Norðlingur - 28.04.1876, Blaðsíða 3

207
208
gjtfra almerníngí knnnugl hva& n<3 er rilaS og rætt nm, hvcr vegnr
sö nú sá tiltækilegasti til aí) ná því augnamifci.
Einsog þá var ástatt meí> klátann f efri liluta Borgarfjarfcar-
sýsiu þegar Stáruborgarfundurinn var haldinn, get eg eigi annab en
fallizt á, ab samþyktimar hafi verií) hinar heppilegustu; því hefbi
Borgfirbingum eigi verib libsint meb lofun skafcabdta hiitan frá sýslu
og þeir einir látnir standa í strífcinu bjálparlausir, til afc verja bæfci
sig og okkur, þá hefti leitt þaraf, afc kláfcinn heffci fengifc afc breifc-
ast út um Borgarfjar'arsýslu í vetur og vor, og þaraf stófc vestur-
og norfcurlandi hin mesta hætta á næsta eumri, þó Hvítárvörfcur
heffci verifc settur. þafc heffci verifc um seinan afc leita bráfcabyrgfc-
arlaga sufcur til Danmerkur, afc fá upprættan kláfcann í Borgarfirfci í
vetur. Iför var því einungis um afc gjöra, afc etöfcva óvininn áfcur
en hann komst innyíir landamærin, og uppræta kláfcann mefc öllu
{ vetur í efri Muta Borgarfjarfcar, einsog víst allir hljóta afc vera
8amdóma um. En hvafc mikinn nifcurskurfc þurfti til þess hefi eg
heyrt meiningamun um, og afc jafnvel heffci þurft afc gjörskera á
svætinu fyrir ofan Skorradalsvatn.
En fundurinn áleit afc eigi væri gjörondi, afc gjórskera alt ffc
f efri liluta Borgarfjarfcarsýslu nú í vetur, heldur einungis alt ffc á
þeim bæjum ecm kiáfcans yrfci vart, og alla saufci á annan vetur,
og eldri, til þess afc heima vöktun á fö BorgGrfcinga á næsta sumrí
gæti orfcifc möguleg efca tryggari — eins eru sterkar líkur til, afc
kláfcanum verfci algjörlega útrýmt í efri hluta sýslunnar, mefc tfcfcum
nifcurskuifci, ef dyggilcga er varifc öllum fjársamgöngum bæja
á milli fram á vor. — Einsog reynzlan sýndi 1858 í Húnavalns-
sýtslu afc frekari nifcursknrfcur var þar eigi vifc haffcur, og þannig
var frelsafcur allur heilbrigfcur ærstofn, eins á þeim bæjum er
næstir voru vifc hlifcina á kláfcabæjunum, þar sera skorifc var nifcur
sjúkt og grunafc fe; og ætti eigi yfirgripsmeiri nifcurskurfcur afc geta
upprætt kláfcann í Borgarfirfci nú af) vetrartímanum, og virfcist því
fundinum óráfclegur algjörfcur nifcurskurfcur í efri hluta Borgarfjarí-
arsýslu, þegar var komifc framá vetur, af þeim ástaifcum er áfcur er
tekifc fram], og eins heffcu skafcabætur orfcifc margfalt hærri, en óvíst
um undirtektir Austur- og Norturamtsbúa mefc greifcslu á jafnháum
skafcabótum sem því varfc afc vera samfara, og þaraf heffci ieitt afc
Borgfirfcingar heffcu orfcifc afc fá þær greiddar á næsta vori í ffc, sem
aukifc heffci bættuna afc nýju af óhagvönu strokufe, mefcan kláfcinn
lifir fyrir sunnan — en fjárlausir gátu þeir eigi verifc tilj hausts,
þar skepnueignin er þeirra afcal bjargræfcisvegur einsog kunnugl er.
Eg hefi nú frfctt, afc cptir Stóruborgarfundinn se nú búifc
afc gjörskera á öllum þeirn bæjum er kláfca liefir orfcifc vart í vet-
ur í efri hluta Borgarfjarfcarsýslu og sömuleifcis saufci þá er ráfcgjört
var afc lóga. I 4. tölublafci ísafoldar 8 marz mánafcar er þess getifc:
afc „Eptir ósk Húnvetninga og annara, er Stóruborgarfundinn sóttu
11. f. m. er nú Jón ritari settur kláfcalögregiustjóri í Borgarfirfci, og
er liann þegar farinn þangafc* svo vouandi er eptir röggsemi og
dugnafci, er þessi mafcur iiefir sýnt í vetur í stjórn kláfcamálsins á
Suturlandi, afc hann ásamt Borgfirfcingum láti nú til skarar skrífca afc
útrýma kláfcanum í efri liiuta sýslunnar nú í vetur, og Borgfirfcing-
ar muni eptir þvf, hvafc lítilla niuna var vant afc þeim tækist þafc f
fyrra því hirfculeysi og undanskot í þessu máli, getur valdifc ómetan-
legu tjóni og eyfcileggingu, einsog reynzlan hefir sýnt afc undanförnu.
