Norðanfari - 07.08.1884, Síða 1

23. ár,
Akureyri, 7. ágúst 188-t.
Nr. 27.-28.
Vín og ölföng innflutt til Subur-
Múlasýslu áriö 1883.
Ö1 4598 pottar.
Rauða- ogmessuv. 924 —
Brennivín 8° 18376 —
Onnur vínföng 4561 —
(Hjer í Cognac, Rom, Sherry, Oporto og
önnur vín).
Mjer er ekki kunnugt hve mikið fluttist
inn með Gránufjelagsskipinu sem verzlaði á
Djúpavogi, það skip borgaði toll sinn áSeyð-
isíirði; pað skip verzlaði líka í Skaptafells-
sýslu.
Eskifirði 22 marz 1884.
Jón Jóhnscu.
Árið 1883 fluttust til Pingeyjarsýslu
11699 72 pottur af brennivíni og vínanda
791V* — - rauðvíni og messuvíni
1524n/i2 — - önnur vín
3198 — - 01.
Samtals 17,213u/12 pott. og tollurinn af
pví var samtals 4483 kr., 08 aur.
Fáein orð um prestakosn-
[iuga ínálið.
í fyrra árs Norðanfara, eru 2 ritgjörðir
áhrærandi presta kosningar málið, sú fyrri i
19—20 tölublaði, 37 bls., undirskrifaður leik-
maður. J»essi ritgjörð er svo hranalega úr
garði gjörð, að pað sýnist sem höfundurinn,
hafl gjört sjer allfc far um, að útiloka sig sem
mest frá rjettsýni, sanngirni og öllum frjáls-
lyndum hugsunarhætti. Hann tekur fyrst
ofaní við blöðin Frúða og Skuld, fyrir pað,
hvað pau riti mikið um prestakosningar, enn
gætir pess ekki, að auk safnaðanna er margt
af prestum, einkum hinum yngri, sem pykir
að sú krafa safnaðanna vera sanngjörn; ekki
heldur gleymir höfundurinn pví, að tala um
pað sem áminnst blöð rita um drykkjuskap
presta, og segir pað lýsi frábærum ofsóknar
og iligirnis anda, til kirkju Krists og pjúna
hennar, enn hann leiðir hjá sjer að tala um
pað, að einkis einstaks manns drykkjuskapur
hefir eins skaðleg áhrif á alpýðu, eins og
drykkjuskapur prestsins, og pó blöðin tali
minna um drykkjuskap annara stjetta, pá
getur höfunaurinn ímyndað sjer og látið sjer
skiljast, að blöðunum muni ekki pykja pað
sómi á neinni stjett, sem peim pykir skömm
á annari, vandlæting blaðanna í pessu efni er
nauðsynleg, einungis ættu pau að tilgreina
mennina, slíkir karlar ættu að fá að sjá nafn
sitt með fullum stöfum, einkum pegar prest-
ar eiga í hlut, sem hafa Drottins umboð á
hendi og eiga að vera fyrirmynd alpýðunnar
og hennar leiðtogar; höfundurinn getur víst
ekki neitað pvi, að pað hafa orðið stöku prest-
ar til pess að hleypa bletti á prestastjettina
á íslandi, með drykkjuskap sínum, og pvf
verr fer pessum mönnum drikkjuskapurinn,
sem honum opt verða samferða slarkleg orð
og dúnaleg atvik. Enn eins og pað er víst
að margir prestar halda sjer frá drykkjuskap
og sem betur fer miklu fleiri en hinir, eins
er hitt líka víst, að blaða aðfinningar um
drikkjuskap presta eru árangurslausar meðan
nöfn peirra eru ekki nefnd, og ættu söfnuð-
urnir, sem ofdrykkjuprestar eiga að pjúna, að
gera pað sjálfir.
Ástæðurnar sem höfundurinn færir til.
að sjeu prestakosningunum til fyrirstöðu, svo
og um rjettleysi presta, og meðferð á peim
hjá söfnuðinum, eru svo fráleitar alpýðu skoð-
un og háttum svo gagnstæðar, að jeg skil ekk-
ert í að nokkur maður með heilbrigðri skyn-
semi skuli láta almenning sjá pvílíkt rugl
eptir sig á prenti, pær geta naumast verið
spróttnar af meinlitlu hjarta.
J>ar sem höfundurinn er að tala um pá
vitleysu að segja sig úr ríkiskirkjunni, tekur
hann undir sig stökk og stekkur á Eskifjörð,
líklega til að taka ofaní við utanríkiskirkju-
flokkinn í Reyðarfirði, enn verður ekki heppn-
ari en svo að hann hittir par enga, eða mjög
fáa aðra enn pá sem eru í ríkiskirkjunui,
pessum ráðleggur hann að kasta trúnni og
verða Múhameðsmenn eða Mormúnar, og fara
til Tyrklands eða 17tha, pessi maður vill sýna,
að hann hafi ráð undirhverjurifi; skilduekki
hafa lypst brýrnar á peim utanríkiskirkju-
mönnum í Reyðarfirði, pegar peir sáu petta
vel hugsaða ráð höfundarins? — jeg veit pað
nú ekki (!!!) enn viti menn fái prestakosn-
ingamálið framgang isegir höfundurinn, sem
liann telur ótrúlegt, pá stendur hann sjálfur
ráðalaus, nema einungis að fara ekki í kirkjuna
aptur, jæja karlinn, verst er að deyja ráðalaus.
