Tíminn - 27.05.1873, Blaðsíða 1

Iteylgavík, 27. maí 1873.
14. blað.
2. ár.
— LEIÐUJETTING. í 13. bl. b!s. 51, 2. dálki 32 i.: „meiV
yrtur sig“ les: meibyrtnr vií) sig“. — Sömu bls. sama dálk
37. !.: „fyrir borgnn* les: fyrir prentun. — Bls. 52, 1. dálki
37. 1: „engu neinu" les: engom neinu.
„J>aí) er svo margt ef aí> er gáí>,
sem um er þörf aí) ræ?)a“.
Jónas Ilallgrímsson.
Eitt af því sem ekki hefir lengi verið rætt
um, er prentsmiðja íslands hjer í Reykjavík, og
varla verið nefnd á nafn á prenti, síðan í «BaIdri»,
og er þó engin vanþörf orðin að minnast á hana
áður en hún verður má ske gjörð óbrúkandi, og fje
hennar algjört eyðilagt.
Það mun nú mörgum þykja hart að jeg segi
að prentsmiðjan kunni að verða gjörð óbrúkandi
og sjóður hennar eyðilagður, en jeg vil með ept-
irfylgjandi láta það álit mitt í ljósi, að líklegt sje,
að svo fari.
Jeg vil samt áðuren jeg fer lengra útíþetta
mál, biðja alla þess vel gæta að prentsmiðjan er
ekki eyðileggingu undirorpin eður óbrúkandi, að
því leyti sem í valdi forstöðumannsins stendur,
heldur þvert á móti, hann heflr reist hana af rúst-
um og leyfum hinna fyrri yfirdrottnenda hennar.
Það vita allir, já, hvert mannsbarn á Islandi,
að prentsmiðjan er síðan 28. september 1831
undir yfirumsjón stiptsyfirvalda vorra, og stendur
það þann dag í dag.
Jeg mun þá snúa mjer að því, að tala um
eyðileggingu hennar, sem jeg upphafiega minntist
á að mjer virtist líkleg, og víkja því helzt að
stiptsyfirvöldunum, sem setið hafa að völdum nú
12 síðustu árin.
Hjer um árið voru gefnir út 3 árgangar af
kláðalækningaritinu «Hirðir» — víst samt allt ept-
ir gjörðum prenlunarsamningi við útgefendurna —
en þegar til kom vildu fáir eiga eður nýta, voru
þá útgefendurnir ráðþrota með bunkann og báðu
stiptsyfirvöldin ásjár að sögn, og var síðan bunk-
anum slengt á prentsmiðjuna með prentunarkostn-
aðinum; en því ver veit jeg eigi hvað margra
hundrað ríkisdala virði slíkl var. Síðan hafa nú
á þessum síðari árum 3 bækur verið af ráðs-
mennsku stiptsyfirvaldanna gefnar út á hennar
kostnað nefnil. Latnesk orðmyndafræði, Latnesk
lestrabók, báðar mjög dýrar að sögn í prentun
og þriðja Lisco’s trúarfræði allt til brúkunar handa
latinuskóla vorum, og ganga nú að sögn út ár-
lega af þessum bókum 3—8 expl. af hverri. Jeg
vona að allir sjái nú, að þetta og slíkt orsakar
eyðileggingu prentsmiðjunnar, og að það lýsi of
mikilli óvarkárni, að bilta slíkum afarþunga upp á
sjóð hennar, sem er þjóðar vorrar eign ogerekki
stofnaður til útgáfu slíkra bóka; er því slíkt að
minni ætlun ógætileg, óheppileg og röng með- •
ferð með prentsmiðjusjóð vorn.
Þá er nú að minnast á, hvar í það liggur að
hún kunni að verða gjörð óbrúkandi, og er það
þá svo mál með vexti, að samningar við blaða-
útgefendur vora, víst suma þeirra eru ærið erfiðir
og síðan þegar blöðin hafa fundið að gjörðum
yfirvaldanna, hefir verið gengið fullt svo hart ept-
ir, sem samningarnir hafa upp á hljóðað. Þetta
kom fram við ábyrgðarmann «Tímans», þegar
hann hafði ritað athugasemdina við «f’jóðólf og
svörtu duluna», að jeg ekki tali um ritstjóra
«Göngu-Hrólfs», sem áður er getið í «Tímanum».
Af þessu sjá þá allir heilvita menn, að þetta verð-
ur og er til þess, að fæla menn frá prentun við
prentsmiðjuna, og verður þannig orsök þess að
hugsanir manna ekki geta komið fyrir almenn-
ingssjónir, hversu nýtar og fræðandi sem þær
53