En hvafc vifcvíkur skafcabdtaloforfcum er sýslunefndin tókst á bendur
afc reyna afc útvega Borgfirtingum hjá fjáreigendum í Húnavatns-
sýslu, þá veít eg eigi til afc nokkur hafi skorast undan þeim, heldnr
skuldbundifc sig ti! afc greifca skafcabætur, undir þeim skilyrfcum, er sett
eru í áfcur nefndum fundarsamþyktum. því flestir vifcurkenna þafc, og
má vera fullljóst, hve mikils vert þafc er fyrir Vestur- og Norfcurland
og kláfcamálifc ytir höfufc, afc kláfcinn yrfci upprættur í Borgaríjarfcar-
sýslu, og þannig yrfci þrengt svæfci hans til þess hægra verfci afc
gjöra framhalds ráfcstaíanir afc verja útbreifcslu kláfcans á næsta
sumri til hinna heilbrigfcu herafca landsins.
Eg get ekki annafc en treyst því, afc afcrar sýslur fyrir norfcan
og vestan, er hafa fengifc áskorun frá sýslunefndinni í llúnavatns-
sýslu nm hluttöku í skafcabólum til Borgfirfcinga fyrir nifcurskurfcinn
f vetur, tii afc verja útbreifcslu kláfcans og uppræta hann þar, afc
þær finni sór skilt afc taka tiltölulega hluttöku í þeiui og þannig
vifcurkenni í verkinu, afc þafc sö hifc áhugamesta velíerfcannál þjófc-
arinnar afc verjast útbreifcslu fjárkláfcans og uppræta hann úr land-
inu er ógnar helzta bjargræfcisstofni landsbúa árlega mefc eyfciiegg-
ingu og tjóni, og stcndur i vegi fyrir sönnum framförum þessa iands,
svo eigi má lengur svobúifc standa.
Húnvetningur.
SAMTAL.
— Bárfcur af Helinum á Snæfellsnesi, Hallvarfcur af Hornströnd-
um, Björgólfur af Melrakkaslettu og Ófeigur úr 0ræfum hittast og'
spyrja hver annan tíftinda.
llallvarfcur: Segfcu okkur Bárfcur, fyrst þú átt heitna næstur
höffcingjunum, hvort þeir eru ekki allshugar fegnir málalyktum þeim,
er launamál embættismanna fékk á sífcasta alþingi?
Bárfcur: þú mátt nærri geta, afc þeir hrósa happi yfir þvf, hvað
alþingismenn gátu verifc blindir í því máli. Og víst mega þeir
happi hrósa, því þafc má fullyrfca, afc hcffci ekki aiþingi veitt þeim
launavifcbót í þetta skipti, þá mundu fiestir þeirra aldrei bafa feng-
ifc neina launavifcbót. Okkur bænduin þóttu þeir flestir hafa langt
of liá laun áfcur; skattarnir eru altaf afc þyngjaet á okkur ár frá ári,
og viö getum nú varla risifc undir þcim. Yfirvöldin syfcra reynast
okkur ekki heldur svo vel í okkar naufcsyn, afc okkur þyki þau eiga
skilifc aukning á iaunura sínum. þau hafa nú látifc fjárkláfcann óupp-
rættan f 20 ár, og vita allir hvafca dgrynni fjár hann hefir kostafc
landifc. Kirkjustjórn vor gjörir lítiö sem ekkcrt til afc afstýra því,
afc heifcindómur færist inn f landifc sökum skorts & prestsþjónustu.
Biskupinn er afc vísítera þau hfcrufc, sein næst liggja Reykjavík og
nægasta prestþjónustu hafa, og tekur liáa borgun fyrir, en kemur
ekki þangafc, sem presllaust hefir verifc um mörg ár og nppfræfcing
alþýfcu mest vanrækt. Eg heyri sagt, afc prófasturinn okkar hafi
verið fremstur í ílokki afc bæta iaun Reykjavíkurhöffcingjanna í sum-
ar á alþingi, og er þafc hálfundariegt, afc honum skyldi ekki þykja
meiri þörf á, afc stufcla til þess afc prestur fengist til þeirra sókna
f prófastsdæmi bans, er enginn hefir sótt um f 7 ár, og hafa haft
aisendis ónóga prestsþjónustu.
