Alþýðublaðið - 14.02.1921, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Læknafélagið kysi 5 þeirra, lækna-
deild Háskólans — kennarar og
stúdentar — einn, og Iandsstjórnin
einn. Að eins þyrfti þá að taka
fram, að í ráðinu mættu ekki
sitja aðrir menn en þeir, erhefðu
læknis- eða lyfsalapróf, annars
mundi landsstjórnin vafalaust setja
tögfrœðing í það.
Það skiftir ekki miklu máli til
hve langs tíma meðlimir ráðsins
eru kosnir, en tíminn ætti ekki að
vera iangur; eitt, eða mest tvö
ár f senn. Það væri hvort eð er
auðvelt að endurkjósa meðlimi
ráðsins, ef við þá iíkaði. Það er
töluvert þýðingarmikið atriði, að
starfið, sem meðlimur lyfjasölu-
ráðsins sé ólaunað, til þess eng-
inn sæktist eítir því sem bitling,
enda yrði hér að eins um menn
að ræöa, sem í raun réttri engrar
borgunar þörfnuðust fyrir starfið.
Hvort sem landið tekur að sér
heildsölu á lyfjum nú eða ekki,
þá er víst, að það lfða ekki mjög
mörg kjörtímabil, áður en landið
tekur að sér alla lyfjasólu, ekki
að eins heildsöluna, taeldur einnig
sjálfar lyfjabúðirnar, og þá verður
fyrirkomulag yfirstjórnar þessara
mála tvímælalaust, haft eitthvað
á þá leið, er hér hefir verið
bent á.
Svejnsýkin.
---- (Nl.)
Merkustu tilraunirnar hafa senni-
lega Levaditi og Harvier við Pas-
teursstofnunina í París gert. Þeir
dældu efnum úr heilum manna er
dáið höfðu úr svefnsýki beint inn í
heilann á vísum dýrum. Það kom
þá í Ijós, að apar voru ómóttæki-
legir, en aftur á móti sýktust kan-
ínur í mörgum föilum. Og þegar
sýkillinn hafði verið fluttur frá
einni kanínu til annarar, magnað-
ist hann, svo hægt var að sýkja
marsvín og jafnvel apa. Þessir
menn fundu ekkert af þeim sýki-
um sem Wiesner íann. Aftur á
móti hepnaðist þeim að einangra
sýkilinn (virus) í síuðum heilavess-
um úr svefnsjúku dýri. Sían var
afar smágjör postulínssía, sem ekki
komust nema örsmáar agnir í
gegnum. Svefnsýkis sýkiilinn ætti
þá að vera mjög smáger og ósýni-
legur í smásjánni. Hægt er að
geyma hann í glyserinupplausn.
Englendingarnir Rose Brand-
ford, Boshford og Wilson hafa
komist að svipaðri niðurstöðu. En
ekki er hægt að fuliyrða neitt urn
athugatair þeirra, fyr en þær hafa
verið reyndar betur. Aðferð Leva-
diti virðist sem stendur vera sú
bezta, sem fram hefir komið.
Aðallega ræðst svefnsýkin á
menn frá 20—50 ára aldri, og
karlar virðast móttækilegri fyrir
hana en konur. Og verst fer hún
með þá sem eru að einhverju leyti
veikir, t. d. ofdrykkjumenn.
Tveggja ára srefn.
Menn eru mjög misjafnlega lengi
sjúkir. Venjulega byrjar sýkin sem
inflúenza, með háum hita, höfuð-
verk, andarteppu o. s. frv. Eitir
nokkra daga sígur höfgi á sjúki
inginn, sem stendur nokkra d ga
eða vikur, unz sjúkiingurinn deyr
eða honum fer smátt og smátt að
batna. Stundum er svefninn mjog
langvarandi. T. d. segir þýzkur
læknir einn fra því, að sjúkiingur
hafi sofnað 5. april 1917, og lá
hann i dvala þangað til 7. janúar
1919 að hann lézt.
En sjúkdómseinkennin eru mjög
breytileg. Oft svefnleysi, ásamt
miklum þrautum.
Um 30% deyja af þeim sem
sýkjast, og er sýkin því mjög al
varleg. Þeir sem lifa hana af, ná
sér venjulega alveg.
Er svefnsýki næm?
I fyrstu neituðu læknar þessu,
því þeir þóttust geta ieitt rök að
því. Aldrei kæmi fyrir nema eitt
tiifelli í hverri fjölskyJdu eða i
hverjum skóla. En siðar hefir ver-
ið sýnt fram á undantekningar,
þar sem ýmsir úr sömu fjölskyldu
og mörg börn úr sama bekk í
skóla hafa sýkst. Eftir þvi er varla
hægt að mótmæla því, að sýkín
sé næm. En sóttnæmíð er mjög
lítið og aðeins hinir allra mótíæki
legustu sýkjast.
Ekkert ráð hefir enn fundist við
sýki þessari, Ymislegt hefir verið
reynt, árangursiaust. Meðal anuars
hefir verið reynt að auka „hvítu
blóðkornin" með því að dæla ter-
pintínu undir húðina á sjúklingum,
Það eina sem hægt er að gera,
er að láta sjúkiinginn liggja og
gefa honum hjartastyrkjandi með-
ul. Náttúran verður svo að sjá um
hitt.
Að öilum líkindum er ástæðu-
laust að gera ráð fýrir þvf, að
sýkin geri mikinn usla Hún geng-
ur sennilega mjög fljótlega hjá,
eins og Nona 1890. Og vafalaust
verður hún aldrei mjög útbreidd.
Um að ,þéra‘.
Mér finst undarlegt hve margir,
menn, einkum í Rvik og öðrum
kauptúnum, eru gefnir fyrir að
„þéra* þá sem þeir tala við.
Samt er þetta allramesti ósiður,
sem Danir hafa Iaumað inn í mál-
venjur okkar, þegar þeir réðu hér
mestu Nú ætti að hrinda af sér
þessum óvana, um ieið og frelsið
er fengið
Ailir sjá að forfeður vorir þúuðu
hver annan. Þeir töluðu við kónga
og stórhöfðingja alveg eins og við
umkomulitla bændur. Allir sögðu
þú hver við annan og fór vei á
pvt, eins og fomsögumar sanna
bezt
Forn-íslenzkan er móðir Norður-
landamálanna, sem Danir Og
Norðinenn hafa breytt ótrúlega.
Sið^n höfum við svo apað þessa
vitleysu — að „þéra" — eftir þeim
og umturnað með því gömlum Og
góðum venjum úr máiinu.
Það að „þéra“ er óeðlilegt haft
á kyooingu manna. Að „þéra*
einrtvern mann er sama og segja:
„Eg þekki þig ekki og vil ekki
þekkja þig “ Þetta hugsa margir
menn
Það er ósköp eðlilegt, þegar
þéringar eru afmáðar úr tungu
vorri, að menn komi einlæglega
fram hver við annan — gera ekki
þennan stéttarmun í viðkynning-
unni hver við annan — og séu
sem vinir frá þvf að þeir sáust
fyrst Eu að „þéra“ einhvern
rnann gerir mann kaldan fyrir
viðkynningu hvers eins manns.
Það er nógu rnargt til að sundra
okkur Islendmgum, þó að þetta
sé ekki fengið að láni þaðan, sem
síst skyldi
Og það er reynzla fengin fyrir
þvf, að gott og myndarlegt fólk
getur komist af, talað saman sér
til gagns og ánægju, án þess að
gera þennan mun á „þér“ og „þú“.
Eitt af því aumasta, sem getur
hent nokkurn mann, er að reyna