Norðanfari - 03.04.1883, Blaðsíða 2

26 —
þar að lýtur, sýnast landamerkjalögin í pessu
tilliti með öllu óframkvæmileg. Ef hvorugur,
er land á að merkjum, vill vinna að merkja-
setning, pá sýnist svo sem lögreglustjórnin
hufi trautt heimild til að pröngva peim,
öðrum hvorum eða báðum, með sektum til
að vilja pað, og ef svo er rjett á litið,
verður ekkert að henni unnið. Akvörðun
vantar um, liversu kveðja skuli granna sinn
merkjasetningar til móts við sig, en líklegt
pykir, að pað beri að gjöra á einhvern pann
hátt, að eptir á verði auðið að sanna, að pað
háfi verið gjört. J>eim sýnist hægt um vik,
er tvö lönd á saman, að vínna að merkja-
setning á milli peirra svo lítið eða mikið
árlega, sern hann vill, eða ekkert ef svo sýn-
ist. Að minnsta kosti virðist hann eigi geta
verið skyldur að kveðja búa, til pess að meta,
hvað gjöra skuli, og eigi pykir líklegt, að
aðrir geti krafizt pess. Hjer er engin undan-
pága með afrjettir og óbyggðar lendur, pó að
pess væri öllu meiri pörfin um viðhald
merkja, og ræður að líkindum, að pað hafi
gleymzt. Eigi eru og merki gagnvart alrnenn-
ingum undan pegin. Eigi er Ijóst, hver
talinn kynni að verða eigandi peirra, og
myndi pað eflaust verða mismunanda eptir
eðli peirra og afstöðu, og sá, er merki vildi
setja gagnvart peim, ætti ef til vill að kveðja
til vinnu móts við sig alla hreppsins eða
hjeraðsins, ef eigi alla landsius búendur. Sá
vufi á merkjum, sýnist öll merkjasetning að
hljóta að falla par um sjálta sig, og lögin
að pví leyti að óframkvæmileg, meðan eigi
er eytt öllum vafa. — í niðurlagi 2. gr. er
merkjasetning einskorðuð við sumartímann
en pótt enginn, er að henni vildi vinna,
myndi skorast undan pví fyrir sumarmál eða
eptir veturnætur, er tíðarfari hagaði svo, að
pað væri lisegt, þá er slílc einskorðun van-
liugsun, er óprýddi góð lög.
1 3. gr. kveður á um merkjalýsing, og
hana á að skrásetja eigandi eða umráðamaður
hverrar jarðar. Með «umráðamanni» er lík-
lega átt við lægsta eða nánasta umsjónannann
jarðarinnar, er leiguliði er frá skilinn, er
líklegt má pykja, að vanalega geti einna bezt
pekkt merkin. Hverjum mun iniian liaudar
að skrásetja lýsing á landamerkjum jarðar
sinnar, svo sem hann veit eða liyggur pau
rjettust og eins að telja upp ítók eða hlunn-
indi, er hann ætlar aðra eiga í sitt land eöa
sína jörð í annara lönd. Itök í annara lönd,
er eigi f'ylgja neinni jörð, ætti iíklegu að
teljast sém sjerstök jarðeign, pott eigi sje
pað tekið fram. ,Eu nú kemur hængurinn
er lýsinguna skal sýna hverjum peim, erland
á til móts við, og eigendum peirra jarða, er
hann telur jörð sína — eða sig — eiga ítak
í. Nú er opt ervitt, og ósjaldan alls eigi
unnt, að ná í eiganda næstu jarðar. Ilann
er ef til vill í fjarska, í öðru hjeraði, í öðru
umdæmi, í öðru Jandi í annari heimsálfu.
Nú kynni að mega ætla svo, að svo sem
leiguliði eptir 7. gr. er rjettur umboðsmaður
varnaraðila jarðar, er landaprætmnál er liafið
gagnvart, hafi hann eigi annan til nefnt, svo
sjo leiguliði og í líking við pað rjefctur um-
boðsmaður fjarlægs eiganda, er eigi hefði
annan til nefnt, til pess að sjá og sampykkja
merkjalýsingar jarða, er að liggja. |>ó sýnist
pað eigi alls kostar sennilegt, að svo sje.
Sampykki leiguliða, er eigi befði sjerstaka
sampykkis-heimild frá eiganda, myndi vart
geta orðið metið gilt og nægilegt, og myndi
dómur hljóta að geta gjört pað ómerkt.
