Norðanfari - 06.08.1883, Síða 4

75 —
flutnings, er það vottur pess að enn lifi í
blóði Islendinga, að þeir þoli illa ■kúgun og
áþján.
Hinn 1. þ. m. andaðist prestaöldungur-
inn sjera |> o r 1 e i f u r prófastur J ó n s so n í
Hvammi r. af dbr. á 89. aldursári. Hann
var að líkamsburðum mjög farinn að hrörna
einkum seinastliðinn vetur, áður frægt lietju
menni. Hann var sjerlegur reglumaður og
siðprýðismaður, vel virtur og heiðraður af
sinum söfnuðum, ágætur barnafræðari og
góður læknir. Hann kom hvervetna fram,
sem alúðlegur hjálpari mmðstaddra ogsjúkra;
lians minning er því fersk í margra björtum*.
Úr brjeíi úr Miðdalahr. í s. s., 14. júní 1883.
Úr byggðarlaginu hjeðan, er að frjetta
erfiðar afleiðingar harðærisins, eins og annar-
staðar um landið. Vorið befur veríð kulda-
sarnt og gróðurlaust fram um fardaga, síðan
hafa verið hlýindasamir gróðrarskúrir. J>að
hefur gengið í basli að korna fram þeirn litla
skepnustofni, sem á var settur í haust, þar
víða brann og ónýttist meira og minna bæði
taða og úthey; hross og fje lifir vegna þess
að fremur var hagstætt á vetrinum, en kúm
alrneunt gefin kornfóðurauki, allt fyrir það
eru þær mjög aðþrengdar, svo af þeirn er
fremur lítil gagnsvon í sumar. J>að má full-
yrða, að skepnumissir hefði orðið, ef ekki
hefði verið þeim til bjargar, einkum kúnum,
gjafakorn það, sem hjer kom til sýslunnar
ásamt korní því, er keypt var hjá kaupmönn-
um fyrir gjafapeninga. Hjer hefir verið mjög
kvillasamt stöðugt síðan mislingaveikin geys-
aði í fyrra vor, bæði á ungunr og eldri, og
af eldra fólki dóu frainan af í vetur nokkrar
manneskjur hjer í Miðdalshreppi, þar af
merkir heiðursbændur þessir: J>órarinn Helga-
son á Oddstöðum, Jón Skeggjason á Erp-
stöðum og Eysteiun Halldórsson á Hundadal,
einnig ekkjumaður fyrrum bóndi Guðmundur
Daðason frá 4 börnum. Hjer i næsta hreppi
varð snemma 1 vetur, gamall merkur bóndi,
Jón Sæmundarson frá J>orsteinsstöðum í
Haukadal, úti, og nú hjer í hreppi, er ný-
dáinn sonur hans, Jön ekkjumaður og bóndi
á Skógskoti frá 5 börnum, og helii' orðið mik-
ill skaði fyrir fjelagið að missi þessara manna
ofan á aðra erfiðleika. Nú er nýdáinn yngsti
sonur síra Jakobs á Sauðafelli, gáfað og efni-
legt ungmenni. Síra Jakob var á kjörfundi
.30. f. m. kosinn alþingismaður fyrir Dala-
sýstu í stað síra Guðmundar sál. á Breiða-
bólsstað.»
Úr brjefi úr öræfum í Skaptafelisýslu,
dagsett 3. júlí 1883. — «Jeg ininntist nokk-
uð á Skeiðará síðast, og áleit nærri því skaða
fyrir sögu íslands, hvað að kalla má ekkert
er ritað um öll hennar hlaup og þeim fylgj-
andi eldgos. |>að ætla jeg sje vafalaust á-
framhald úr nálægum — ef ekki sömu — og j
úr hafa komið hin svo nefndu öræfahlaup,
eða gos úr Hnappavallajökli til forna. J>etta j
helir aldrei verið nægilega kannað. J>að er
varla hægt að gera ókunnugum skiljaniegt, j
livað stórkostieg þessi flóð eru. Piássið sem !
yfir flæðir, er stærra en 1 □ þingmannaleið,
og væri alstaðar jafndjúpt á því svæði, mundi /
þegar hlaupið stendur hærst, mega sigla haf-
skipi þvert og endilangt. Jakaferðin er lík-
ast á að sjá hafís, þó sjest optar bil á rnilli
jaka af straumkastinu, sem er svo ótrúiegt
að, t. d,, Skaptafell finnst stunduin titra.
