Tíminn - 27.05.1873, Blaðsíða 3

55
svo hann með tímanum gæti haft hugmynd um,
ef honum svo væri lagið, að nota sjer náungann,
því það er vanalega ekki tekið til þess, þó að
góðfúsir menn hafi gjört og gjöri sjer svo lítið
far um það, og því síður ber nokkur upp í sig,
að rita um þess háttar, þó má ske kynni að vera
hægt að rita fullt eins langa bók um þetta, sjálf-
sagt byggða á ljósari ástæðum en höfundurinn
mundi fær um að leggja fyrir almenning, ef hann
færi að rita heila bók móti Ameríkuferðum, þar
sem hann þó ekki hefir sjeð sjerfærtað hafa eina
einustu sanna ástæðu til að styðja þessa veslu
Þjóðólfsgrein með; gæti og líka meir en skeð, að
honum sjeu einhverjir jarðarskikar áhangandi, sem
hann er að bera kvíðboga fyrir að hafa ábúanda
á, en hvað sem það er, þá er það þó auðsjáan-
lega eitthvað annað en ættjarðarást eða mannelska,
sem ekkert bryddir á f greinarkorninu.
Að því leyti sem hann undantekningarlaust
bendir því að Agentum í Iíaupmannahöfn, sjálf-
sagt þeim er vinna að störfum vesturheimsflutn-
ingsfjelaga, að þeir hafi selt ógild fararbrjef með
járnbrautum, þá hlýt jegað lýsa hann ósanninda-
mann að þessu hvað snertir Agenta fjelagsins
Altan Brothers & Co. að öðru leyti legg jeg drög
fyrir, að hlutaðeigendur gefi honum tækifæri til að
staðhæfa áburð sinn, eða standa minni maður fyrir.
Þar sem höfundurinn ber það fram, að flestar
bækur um Ameríku sjeu ritaðar af mönnum sem
lifl á að tæla menn þangað, þá eru þetta tilhæfu-
lausar gersakir; eða vill hann bera þetta upp áC.
V. Topsöe, ritstjóra <.Dagblaðsins» í Kmh., sem
hefir ritað hvað greinilegast um Ameríku ogbezt;
að öðru leyti bar honum að tilgreina hvaða bæk-
ur almenningur átti að forðast að trúa, ef hann
vildi sýna velvilja og þekkingu, sem hann hefir
alveg farizt á mis við.
Þar sem hann segir að vinnutíminn sje lang-
ur og vinnan ströng, nægir að bera saman hvað
mennafeigin reynslu hafa ritað í «Norðanfara» um
það, til að sýna að hann fer með ósannindi, eins
og líka það að «Ameríkumenn hafi þræla en þann
dag ídag», fellurum sjálft sig, af því almenning-
ur veit að Bandafylkin hafa um mörg ár átt í blóð-
ugri baráttu, til þess að koma af þrælasölu og
þrældómi í Suður-Ameríku, sem árlega má gefa
þræla lausa, svo þessum ófögnuði verði bráðum
komið af.
Að því leyti sem hann segir að Norðmönn-
um ekki hafi látið að fara til Vesturheims, skal
þess getið, að þeir eru þó búnir að byggja sjer
fimm stórskip í Bergen, til þess að flytja á Vest-
urfara.
Að hann gjörir brottfararmönnum þær gjör-
sakir, að þeir hafi vöntun á góðri samvizku, þá
eru þetta auðsjáanlega illgirnisfullar gersakir, sem
jeg treysti þeirn manna bezt til að virða við hann
að verðugleikum.
t’að er á greinarkorninu augljóst, að höfund-
ur hennar er mörgum færari í tölvísi, því hann
þarf jafnlítið að hafa nokkuð fyrir sjer til að flnna
tölustærðir, eins og ástæður til að sanna hvað
hann segir í greininni yfir höfuð; þannig heflr
honum svo nákvæmlega tekist að finna það út, að
sjö tíundu hlutir þeirra er ætla sjer til Vestur-
heims, mundu kyrrseljast ef Ameríku' væri lýst
fyrir þeim samkvæmt sannleikanum; jeg dreg nú
þetta í efa samt, hann hefir með sama eiginleg-
leika komizt að þeirri niðurstöðu, að nílján tutt-
ugustu hlutar af jörðum á íslandi sjeu enn órækt-
aðir; það hefir sjálfsagt vakað fyrir honum hug-
myndin um, hversu æskilegt það er að geta nítján-
faldað jarðir sínar, en þar af mundi sjálfsagt
leiða, að afgjaldið þarf að nítjánfalda lika, en jeg
mun varla þurfa að leggja hann á knje mjer, hvað
þetta snertir.
Þá kemur nú höfuðatriði greinarinnar, eða
aðalkjarninn sem bindur endahnútinn á sóma-
verkið, og er það að hann hvetur menn heldur
til að «fara af landi brott, til að leyta sjer frægð-
ar og frama girðir sverði og með skjöld við hlið•»
jeg held hann ætti því ekki að Ieggjast i lágina,
heldur fara að láta byggja sjer hæfilegan dreka,
því jeg tel hann sjálfsagðan til að vera formann,