Baldur - 30.04.1868, Blaðsíða 3

23
hefur hann þótt nokkuð einráður og sett af embættismenn
upp á sitt eindæmi, en sett aðra í staðinn.
Prússar halda á fram að sýna Dönum hið sama uppi í
málinu um hertogadæmin. t*á og þá er við búið, að allir
samningar slitni og allt sje upp í lopt. Frakkar gjöra ekki
mikið til, að halda uppi Prag-sáttmálanum, T)g er eigi svo
að sjá, þótt Frakkar hafi undir hann ritað, sem þeir muni
láta sjer mjög annt um, að hann verði haldinn, þar sem
tvær höfuðgreinir hans eru brotnar, því að Prússar hafa
eigi látið sjer lynda, að Main-fljót skyldi takmarka yfirgang
sinn, og heldur eigi hafa þeir látið Dani fá aptur neitt af
hertogadæmunum eptir atkvæði landsbúa sjálfra.
Frakkakeisari hefur í vetur gefið út lög, er rýmka
prentfrelsið talsvert. Það má heita framför þar í landi.
Ef í ófrið lendir, þá er fullyrt, að svo muni falla, að
öðrum megin muni verða Rússar, Prússar, og Norður-
Amerika, en hinum megin Frakkland, England, Ítalía,
Tyrkjar, Spánn og Norðurlönd eða Skandin-eyja (Scandina-
via), já, jafnvel Danir með, þótt aumir sje. — í Iíaup-
mannahöfn eru orðin þau umskipti á stjórninni, að kyrkju-
og kennslumála-ráðherrann, Kirkegaard byskup, hefur lausn
þegið, en í hans stað er kominn prófastur S. A. Hansen.
syni) guðfræði og fornum fræðum, enda stundaði hann
þessar vísindagreinir meira, en lagafræði, sem hann var
minnst hneigður fyrir. Hafði hann yndi af að fræða nám-
fúsa menn og hvetja þá til mennta, og ljeði þeim bækur,
hvatti þá til að yrkja, er hann fann náttúrufar þeirra til
þess lagað, og gaf þeim reglur fyrir því; tel eg helzt þá
er færðu sjer þetta í nyt: Gísla skáld Konráðsson, Einar
Bjarnason á Mœlifelli, Hallgrím lækni Jónsson, og Níels
«skálda» Jónsson. Auk annara fleiri rituðu þeir 2 fyr
nefndu flest rit hans upp, er hann ljeði þau þeim til yfir-
lesturs. Ljet hann Gísla Konráðsson yrkja fyrir sig rímur
af Hervöru, og Hannes prest Bjarnason á Ríp, rímur af
Hálfdáni gamla og Persevs Aþenukappa. Hann var iðinn
mjög og sat við bækur sínar, þá annir leyfðu, hann hafði
ljetta hönd að rita, var fljótur mjög, og ritaði optast
smáa fljótaskript. Espólín hafði söngrödd mikla, mál-
rómurinn nokkuð dimmur en skýr, utan það hann var lin-
ur á s, stórfallinn í andliti, en þó ásjálegur, eygður vel og
jarpur á hár, en varð snemma sköllóttur sem fleiri ætt-
menn hans; manna hæstur, 73 þumlungar, og þrekvaxinn
að því skapi, 50 þumlunga yfir axlir og brjóst; hann var
rammur að afli; er það haft fyrir satt, hann hafi tekið upp
í bandi á litla fingri 15 fjórðunga, axlaði stein og renndi
aptur af öxl sjer, er vóg 22 fjórðunga, lypti steini frá jörð
er var á milli 32—40 fjórðunga, bar 4 menn utan á sjer
lítinn spöl, er voru 70 fjórðungar; fór með bakið undir full-
orðinn hest og lypti honum upp, járnliattaði litla menn með
annari hendi, eptir þvi var liann mjúkur ttt glímu, en þó
beitti hann sjaldan kröptum sínum. Var hann hægur í lund
hversdagslega, óáieitinn, ófjegjarn, hreinlyndur og ljós í skapi,
Frá Dönum höfum vjer lítið að segja, nema að blaða-
menn rita þar aptur og fram og eru drjúgmæltir í orði.