Líkara pykir, að eigandi jarðar hverrar,
er eigi gæti sjálfur náð til að sjá og sam-
pykkja merkjalýsing granna hennar, væri
skyldur að fela einhverjum fullt umboð sitt,
er í grennd væri, og gefa honum sjerstaka
sampykkisheimild. jpó inyndi eigendum eigi
að svo stöddu geta orðið pröngvað til pess
samkvæmt lögunum, og svo myndi allopt
geta borið við, að að pví ræki, að í engan
yrði hægt að ná, er hefði rjett og lieimild til
að sjá og sampykkja merkjalýsing, er eigi
næðist í eiganda sjálfan. Að vísu er í grein-
inni einungis talað um að sýna eiganda,
en umboðsmaður hans hlýtur annaðhvort að
hafa gleymzt, eða vera undirskilinn. Engin
eru og ákvæði um, hverjum sýna beri rnerkja-
lýsing, er landsjóður eða sveitársjóðir eiga
land að. Næst liggur að ætla að sýna beri
pá umráðamanni eða nánasta umsjónarmanni,
eem ramiiega v.wi umhnðsmaður, prestur eða
hreppsuefnd, og.myndi varla vera heimtanda
að lengra væri með hana farið. En nánasta
eða lægsta umsjónarmann myndi eflaust
skorta sampykkisheimild, eða sampykkisáritun
hans myndi metia ógild, ef hann tæki pað
upp hjá sjálfum sjer, og trautt myndi hann
geta fengið neina almenna heimild til pess.
En er honnm yrði sýud merkjalýsing, myndi
hann pví í hvert skipti sjerstaklega verða að
fá hana til láns og senda síðan hinuin næsta
umsjónarmanní og sá hinum næsta, og að
lokuuum má ætla, að lægsti liður umsjónar-
festinnar fengi náðarsamlega heimild til að
sampykkja merkjalýsing, ef elskert pætti við
liana athugavert eptir allt saman. Sje petta
rjett álitið, er hugsanda, að stundum geti
steudur: sá sem gjörir allt petta, segi jeg, I
hann liefir einskonar rjett til að heimta, að
liöfundur tilverunnar birti honuin bið sanna
á éinhvern hátt, og bann á líka bægra með
að skilja, að fullkominn (absolut) sannleiks-
höfundur hljóti að vera til, pví hann sjálfur
íinnur svo mikinn sannleik í hjarta sjer, en
pykist pó aldrei nógu sannur.
Hvað. trúar leiðann snertir, pá er liann
fremur hættulegur fyrir trúna. Langi menn
af alvöru til að finna Guð og hið sanna, pá
liefir reynslan sýnt að menn hafa fundið pað,
en leiðist manni liugsun pessi, pá er varla hætt
við að maður finni neitt nema tóma óvissu,
•enda er engum vorkennandi pótt hann ráfi
í sífeldum efa, úr pví hann annars ekki hefir
neina alvarlega löngun til að leita liins sanna.
Já hvað á sá annars að gjöra með Guð og
ríki hans (bæði í pessum og öðrum heimi),
sem er leiður á hvorutveggju?
Að endingu hygg jeg að pað sje ekki vís-
i ndaleg menntun sem liamlar mönn-
um frá að trúa (eins og margir halda),
heldur er pað einmitt mannsins
dýrslega eigingirui, liræsni og kuidi.
|>etta á sjer stað hjá öllum pjóðum og
á öllum tímum.
(Framhald).
Um fyrra liluta lantlamcrkjalagaiuia.
(Framhald).
Líklegt pykir, pótt eigi sje pað tekið
frani, að umsjónarmenn peirra jarða, ofan að
niður á við, annist um framkvæmd merkja-
setningar, og að peim beri eigi sjerstök
borgun fyrir pá fyrirhöfn, er pað hefir í för
með sjer. — ]pá er ákvæðið um, að bera
skuli undir fimm búa, hve mikið skuli starfa
að merkjasetning, ef annai', sem land á að
merkjum, vill vinna að merkjasetning, en
hinn ulls ekki eða minna. En meðan lög
vantar um búakvöð, sýnist slíku trauðlega
eða alls ekki að verða komið við. Hver á að
kveðja búa? Hverjir eru rjett kvaddir? Er
eigi sjálfsagt, að komið geti til ruðningar
sökum frændsemi og tengda, mannorðs brest
eða annara annmarka? Er hver búandi
skyldur að gegna búakvöð? Hver borgun ber
búum? Skal sá greiða búum fyrir fyrirhöfn,
er vinna vill að merkjasetning eða meira vill
vinna, og kveður pá eða gefur tilefni til
kvaðarinnar, eða báðir jafnt, er land eiga að
merkjum? Og live skal að fara, ef annar,
eða hvortveggja, vill eigi hlíta álcvæði búa?
