Norðanfari - 17.08.1880, Blaðsíða 3

—109 — -
og væri áhugi manna á velferSarmálum þjóð-
arinnar eins lifandi eins og hann á að vera
þá mundu kjósendur telja pað skyldu sína að
kynna sjer sem bezt hæfilegleika þeirra manna
sem bjóða sig til pingmennsku og eins og áð-
ur er sagt mundu ný pingmannaefni pá líka
telja pað siðferðislega skyldu sína að gjöra
kjósendum skoðanir sínar sem bezt kunnar, en
petta má bezt verða á slíkum fundum sem
lijer ræðir um. Vjer megum ekki láta oss
liggja í ljettu rúmi hvernig vjer kjósum til
alpingis og pað er sorglegt, já grátlegt að
lieyra menn og pað bændur segja, að sjer
megi standa á sama hvern peir kjósi á petta
alping, pað gjörir hvort sem er ekki annað en
hlaða sköttum á bændur en slíkar raddir heyr-
ast pó cnn á landi voru, pó aurnt sje. En
ef vjer höfum pað hugfast að vandasem bezt
kosningnr vorar til alpingis pá munum vjer
líka alloptast eiga nýta og góða pingmenn og
pá verður stjórnfrelsið til blessunar fyrir lund
og lýð, en vanrækjum vjer petta og látum í
kosningunum leiðast af einstrengingslegum og
hlutdrægnissömum skoðunum pá er ekkert lík-
legra en ping vort verði illa skipað og duglítið
og einstakir ófrjálslyndir einvaldssynir ráða par
lögum og lofum og pá vcrður stjórnfrelsið til
tjóns fyrir alda og óborna.
18. júlí 1880.
x.
Uin æfiágrip prcsta.
pað væri í mörgu tijliti fróðlegt ef prest-
ar liefðu ritað æfisögur sóknarpresta peirra,
som fram að peirra dögum pjónað hafa í pehn
brauðum, sem peir nú hafa, en peir munu
margir, sem petta hafa ekki gjört, og varpað
pó boðið pegar hinar nýju prestpjónustu bæk-
ur voru innleiddar 1817, að pre^tar skyldu
rita framanvcrt á pær, æfi peirra presta, sem
pjónað hefðu í pví kalli allt frá siðaskiptum
til nálægs tírna,, eptir pví sem hvor hefði
föng til að geta komist að, og hvað presta-
röðina snertir, var peim til leiðbeiningar
prestatal biskups dr. Hannesar Finnsonar, sem
prentað var í hinum eldri Fjelagsritum.
Margir prestar byrjuðu að vísu á pessu, aðrir
gáfust upp og hættu við. Sumir Ijetu sjer
nægja að rita prestatal Hannesar biskups, og
jeg tel víst að sumir alls ekki hafi sinnt, pessu
eins og öðrum óparfa. En pó pessi æfisögu-
brot hefðu verið rituð í prestspjónustubókina,
má að pví vísu ganga, að pessar bækur, peg-
ar pær eru útentar, og taka til að fyrnast,
kunni ekki alstaðar að verða velgeymdar, pví
opt munu pessháttar bækur frá eldri tímum
hafa sjezt rotnar, fúnar og ólæsilegar. Sum-
ir prestar eru hirðusamir og vandlátir í pví
sem öðru, að geyma vel og vandlega allar
prest-akallsins bæknr og skjöl, en sumumsem
eptir .pá hafa komið liefir síðurfarist, ogmun
pað víða liafa átt sjer stað petta hirðuleysi*
Mörg liandrit og sögur liafa hjer á landi
fyrnst af pví, svo illa hefir verið liirt um
pau, og pegar pau liafa verið orðin rotin og
fúin hafa pau verið í oldi brennd.
Engin mun neita pví, að mjög mikill
fróðleikur sje í prestaæfum stiptprófasts Jóns
Halldórssonar, einhvers hins fróðasta manns,
sem land vort hefir att, eins og líka fyrir
Hólast-ipti í presta æfum Hallgríms Jónsson-
ar, en rit pau eru í fárra manna höndurn
en t-il að sernju æfi prestanna gæti hvor
prestur fengið pessar bækur sjer til stuðnings.