Jakastærðin mun aldrei hafa verið mæld,
en jeg ímynda mjer að hinir stærstu hafi
verið allt að 200 feta þykkir, og getur skeð
meira. Ekki verða menn varir við eldgos
allt af með hverju hlaupi, en þau byrja opt-
ast, þegar vatnið er — sein ekki er allt af
kalt fer að minnka. Fjórum þeimsíðustu
hafa fylgt eldgos, og þá fallið fínn sandur
eða jökulleir, nema einu sinni fjell aska. Af
því jeg hef ekki fyrir hendi uppteiknað man
jeg ekki með vissu árin, er þetta hefur til-
borið. Hlaupunum fylgir ætíð óþolandi fýlu-
lykt, líkast púðurskarni úr byssu, og þá verð-
ur loptið fullt af mjög óhollu smádupti,
hættulegu fyrir menn, en skepnur sýkjast,
stundum drepast eða flýja, þetta dupt fer
stundum gegnum allt, t. d. þó að hreint
silfur hafi verið í ílátum niðri í kistum,
hefur fallið svo á það, að það hefir orðið sem
gamallt tin. Skeiðará hefur ekki hlaupið
síðan 6. janúar 1873 fyrri en núna 12. eða
13. marz, þ. á. þá byrjaði eitt, en fór mjög
liægt í 4 daga, en frá 17. til 22., ætla
jeg að hlaupið hafi orðið eitt mcð þei-m
stærstu,. en svo fór heppilega, að það fór mest
fram sjálfan eyðisandinn, en minna til landa,
og skemmdi því lítið eptir því sem vant
hefir verið. 22. marz mun hafa orðið vart
við eld, til að sjá norðan við Skaptafellsfjöll-
in; fjell .þá sandur næstu daga á eptirv svo
að sporrækt varð bjer í sveit, og mun hafa
af því veikst og drepist talsvert af fjenaði,
helzt í Svínafelli. Á silfurpeningum sá jeg
nú ekki, en á öllum eirkenndum málmum,
urðu þær tilbreytingar, sem venjulega verða,
þegar þær eru haöar yfir eldsloga. 1873
7. janúar varð loptið svo þunnt á Tvískerj-
um, að maður á hjer urn bil 300 íaðma
fjarlægð frá bænum, heyrði svo mikið hljóð
er hurð væri skellt aptur, eins og vant er,
þegar stór steinn óhrærandi af inannsafli,
dettur úr liábjörgum nærri manni ; þá var
þar um daginn dimmt líkast og þegar túngl
er í fyllingu og þoka er um næturtíma. J>ar
skyggja á há fjöll, svo að ekki sáust eldglamp-
arnir, en áður en mökkurinn kom, sást eldur-
inn skína á hnjúluina norður á jöklunum.
Núna varð jeg ekki var við neitt þess
háttar.
Hvað heilbrigði snertir, er kranksamt í
meira lagi. Fáir nafnkenndir deyja, þó er
nýdáinn aldraður maður úr brjóstveiki, Jón
Bjarnason á Hofi, áður hreppstjóri hjer í
sveit.
Eins og áður er ávikið, hefur fje suin-
staðar reynst óhraust og drepist, eu víðast
bezta ár í því, enda hefir tíðin verið hin
bezta, síðan með júní, áður var mjög kaft.
J>ó illa liti út í haust, dugðu heyin vel; en
hefðu ekki hinar útfendu gjafir konrið á svo
hentugum tíma, og aflast allvei um vikutíma
í Suðursveít, og menn hjeðan náð í þann
afla, fyrir góðfýsi Suðursveitunga, þá hefði
hjer orðið hungursneyð.
Hvað verzlunin verður hagfelld með prísa
vita menn ekki með vissu, hvít ull er tekin
á 70 aura., kaffi er 55 aura, rúgur 200 pd.
18 kr., baunir 25 kr., bankabygg 26 kr.,
en hún var liagfelld, að því leyti, að á Papa-
ós, var alltaf hið nauðsynlegasta til að forða
frá hungri, og verzlunarstjórinn hinn mann-
úðlegasti, hann fer nú frá með góðan orðstír.
