Norðanfari - 11.05.1885, Blaðsíða 3

— 76 —
heimur þegar bregðast fer,
láns og gletilindiri bjarta
liggur geymd í sj/ilfum þjer.
RÆÐUBROT.
TJm gullöldina eru ýmsar sögur hjá ýms-
um þjóðum. Noi'ðurlandabJar segja frá, að
JEsirnir hafi teflt í túni og verið glaðir og
haft nóg af gulli þangað til 3 þussa-meyjar
spilltu fyrir þeim.
þeir segja frá sakleysi og sælu Baldurs
og svo frv.
Glrikkir höfðu líka gullöld áður enn
Prómeþevs braut gegn Zevs, þá var engin
synd, eymd nje dauði.
Persar höfðu sögu um hálfguðinn Ymjiia
cr stýrði nýskaptri jörð í 900 ár. ]pá dó
enginn inaður, ekkert dýr nje jurt, allt var
síungt, sællt og gott, þangað til Ymma laug;
því þá kom syndin, eymdin og dauðinn. Aði’a
sogu höfðu þeir um gulloldina og Inin var
jjannig: Órmuðs, æðsti Guð Persa, sagði
við hin fyrstu hjón: „Ef þið eruð góð, þá
veroið þið sæl“. Eu Ariman, allra djötla
æðstur, sendi þeim smá púka í orms liki, en
orm'ur þessi sagði þeim, að allt gott kæmi
frá djöflinum, en allt illt frá Guði, og gaf
þeirn góð epli að jeía, og þá urðu þau spillt
og grimm, drápu dýr, klæddu sig í skinn
þcirra, og svo var sælan búin.
iiHÍYcrjar trúðu því, að Éden væri hátt
á fögru fjalli, girt miklum múr og varin af
voldugurn onni, svo fáir komust inn í hana.
Líka höfðu Búddatrúarmeim sögu ura gull-
öld og hún er þessi: Hinir fyrstu menn
•voru vængjaðir og flugu sern fuglar og menn
og konur voru álituar jafnar verur. En þau
átu sæta jarðarleðju og spilltust nokkuð við
það. En veruleg syn.d kom þó fyrst á jörð-
ina, þegar konungur þeirra laug iiina fyrstu
lýgi, TJrðu þá allir liissa, því þeir vissu ekki
hvað lýgi var; þeirspurðu þvi svo einíaldlega,
hvert hún væi i blá, hvít eða svort.
Assyriu menn liafa líka sögu eða rjett-
ara, mynd af gullöldinni, sesn finnst greypt
á steinspjald í gripasafni Breta. |>ai' evu trje
hlóm og Vínviður; ormur vefur sig um trjeð,
ljón liggur undii' því og hlustará song herpu-
leikarans, er stendur hjá trjenu.
í 3. versi kvæðisins er benl á 4 fram-
farastig í æíisögu mannkynsins. Pyrst er
bent á forngoðatrúna, sem lengi lýsti mönn-
um cins og lítið ljó's, er boðaði morglinroða,
sólaruppkónni og dag spekinnar, kristninnar
og frelsisins. Svo er eins og allt mannkyn-
ið endurvakni við birtu spekinnar, er Ijómar
austan frá Kína og vestur á Grikkland 500—
700 árum fyrir Krists daga. Konfusius kenn-
ir Kínverjum siðfræði og speki, Budda boð-
ar índverjum nýja speki og trú, Zoróaster
kennir Persum, spámenn Gyðinga og spek-
iugar Grikkja kveykja nýtt trúar-, vonar- og
vizkuljós, er nú lýsir yfir allan heim.
(Érainli.).
Uiii klæðnaðinn.
(Eptir P. B.)
(Framh.).
