Víkverji - 19.12.1873, Blaðsíða 1

Afgreiðslustofa «Vílc-' verja» er í húsi Teits dýralœkn. Finnboga- sonar. Verð blaðs- ins er 8 mrk um árið, 2 mrk um ársfjórð. i 1«. [«, ’«Víkverji« kemr út á hverjum virkum laugardegi. Borgun fyrir auglýsingar 4 fi fyrir smáletrs- linu eðr viðliktrúm.
7til dag innar 8d“viku vetrar, j föstud. 19. dag desemberrnán. ji VHja guðs, oss og vorri pjóð nnnum, á meðan hrcerist blóð. 1. ár, 3. ársfjóröungr, 41. tölublað.
—NIÐKJÖFNUNARSKKÁ Reykjavíkr-kaupstaSar.
Vér fréttum um daginn af kendingu, að niðrjöfnunar-
nefndin va-ri búin' nieð skrá pá yfir bæargjöld, er á að
„liggja öllumtil sýnis í 14 daga fyrir árslokáhent-
ugum stað, eptir að búið er að birta það opinberlega",
og viljum vér nú, f>ar sem vér höfum fundið skrá
þcssa í prestaskólaliúsinu, þó engin auglýsing f>ar
um hafi komið framí blöðunum, fara nokkrum orð-
um um hana, og þykir oss f>á pörf fyrst stuttlega
að skýra frá peim reglum, er vér ætlum, beri að
fylgja, pegar jafnað er niðr sveitarútsvari og öðrum
alpjóðlegum gjöldum á gjaldfiegna. “Allr er jöfnuðr-
inn góðr„ segir máltækið, og pað er einkar áríðandi,
pegar jafna á niðr gjöldum, að við hafa f>á aðferð,
er gefr mesta tryggingu fyrir, að gjöldin komi
jafnt niðr.
í 20. grein bæarstjómartilskipunarinnar er sagt,
að niðrjöfnunamofndin skuli jafna niðr gjöldum eptir
efnum og ástandi, og í 13. grein baarsampyktar-
innar, að nefndinni beri að gæta pess, hverjar tekj-
ur greiðandin hefir haft til að framfæra sig,
vandamenn sína og aðra, er hann vinnr fyrir. pað
liggr einnig í augum nppi, að inn einasti mælikvarði,
er niðrjöfnunarmenn geta gengið eptir, pegar meta
skal efnahag manna, erutekjurgjaldpegnsins ár pað,
er síðast er liðið. peir verða að taka tillit til allra
telma peirra, er pegninn heíir haft petta ár, hvert
sem hann hefir moð peim aukið fjárstofn sinn, eðr
hvort sem hann hefir eyðt peim til viðrværis sér og
sínum -eðr til munaðar, pað er varla ástæða til að
undanskilja aðrar tekjur, en pær, erganga til launa
annara gjaldpegna — t. d. eptirlauna af tekjum
prestakalls, launa factors og annara aðstoðarmanna
við verslun, vinnumannalauna, m. m. pegar niðr-
jöfnunarmennirnir eru búnir að meta tekjur hvers
gjaldpegns árið sem leið, verðr að álíta, hve mikið
gjald hver maðr getr greitt af tekjum sínum. pað
verðr pá að g*ta pess, að pví meiri tekjur gjald-
pegninn hefir, pví meiri hluta af peim getur hann
greitt. peim, er eigi hefir nema 300 rd. tekjur er
t. d. 2rd. hundraðsgjald (6rd.) pungbæraraen peim,
er hefir 3000 rd. tekjur (60 rd.). Yiss tekna-upphæð
er alveg nauðsýnleg tilað geta lifað, ogsá, er hefir
eigi tekjur, er ná nokkuð fram yfir pessa upphæð,
verðr að vera alveg undanpeginn gjaldi. Sotjum að
tekjur, er maðr sem á að kaupa allar nauðsynjar
sínar, minst getr komist af með hér í bænura, séu
200 rd., verðr eigi jafnað neinu á pá menn, er hafa
eigi haft ið síðast liðna ár tekjur, er náð hafa pess-
ari upphæð, ogjpeir, er tekjur peirra ná einungis lítið
fram yfir uppkæðina, verða að tiltölu að greiða minna
en peir gjaldpegnar, er iiafa tekjur, sem ná langt
lengra. Eins og sagt er áðr, getr enginn eti verið
par um, að pví hærri tekjur maðr hefir, pví meira
er hann fær um að borga að tiltölu. Niðrjöfnunar-
nefndin verðr pví, pegar hún er búin að finna út,
kverjar tekjurhver gjaldpegn hefir liaft, annaðhvort
að hækka tekjur peirra manna, er hafa haft tckjur
fram yfir vissa upphœð, or álítast getr meðaltckna
upphæð, eðr fara allar tekjur, er minni eru, niðr.
Erlendis er optast höfð sú aðferð, að inum lægri tekjum
er hleypt niðr. Yanalega á petta sér stað með allar
tekjur undir 1000 rd., pannig að 300 rd. er mesta
upphæðin, er dregin vcrður frá tekjum nokkurs
mans, 50 rd. in minsta. Yér purfum eigi að taka
fram, að pessi aðferð, að fella niðr inar lægri tekj-
ur, eðr hækka inar hærri tekjur, í rauninni er pað
sama scm að heimta minna hundraðsgjald af inum
efnaminni, meira af peim, or auðugri eru, en pað er
einmitt sem sagter inn réttijöfnuðr. pegar pannig
búið er að setja inar lægri tekjur niðr, hefir niðr-
jöfnunamefndin eigí annað eptir en að jafna að til-
tölu niðr á hvern gjaldpegn pví, sem á að greiða.
Ef t. að myndaöOOOrd. vantarí, að tekjur sveit-
arinnar hrökkvi fyrir útgjöldum, og tekjur allra
gjaldpegna hækkaðar eðr lækkaðar (skatttekjurnar)
nema 100,000 rd., verðr jafnað 5rd. hundraðsgjald
á hvern gjaldpegn, pannig að sá, sem hefir haft
3000 rd. skatt-tekjur, groiðir 180 rd. og sá er hefir
haft 300rd. skatt-tekjur (500 hleyptniðrum 200rd.)
greiðir 18 rd.
Vérálítum paðpannig alveg nauðsynlegt að fylgja
nákvæmlega tekjum pegnanna, pegar jafnað verðr
niðr, og að jafna gjöldunum sem hundraðsgjaldi, er
að tiltoknu hlutfallifaukist með tekjunum, enpettaá
sér að vísu óvíða stað á voru landi. Opt verðr
sveitargjöldunum jafnað niðr mjög af handa hófi
pannig, að niðrjöfnunarmenn mest fara eptir pví,
sem peir álíta, að pegnarnir muni vera fúsir á að
greiða mótmælalaust. ]>að er tekið meira tillit
til pess, hvort hægt muni vera að ná gjaldinu, en
pess, hvað sveitin parf með og hvað gjaldpcgninn í
rauninni eptir efnahag sínum gæti borgað, og in ó-
fullkomna niðrjöfnun mun eitt með öðru valda pví,
157