Norðanfari - 26.11.1883, Blaðsíða 1

22* ái'*
Xr. 49.-50,
, '*
Svanurinn og svínið.
Á tjörninni svanurinn synti,
og söng meður inndælum klið
Hann kunni uú ekki neitt annaö,
og undi sinn lífstarfa við.
En svínið í saurinduin brölti,
og saddi liinn gíruga kvið.
J>að kunni nú ekki neitt annað,
og undi sinn lífstarfa við.
J>að mælti: «pví syngur pú svanur?
— að syngja’ er ei náttúra mín —
J>ú ættir að gæta pess gjörla
live gott er að lif’ eins og svín!
Eg gleðst, því eg gæðanna neyti.
— Já, gleðst er eg fylli mig vel —
þú syngur en sérð ei né pekkir
pá sælu, er mesta jeg tel.
J>á kuldinn og veturinn kemur ,
í kofanum byrgi eg mig;
og aðrir mér uppeldi veita.
En — enginn pá hugsar um þig.
Eg fitna — en fitan mig prýðir, —
og fitan er einkenni mitt,
og búsbóndinn klappar mér kátur,
og kallar mig «grís tötrið* sitt.
En pó að pú syngir í sumar,
pú samt hlýtur vetrinum á
að hrekjást í hættum og kulda
— Og hvað gagnar söngurinn pá?»
En svanur á tjörninni synti,
og söng meður inndælum klið.
Og svínið í saurindum brölti,
og saddi hinn gíruga kvið.
Páll Júnsson.
Ný tánasljettunartilraun
eptir Guðmund Hjaltason.
(Niðurlag).
Með pessari aðferð minni hef jeg getað
sljettað 13 □ faðma á dag í meðalpýfi í 14
daga samfleytta svo pað urðu 182 □ faðmar.
Aðferð pessa hef jeg bæði reynt í stór-
Þýfi, í grýttu pýfi, í götuskorningum og í
nabbapýfi og óræktar móum, og allstaðar hefir
hún gefist vel. Eins má hafa hana pó flag-
ið sje plægt, pví uppskurðar 0g yfirtyrfing-
ar aðferðin verður hin sama.
Ösku er jafnan ekið til mín og dreifi jeg
lienni undir. |>ar sem nóg mykja er, pá
hygg a<* hún sje ágætur undirburður. En
einkum hef jeg orðið var við að slor og sjó-
fangsrusl er ágætt til uudirburðar.
Eg fæ jafnan afgang af þökum, hjer um
1 □ faðm af 30 □ föðmum.
Jeg sljetta opt f beðum 2—3 faðma breið-
ummeð 1—2 feta djúprilægð á milli- Beða
sljettan mun alltaf vera bezt; en beðalaus
sljetta er pví að eins góð að jörð sje purr og
pjett eða halli.
Akureyri, 20. nóvember 1883.
IV.
Ef að allir tækju upp pessa aðferð mína
pá lield jeg að tún irðu fljótt sljett. Menn
telja að tún á Islandi 3—4 mílur ferbyrndar
pað verða 64,000,000 □ faðmar í mesta lagi
Set nú að holmingur pess sje sljett eða nærri
sljett en hinn helmingur pýfi.
Nú er hjer um 7000 búendur sem mest
lifa af landbúnaði. Ef að peir skiptu á milli
sín 62,000,000 □ föðmum og pákoma4570
faðmar á hvern búenda. Nú sljettar hver bú-
andi að meðaltali 120 □ faðma eða 10
,i . .vt .k á ári. pá verður hann búinn að
sljetta allt sitt stykki á 38 árum. En ef
hann nú aðeins sljettar 10 □ faðma á dag í
10 daga á ári, þá parf hann 45. Með pessu
móti mætti sljetta allt túnpýfi á íslandi á
33_45 árum og ef 240 □ faðmar væru tekn-
ir, pá á 19—22. árum
Verði aðferð mín notuð beld jeg að pað
sje ekki ofmikið að ætla manninum 10—12
p faðma á dag, en það mun líka verða nóg
í bráð. En sjeu nú dagsverkin ekki fleiri en
10, pá get jeg ekki vorkennt hraustum og
lægnum karlmanni að sljetta 12—13 faðm. á
dag. Jeg hef sljettað 12 faðma á 9 klukku-
stundum, eptir því ætti maður að geta sljett-
að 20 □ faðrna á dag ef maður ynni í 15
kl. stundir. En um þetta parf nú varla að
tala uema par sem um «berserki» eraðræða.
En nú heyri jeg að margir hjer á landi sjeu
að reyna afl sitt á hinu og pessu t. a. m.
taka upp 160 punda lóð á litla fingri, lypta
heillri brennivínstunnu upp að munni sjer og
drekka svo af, bera skippund langar leiðir o.
s. frv. Aflraunir pessar eru nú gagnslitlar í
sjálfu sjer, en pær sýnasamt, að nokkuð lifir
af fornri frægða og ípróttafýsn hjá oss.
