Norðanfari - 23.02.1882, Síða 1

21. ár.
Akureyri, 23. febrúar 1882.
Nr. 13-14.
N
Seyðisfirði, 10. jan. 1882.
Háttvirti herra ritstjóri!
Með nýárinu virðist veturinn fyrst byrj-
aður lijer hjá oss. AU-hart frost og fjúk
hefir nú verið í nokkra daga, býsna djúpur snjór
• er liggjandi á jörðu, illt gangfæri og líklega
hvervetna hjer um svæði með öllu jarðbann
fyrir allar skepnur*. Allt fram að nýári var
hjer enginn eiginlegur vetur, jörð nálega allt
af marauð eða pví sem næst, og mjög sjald-
an frost að nokkrum mun. Hinsvegar hefir
veðurátt stöðugt siðan í haust, verið ákaflega
óstillt og umlileypingasöm. Heybyrgðir al-
mennings eptir sumarið urðu yfir höfuð með
langminnsta móti; einkum var í haust
og surnar almenn umkvörtun um allt Aust-
urland um hörmulega lítinn töðuafla, enda
var alveg óvanalega mörgum nautgripum víðs-
vegar að slátrað hjer á Seyðisfirði. Vand-
ræði með útheyskapinn voru ekki nærri pví
eins almenn. Yerst gekk hann á Upphjer-
aði og til fjarða, miklu betur á Úthjeraði og
í sumum norður fjörðunum. Heíir merki-
lega vel viljað til, að svo einstaklega vægur
vetur eins og pessi hefir verið fram að ára-
mótum, skyldi koma eptir slíkt bágindasum-
ar og petta síðasta. En heilsufar manna hefir
í pessari mildu vetrartíð verið allt annað en
gotfc. Kighósti, «skarlatsveiki» og jafnvel
barnaveiki (á einstöku stað) hefir gengið hjer
um langan tíma, og gjört út af við mjög
margt af börnum. í Seyðisfjarðar prestakalli
hafa hjer urn bil jafnmargir dáið og fæðzt á
árinu, sem leið, og par sem nálega allir peir,
sem dáið hafa, hafa dáið á 4 síðustu mán-
uðum ársins, pá er auðsætt, að dauðlegleik-
inn (mortaliteten) liefir verið hjer mjög mik-
ill síðan í haust. J>að er læknislaust hjer á
Seyðisfirði. Seyðisfjörður heyrir að nafninu
til undir umdæmi hjeraðslæknis pess, sem,
eins og nú stendur, hefir aðsetur á Ormar-
stöðuim i I'ellum, hinumegin við Lagarfljót,
en sá læknir hefir yfirfljótanlega stóran verka-
hring í hinum víðlendu sveitum uppi á Hjer-
aði og getur ekki með sýium bezta vilja sinnt
Seyðisfirði eða liinum öðrum fjarðarsveitum
svo að nokkru verulegu gagni sje. í veilc-
indum peim, < sem gengið hafa hjer síðan í
baust, hafa rnenn, sem von er, mjög fundið
' til læknisleysisins, og pað eru margir, sem
sárt er í skapi við alping hið síðasta út af
Því að pað skyldi orðalaust kasta bænarskrá
Seyðfirðinga um ag fa liingað sjerstakan lækni
í ruslakistu sína 0g ekki gefa málefni pessu
hinn minnsta gaum. |>að getur nú hugsazt,
að sumum Þingmönnum hafi virzt pað tala
moti pöifinni á sjerstökum lækni í pessu
byggðarlagi, að Norður-Múlakjördæmi, sem
Seyðisfjorður er einu pai.tur af> skyldi senda
£ ain
ust aptur rigningar og
befir einn dagurinn síð
blýrri (6—10 hitagr. K.
miklu leyti hlánaður. í
hlákan byrjaði fyrir alv
voðalega flóð yfir Ejarí
sendi bluði yðar, herra r
skýrslu um.
19. jan. ’82.