Yfir liöfuð er pað, svo sem áður er fram-
tekið, nauðsynlegt að lagá klæðnaðinn og
haga honum sem bezt eptir hinum ýmsu
kringumstæðum. þannig her heitum og hold-
ugum að klæða sig minna, en þeira, er grann-
holda eru og kulvísir. Miðaldra menn þola
líka miklu hetur kulda, heldur en ganial-
menni, sem farin eru að tapa preki og lið-
leik til hreifiuga.
fað mun vel vert aðhinir fullorðnu sýni
unglingunum fram á hversu hættulegt pað
sje að otkæla líkama sinn, og kenna peirn
hvernig peir geti verndað hann fyrir áhrif-
um vætu og kulda, sem auk fatuaðaríus
getur orðið með hæfilegri næringu og rösk-
legri varanlegri hreifingu ; sje hætt við kali
rná og hindra pað í stöku tilfellum með pví
að rjóða smjöri eða olíu um lim pann, sem
liættast er við kalinu. Finni maður sig ætla
að kala á tær eður ilveg, er reynandi ef
maður hefir kringumstæður til, að hella
brennivíoi yfir tærnar, og þannig að skó-
leisturinn vökni, frýs pít trauðlega par á eptir.
Flestum muu paðlkunnugt hvernigfara .
á með kalda limi; pað er sem sjealvenja að
pýða pá í ísköldu vatni. Ekki skal rífa fros-
iu klæði af köldum limum, heldur halda
límuuuni með öllu saman niður í vatninn
og ríður þá mikið á að pað sje einatt kælt
með ís og snjó.
Til pess að kíæðnaðurinn yfir höfuð svari
tilgangi sínum, parf hann að vera nokkuð
ljettur og liðugur og sniðinn eptir líkama
byggingu hvers eins, svo að liann hindri
ekki líkama hreifingar hans. Að ytra áliti,
sje fatnaðurinn sem pokkalegastur, en eðli-
legt er, að misjafnt sje til han.s vandað, ept-
ir pví hvert hann er ætlaður til þess að starfa
í honum að ýmsum verkrim, sem gjöra hann
„Ó, Jenna, líttu á“ æpti hún. „Líttu á
vofuljósið.
Jeg leit út um gluggan og starði út á
gangveginn, bjart ljós, oins og stór fögur
itjarna, paut gegn um myrkrið. Ljós petta
kom frá liægri hlið, stefndi til okkar með
fieygiferð og gjörði bjart nokkkur skref á
undun sjer. f>að sýndist sveima á lausu
lopti, hjer um bii 3 fet frá jörð, með stöð-
ugri hreifingu áfram. Er pað nálgaðíst, sá-
um við á bak við það grilla í einhvern risa-
vaxinn skugga, ferlegan mjög og ljótan með
útþanda vængi. Lögun lians að öðru, var
ekki hægt ið sjn, neina eins og í þoku.
jóessu 'fylgdi óviðfelldið skrjáíandi eða svárr-
andi hljóð, er pað hreifðist áfram.
f>egar vofa pessi náigaðist, heyrðist enn
hið ámátlega. kveinandi hljóð úti á söndun-
um og pað varð aptur að eymdarlegu veini
gem íyr, og pagnaði síðan. f>egar hljóðið
var að pagna hlossaði ljósið eitt ougnahhk
með miklum skærleik og livarf siðan.
„Æ!“ hljóðaði Nanna mjög óttaslegin,
„hvað er þetta, Jenna?“
„Jeg veit ekki“ svaraði jeg og fann að
einhver óútmálanleg iiræðsla greip mig. það
var eins og óttanornín sjálf hefði fengið vaid
yfir skilningarvitum mínum ; járngreipar skelf-
ingarinnar klemmdu hjarta mitt með lieljar-
afii sínu
f>að var eins og loptið úti hefði allt í
einn orðið svo rakt og kalt; napur gustur
kom inn um gluggann, okkur vírtist myrkr-
ið vera fullt af hræðilegum en pó ósýnileg-
um forynjum; jeg porði ekki að hyggja að
peim, pví jeg óttaðist fyrir að pær mundu
pá verða sýnilegar augum mínum.
„ þarna er pað aptur“ sagði Nanna i of-
boði.
Yið sáum enn ljósstjörnuna sveima í
Attina til okkar; i petta skipti kom hún frá
vinstri hlið. IJræðsla okkar var óútmál-
anleg.
Hún kom með hraða miklum og hin
risavaxna, ófreskjulega skuggamynd í lopt-
inu aptan og ofan við hana. þegar hún
var korain einmitt gagnvart okkur hvarf hún
alit í einu.
