Norðlingur - 20.04.1876, Blaðsíða 1

I, 26.
Kemur íit 2—3 <i m/inuði,
30 blöð als um árið.
Fimtudag 20. aprii.
Kostar 3 krónur árg. (erlendis
4 kr.) stöK nr. 20 aura.
1876.
(Aðsent).
Svar
Uppá fyrirspurn í Norðiingi I. 23. bls. 177—178, 1. spurn.
(Framhald). En begar þa6 nú þannig er vafalaust aft lands-
höfMnginn hafM basti heiniiid og vald til ab setja eta gat sett ritar-
ann meí) dúmsvaldi, þá bemur onn fremur:
2. Sú afcalspurning fram, hvort hann hafi gjört þaft. ur-
lausn þessarar spurningar, veltur úefah á því n»ah liggur f þeira
orburn landshöfðingjans sem standa í byrjun dúmsins, og orb-
rðtt eru tilfærb fyrst í fyrirspurninni tölul. 1 þetta eru afcal- el>a
atritis-orfin. þ>essi orfe hefir landshöftinginn vegib og sett á papp-
frinn undir sinni eigin hendi, einmitt í þcim tilgangi og met)
þeim vilja at> fastákveta vcrkahring ritarans f fjárklátiamálinu,
bæbi hvat) snerti tímann (4 þessu hausti og vetri, er í hönd fer),
umdæmiti (vestan Hvítár, Gullbringu- og Kjúsarsýslu, og Reykja-
víkurkaupsla?) og svo vald hans (þau störf vi&víkjandi
uppræting fjárklátans, sem hluta&eigandi sýslumenn annars
ættu ati hafa á hendi).
En einmitt af því, at) þetta eru atribisortin í sjálfri löggild-
ingu ritarans, þá fiýtur þar af fyrst og fremst, a& þó or& komi
fyrir annarssta&ar í skipunarbrðfunum, e&ur þá ( ö&rum brðfum
landshöfMngjans, sem vafi gæti verib um, a& hef&u anna&hvort vf&-
ari eta þrengri merkingu, um vald og verkahring ritarans en þessi
atri&isor&, þá væri þa& þó öldungis heimildarlaust a& auka
eta skerta vald hans, eptir þeim or&um, nema þá þvf a'eins, at
þau væru af rðttum hluta&eiganda, landshöf&ingja sett til þess
a& gjöra nýja skipun á málinu og breyta hinni fyrri, og þá má
nærri þvf geta, a& or&atiltaki þau um embættisvald ritarans sem
ntenn kynnu a& finna, f brðfum þess embættismanns, sem stendur
undir landshöf&ingja, og sem þvf ekki getur breytt valdsmanns-
skipun hans eru alveg þý&ingarlaus, gagnvart skýlausum bókstaf
og au&sjáaniegri meiningu þessara atri&isor&a, enda kemur þa& ekki
grandit grótnasta málinu vi&, hvert þessi lægri embættisma&ur Itefir
gefi& tilefni til valdeinanns8kipunar Iandshöf&ingja e&a ekki, úr þvf
bann ekki f ncinu gat bundi& hendur hans.
Me& þessari athugasemd eru hraktar ástæ&ur þær, sem f lands-
yfirrðttardóminum, seinni hluta bans, eru leiddar útaf þvf, a& lands-
höf&inginn f brðfi dags. 13. október f. á, nefnir ritarann lögreglu-
stjóra. J>a& sðr sum se hver sá, setn er me& ölliim mjaila, a&
landshöf&ingínn ætlar sðr ekki f þessu biðfi a& ákve&a neitt um
þa&, hvort ritarinn skuli hafa dómaravald e&a ekki, heldur
er hitt tilgangur þess a&eins sá, a& auka hin sta&arlegu tak-
mörk á umdæmi hans: sbr or&in: skalsvæ&i þa& sem þðr berra
secretair 9 f. m. voru& skipa&ur lögreglustjóri yfir f fjárklá&amáliuu
(sem sö a& sjálfsög&u me& þvf valdi, scm þa& , en ekki þetta brðf
nákvæmar ákveíur), rýmka& þannig, og þa& eru atri&isoríin
f þessu brefi og þa& er au&sjáanlega rðtt af tilviljun a& landshöf&-
inginn liðr nefnir ritarann „lögreglustjóra® en ekki „sýslumann* cn
er að ö&ru leyti skiljanlegt af því, a& í reyndinni ver&ur a&alstsrfi
hans f lögreglustjórn , dómsvaldið kemur eigi fram nema vi& stöku
óhlýönismenn og þrákálfa. Aí þessu sðzt aptur, hve herfilega þý&-
ingarlaus seinasta alhugasemdin í ástæ&um dómsins er, a& liííj-
reglustjóriiiit soin slíkur ckki hafi vald tii a& kvefca
upp dóm, enda detlur víat engum í hug, nema ef til vill lands-
yfirirrðttinum, a& ritarinn hafi gjört þa&, e&ur ætla& sðr a& gjöra.
f>5 flytur þa& í ö&ru Iagi af e&li ofangreindra atri&isor&a í
löggitdingu ritarans a& ástæ&a sú sem dómurinn byrjar me& er
ekki einungis röng (fyrri li&urinn), heldur bókstaflega hlægileg (seinni
li&urinn.