áðurnefndan hjeraðslækni sinn á ping, en
báðir pingmennirnir fyrir Norður-Múlasýslu
hefðu getað upplýst pá, sem ekki vissu pað,
um pann merkilega sannleika, að af rúmum
600 manns, sem eiga lieimili árið um kring
í Seyðisfirði, voru aðeins 12 eða 13 við síð-
ustu kosning til alpingis, atkvæðisbærir eptir
hinum gildandi kosningarlögum, svo að auð-
sætt er, að Seyðfirðingar liafa svo gott sem
ekkert getað ráðið við kosning sinna eigin
pingmanna og par af leiðir aptur, að sending
hjeraðslæknis pessa umdæmis á ping var
engin sönnun móti pví að beiðni Seyðfirðinga
um auka læknishjálp styddist við góð og
gild rök. En pó að enginn iæknir hafi
fengist liingað prátt fyrir pörf manna á
honum, pá liefir apothek verið stofnsett hjer
á árinu, af einum fyrveranda Akureyrarbúa
dönsluim. Hitt er eptir að vita, hvort petta
fyrirtæki hans er í fullkomnu lagaleyfi eða
livort pað getur álitizt heilsusamlegt, að slíkur
maður reki starf petta hjer par sem enginn
læknisfróður maður er við höndina til að hafa
eptirlit með lyfjasölu hans.
Fólkstalan í kauptúnum Seyðisfjarðar
með tilheyrandi bæjum (Eirði og Yestdal) er
við byrjun pessa árs 415, og vantar pannig
mjög lítið á að Seyðisfjörður sje með tilliti
til mannfjölda búin að ná Akureyri, sem
eptir fólkstali pví, sem tekið var í fyrra
haust, liafði pá 439 manns. En væri fólks-
tal tekið lijer einhvern tíma á sumrinu, pá
yrði pað miklu rneira en helmingi meira,
pví pá væri allur sá sægur Norðmanna tal-
inn með, sem lijer reka fasta atvinnu allt
sumarið, en sem hafa vetrarsetu í Norvegi;
og peir ætti óefað að teljast með, par sem
pá er að skoða sem íslenzka borgara, er
inna hjer alla pegnskyldu af hendi eins og
hverjir aðrir innfæddir menn. Húseignir,
sem háðar eru skattgjaldi i Seyðisfirði, voru
ífyrraorðnar svo mildar, að 113,710 krónum
nam, en á næstliðnu ári hafa par við bætzt
húseignir, sem metnar liafa verið 43,800
króna virði; alls eru pannig í sveit pessari
húseigtiir háðar skattgjaldi, er virtar eru
157,510 krónur. Eigi allfá af húsum pess'um
eru á dreif til og frá úti á sveit beggja
megin fjarðarins, en langflest peirra eru urn-
liverfis botn Seyðisfjarðar, á svæðum peim,
sem kauptúnunum (Ejarðaröldu og Velstdals-
eyri) tillieyra og par í nánd, einkum á Búðar-
eyri, par sem allur porri hinna norsku síldar-
veiðarhúsa liggja, sem öll að einu undanteknu
eru mannlaus í vetur. >
Svo sem sjá má í stjórnartíðindunum
hefir landshöfðingi veitt Seyðisfirði 3000 kr.