Eitt sýnisliorn af prestaæfum í Prestbóla-
prestakalli hefir sjeðst í Norðanfara frá prest-
inum par. Jeg veit nú að vísu ekki hvort
oðrunr lízt eins og mjer, eða hvort öðrum
pykir petta nauðsynlegt eða nokkurs vert,
jú, sumum en ekki öllum, og fleiri liugsa
jeg að sjeu mjer samdóma, að vert væri og
skyldugt að haldið væri pannig uppi minn-
ingu margra merkispresta, sem eptirlátið hafa
sjer góðann orðstír, og unnið vel og trúlega í
pjónnstu Drottins.
Mjer sem rita petta, liefir dottið í liug
að koma með pá uppástungu, að hverprestur
sem nú pjónar í einu prestakalli, ætti að rita
æfisögu allra peirra presta sem á undan hon-
um hafa par pjónað, allt frá siðaskiptum til
lians daga, og ætti sá hægt með petta, sem
slík æfisögubi'öt finudi í prestakallsins prest-
pjónustubók, og til leiðrjettingar haft fyrir
sjer prestatal prófasts sjera Sv. Níelssonar,
sem mun vera hið áreiðanlegasta, sem feng-
ist getur, en innanhandar er hverjum sem vill
hafa fyrir pví, að bæta pví við æfisögubrot-
tn, sem hopum sýnist geta gjört pau fyllri
eða jnerkilegri.
Mín uppástunga er sú, að hvor prestur
sendi biskupinum pessi æíisöguhrot, rituð í
arkarbroti, svo að innbeftast mætti í bók fyr-
ir citt eða fleiri prófastsdæmi, sem geymd
yrði í skjalasafni biskupsdæmisins, petta svona
bundið í bækur, geyinist betur en í blöð-
um, og svo liefðu átt að vera sýslu- og sókna-
lýsingarnar, sem nú munu loks allar vera
komnar. Eyrst jeg hefi vakið máls á pessu,
ætti jeg sjálfur að ríða á vaðið og senda herra
biskupinum áminnst æfisögubrot frá mínu
prestakalli, en par jeg ekki tel mig meðal
fræðimanna, pó jeg unni hverjum fróðleik,
læt jeg ógetið nafns míns, pessari hvöt
eða uppástungu, verður eins tekið fyrir
pað.
Ritað í júlí 1880.
Anonymus.
Frjettir.
K a f 1 a r ú r b r j e f u m.
Af Suðurnesjum 1. f. m.
«Tíðarfar eitthvert hið bezta og blíðasta
er menn muna. Afiabrögð áf sjó liafa verið
pau beztu síðan í vor og mest af porski, en
síðan kaupafólk lagði af stað, eru menn liætt-
ir að stunda sjóinn, pví að nú eru allir í óða
önn að lcoma frá sjer fislunum í kaupstaðina
og pá er komið að pví að menn byrji slátt-
inn. Tún eru sprottin í góðu meðallagi, og
sumstaðar ekki. Heilsufar allt til pessa á-
gætt. Lágt verð er enn pá komið á salt-
fiskinn, hjá sumum en ekki öllum 40 kr. |
Betra eða liærra heyrist að vestan. Fiskur I
hefir að vísu yfir höfuð verkast vel, en til ó-
hamingju hefir pað allvíða komið fyrir að
fiskur hefir sprungið og soðnað í sundur í
herzlunni og-munu vera eða verða mikil brögð
að pví; jeg vil ekki rita meira um pau vand-
ræði meðan verið er að grafast eptir orsök-
unum, en flestra meining er sú, að pessi ó-
fögnuður liggi í saltinu, að saltið sje hland-
að pví efni, sem gjörir pað að fiskur úr pví
poli ekki sterkan hita, eða vætu, og ærið
mikið mun pað tjón, sem par af hlýzt. Lát-
um nú blaðamennina fræða oss um petta».
Úr Skagafirði 3. júlí.
«Heilsufar manna yfir höfuð bærilegt, pó
einstakir sjeu kvillaðir, helzt liafa i vor verið
brögð sumstaðar að örðugum harnsfæðíngum
og veikindum par af leiðandi; stúlka dó eptir
barnsburð á Eossi á Skaga og kona í Hjalta-
dalnum, en hvort pær hafa dáið afbarnsfara-
sótt veit jeg ekki. 'Nú um tíma liafa lijer
verið miklir purrkar en frost um nætur».
