Norðanfari - 02.05.1883, Qupperneq 3

— 47 —
„Einn clag kom svöluhópur, sem settist á
pilfarið; pær voru nær dauða en lífi af
preytu; tókum vjer pær og hjúkruðum, sem
föng voru á. Hresstust pær brátt, og sem
pær höfðu náð sjer eptir preytuna, ljetum
vjer pær lausar; hjeldu pær áfram ferð sinni,
og stefndu til Afríku.
Eptir pessar löngu og hættulegu ferðir,
snúa svölurnar ávallt til haka, pegar hin
kalda árstið er umliðin. J>ær vitja hinna
gömlu átthaga sinna á sama tíma; hafi bú-
staðir peirra eyðilagst, af regní eða vindi í
fjærveru peirra, pá flýta pær sjer að hressa
pá víð, svo pær geti leitað par skylis fyrír
unga sína.
Spallanzani hefir rannsakað og sannað,
að sömu svölurnar, en ekki aðrar nýjar, vitji
aptur til hreiðra sinna, ár eptir ár, unz pær
deyja út, og falla úr sögunni. Hann batt
marglita spotta um fætur á nokkrum svöl-
um; var pá hægðarleikur að peldcja pær
aptur. Spallanzani tók eptir pvi, að sömu
svölurnar komu 18 ár í röð.
Elökkudúfan er nafnfræg fyrir náttúru-
hvöt sína, en pó eigi eins og svalan. Flökku-
dúfurnar fara í geysi stórum hópum um
skógana i Ameríku; pessir hópar eru svo
pjettir, að peir draga fullkomlega myrkva
fyrir sólina, og varpa stórum skuggaájörð-
ina. Svo eru hóparnir stórir, að pað verð-
ur ekki sjeð út yfir pá, nema í fjarska.
Stundum eru peir (hóparnir) 3y tima að
fljúga fram hjá manni; dúfurnar fljúga allt
að 10 mílum á klukkutímanum: hlýtur pá
flokkurinn að vera á lengd milli 30—40 mil-
ur. Elökkudúfurnar ferðast ekki á næturn-
ar; pá er myrkrið dettur á, setjast pær að
í skógunum, til pess að hvíla sig eptirflug-
ið; setjast dúfurhar svo pjett í trjen, að hin-
ar risavöxnu greinar svigna undan punga
peirra.
f>á er vesalings dúfurnar hafa pannig
leitað sjer hvíldar, og lagt sig óhræddar til
svefns, máttvana af preytu, peysir fólk að
úr öllum áttum og drepur hinar varnar-
lausu dúfur, svo 1000. skiptir. Euglinn
sem situr hátt uppi í trjánum, erskotin, en
pað sem neðar situr, drepa konur og börn,
með löngum og hvassydduin lensum.
Yeiðin er opt svo mikil, að kjötið er
saltað niður í ílát, til pess að verja pað
skemmdum.
Yetrarkuldinn í norðlægu löndunum, á
mestan pátt í pví, að fuglarnir leita til suð-
lægu landanna. Mörgæsin* á Kaplandinu
(syðst á Afriku), sýnist fylgja gagnstæðu
lögmáli; hún er ópreytandi sundfugl, en ó-
nýt að ganga og fljúga. Kann hún einna
bezt við sig, par sem mikill öldugangur er
og hafrót. Mörgæsin dvelur á ströndum
Afríku, til pess að klekja par út ungum
sínum, pá er unginn er orðinn proskaður,
og fær um að pola erfiðleika ferðarinnar,
hverfa allir pessir fuglar frá stróndinni, og
ferðast, leiddir af leyndardómsfullri hvöt til
hinna suðlægustu heimskautalanda. þar
dvelja mörgæsirnar hina 6 vetrarmánuði og
hljóta sífellt að berjast við storm og ís, er
hvorttveggja hlýtur að skerða ró og ánægju
fuglsins. |>á er veturinn hefir varpað af
sjer kápu sinni, en sumarið kemur og
íklæðist skrúða sínum, koma mörgæsirnar
J stórhópum til Afríku; sitja pær pá opt
í löngum röðum á sjáfarströndinni og veit-
ir mönnurn pví mjög hægt að drepa pær.
*) Mörgæsir (Pengvinar, Impennes) heyra
undir stuttvængjaða sundíugla; tærnar
eru prjár og hedfitjaðar, aptur táin lítil
fæturnir stuttir og standa aptarlega.