Hallvarfcur: Ekki er betur ástatt fyrir ekkur nyrzt á Horn-
ströndum. Vifc eigum nú æfinlega lieldur langan og erfifcan veg til
afc sækja kirkju og vitja prests afc Stafc f Afcalvfk, en þar hefir nd
enginn prestur verifc f 10 ár, og má geta nærri hvernig ástatt er
hjá okkur, einkum þegar þess er gætt afc biskupinn og landsh. hafa
ekki meira álit en svo á embættisdugnafci þess prests , er þjónar
og drap titlinga framan í karlinn; hvaða dýrgripur var það, sem
jeg átti að sjá inn í svefnherherginu þínu?
Iíarlinn gaut augum út að hleranum og velti vöngum. Hvað
lieldurðu það sje annað enn hún lymska iágfóla, sem mjer heíur
svo lengi litizt vel á, mælti hann hátt og hló við. Iíondu með
mjer! Hún hangir hjerna inni á snaganum. Jeg hæfði hana, svo
hún þurfti ekki meira, skal jeg segja þjer.
Nú gengu þeir báðir inn í svefnlierbergi Fálka meistara, en
6á klefi vissi út til garðsins. það var hlegið dátt þar inni og litlu
eíðar komu þeir þaðan aptur með hlátri og sköllum. Blokk hafði
upp troðinn refsbelg undir hendinni, cn karlinn lijelt á innsigluð-
um böggli.
Láttu mig nú annast rebba, cn sjá þú um scppa! mælti
Blokk. [>ú getur búið hann til greptrunar í bráðina og jafnvel, ef
þjer iízt svo, hlaðið steinþró utan um líkið.
Meir en svo, tók karlinn undir og kinkaði koili. Og ef jeg
verð eitthvað fatlaður, þcgar að þú kemur aptur, þá skal Sofi'ía
skila því lil þín frá mjer, hvar rakkinn er grafinn. þeir hlóu báð-
ir að þessu, sem þeir töluðu undir rós. — Ef þú vilt nú fara að
mínum ráðum, Iíristinn Blokkl mælti karlinn því næst, í lægri nót-
lim, þá skiptu þjer alis ekki af páfagauknum ! Láttu þá hættu-
legu flugu, sem gín yfir, fljúga sína leið, eða láttu þjcr að minnsta
kosti nægja, ef þú hefur not af rebbal
Lofaðu mjer að sjá fyrir því, karlinn minn, og vertu nú sæll!
En hver ólukkinn I ætlarðu nú að gleyma því, sem sízt skyldi?
— sagði karlinn og var hátalaður. Taktu skollans ekki senn skjöl-
in þín með þjer og láttu einhvern lögkænan mann fjalla um þau!
Jeg vil ekki hafa neinn veg nje vanda framar af þeim plöggum.
þú verður nú sjálfur að hirða skilríkin þín.
Vertu viss um að jeg gjöri það, kvað Blokk og þreif hinn
innsiglaða pappírsböggul, er iá á borðinu. — Iljerna hef jeg hann
þá allan , veslings bæjargreifann, í vasa mínum. — Hann kom
bögglinum mjög rækilega fyrir í brjóstvasa sínum og hneppti vel
að sjer frakkanum. Að því búnu kvaddi hann hinn gamla mann
með inesta blíðskap og hvataði jafnskjótt út af .strætisdyrunum.
Nú er Kristinn Blokk kom út á strætið, sá hann einhvern iang-
an strók. f>ar þóttist hann kenna þann lögreglumanninn, er slungn-
astur var, og læddist hann nú frá glugga Fálka meistara, en hvarf
þegar út í myrkrið og inn í hið mjóa stræti, cr Iá að .suðurporti
bæjarins. l3t um þetta port ætlaði Blokk einmitt að fara. En eigi
var hann þó tii þcss ráðinn, að hitta Maðs dýflissuvörð við veit-
ingahús mylnumannsins og hætta til að verða í för með honum
og þeim kumpánum, er hann kynni að hafa -með sjer. f>að var
sem hann ætti nú eitthvað það að annast, er hann gat eigi var-
izt að hlæja að með sjálfum sjer. Ilann gekk inn í sölubúð nokkra
og keypti einhverja smámuni. Síðau slangraði hann upp að torg-
inu með refsbelginn harðstoppaðan undir hendinni. Hann nam