J>a& er sem sð auisætt, a& þ 6 titgangur landshöfíingjans me& a&
sklpa ritarana yfir klá&asvæ&ib, hef&i eiginlega veri& eins og sjálfsagt
lfka var, sá, a& fá fullkomna samstemmu á þvf, hvernig
hinum urabo&slegu rá&stöfunum til a& uppræta fjár-
klá&ann, væri fratn fylgt á hinu tiltekna svæ&i, og þó
a& þa& strangt teki&, ekki bef&i verifc nau&synlegt til þessa augna-
mi&s a& ritarinn fengi dómsvald, þá var þó ómögulegt, eigi a&
sf&ur, a& neita ritaranum um dómsvaldi&, svo framarlega sem lög-
gildingin sjálf ber þa& raet) sðr a& honum hafi veri& fengifc slikt
vald f hendur. J>a& var nefnilega undir ákvör&un landshöf&ingjans
sjálfs komifc, hve fullkomnum og rfkuglegum me&ulum (valdi) bann
vildi útbúa ritarann svo tilganginum yr&i framgengt, og me& nauí-
synlegum me&ulum (valdi) hlaut hann a& útbúa hann ef til-
gangurinn átti a& geta ná&st, og þar á me&al rar einmitt dóms-
valdi&. J>a& sðr bvert barnib a& þa& er einmitt dómsvaldi&og
ekkcrt anna&, sem gat gefi& starfa og skipunum ritarans sanna
einingu, afl og þý&ingu. Nei, nei 1 a&standa sjáifur, sem
lögreglustjóri, klá&aþrjótanna a& óhlý&ni, þvermó&skn og
hrekkjum móti lögunum, móti rá&stöfunum landshöf&ingja, amt-
manns og sjálfs sín, og mega ekki, og geta ekki dregifc þá fyrir
lög og dóm, heldur ver&a a& leita til fjariægra, í ö&rum önnum
kafinna dómenda, og spilla me& því líma, peningum, sönnunutn, og
skilríkjum í lífsspursmálum laga og landsstjórnar, ura lei& og lóan
sleppur út úr greninu, a& minnsta kosti uin óákve&inn tíma, þa& er
sú fullkomna samstemma sem liinn hávfsi landsyfirrðttur legg-
ur inn f þjó&heillavænlegan tilgang og fyrirskipanir landshöfí-
ingjans og ætlunarverki hinnar æ&stu landstjórnar (
klá&amáiinu! þetta minnir svo rækiiega á stiptamtmannBstjórn-
ina görnlu t. a. m. ári& 1864, og yfirhöfufc alt athæfifc þá I þessu
Æskiibrögð
lirístiiis Ulokks.
(l’ratnh.) Já já, ertu svona slunginn, Maðs? ætlarðu að veiða upp
úr mjer og það svo laglega, að jeg get varla orðið var viðþað? Nei,
jeg þakka þjer fyrir, kunningi! mælti 131okk enn framar og ljet sem
hann væri orðinn drukkinn. — þú ert ótækur maður, hvað þú
liellir ört á staupið. þú vilt koma mjer til að skriptast, svo þú
getir borið húsbónda þínum frjettirnar. Nei, jeg veit mínu viti,
og hvar skjölin mín eru niður komin, það veit jeg líka, og livað
verða mun nppvíst, þá er jeg Verð spurður og æski að tala við
arntmanninn.
Jti, það er helzt hælt við því! Ilver skeytir um það, sem
bandingi beiðist? Haftð þjer aldrei áður mætt við rannsókn hjá
okkur, herra IJlokk? það er allt komið undir því, sem bókað
verður, og umboðsmaður okkar ritar í bókina. Yið höfum ekk;
að miklu orð þess manns, sem er nýkominn úr örvilahúsinu. J>að
verður farið eptir hinu, hvað við höftim volta að. — Sökudólgur-
inn læddist um albjartan dag inn í hús bæjargreifans og læsti þau
bæði inni, hann og konu hans. J>ví næst var úann svo fífldjarf-
nr, að hann tók göfuga jungfrú með ofbeldi burt úr húsinu, fór,
ef tíl vill, illa með hana og skildist við liana hjá Gálgaleitinu.
Loksius laumaðist þessi þrjótur inn hingað í bæinn ú náttarþeli og
195
varð höndlaður í garðshliði bæjargreifans, sem annar flugumaður.
Skoðið þjer til, herra Blokk I Að öllu þessu eru nógir vottar, og
þjer getið fengið að sitja lijer heilt ár, áðttr enn þjer verðið dæmd-
ur í dýflissu æfllangt, eða þá fluttur annað sinn á örvitahúsið, ef
þjer skylduð verða svo heppinn að fá vitnisburð frá eiuhverjum
lækni um það, að þjer sjcuð orðinn vitlaus enn að nýju.
Mikið gull er munnurinn á þjer, Maðs! J>ú ættir að vera
sókuari hjá konginum. Jeg dáist að þjer.
Jeg hef mörgum sinnum verið meðdónismaður, herra Blokk!
og jeg fer nærri um það, hvernig gengur til í málaferlum.
En hverju eigum við þó að veðja, sprenglærði herra Maðs?
Nú kemur Hamborgarpcsturinn næsta mánudag. Ef þess verður
þá ekki getið í blöðunum, að hinn ungi og mannvænlegi húsa-
meistari Kristinn Blokk, sem var geðveikur, en er nú orðiun al-
heill, sje þegar farinn úr landi til að nema betur íþrótt sína, —
ef þetta stendur ekki orðrjett í næsta blaði, þá skaitu sanna, að
þjer bregður í brún. J>á keniur maðurinn sem geymir skjölin mín,
og hefur amtmanninn með sjer og drepur á dyr bæjargreifans og
mælist til, að hann láti Iíristinn Blokk koma úr fangelsinu þegar
í stað, til þess að hauu geli sjálfur tekið innsigiið frá skjölum
sínum og fært sönnur á -------En hvað var þetta, Maðs? Mjer
virtist sem eitthvað væri á hreifing iuni í skjalastofuuni, og jeg
heyrði að klukku var hringt.
J>að get jeg ekki skilið, kvað Maðs. — En jeg hef ítanað að
196