Jeg get nú fullvissað höfundinn um pað,
að slíkum rausara, glambrara og gasprara, að
jeg brúki lians eigin orða tiltæki, er úhætt
að fara með svo marga sína líka sem hann
vill, tit utanríkiskirkjumanna í Reyðarfirði
uppá pað, að hann fær pá ekki til að kasta
trú sinni eða að fara af landi burt, peir hafa
meiri trúarstyrk og staðfestu í fyrirtæki sínu
enn svo, að önnur eins ritgjörð, er hjerræð-
ir um, hafi nokkur áhrif á pá.
|>að væri vel hægt að telja mjer trú um,
að pessi grein í Norðanfara væri samin af
presti, sem findi sig standa á lágu stigi í
prestastjettinni, og væri'hræddur um að hann
yrði aldrei kosin ef prestakosningamálið fengi
tramgang, eun hafi í úheimild hleypt sjer í
leikmanns kápu til að hylja sig í; nokkuð er
pað, að Svarta- Pjetursleg er hún, enn svo
hef jeg heyrt spil kallað, sem pykir mjög ó-
merkilegt.
Hvað síðari greinina snertir, með yfir-
skriptinni: <eigum vjer að fara að kjósa oss
presta» 37—38 tölublaði Norðanfara undir-
skrifaður Blönddælingur, einnig um presta-
kosningamálið, pá er hún miklu stillilegar
orðuð; höf. byrjar fyrst á að telja pað upp
vel og greinilega, hvað með pví rnæli að al-
pýða fái að kjósa sjer presta, samt endar hann
svo fulla 4 dálka í blaðinu, að hann virðist
ekkert ráð sjá annað betra, enn að allt sitji
bundið við sama úfrelsis laga klafann, sem
pað er nú; gegnir petta pví meiri furðusem
liöf. segist unna frjálsræði, og tekur pað skýrt
— 53 —
fram, að með prestakosningunni mæli með-
vitund andlegrar parfar mannfjelagsins í stærri
og smærri stíl; petta er hjer um bil eins og
að segja: jeg sje svo vel, hvað jeg væri sæll,
ef jeg mætti óháður fullnægja mínum and-
legu pörfum, en sje ekkert ráð til að geta
komist að pví takmarki,—hjer sýnist pó ekki
yfir stúra torfæru að stíga; í prestakosninga-
málinu, einu útaf fyrir sig, felst ekki svo mik-
ið alpýðufrelsi að nokkrum purfi að standa
ótti af, ef söfnuðirnir fengju að kjúsa sína and-
legu leiðtoga, og fá full ráð yfir fje kirkjunn-
ar, pá væri pú nokkuð bætt úr pví úfrelsi sem
alpýða má nú búa við.
Höfundurinn gerír ráð fyrir pví sem
sjálfsögðu, að aðskilja verði ríki og kirkju ef
prestakosningar eigi að komast á, petta get
jeg ekki sjeð að purfi að vera, að vísu eru
margir á pví, að nauðsynlegur sje aðskilnaður
ríkis og kirkju, eigi síður lærðir en leiknir,
og mun pað eflaust rjett, en jeg get ekki sjeð
að embættisstaða presta breytist neitt fyrir
pað, pó söfnuðirnir fái að kjúsa pá, sú fyrsta
umbreyting sem mjer kemur fyrir sjúnir, með
prestakosningunni er sú, að veitingavaldið
getur síður hnoðað hverjum gamla prestinum
á fætur öðrum, inní tekjubeztu brauðin, og
eins hitt, að drikkju prestar fá síður safnaða
kosningu, ef söfnuðirnir vita að peir eru
drykkfeldir, enn flnnst ekki höfuudinum petta
mega hvorutveggja missa sig? J»ó hefir pað
fyrr nelnda undantekningu, jeg er sannfærð-
ur um, að margur aldraður prestur fær safn-
aðakosningu, sein gengt hefir köllun sinni
meðsóma; með prestakosningalögunum, verða
ekki pau lög upphafin, sem heimilað hafa
prestum að taka sjer aðstoðarmenn, einungis
purfa prestar, atkvæði safnuðanna til pess; um
ofdrykkjupresta er ekki að tala peir hefðu
fyrir löngu átt að eiga sjálfa sig.
Á einum stað í greinsinni, segirhöf.:—
«Jeg veit margir segja»: «Við tökum unga
og efnilega pilta úr okkar flokki og látuin
pá læra til prests»».—]»etta er mjer óskiljan-
legt, að nokkur maður hafi hugsað pví síður
talað, ætlar pá höfundurinn peim söfnuði, sem
velur sjer petta prestefni, að vera prestlaus-
um í 7 ár? Og þú lengur ef pilturinn hindr-
ast eitthvað um námstímann, enn ef söfnuð-
urinn hefir prest, um áminnst tímabil hvað
ætlar pá höf. söfnuðinum að gjöra við pann
prest, pegar pilturinn hefir lokið námi sínu?
reka liann burtu eða pá segja skilið við pilt-
inn. ]?etta er bági hugsunarhátturinn í lög-
um og gúðri reglu, og pað í andlegum efnum
auk pessara annmarka, sem nú hefir stuttlega
verið vikið á, er pað aðgætandi, að fæstir ung-
lingar á staðfestingar aldri, eru svo fullráðnir
í lífsstefnu sinni, að pessi kjörni piltur kynni
ekki að vilja, pegar uppá skúla árin færist,
taka eitthvað annað fyrir, enn að verða prest-
ur. |>að er sitt hvert að kjósa prest eða
prestsefni.
J>á tekur höfundurinn dæmi af Reyð-
firðingum, máli sinu til stuðnings. Eyrir-
tæki Reyðfi. sannar alls ekkert í pá stefnu
að prestakosningar sjeu viðsjálar, pvert á móti,
pað sannar pað gagnstæða. Ef Reyðfirðingar
hefðu fe^gið að liafa sjera Jónas, sem peir
báðu um fyrir prest sinn, hefðu þeir setið
með kyrrð og ró í ríkiskirkjuuni; þeir höfðu