Norðanfari - 12.02.1881, Síða 1

20.. ár,
Akurcyri, 12. fekrúar 1881.
Jír. 15—1G.
Samtal.
(Styr á Strönd og Vagn í VíðirMíð hittast).
Styr: Ná erum rið búnir að heyra nöfn
allra peirra pingmanna, sem kosnir eru á
löggjafarping okkar um hin næstu 6 ár.
Vagn: Við höfum ekki heyrt nöfn peirra
allra enn pá, par eð ekki er búið að kjósa 1
Norður-Múlasýslu.
Styr: Já, pað er satt. |>ar verður elcki
kosið fyr enn í vor. »Skuld« (nr. 124, IV.
árg.) lætur í ljós pá skoðun, að Norður-
MúÍásýslumenn muni eigi sækja fulltrúa sína
í ö'nnur kjördæmi, og álít jeg pað alveg rjett
gjört af peim.
Vagn; Jeg álít pað reyndar æskilegt, að
hvert kjördæmi landsins hafipinghæfa menn,
en samt sem áður vil jeg heldur að menn
fari út fyrir kjördæmið, ef kostur er á öðrum
betri fyrir utan pað. Jeg er að vísu ókunn-
uSur pinghæfilegleikum Norður-Múlasýslu-
manna, 0g get pví eigi vel mælt með peim
eða mót. »Skuld« virðist fela pað 1 orðum
sínum, ag pejr par heimamenn (í N.-Ms.)
jnum hafa fastari hug á kjördæmi sínu, en
Jíorðlenhingar eða aðrir utankjördæmismenn
í'undu gjöra. Hvort slíkt er byggt á reynzlu
veit jeg ejgj_ j,ag er ag V1'su æskilegt, að
pver pingmagur (nema ef vent skyldi hinir
gtjórnkjörnu) j.ajr móli kjósenda sinna og hafi
jafnan hjarta peirra hjá sínu eigin, en liitt
áríðandi, að hver pingmaður fylgi p.ví
jneð ráð 0g dáð fast frarn, er varðar heill
pjóðariunar f heild sinni; pví pað, að ein-
skorða verkahring sinn á pingi einungis við
kjördsemi sitt, er engin pingmennska; peir
eiga að Vera pátttakendur í hverju máli, sem
a Þlno kemur; án pess peir haldi langar
ræður f hverju máli, geta peir með fáum
orðum birt skoðanir sínar, pær er atkvæði
peirra byggist á, pví pað sýnist óviðkunnan-
iegt, að menn greiði atkvæði á pingi með
eða mót, án pess áður að hafa látið í Ijós
V i t r a n.
(Niðurlag).
^eg virti hann nú vandlega fyrir mjer
°n s,li að pað voru í henni 70 bogar heilir
og æðimargir brotnir, og taldist mjer, að
bogaruir mundu vera alls eittlivað um 100.
Meðan jeg var að telja bogana, sagði
fje a8> minn við mig: pað voru fyrrmeir
laugtum fleiri bogar í brú pessari; en pað
kom stórílóð, 0g braut margt af peim, en
skilcLi við hitt svona ílla útleikið, einsog
pú sjet’ pað nú.
J>egar jeg var búinn að horfa lengur á
Petta, sá jeg, að margir af pejm, sem fóru
yúf brúna, duttu ofan i fljótið.
I3ví pað voru altein leynigöt ábrúnni,
eg ef einhver ferðamaðurinn stje framá
pau, datt liann par ofanura 0g hvarf.
á ið pann brúarsporðinn, sem farið var
uppa liana, var örskammt á milli leynigat-
anna, svo óðar en mannfjöldinn kom fram
meiningu sína á pví máli eða málsatriðum,
er »já« eða »uei« peirra laut að.
Styr: J>ó pú kuunir nú að nokkru leyti
að hafa rjett að mæla í pessu tilliti, Yagn
minn, pá vænti jeg samt að »sjálfs verði
höndin hollust« fyrir Norður-Múlasýslumönn-
um, og peirn muni liollast að velja fulltrúa
sína á ping úr sínu eigin kjördæmi. — En
sleppum nú pví og tölum um kosningarnar
yfir höfuð. Jeg hef 1 dag verið að velta pví
fyrir mjer, hvernig kosningarnar í heild sinni
hafa heppnast, og pess meir sem jeg hugsa
um pað, pví betur sannfærist jeg um, að pær
hafir heppnast mjög vel.
Y a g n: Fyrst pú á annað horð fórst að
vekja máls á kosningunum, pá vildi jeg tala
frekar um pær við pig, pó til lítils sje að
fást urn orðinn hlut, og peir sjeu pingmenn,
sem kosnir eru, livort sem .peir hafa verið
heppilega valdir eða eigi. En af pví jeg hef
að nokkru leyti aðra meiningu um pær en
pú, pá pætti mjer gaman að heyra, á hverju
álit pitt er byggt um lieppni peirra, sem pú
ert alltaf að sannfærast um, áður en jeglegg
mínar skoðanir fram.
Styr: Jeg byggi álit mitt um heppni
kosninganna á lærðu mönnunum, sem nú
liafa verið valdir til pingsetu, og pað með
tvennu móti; í fyrsta lagi, að peir allir eru
liinir heztu menn, menn, sem elska sitt
föðurland og kafa bæði vit og vilja til að
skapa handa pví holl og gagnleg lög, og í
öðru lagi, að peir eru svo margir, að ánægju-
legt er að líta til pess, hversu pingið verður
skipað nrenntuðum mönnum.