Menn hafa nú ekki Iengur berserki, tröll
eða drauga til að reyna afl sitt á, en menn
hafa nóg samt. náttúran sjálf með sínum
fjölbreyttu öflúm er ekki alltaf gagnsöm fyr-
ir oss, en harla opt eyðileggjandi fyrir oss,
og vora atvinnuvegu. en ýms öfl, eða rjett-
ara, afleiðingar af öflum hennar koma fram í
trölla myndum t. a. m. skriðum, landbrotum,
og snjóflóðum, uppblástri og öðru.
En nú er einmitt frægðin og ípróttin
fólgin í pví að sigra tröll þessi, ekki með
særíngum eða göldrum eða töfravopnum, held-
ur með spaða, reku, páli og járnkarli, eða í
einuorði með jarðabótum (samanber Auð-
fræði A. Óafssonar 188 og 210 og víðar) og
ná svo arði og gæðum náttúrunnar á sitt
vald.
Hjer fá áðurnefnd afarmenni færi á að
reyna afl sitt! peim væri engi vorkun á að
sljetta 20 og enda fleiri □ faðma á dag og
pá þyrftu peir ekki meir en 5 daga til að
sljetta 100 faðma og svo gætu þeir hvílt sig
1 dag á eptir, psð er: laugardaginn og sagt
fjelögum sínum frá afrekinu og skoraðpásvo
á hólm og leggja peim bleyðíorð á bak ef
peir ekki gætu unnið einsmikið — eg meina
náttúrlega að fjelagar peirra sjeu kraptamenn
eins og peir. Og nógar eru púfur að reyna
sig á; pær standa eins og voðalegar berfylk-
ingar kringum bæina búnar til að ræna tíma,
auði og velgengni búandans. Reynið ykkur
pvi á peim miklu menn! pær æfa krapta
ykkar og öllu fremur polgæðið, en paðer
dyggð, sem afarmennin opt skortir, annars
mundu pau gjöra nieira gagn með sínum
berserkjakröptum en pau almennt gjöra.
Nú eru margir fátækir og heilsulitlir bú-
endur. J>að er nú ekki aðeins ómögulegt fyr-
ir pá að gjöra «afrekin», heldur hygg jeg að
100—120 □ faðma sljettan verði peim stund.
um ofvaxín. Eg skal því ekki ætla peim
meir en svo sem 30—80, eða að meðaltali
50 □ faðma á ári. En svo ætlast jeg lika
til að auðmennirnir og afreksmennirnir skipti
á milli sín að sljetta þeim mun meira á
sinum jörðum.
En nú vil jeg reyna að gefa hinum fá-
tæka og heilsulitla bónda ráð til að vinna
þessa 50 faðma sem liægast svo að sem minnst-
ur verði vinnumissir en mestur arður:
Hann befir margar púfur nærri bænum
og nokkuð af ösku og rusli hefir haun líka.
Nú byrjar hann í meðalári að skera
upp í miðjum maí og heldur áfram með pað
til sláttar í svo sem 8 víkur. Hann tekur 3
C faðma á viku hverri; til að skera pá upp
og pæla parf liann líklega 3 tíma. Nú læt-
ur bann bera alla ösku og rusl sem safnast
um vikuna í flagið og svo tekur bann sjer 1
kl. tíma til að leggja yfir það. Nú kemur
slátturinn og pá er nóg að taki 1 0 faðm
á viku hverri og þartil þarf hann 1’/* títna.
En pegar hausfið kemur pá tekur hann 3 “
faðma á viku í 6 vikur og pannig getur hann
um veturnætur verið búinn með 50™faðma.
búi hann nálægt sjá, pá ef hann rær og fisk-
ar nokkuð, getur hann fengið nóg af hausa
innýfla og öðru slógrusli og látið það í flag-
ið. |>ar af sprettur afarvel, pað hef jeg reynt
og fallegra er að vita af pví að rusl petta
fæðir fagrar og gagnlegar jurtir, en að láta
pað ýlda i fjörunni og stundum við bæjar-
dyrnar til viðbjóðs, óhollustu og smánar fyr-
ri land og lýð. Baunar held jeg nú að mat
mætti gjöra af áðurnefndu rusli beinlínis
með pv'í að verka pað vel, en að minnsta
kosti má pað óbeinlínis með pvi að bera
pað undír eða á grasrót túnanna.
Nú eru leiguliðar sem búa á bændaeign
og geta búist við að verða reknir burt pegar
minnst vonuni varir. Af þeim er pá varla
heimtandi nema PJ °g enda s: af hundraði
2 föðmum. J>að verður pó að minnsta kosti
sá hagurinn að peir fá notanlegt flekkstæði
pau árin sem þeir eru á jörðunni. En von-
andi er að landbúnaðarlög vor sjái svo um að
annaðhvort verði ábúð leiguliða tryggari, eða
peim á einhvern hátt verði borguð jarðabótin
þegar peir fara.
En peir sem búa á landsjóðs og kirkju-
jörðum og sem optast fá lífstlðar ábúð er engi
vorkun á að sljetta árlega 100—120 Q eða
meira. En peim sem búa á sjálfseign
erengivorkun að sljetta helmingi, já
3—4 sinnum meira svo peir þannig að
fullu bæti upp pað sem vantar á sljettun hins
— 100 —