Fjelagsskipið, sem fleirstum hjer er sú kær-
asta sendmg, kom inn á Hornafjörð 15. júní,
og kom verzlunarmönnuin þess hjer mjög vel
að fá það svo snemma. Verzlun þess gekk
mikið vel, og því kom það ekki vel byrgt af
sumum vörum hiugað, t. d. B.byggi, hrís-
grjónum o. fl. J>ótti vinuin fjelagsins mjög
gott, að það ekki einungis mátti heita upp-
selt, heldur jafnvel varð að afþakka uli.
Verzlunarstjórum hjer er vorkunn, því vöru-
mngu er lítið en margir mjög skuldugir,
enda er matur sqgður á þrotum, en það
gjörir lítið til, því menn vona að komast af
til haustsins, en þá er von á skipi á
Papaós».
Úr brjefi frá Pembina í Vesturheimi ]
d. 18 maí 1883. ,
«Hjeðan úr Norður-Dakota, er fátt að
frjetta. Mikill innflutningur, mest úr aust-
urfylkjunum hjer, er því mikill ófriður útaf
löndum og landaeignum, en hálf lagalaust í
þessum ómældu óbyggðum hjer vestra, því
opt ber til, að margir vilja eiga sama landið
útkljáist þetta sjaldan öðruvísi en með morð-
um, því víðast hjer er byssan brúkuð til að
gjöra endalyktina. Fyrir fáum dögum voru
2 bræður drepnir, með því að um 30 söfn-
uðust að húsi þeirra og þeim skipað burtu,
skutu þeir þá í mannfjöldann svo einn fjell
og nokkrir særðust var þá ráðist á hús þeirra
og ptur skotnir. petta er bara eitt dæmi af
mörgum».
— Með gufuskipinu „Thýra“ kom danskur
maður skólakennari Jens Jóhansen,
sem ætlar að verða kennari með Guðmundi
Hjaltasyni þar sem hann heldur skóla ef
auðið er.
Hann hefnr lært íslendskn og ann mjög
sögu og máli Islands, hefur verið kennari
við búnaðarskóla i Danmörk 2 vetur. Hann
hafði þar beztu atvinnu, en kærleikur hans
til íslands hvatti hann til að hafna stöðu
þeirri og koma hingað til landsins, til að
reyna að fræða og fræðast af þjóð þeirri,
sem að forusögurnar hafa tsýnt uonum og
hrifið hann með.
H i 11 o g í> e 11 a.
Góð ástæða. Póstafgreiðslumaðureinn
í suður Svíþjóð, sendi nýlega rafsegulpráðar-
fregn til yfirboðara síns, í hverri hann beiddi
um leyfi til þess, að vera einhverja dagsstund
heima frá störfum sínum, en svarið varð:
«verður ekki leyft», Póstafgreiðslumaðurítrek-
aði eigi að síður enn bæn sína, og nú áleit
póstmeistarinn tilefni til þess, að fá að vita
hver væri orsökiu til þess, að bænin var ítrekuð.
Svarið kom fljótt svo látandi: Jeg gipti inig
í október. Kl. 7 á hverjum morgni verð jeg
að fara að heiman með vagnferðinni, sem þá
verður og kem ekki heim aptur fyrr en komið
er langt framá kvöldvökuna, hversvegna- jeg
enn hefi ekki fengið tækifæri til að sjá kon-
una mína við dagsbirtu. «Leyfist».
Auglýsingar.
Yegna skulda minna til annara, hlýtjeg
hjer með að skora á alla þá, sem eru injer
skyldugir íyrir «Norðanfara» og fleira frá und-
anförnum árum, að þeir borgi í næstkomandi
ágúst-eða sept. mán. helzt í peningum; en þeir,
sem ekki geta það, þá með innskript til þeirrar
verzluuar hvar jeg hefi reikning og þeim hægast
að ráðstafa því, og ef einhver borgar skuld fyr-
ir annars liönd, þá sje tilgreint fyrir hvern
það sje, og skýra mjer síðan frá, þá þetta er
gjört.
Akureyri, 25. júlí 1883.
Björn Jónsson.
— Jón bóndi Jónsson á Skjöldólfsstöð-
uin selur hjereptir fcrðafólki næturgisting og
annann gestbeina, sömuleiðis hey og fylgðír,
með sanngjöinu verði.
Eigandi og ábyrgðarm.: Björii Jónsson.
Prentsmiðja Norðanfara.
Prentari; Bjíirn Júnsson.