Yagn: Jeg efast ekkert um föðurlands-
elsku peirra lærðu manna, sem nú hafa kosnir
verið, en hitt er bundið efasemdum, hvort
sumir embættismenn hafa einungis matarást
á ættjörðu sinni.
Styr: Jeg var ekki búinn að tala út.
Já, kosningarnar hera með sjer, að mcnn eru
vaknaðir til meðvitundar um pað, hversu
slíkt er rjettu horfi nær, að hafa fremur hina
menntuðu mennina á pingi en hina ómennt-
úr skýinu, var helmingurinn af peim dott-
inn í íljótið. Uin miðbikið á henni voru
pau færri, en er að endanum dró fóru pau
aptur að fjölga og urðu seinast miklu pjett-
ari, en hinumegin.
|>ví lengur sem jeg virti fyrir mjer
pessa kynlegu brú og ófarir svo margra
ferðamanna, sem hún varð að táli, pess
hryggvari varð jeg í huga. Marga sá jeg
hregða á leik og skunda með gleðilátum
yfir hana, en óðar en varði voru peir dottn-
ir ofaní og kom pað fyrir ekki pó peir
rjettu upp hendurnar, og heiddust bjargar.
Aðrir gengu eptir henni svo íhugunarlegir
og horfðu til liimins, en mitt í liugleiðing-
um sínum misstu peir fótanna og hurfu.
Sumir voru að elta alteinar vatnshólur og
skuggamvndir, sem hvörfluðu kringum pá;
en í pví peir ætluðu að prífa í pær, sveik
undan fótunum á peim og peir hurfu
ofanum. Já, pað báru enda nokkrir fyrir
mig, sem ílugu í bræði á samferðamenn
— 29 —
uðu. Jeg hef opt átt tal við ýmsa lærða
menn, sumsje embættismenn, og hefir peim
jafnan borið saman um pað, að nauðsynlegt
og óumílýjanlegt sje, að hafa sem flesta lærða
menn á pingi, pví pingið geti eigi náð til-
gangi sínum, ef á pví sitji aðeins ómenntaðir
menn, og petta er alveg satt; en, eins ogpú
veizt, Vagn minn, pá eru nú bændurnir
okkar fjarskalega illa menntaðir, og pað svo
tilfinnanlega, að peir geta ekki í neinu veru-
legu skipað sæti á löggjafarpingi iandsins.
|>að er pví alveg sjfilfsagt, að kjósa hvern
pann lærðan mann, sem kostur er á að fá
fyrir pingmann, til pess að geta verið viss
um, að maður liafi kosið pann mann fyrir
fulltrúa sinn á ping, sem vaxinn er pví, að
vinna að löggjafarstörfum, heldur en að senda
pá menn á ping, sem ekkcrt skynbragð hera
á pað, hvað útlieimtist til pess, að vera
menntaður maður, nje sem nokkra menntun
hafa fengið, og pví hljóta að vera sem dauð
og tilfinningarlaus mannslíkan á pingi gagn-
vart lærðum mönuum.
Vagn: Eptir pessu leggur pú »lærðu
mennina« undantekningarlaust til grundvallar
fyrir skoðun pinni; út úr orðum pínum má
draga pá ályktun, að allir hinft- svo kölluðu
»lærðu menn« hljóti að vera ágætir ping-
menn, cða með öðrum orðum: sá sem nefnist
»lærður«, á að sitja í fyrirrúmi fyrir liinuin
»ólærða« til pess að ná kosningu á ping, pví
munurinn á peim sem pingmönnum er sá,
að hinn »lærði« heíir lært og lesið svo mikið,
að liann heíir allt pað við hendina, sem
styður starf hans á pingi, og getur pví aldrei
horizt upp á skcr vanpekkingar eða máltregðu;
hinn »ólærði« aptur á móti hefir eldcert lært
eða lesið, og hlýtur pví pekkingarlaus og
pegjandi á pingi að sitja, sem dauður limur
á líkama. J>essi skoðun er eigi ný, nje
ríkjandi hjá pjer einum, heldur lifir hún í
lijörtum margra manna, leikmönnum sem
lærðum, enda hefir pú, eins og pjer fórust
orð áðan, tekið hana inn í stórskammtamæli
hjá embættismönnum, og getur sú inntaka
sina og hrundu peim útaf hrúnni ofaní
fljótið.
En er jeg leit af pessari hörmulegu
sjón, báru fyrir mig alteinar myndir !
fuglalikí; pær voru á flögti kringum brúna,
og settust öðruhverju á hana. Hvað sjerðu
núna, Mirza! sagði sá sem með mjer var?
Jeg sje kjóa, gamma og hrafna og aðra
gripfugla, sagði jeg. j>að eru sagði hann
áhyggjur, og girndir og ástríður pær sem
óspekja líf mannsins. Ágirnd, öfund, metn-
aður, munaður, örvænting og annað pess-
konar.
Æ! hvað maðurinn er lítilsverður, sagði
jeg, og stundi pungan; hann er ekki skap-
aður til annars, en eymdar og dauða.
Andinn komst mjög við, er hann sá, hvað
petta tók mikið á mig, hann sagði mjer
pví að líta útí pokuna pykku, pangað er
straumurinn her allar kynkvíslir mannanna
er i fljótið falla.
fegar jeg leit pangað, einsog hann