Mörgæsin hefir stutta vængi,] og vantar
alveg íiugfjaðrir, enda er hún lítt fleyg.
|>essi fugl á heimili suður við suður-is-
hafið, er hún par í stór hópum, á lönd-
um peim er ganga lengst í suður.
Eugl pessi er ákaflega makindagjarn,
og bakar sig i hinum geysi mikla sólarhita.
Sumir fuglar eru aptur alveg ólíkir far-
fuglunúm. Hafa pó margir sterka vængi,
og aðra hentuga byggingu til ferðalags. En
pessir fuglar eru spakir, og halda til ailt
árið við heimkynni sitt. Hinn litli Kólíber-
fugl lætur sjer nægja, að flögta fráeinutrje
til annars. Litla bumullarhreiðrið, er hann
býr sjer, vaggast og ruggast fyrir vindblæn-
um á hinum grænu og grannvöxnu grein-
um skógarinns, sem er klæddur hinum blóm-
lega sumarkirtli, er gefur frá sjer angandi
ilman og skemmtir auganu með öllurn skraut-
litum náttúrunnar.
Kóliberfuglinn lifir á smá skorkvikind-
um, er lifa á hunangi úr plöntum. p>á er
hann flýgur í sólskininu, ljómar hann af
fegurstu litum náttúru vorrar. Kólíber-
fuglinn er mjög hafður til skarts; hafa vist
flestir heyrt hvernig hann er helzt notaður.
Euglar peir sem hjeðan flytja, og leita sjer
hlýari staða yfir vetrartímann, fara i tvær
áttir. Sumir fara til JSIubidiu á Egypta-
landi, en aðrir til Kússlands, og ber við,
alla leið austur til Asíu. pví hefir lengi
verið trúað, að fuglar á landi hjer, t. d.
lóur, spóar o. s. frv. lægi í dái i hellum
eða holum yfir veturinn, og hefðu laufblað
upp i sjer. Munu peir vera til er trúa
pessu enn í dag. Kemur petta til af pví,
að menn pekkja ekki lifsskilmála fuglanna
til hlýtar. það segir sig sjálft, að eitt lauf-
blað mundi ekki nægja fuglinum, í allan
pann tima, er hann hverfur sjónurn vorum
af árinu.
Er pví auðsjeð, að enginn lifandi vera
getur legið i dái, um lengri eða skemmri
tima, eða vaknað aptur með vermandi geizl-
um sólarinnar á vorin, og byrjað svo á
nýan leik, hið mikla og starfsama ætlunar-
verk sem forsjónin hefir sett peim fyrir.
Pjctur bislíup Pjctursson sendir söfnuð-
inuin í Hólma brauði kveðju Guðs og
sína!
Mér hefir verið mikil raun að því að
spyrja, hve bágar viðtökur prófastr síra Danícl
Halldórsson, sem af Hans Hátign Konungi
vorum allramildilegast er skipaðr sóknarprestr
í Hólma brauði, hefir fengið hjá yður síðan
hann flutti austur til yðar að þessu brauði
sínu.
það má óhætt fullyrða, að þar sem
orðið hefir tilrætt um þetta mál, hefir mælst
illa fyrir aðferð yðar, og skal eg í því tillili
einungis benda yður á ávarp það, sem hér-
aðsfundur Suðurmúlasýslu sendi yður næst-
liðið sumar og hvatti yður til að láta af fyrir-
tekt yðar og aðhyllast þennan merkisprest.
Aðferð yðar hlýtur líka alstaðar að mælast
illa fyrir, hvort heldur litið er til þess, að
þér þannig óhlýðnist boði Konungs vors, eða
til hins, hvílíkur ágætis- og sómamaður pró-
fastur síra Daníel er/ f>ví má nærri geta,
að jafn skyldurækinn og samviskusaman prest,
hlýtur að taka það sárt að verða fyrir óvild
og kala sóknarbarna sinna, án þess að hafa
nokkuð til saka unnið nema það, að hann í
fullu lagaleyfi sótti um þetta brauð i þeirri
von, að hann einnig þar mundi geta náð ást
og hylli safnaðarins og unnið að útbreiðslu
guðsríkis. Hver réttsýnn og kristilega sinn-
aöur maður hlýtur að sjá, að það er rangt
og syndsamlegt, að láta hann gjalda þess,
að þér fenguð ekki þann prest, sem þér
helzt vilduð sjálfir kjósa, eins og það er
óviturlegt að ímynda sér, að óhlýðni við
Konungsboð geti haft happasæl áhrif á það,
hvernig málinu um kosning presta verður
ráið til lykta. J>að eru eflaust svo margir
góðir og guðhræddir menn í söfnuði yðar,
að eg þykist sannfærður ura, að þau samtök,
sem um þetta voru gjörð meðal yðar, cru í
fyrstunni að kenna fortölum einstakra raanna,
sem ekki hafa íhugað, hve ófarsælar afleið-
ingar þau hlytu að hafa fyrir trúar- og safn-
aðarlíf yðar.
