Víkverji - 21.05.1874, Blaðsíða 1

Afgreiðslustofa « Vík- \
verja« er í húsi 'J'eits I TWS
dýraicekn. Finnboga- 1 gg
sonar. Verð blaðs- )
ins er 8 mrk um árið, l
2 mrk um ársfjórð. )
HT 11/r1171Bra "ITW
Víkverji» kemr út. á
hverjum virkum
fimtudegi. Borgun
fyrir augtýsingar
4/3 fyrir smáletrs-
linu eðr viðlíkt rúm.
lfta dag innar 5[u viku sumars, j Vilja guðs, oss og vorri þjóð 1. ár, 4. ársfjórðungr,
fimtud. 21. dag maímán. vinnum, á meðan hrœrist blóð. 68. tölublað.
— KVIKFJÁRKÆKT VOR (úr skýrslu Sveins
búfræðings um ferbir lians á Vestrlandi).
Nautgriparæktin er alstaðar par, sem
eg liefi komið, sára illa á sig komin. Fjósin eru
víðasthvar ofpröng og lág, einnig næstum alstaðar
gluggalaus, svo ætíð er dimt á gripunum. Básarnir
hafa allir verið með toi"fi undir, entil fiess að geta
haldið gripunum hreinum, væri nauðsynlegt að hafa
fremst í fteim einar firjár borðsbreiddir af tré; fiví
fiá er svo miklu hœgara að ná öllum saurindum og
bleytu framan úr peim, sem annars vill hanga fast
í torfinu, hvar af gripirnir verða mjög svo óhreinir,
og er hægt að ímynda sér, hvort fiað muni ekki
standa gripunum fyrir prifum, fiegar peir að aptan
bera meir en hálfs fmmlungs skán af saurindum,
sem opt má sjá, einkum á törfum og kálfum.
TO fiess að bæta fjósabyggingar og meðferðina
á gripunum, Jiarf ekki mikils kostnaðar við, en miklu
fremr hagsýni og pekkingar til innar bestu bygg-
ingaraðferðar og meðferðar á gripunum; en til að
tala um hvoittveggja petta, er ekki n'im hér; ein-
ungis vil eg geta pess, að inn fljótasti vegr til að
bæta fjetta væri, að fólk hér, eins og í Noregi, liæmi
sér saman um, að í hverju héraði séu kosnir vissir
menn, er á vissum tíma árs fari um héraðið á hvern
bæ ogskoðifjósin; og fái svo peir, erfara best með
kýrnar og hafa haganlegast fjós, verðlaun af búnað-
arfélagi héraðsins. Einnig að menn pessir semdu
lög um pað, að hver maðr, pegar hann bygði fjós,
fengi eklsi að gjöra pau eptir eigin hugpótta, heldr
eptir lögum pessum, sem pá sjálfsagt ætti að semja
svo sem unt væri eptir pví, er kringumstæður vor-
ar leyfa.
Kúakyn vort er svo gott, að með pví að leggja
meiri rækt við pað, gætu menn haft langtum meira
gagn af pví en nú er almcnt, par eð líka nautgripa-
og túnaræktin er einhver sá vissasti atvinnuvegr,
sem maðrhefir; allirvita aðhaustinu til, hvað mikið
hey peir purfa að ætla einni kú, pví par parf maðr
okki að gjöra ráð fyrir útigöngu, pó góðr verði vetr-
inn, svo sem með sauðféð; svo að pó harðir vetrar
komii, getr maðr verið viss um nokkurn veginn að
halda peim; par á móti veit maðr, hvaða afdrif opt
og einatt peir fá, er í von um góðan vetr setja á
sig meiri sauðpening, en heybyrgðir peírra gefa peim
vissu fyrir að geta haldið fram úr. Kýrnar hér oru
að öllum jafnaði fallegri, og margar einnig betri, en
inar norsku kýr, og geta með góðri meðferð haft
talsverða yfirburði yfir pær; pað er pannig ekkert
sjaldgæft hér að finna kýr, sem mjólka 12 til 16
merkr upp að 20 í mál eptir burð; en hvað pær
mjólka alt árið í kring, er ekki svo gott að vita,
par eð enginn heldr nokkurn reikning yfir pað. I
Noregi er pað sjaldgæft, að kýr af iiinlendu kyni
mjólki meir en 12 merkr í mái, og 2000 til 2500
potta um árið.
fiar eð eg hefi ferðast að sumrinu til, hefir lítið
verið hægt að skoða f j á r k y n manna eðr meðferð
á pví; en að öllum jafnaði erpað sjálfsagt pessiat-
vinnuvegr, sem fóik leggr mestan áhuga á að láta
sér vera ant um að reyna til að bæta. Eg hefi
pannig víðast hvar séð, að fjárhúsabyggingar eru
heldr góðar, svo að ef fjósin að sínu leyti væru eins
góð, pá væri pó mikið unnið. Fjárkyn vort er svo
gott, að menn vart hefðu mikið gagn af að blanda
pví eðr skipta við nokkurt útlent fjárkyn. Ið ís-
lenska fjárkyn stendr langt yíir inu norska bæði að
hörku og stærð, par á móti er pað ekki svo ullar-
gott, og eptir stærð ekki svo ullarmikið. pað er
efunarlaust, að mikið mætti bæta hér um fjárkynið,
ef nóg alúð væri lögð við; en auk pess, hvað vond
meðferð og slæmt fóðr leggr miklar hindranir í veg-
inn fyrir petta, pá er pað aðalgallinn, að fólk alt
of lítið vandar um vai af hrútum og hrútsmæðrum;
pví pegar maðr hefir slæman hrút við góðar ær, gerir
maðr alveg ið sama, sem að sá vondu fræi í góðan
akr, uppskeran verðr í báðum tilfellum svipuð; pað
er heldr ekki til rnikils að brúka fallegan hrút sem
ekki er út af góðu kyni, pví pó hann sjálfr sé fall-
egr, getr ekki útbreiðst frá honum nokkur áreiðhn-
lega líkr og góðr fjárstofn, slíks getr maðr ekki
vænst af öðrum hrútum en peim, sem langt fram í
ættir eru komnir af góðu kyni. peesi regla gildir
annars fyrir öll vor húsdýr. Maðr getr víða séð
talsverðan mun á fjárkyninu enda sumstaðar á næstu
bæum, aö eg okki tali um muninn á ullargæðunum.
petta kemr af pví, að fólk alt of lítið hirðir um
að fá sér góða hrúta frá öðrum, heldr brúkar hver
alt af sína eigin hrúta. En til pess að koma pví
ldgi á, að fjárkynin í sömu bygðarlögum væru alveg
eins og pau bæði gætu og ættu að vera, er alveg
nauðsynlegt að menn opt fengi sér hrúta hver hjá
öðrum. Som kunnugt er, fer hverri gripategund
smátt og smátt aptr, ef maðr opt lætr nærskilda
95