4. des. f. á., 1 bæjarfulltrúi var
ekki viðstaddur, og pað eru að eins 5 menn
sem hafa ábyrgðina á og sóman af pví að
hafa vikið bæjarfulltrúa úr bæjarstjórninni
meðal annars af peirri eptirtektaverðu ástæðu,
að peim «pótti ekki að eins mjög ópægileg
heldur næstum ómöguleg samvinnan» við
hann. Milli pessara voru 2 konungkjörnir
alpingismenn og væri gaman að sjá, hvað
Theódór segði, ef bændur, sem ráða meiri
hluta atkvæða á alþingi, pó peir enn hafi
lítið sem ekkert að segja í málefnum höfuð-
staðarins tækju sjer þetta glæsilega dæmi til
fyrirmyndar og vikju úr alþingi peim kon-
ungkjörnu pingmönnum, sem samvinnan við
hingað til liefir verið «ópægilegust».
Loksins sný jeg mjer að bændunum.
Látið mál petta kenna yður, að sá flokkur,
sem hingað til hefir haft helzt til of mikil
ráð á alpingi og öll ráð 1 höfuðstaðnum, hafi
hug og dug til að fylgja fram ráðum sínum
til hinna ytztu tákmarka laganna, og að pjer
pví verðið að vanda vel kosningarnar, ef
stjórnfrelsi pað, sem hinn allra mildasti kon-
ungur vor hefir veitt oss, á að verða meir
enn dauður bókstafur. |>að er enginn vafi
um pað, að skoðanir pær um lóðartoll, nið-
urjöfnun bæjargjalda, barnaskóla, lögreglu-
stjórn, fátækrastjórn , brunabótamál o. fl.,
sem minni hlutinn hefir haldið fram í bæj-
arstjórninni síðasta árið, sjeu samkvæmar vilja
og skoðunum meiri hluta kjósenda. Kjós-
endur purfa því að eins að taka sig saman
og innan fárra ára munu þeir menn hafa
fengið lausn í náð, er hafa ryðgað í stjórn
bæjarmálefna á þeim tímum, nr bæjarfóget-
inn rjeði mestöllu, og sem ekki skilja vald
það og ábyrgð pá, er bæjarfulltrúar hafa nú
á dögum. J>á munu skoðanir hins núver-
andi minni hluta vinna sigur, og þá mun
mörgu pví, sem nú fer aflaga í höfuðstað
landsins, verða kippt í lag.
Reykjavík 14. júní 1880.
Jón Jónsson.
Úr Skagaflfði.
(Framh.). |>essu má ekki lengur pannig
framfara, vjer alþýðu menn íinnum til sjálfra
— 89 —
vor og niðja vorra vegna hvað petta hirðu-
leysi er skaðlegt; af því leiðir virðingar skort,
fyrir kurteysi og siðsemi, fyrir guðræknis
iðkunum, (bæði í kirkjum og heimahúsum)
og sjerílagi fyrir pjónum andlegu stjettarinn-
ar, en missi alpýða tilhlíðilega virðingu fyrir
yfir valdi sínu, hvort pað er andlegt eður
verzlegt, hvað liggur pá beinna við, en alls-
konar siðleysi, óregla og lögleysur vaði svo
upp, og vaxi mönnum yfir höfuð, áður
margan varir, og leiði til óhlyðni, þverúðar
og lasta, Og hvað tekur pá við pjóðinni?
andleg og verzleg apturför og dáðleysi, er
fyrr eður síðar dregur hana fram að barmi
glðtunarinnar, en pá segja prestarnir er seint
að hverfa á hæl. Hjer höfum vjer orðið
nokkuð margmálugir, en fáfróðri alpýðu verð-
ur að virða slíkt til vorkunnar, pó hennisje
ekki sýnt um að rita stutt, greinilega og
gagnorðað. |>að er vert, að gefa pví athygli,
pað ríður víst ekki minna á því en hverju
öðru er að menntun lýtur, að kenna æsku-
lýðnum að skrifa brjefskekkil með óruglaðri
hugmynd og eptir rjettum hugsunarreglum, á
því ríður manni meira, enn að kunna að
skrifa fallega stafi. þetta og pví um líkt,
samt rjettritun og málfræði, pyrfti jafnframt
skript og reikningi að kenna æskulýðnum,
J>að or næstum hneyxlanlegt að vita til pess
að fjöldi manna jafnvel í heldri bænda röð
skuli nú á tímum, ekki vera betur að sjer
en pað, að þeir geta ekki skrifað svo öðru
megin á kvartista að ekki úi og grúi af staf-
og málvillum; en hverju er petta að kenna
nema menntunarleysi alþýðunnar. En pað er
ekki nóg að nöldra um petta fyrir oss al-
pýðumennina, betur má ef duga skal, okkur
hjálpar ekki að hrína og jarma framan í
pingið og stjórnina sem soltin börn um
brauð, eður hungruð hjörð um hey, um að
gefa og gefa, við purfum að hafa oss hugfast
spakmælið: «Guð hjálpar þeim er sjálfum
sjer vill hjálpa». Við verðum að reyna að
varpa út netinu, varpa pví út í Guðs nafni,
með öðrum orðuro, eins og áður er ávikið,
reyna að fara að taka fyrir undirstöðu. Við
alþýðumenn verðum að fara að leggja sjálfir
grundvöllinn undir vora eigin menntun, en
hvernig á að fara að pví, hvar á að taka fje
til þessa, á að fara að leggja á oss nýja skatta
og nýjan útgjalda þunga? Svarið verður já.
Vjer viljum nú reyna að gjöra lesend-
unum grein fyrir, 1. hversu mikið fje muni
purfa til að byrja með, pó ekki væri nema
til að halda einn gangandi kennara eða lausa
skóla í hverri sókn árlega, eða hvern vetur,
til að launa einum manni til slíks starfa á-
litum vjer nægilegt 80—100 kr., auk fæðis
yfir hvern vetur, petta eru vextiraf hjerum
bil 2000 kr. Og 2., hvernig eigum vjer að
drífa upp þetta fje, þar sem ekkert er fyrir
hendi, — par sem kirkna sjóðir eru til, er
nokkuð til, ef peir fást, jú, peir þurfa og
eiga að fást —, en vjer segjum ef ekkert er
til að byrja með. Setjum hjer eitt dæmi
oss til lítillar glöggvunar. Ein kirkjuasókn
helir 10 bæi, (það mun ekki fara yfir meðal
tal), á þessa 10 bæi setjum vjer til jafnaðar