Verði nú þessum samtökum haldið á-
fram eptirleiðis, getur ekki hjá þvi farið, að
allt kirkjulegt samheldi hverfi í söfnuðinum,
eins og kirkjuræknin nú er horfin hjá yður,
að barnauppfræðingin verði vanrækt og að
flokkadrættir og sundurlyudi komi upp meðal
yðar, sem aptur kann að trufla heimilislifið
og raska friði og eindrægni á heimilum. |>etta
er mikill ábyrgðarhluti!
Um það fjártjón, sem af þessu getur
leitt fyrir yður, ætla eg ekki að tala.
En hversu ómetanlega mikið gott mundi
aptur á mót ieiða af því, ef þjer og sóknar-
prestur yðar gætuð hér eptir unuið saman í
einum anda! Slík kristileg samvinna mundi
verða blessunarfufl fyrir hann og yður og
börn yðar og fylla hjarta hans og hjörtu
yðar þeim friði og fögnuði, þeirri ást og ein-
drægni, sem guðrækileg samvinna prests og
safnaðar hefir í för með sjer.
Eg tel það embættis skyldu mína að
skrifa yður um þetta í bróðurlegum kærleika
og hvetja yður innilega til að sættast heilum
sáttum við yðar góða sóknarprest, og mér
er því Ijúfara að fullnægja þessari skyldu,
sem það er örugg von mín, að yður við ná-
kvæmari og rólegri yfirvegun muni svo snú-
ast hugur, að þér sem góðir og guðræknir
menn farið að elska og virða þennan sóknar-
presl yðar, eins og liann á skilið, og það er
innileg bæn mín til Droltins, að hann láti
þessa von mína rætast sem fvrst, öllum,
sem hér eiga hfut að máli til blessunar og
heilla. Hann heyri þá bæn í Jesú nafni.
Reyjavík lð. d. aprílm. 1882.
P. Pjctursson.
Til
Safnaðarins í Hólma brauði.
F á c i n o r ð
um kirkjumál Reyðfirðinga.
Eátt gjörist sögulegt í kirkjumáli vor
Reyðfirðinga, sem frásagna er vert, nema ef
vera skyldi, að geta þeirrabendinga og aðvar-
ana, sem ríkiskirkju mennirnir eru að smá-
gefa oss, pað er að segja þeir af þeim, sem
þykjast vera við þetta mál riðnir. Fyrsta
bendingin kom frá hjeraðsfundinum í fyrra,
í brjefi dagsettu 22. sept. f. á. J>ví brjefi-er
svarað í Fróða 6fi. tölubl. og þeirra reglna
getið þar, er vjer höfum sett oss í bráðina.
Um áramótin 1881—82 heimsótti síra Daníel
nokkra af oss utanríkiskirkju mönnum. (Svo
köllum vjer oss, á meðan vjer eiginlega erum
í livorugri kirkjunni). Munu menn hafasagt
honum sína skoðun á þessu máli. J>ar næst
kom brjef frá biskupi, dags. 15. apríl þ. á.,
álirærandi kirkjumálið, og nú síðast snemma í
október næstl. komu 3 menn, sem kosnir
voru á hjeraðsfundinum í sumar, hingað ofan
yfir, og kölluðu nokkra af oss saman á fund.
J>essir menn voru þeir sjera Bergur prófastur
Jónsson í Vallanesi, sjera Páll Pálsson í
í>ingmúla og kand. Páll Vigfússon á Hall-
ormsstað. Allar bendingar og aðvaranir
þessara manna, hafa gengið út frá sömu
hlið, nefnilega þeirri: að setja oss það fyrir
sjónir, að vjer brytum lög, syndguðum móti
Guði og mönnum, og yfir höfuð, að stefna
vor væri skökk og hlyti að hafa illan enda,
tekur byskupsbrjefið dýpst í árinni með þetta
því það var saman sett af ófrjálslyndum og