lán úr viðlagasjóði landsins til að koma lijer
upp barnaskóla handa pessu bygðarlagi, og
hússtæðið pegar fyrir löngu ákveðið á Fjarðar-
öldu, par sém byggðin er pjettust, og ficstir
par af leiðandi eiga liægt með að ná til
skóians með börn sín. Hefir sveitarstjórnin
samið við byggingarmeistara einn norskan um
að smíða húsið að öllu leyti í Noregi í vetur,
og er pannig svo til ætlazt, að skólahúsið
verði aibúið fyrir næsta vetur. Byrjunin til
fyrirtækis pessa var sú, að Seyðfirðingar
— 25 —
gjörðu í pessu augnamiði frjáls samskot, en
samskotin gengu nokkuð seint, svo að pegar
pau voru orðin eitthvað nálægt 1200 krónum
var sú ályktun tekin hjer á almennum fundi,
að pau skyldi gefin hreppnum með pví skil-
yrði, að hreppurinn svo skuldbindi sig til að
koma skólanum upp og halda honum síðan
reglulega í gangi, Og að pessu boði var
gengið, og seinna veitti hlutaðeigandi sýslu-
nefnd sampykki sitt til pess, að lireppurinn
kostaði skóla pennan. Er vonanda’að fyrirtæki
petta geti orðið til miklu meiri hagsmuna
fyrir petta byggðarlag en kostnaðinum nemur.
Á ársfundi Dvergasteinsafnaðar síðastliðið
sumar, var í einu liljóði sampykkt að Dverga-
steins kirkja, sem bráðlega parf að byggja upp
miklu stærri en hún er nú, verði flutt inn á
Vestdalseyri, og hefir hjeraðsfundur Suður-
Múlaprófastsdæmis, sem haldinn var 1. sept.
síðastl. veitt pví eindregin meðmælisín. En
allt er nú undir pví komið, að nógu mikið
fje fáist kirkjunni til endurbyggingar, pví að
sjóður sá, sem hún á, hrekkur ekkert til pess.
En liitt er vafalaust, að opinberar. guðspjón-
ustur geta aldrei orðið nema fámennar með-
an kirkjan er ekki fiutt. Jeg skal í sambandi
við petta geta pess, með.pví að yflrstjórn
kirkjunnar eru nú sendar skýrslur um pað
efni úr öllum prestaköllum landsins, að á ár-
inu sem leið, voru í Dvergasteinskirkju flutt-
ar 43 opinberar guðspjónustur; en par við er
athuganda, að hjer um bil helminginn af ár-
inu lieíir Dvergasteinspresturinn pjónað Fjarð-
arsókn í Mjóafirði, svo við pað hafa guðspjón-
ustur í pessum söfnuði orðið talsvert færri en
ella myndi, en hinsvegar voru að áliðnu sumri
fluttar fáeinar auka guðspjónustur í Dverga-
steinskirkju fyrir Norðmenn, sem lijer eru
taldar með. Tala guðspjónustanna getur sýnzt
all-viðunanleg, eptir pví sem til hagar, en
guðspjónusturnar eru venjulega ekki sóttar
nema af mjög fáum mönnum, og eins og
pegar er drepið á má varla búast við breyt-
iug til batnaðar í pessu efni meðan kirkjan
stendur eins óhentuglega og hún stendur
fyrir meira hluta safnaðarins. — I Mjóafirði
stendur kirkjan á öðrum'enda sóknarinnar,
og er pó bæði sóknin afarlöng, út og fram
með firðinum beggja megin, og pað af sókninni,
sern næst liggur kirkjunni, einhver strjál-
byggðasti partur hennar. Á vetrum, meðan
dagur er stuttur, verður sú kirkja ekki sótt,
pótt ekkert sje að veðri eða færi, af miklum
liluta safnaðarins, nema farið sje að heiman
degi áður. Hingað til hefir guðspjónusta í
Mjóafirði ekki verið ákveðin nema 3. og 4.
livern sunnudag, með pví pessi sókn hefir
verið annexía frá Dvergasteini, og pví hafa
menn ekki nærri pví eins fundið til pessa
annmarka eins og hjer eptir verður, pegar
Mjóifjörður fær sjerstakan prest út af fyrir
sig og par af leiðandi verður ákveðin guðs-
pjónusta í kirkju sóknarinnar á hverjum
suunudegi. Menn hafa pvf sjeð, að söfnuð-
inum er ómissandi að kirkjan verði flutt út
í miðja sveit, og fyrir prestinn er pað eigi
síður áriðandi, par sem honum er ákveðinn
bústaður á vzta bæ við fjörðinn öðrumegin,