Tíminn - 12.06.1874, Blaðsíða 6

46
sveinastykki, og fór þar strax að smíða annað
sveiaastykki (líklega eitthvað sem hægra hefur verið
að smíða), og var búinn með það að viku liðinni,
og þá er sagt, að hann hafi fengið einn enn af
sömu iðnaðargrein, sem reyndar ekki hafði verið
búinn að vera svo mikið sem hálft ár sinn eigin
meistari, en hafði þó aldur til að geta orðið borg-
ari; já það er sagt að hann (drengurinn) hafi fengið
þennan til að kaupa sjálfum sjer borgarabrjef, og
til að bera sig svo og sitt nýa sveinastykki fram
(eptir fornri venju); þessi nýji borgari er sagt að
hafl gjört það og framvísað þessum nýja smíðis-
grip þessa nýja smiðs, með þeim ummælum, að
þessi drengur hefði smíðað þennan hlut «undir
sinni umsjón»; hafði þá lögreglustjórinn tafar-
laust útnefnt þá sömu og áðnr til að dæma um
þennan hlut, og alt svo sama manninn sem hlut-
urinn var smíðaður hjá, — en það hefur nú lög-
reglustjórinn líkiega ekki vitað —, og er er sagt
að hann, þessi borgari, hafl fúslega orðið til þess
að dæma um þennan hlut, án þess að gefa lög-
reglustjóranum það til vitundar, að þessi hlutur
hefði verið smíðaður hjá sjer, enda var nú þessi
hlutur (sem von var) dæmdur vel smíðaður, og
honum (drengnum) fyrir hann bæri sveinsbrjef;
alt svo að hann væri nú orðinn fullnuma; samt
er nú í almæli hjer að drengurinn ekki sje enn
búinn að fá sveinsbrjefið hjá lögreglustjóranum,
en eigi að síður smíði hann síðan upp á eigin
hönd og sje lausamaður? og megi vera það óá-
talinn, en samkvæmt hvaða lögum veit jeg als ekki,
jeg get hvergi sjeð það í tilsk. um lausamenn og
húsmenn á íslandi dags. 26. maí 1863, og má
það því til að styðjast við einhver önnur lög, er
hvorki jeg nje margir aðrir þekkja; þvf hins vil
jeg síðar til geta, að það sje engum lögum sam-
kvæmt, og það má til að vera öldungis óhugsandi
í höfuðstað landsins.
Hvort þessi saga er nú að öllu leyti sönn,
veit jeg ekki með vissu, en víst er það, að eitt-
hvert tilhæfi er í henni, en það líklega vitið þjer
nú heiðruðu útgefendur betur en jeg. Mjer finnst
annars þessi aðferð þessara umgetnu borgara
næsta ósamkvæm því, sem jeg hef ímyndað mjer
um skyldu þeirra á uppfyllingu þeirra borgaraeiðs,
sem jeg hef heyrt talað um, að legði þeim ýmsar
skyldur á herðar, og væri að nokkru leyti eins
konar skuldbinding fyrir þá, að gjðra allt eptir
beztu samvizku; en máske það sje þvert á móti,
jeg veit í rauninni ekkert um það, því jeg hef
aldrei borgari verið. Hvort lögreglustjórinn hefur
verið skyldur til að útnefna sama dreng dómara
eptir eina viku liðna — eins og hjer mun hafa
átt sjer stað — skal jeg líka láta ósagt, því hans
skyldur og hans stóru leyfi þekki jeg ekki; en hitt
veit jeg, að enginn getur gengið upp til «exa-
mens» f neinum bóknámsskóla, sem «fallið hefur
í gegn» einni viku áður, en máske það sje líka
allt annað mál, og eigi ekkert skylt við þessa
sögu, sem jeg hef sett hjer einungis af því að við
hjer upp í sveitunum viljum heldur «vita rjett en
hyggja rangt» um rjettvísina í Reykjavík, og þess
vegna eru það líka mín vinsamleg tilmæli við ykk-
ur, heiðruðu útg., að þið gjörið svo vel og leið-
rjettið það, sem rangt kynni að vera sagtfrá, sem
vel getur átt sjer stað, því sögur eru ýktar og af-
bakaðar á skemri leið en frá Reykjavík og hing-
að; einkum vil jeg biðja ykkur að fræða mig og
aðra um það, hvort þessi umgetna aðferð borgar-
anna geti átt sjer stað hjá nokkrum borgurum f
Reykjavík, og ef svo er, þá hvort slíkt sje og muni
verða liðið þegjandi, og þá við hvaða lög það hef-
ur að styðjast, því ef þau eru til, eru þau flest-
um mönnum ókunnng.
Ef þjer nú heiðruðu útg. veitið þessari grein
minni viðtökur í blað yðar, þá vona jeg að þjer
jafnframt svarið henni einhverju; f hið minsta vona
jeg að þjer hr. ábyrgðarmaður «Timans», sem jeg
hef heyrt sagt að væri einn af borgurunum í Reykja-
vík, látið ekki «nafna» yðar og nágranna liggja
nndir slíkum alræmis sögum þegjandi, ef þær eru
alveg ósannar; jeg hef heyrt suma menn, sem þó
dálítið vit hafa á lögum, segja, að slíkir borgarar
ættu víst ekki að gjöra fleiri drengi að sveinum;
en máske það sje nú ekki nema bull.
Skrifað í apríl 1874. Borghreppingur.