Meðan lög vanta um allt petta og fleira, er
orð gjörðu hana svo rólega, að hún sofnaði
fram af pví, og dreymdi pá strax, að Frits
litli væri kominn heim.
7. kafli.
]>essa sömu nótt var óttalegt hafrót á
«Vesturhafinu». í rökkrinu sáu menn af
klettunum á Jótlandi, skip stranda á sand-
rifi. Skipverjar höfðu gefið margar bending-
ar um, að peir væru í háska staddir, og hin-
ir djörfu fiskimenn höfðu stofnað sjer í mik-
inn háska til að reyna að bjarga peim, en í
pað varð árangurslaust. Hinar óðsfegu öldur ]
höfðu tekið skipið að herfangi og vildu ekki !
láta pað laust.
Náttmyrkrið datt á og niðapoka lagðist
yfir hið drynjandi haf og hina emjandi kletta.
Vökumennirnir, sem áttu að bíða eptir uð
storminn lægði og sjá hverju fram yndi, sáu
nú ekki lengur til skipsins og bjuggu um sig,
sem bezt peir gátu í skjóli við báta sína.
Skipið, sem strandað hafði var skonnortun
«Havfruen». Svona nærri heimkynni sínu
átti hún að enda ferð sína á penna hatt.
Brotnar rár og riíiu segl peyttust langt
ut á sjó; mennina tók út, einn eptir annan,
með lyptingunni og borðstokkunum, og loks-
ins voru að eins .prjár lifándi verur á flalunu,
peir bjeldu sjer i siglukaðaliun fremri, og
sýndust einungis bíða eptir að pá tæki líka út.
Jjcssir prír voru, Jörgen frændi, Fnts og
Jpór. Nú var bugboð Jörgens komið írám.
011 von er úti hugsaði iiann, eu puð er pó
skylda manns að leytast við að bjarga sjer
meðan unnt er. Jörgen var við og við að
tala við Frits, til að reyna að lialda hon-
um vakandi og hughreysta hann. Aúmingja
Frits liafði ekkert solið í prjú dægur, og gat
varla haldið sjer uppi, hvernig sem Jörgen
frændi spjallaði við hann, og sagði honurn að
ötull sjómaður svæii afdrei í háskanum. Hund-
urinn hjelt sjer í borðstokkspartinn, sem siglu-
kaðallinn hjeltk við,. og Jörgen iagði handlegg-
iiiu yfrum Frits og hjelt sjor í kaðalinn.
«Jeg verð nú að ganga honurn í föður og móð-
urstað», hugsaði Jörgen, aumingja Signí, fyrir
löngu orðiii ekkja, og missir nú bráðum barn-
ið sitt. Og' hann sem hafði látið svo mikið
af ágæti sjómennskunnar, var má ske orsök í
pví, að Frits var nú svo hætt kominii. Ekk-
ert frelsi, engin von! Ekkert auga, sem sjer
okkur! þamiig hugsaði Jörgen frændi, og
sjórinn drundi punglega kringum hann. Nú
get jeg ekki meira Jörgen frændi: sagðiFrits,
og höfuð hans hneig máttvana á öxL hásetans
og hann lypti pví ekki upp. Hann getur
eins dáið svona, hugsaði Jörgen, eu stundu
seinna hugsaði hann pó öðruvísi.
Sjerðu ekki að nú birtir drengur minn!
]>að var stjarna, sem í pví bili sást gegnum
pokuna. Drengurinn opnaði augun og brosti;
lagði pau svo aptur og sagði: mamraa! En
liann vissi ekki, að á peirri sömu stundu
seiuli móðir hans brennheita bæn upp til
guðs, um frelsi hans. — En Jörgen frændi
lieyrði hvað hann sagði, og pá datt honum í