Tíminn - 05.03.1874, Blaðsíða 3

19
þótt ótrúlegt sje, þá er öll slík svívirðing ætt sína
að rekja til «heldra fólksins>', sem kallað er.
Vjer viljum nú í þetta sinn víkja máli voru
að einni grein þessarar háðungar. Það eru ættar-
nöfnin, sem vjer viljum koma við. Það hefur eitt
sinn áður verið um þetta ritað í «Norðra» (1857
5. ári, nr. 23—24), þar er greinarkorn um «ætt-
arnöfn og titlatog» (bls. 95—98), eptir ritstjóra
blaðsins, prýðilega samið, sem von var að úr þeirri
átt. Og ef vjer ættum nokkuð út á þá grein að
setja, þá væri það helzt það, að höfundurinn hefði
verið helzt til hlífinn við þennan svívirðilega út-
lenzka apahátt. Það tjáir lítt að taka með silki-
hönzkum á afglapaskap og fólshætti slíkum; það
náir skammt! það verður að taka hina spilltu kyn-
slóð, og segja við harja: «þjer eiturormar og nöðru-
kyn». Jeg vil jafnvel segja, að það dugir enda
eigi að segja þetta í eitt skipti, heldur mættu menn
ef vel væri, aldrei þagna á því. Það er auðsætt
hve óíslenzkulegt það er, og heimskulegt, að þykja
skömm að, að heita íslenzku nafni. Þeim, sem
svo þykir, hlýtur þá og að þykja skömm að, að
vera (slenzkir. En vjer verðum þá að biðja það
gott fólk, sem svo hugsar, að halda oss til góða,
þótt oss þyki skömm að þeim sem íslendingum.
íslandi er sannarleg minnkun að eiga þau börn,
sem fyrirverða sig fyrir ætljörðu sfna. Halda
mennirnir í sannleika að þeir muni verða menn
að meiri, þótt þeir kalli sig: -sen, -lín, -fjörð,
-mann, -dal, eða því um líkt? Svo er víst, því
verður ekki á móti borið. Og þeir halda að öðr-
um þyki æra í því, að láta uppnefna sig ölium
endemislegum skrípanöfnum. Eptir hverjum er
þessi fólslegi afglapaháttur tekinn? Mestmegnis
eptir Dönum, góðir menn! Hvernig stendur á því?
Eigum vjer þá Dönum svo mikið gott upp að unna,
eða hvað gott höfum vjer hlotið af þeim? Það eru
embættismenn og danskir búðasláparsem hafa inn-
leitt þetta, og íslenzkan hefur jafnan verið þunn
í þessnm herrum. Eptir þeim er þetta tekið.
Kaupstaðirnir hafa það verið, sem í þessu sem
öðru hafa atað og svívirt þjóðerni vort og tungu.
Reykjavík hefur og trúlega gengið í broddi fylk-
ingar, og ab flestu, sem óþjóðlegt er, jafnan veritS „sú
spilta Babýlon", enda er þar flest stórmenni landsins
saman komið. pað er Reykjavílc sem vill kallast höfub-
staBur landsins, sem í þessu, sem svo mörgu öðru, hefur
gjört sig að úrþvætti landsins, og maður skyldi stundum
halda, að allt, sem er íslenzkt og þjóðlegt, mundi verða
útlægt jiaðan. En pað er í þessu máli vert að taka ept-
ir því, að það er hjer sem optar hinn hjegómlegi partur
mannkynsins kvennpjóðin, sem hneykslinu veldur að miklu
leyti. pví að beri svo ólíklega til, sem fátítt er, að nokkr-
um karlmanni hafi tekizt að halda kristilegu slrirnamafni
sínu, meðal Reykjavíkurbúa, iþámáhann þó eiga pessvísa.
von, að pað helzt eigi nema um stund, pví gangi hann
að eiga eina af fieiin Adamsdn'trum, er nokkuð sje að
manni i Reykjavík, pá — já, pá vei peim kviði er hann
bar, og peim brjóstum er hann mylkti, pá er úti um ærlegt
skírnarnaín hans. pá ganga allar „thevatns“-kerlingar
bæjarins á kjaptaping, til að ráðgast um hvað
nefna skuli nýju „maddömuna" oða „frúna“. Og
að pví má sá ganga vísu, sem fyrir pessu verður, að
paðan sleppur nafn hans ekki óspjallað aptur. pað er
einkennilegt, að í útlöndum missir pó að eins konan ein
natnið við giptinguna, en hjer optast bæði. Maðurinn
verður gjörður að hálfdönskum apaketti og konan gjörð
gröð. pað er einkennileg holdsinsfýsn, sem margar kon-
ur í Reykjavík hafa til pessa. pað eru sárfáar heldri
stúlkur til í bænum, sem eigi karlkenni sig sjálfar eða
sjeu karlkendar af öðrum, pví hvað er að karlkenna konu,
ef eigi pað, að nefna „Sigríði Sigurðsson", „Guðlögu
Pjctursson", og annað slíkt? Á prenti er eigi unnt að
sjá hvort karl eða kona hefur par ritað nafn sitt, pá er
ritað er: „S. Sigurðsson", „G. Pjetursson“ og annað líkt.
Opt ber pað pá og við, að meyjarnar verða til í premur
útgáfum, t. d. pegar ein sem heitir Guðrún Pálsdóttir
(dóttir Páls Pjetursonar), skrifar sig „Guðrún Pjetursson“,
og er kölluð af öðrum „Guðrún Petersen“; giptist hún nú
t. d. pói'ði Sigurðssyni, pá skrifar hún sig: „Guðrún Sig-
urðsson“, og verður kölluð frú eða „maddama“ „Sivert-
sen‘“. petta er hneyksli í hverju íslenzku eyra, og svo
heimskulegt, sem framast má verða. pað ætti ogenginn,
sem eigi nefnir sig sjálfur slílcum skrípanöfnum, að pola
slík uppnefni af dönskum skríl, og sízt er ástæða að fara
að skrifa sig t. d. Sívertsen, pó að danskar búðarlokur
kunni að neína svo íslenzkan mann. Enda hefur engiun
l) pab er jafnvel álitinn svo bráí-nanðsyulegnr heibnr,
ab kalla menn. -sen, aí) þegar mabnr, sem heitir t. d. Sig-
nrhnr, sonnr Jóns Sveinssnnar, kemur inn í biið, kalla sumir,
sem ekki þekkja fóbnrnafn hans, hann Sivertsen, ahrir John-
sert, og þribjn Svendsen. og þannig veríur hann nefndnr á
þrjá vegn í sómu búð. Höf