«1—s—n.»
UM DYSJARNAR Á HAFURBJARNARSTÖÐUM.
Síðan Norðlendingar tóku hefnd fyrir byskup sinn Jón
Arason á Kristjáni skrifara og fylgjurum hans á Kyrkjubóli,
eru 317 ár, og stendur í árbókum Espólíns, að þeir drepið
hafi þar 7 eða 8 menn danska, og dysjað þá fyrir norðan
garð (sjá Árb. Espól. 1. d. 3. þ. bls. 76—77).
Dysjar þessar eru fyrir norðan garð á Hafurbjarnarstöð-
um (sem liggur fyrir norðan Kyrkjuból hið forna), og hafa
verið sandkafnar, en stundum hafa sjezt fáein mannabein
blásin þar upp úr sandinum.
Eptir útsynningsveðrin í veturbljesu upp þessar dysjar,
og fór þá búandinn á Hafurbjarnarstöðum, eptir tilmælnm
mínum, að gefa þeim nákvæman gaum.
Hann hefur sagt mjer, að hann hafi fundið þessar dysjar,
6 að tölu, og í hverri þeirra ein mannabein, nema í einni
hafi verið af tveimur mönnum, fullorðnum og unglingi —
lika sje í hverri dys, hjá mannabeinunum, bein af einum
hesti. Utan um hverja dys hafi verið hlaðið grjóti og hellu-
blöð lögð ofan á, muni svo hafa verið mokað að sandi,
eða þakið grassverði. í einni dysinni fann hann spjótsblað
og beizlisjárnmjel, í annari odd af spjóti, líka brot eða parta
af riðbrunnum járnkatli eða potti og höldu úr honum brotna
gestrisinn og veitingasamur, nokkuð drykkjugjarn framan
af æfi sinni, en vandi sig af því; enginn var hann búsýslu-
maður, en skar úr, ef hann skipti sjer af einhverju. Rann-
veig kona hans var fyrirhyggjusöm og góðkvendi; unni
hann henni mikið, bjó hún á Frostastöðum eptir hann, og
geymdi rit hans vandlega, en að henni látinni, tók þau til
sín Hákon prestur Espólín, eröngi þeirra, og sendi þau
síðan flest til bókmentafjelagsdeildar í Kmh. árið 1860, en
áður hafði hún fengið afskript af ættartölubókunum.
Börn Jóns Espólíns og Rannveigar voru.
1. Jákob, fæddur í Pingnesi haustið 1797; dó 5 nátta.
2. Ilákon fœddur, í Þingnesi 30. ágúst 1801, fór í Bessa-
staðaskóla 1818, útskrifaðist 1821, og vígðist 1834, sem
aðstoðarprestur til Gísla prests Jónssonar að Stærra-Ár-
slcógi, og fjekk brauðið að uppgjöf hans 1838; var þar
til þess er hann fjekk sjer veittan Kolfreyjustað 13. ágúst
1861. Sjera Ilákon kvongaðist 1822, Ilelgu dóttur Jóns
prests »lærða» Jónssonar á Möðrufelli, og eru börn þeirra
þessi:
a, Jón eldri, fæddur 17. septbr. 1823; dó 27. marz 1828.
b, Jón ýngri, fæddur 16. janúar 1825, var gáfaður vel,
sigldi til Kmh. og lærði jarðyrkju, giptist 1845, átti
einn son, er dó ársgamall, missti konu sína 1846;
f 15. ágúst 1853.
c, Jakob, fæddur 11. desembr. 1828, býr á Ásum í
Húnapingi. (Framh. síðar).