óhreinan eða hann er ætlaður til að hrúk-
ast á hátíðum og lielztu mannfundum.
Að viðhafa skraut og sundurgjörð í
fatnaði, er ekki skaðlaus hjegómi, pví eptir-
sókn pess her vott um viltan hugsunarhátt,
sem velur ginning fyrir gagn og glis fyrir
nytsemi. Svo sein áður er til hent er til-
gangur klæðnaðarins allur/annar en sá, að
að prýða manninn. Svo kynni að sýnast,
sem fatnaðurinn gæti ekki óprýtt mann með
pví hann er annað en maður sjálfur; enn
petta er pó nokkuð hæpið, að minnstakosti
er pað ólíklegt, að sá, sem hefir fagrarhug-
sjónir og vill útbreiða þær í fegurð ogreglu
hjer á jörðunni, sjái ekki hvað haganlegt er
og sómasamlegt næst hans eigin líkama.
Menn hafa pví haldið að skortur á ytra
hreinleik bæri vott um skort á innra hrein-
leik og virðist að sú skoðun hafi við senni-
leg rök að styðjast Hírðuleysi, smekkleysi
og óhreinlæti með fatnað sinn eru pví eins
ískyggileg einkenni á manni eins og sund-
urgjörð og glisgirni, nema verri sje.
Menn skyldu nú ætla samkvæmt pví,
sem að framan er sagt, að menn ætíð gjörðu
sjer mest far um það að laga fatnaðinu ept-
ir pörfum og lögun líkamans, en petta er
þó opt ekki gjört af sumum, pvert á móti
ætla sumir sjer að laga líkamann og mynda
með fatnaoinum, og hafa hann pannig sem
mót, er líkaminn skal lagast eptir. Er pað
einkum kvetinpjóðin, sem lagt hefir þetta ok
á sig og meðbræðurna. þó er pví að fagns,
að liinar íslenzku konur og stúlkur hafa ald-
rei gefið sig svo á vald þessarar MOÐA
villu, sem tíðskast hefir um ýmsán útlendan
kvennaskril. Aðeins smá-öldur af útlendum
vitleysum hafa líðið yfir landið, og hafa pær
pá selt sjuiídcjr einkenni sitt einkum á pær
konur og karla, seui að minna leyti hafa
verið búnar að gjöra sjer grein fyrirpví, að
menn eiga að lifa tíl pess að vera, en ekki
til pess að sýnast.
Einkenni þessara MÓÐINS fata eru
þau, að.pau þrísta að líkamanum á ýmsum
stöjuin, leggja par með hindranir fyrir hans
eðlilega frelsi til hreifinga, hindra andardrátt,
blóðuinrás, melting o. íl. og nægja að eins
að noklcru leyti til að skýla líkamanum.
Sjerhver varanleg prísting liindrar lífs-
störfin í líffæri pví, sem hún verkar á, ollir
pví að kompukerfið og hin smáu ker, gróa
saman og mynda stýflur er olla upppornun
og bðlgum, sem prýsta síðan að hiiium nær-
Yið sátum máttvana af ótta og skelf-
ingu og porðum eigi að hreifa legg nje lið
Sjón þesSa sáum við nokkrum sinnum.
Hún kom frái sinni hlið í hvort skipti og
hvarf æfinlega pegar hún var rjett gagnvait
okkur og jafnan fylgdi lienni hið eymdar-
lega vein.
það var sem niðadimman og steinþögn-
in væru ápreifanlegar, pær hvíldu svo pungt
á skilningarvitunum. það var óttalegt.
Við sátum kyrrar víð gluggann, liver
taug i okkur hafði fengið yfirnáttúrlega peiislu
og hvert skilningarvit yfirnáttúrlegan skarp-
leilc.
Aptur heyrðust undarlegu vælandihljóð-
in u-tan af söndunum, óútmálanlega sorgleg
ekki lik neinni mannlegri rödd. Engin orð
skildust, en röddin var angistarleg eins og
náhijóð.
„Jenna, Jenna, parna er pað aptur“
æpti Nanna og grúfði sig að mjer.
(Niðurlag).