Úr Skagafirði 30. júlí 1880,
„Hjeðan er ekkert að frjetta, nema
eins og alstaðar að, góða og inndæla tíð,
heílsa og heilhrigði yfir höfuð hjer i sveit.
Grasvöxtur mun vera, að undanteknum
flæðiengjum í rýraralagi; tún \ meðallagí
sprottin, par sem pau eru raklend og jafn-
vel sumstaðar í hetra lagi, en par sem harð-
leud tún eru, er víða kominn í pau maðk-
ur og brunnið mjög af hólum og liarðvelli.
Eptir pví sem leit vel út fyrri part vorsins
að yrði gott grasár, pá hafa peir langvinnu
purrkar sem veríð hafa, gjört pað að verk-
um, að pað varla mun mega heita í með-
allagi“.
Úr Vestur-tsafjarðarsýslu 31/7 80.
Fátt hefur til frjetta borið síðan jeg
ritaði yður. 0ndvegis tíð hefur mátt heita
síðan í endaðan maí, tún sprottin í betra-
lagi í öllum vesturparti sýslunnar og sum-
staðar eins og pá bezt hefur verið, en í
norðursýslunni miður. Nýtíng á töðu in
bezta. Fiskiafla á vorinu, getur maður kall-
að í meðallagi hjer vestra; pó við Isafjarð-
ardjúp hafi hann verið mjög misjafn, pá
liafa pó margir par náð allháum hlutum,
peir liæztu saltað úr 40—50 tunna af salti.
Vöruverð er hjer pað versta í samanburði
við undanfarin ár; kaupmenn bjóða ennpá
ekki nema 45 kr. fyrir saltfisk, 34 kr. í há-
karlalýsi, 75—70 í ull, 32 kr. smáfisk, 24
Isu: Verð á útlendri vöru er hjerumbil
sama og bjá ykkur nyrðra. Margir vona að
peir muni bæta sig, og fiskurinn komist I
50 kr. og ull stígi að mun. ísfirðingar purfa
jafnan langan tíma til að ákveða prísana,
og stendur grautargerðin optast yfir fram í
águst. Kaupmenn sem ekki eru búsettir á
Isafirði ljúka. ekki upp sínum munni fyrr
en herrarnir i höfuðstaðnum liafa fullsoðið
prisana; pví pað væri synd að segja að
verzlunarkeppni væri hjer vestra.
Heilsufar manna hefur verið gott sem
af sumrinu er, pó er kighósti farinn að
stínga sjer viða niður á börnum, og hafa
nokkur pegar dáið úr honum.
Fundur sá, er jeg minntist á í brjefi
mínu af 27. maí, var pvi miður ekki fjöl-
sóttur, pó var par tekið til umræðu eptir
óskum ísfirðinga, að reyna að koma á al-
pýðuskóla, sem ætti að stauda á Bafnseyri,
í minníngu Jóns sál. Sigurðssonar, og var
öllum pað áhugamál, sem sjá má af pví:
að pegar komu samskot úr einum hreppí
hjer um bil 900 kr. og má pó fullyrða að
úr peim sama bætist töluvert við. Sam-
skotum úr sýsiunni á að vera, lokið fyrir
18. sept., pví pá verður haldinn almennur
sýslufundur, til að taka einhverja ályktun í
pessu mildlsvarðandi málefní. Vjer erum
sannfærðir um, að vjer með engu getum
betur heiðrað minning hins óstkæra alping-
ismanns vors, en ef vjer gætum komið al-
pýðuskóla á stofn i minningu hans, pví
hann sýndi bæði í ræðu og riti, hve mjög
alpýðumenntunin lá honum á hjarta, og
petta ætti ekki að vera oss ofvaxið fyrir-
tæki ef vjer höfum eindregínn vilja, pví
jafnframt og vjer reisum skóla í minningu
hins látna pjóðskörungs vors, pá mun sjálf-
um oss og niðjum vorum, ekkert verða
fremur til blessun&r, pví pað er viðurkennt
um allan hinn menntaða heim, að alpýðu-
menntunin sje hið nauðsynlegasta skilyrði
fyrir hvert pjóðfjelag til pess að geta náð
sem mestum proska og framförum í öllum
greinum. |>ví skyldi oss pá ekki vera pað
lífsnauðsyn, að afia oss sem mestrar pekk-
ingar í öllu visindalegu og verklegu , sem