Norðlingur - 25.05.1877, Blaðsíða 2

205
200
jarðnrlíundina nð lögnm en eigi landselarnir. Eg get því eigi
liallnð þnð annnð en ójöfnuð og ranglsrti, að hafa ábúðarskatlinn
litrrri, í snmanburði við alla bina skattana. En þótt nii ábúðar-
skatlrinn se skntta btestr að sínu leyti, þá getr þó verið sá iand-
eigandi til, er gjarna vildi velta jarðaskattinum yflrá leiguliða, ef
liann sæi góð lök á því. Fyrir því er nauðsynlegt að setja þá
grein í lögin, að jarðaskatl sAuli gjolda þar í sýslu er landeigandi
er, livargi er jörð liggr. farf eigi annað en sýslumenn sendi bvor-
ir öðrum skýrslu um Jandeigendr J>á, er jarðir cigu í sýslum þeirra,
en búa í bins sýski, og kveða á hvað mörg bundruð bann eigi í
jörðnnni, ef bann á bana eigi alla. þetta er sýslumönnum liægð-
arleikr, ]>ví þeir verða sjálflr að fá eðr útvega sér áreiðanlega skýrslu
ár hvcrt ttm ábúð manna og landeign. Svo væri og áríðandi fyr-
ir hagskýríng landsins að vita, live margir búi á eignarjörðum sín-
tim og hvc margir sé landsetar, svo og hvers eign jörð er.
Svo eg hverfi nú aftr að húsaskattinum, þá þykir mér sjálfsagt
að hann eigi að vera jafnbár jarðaskattinum. Mun þá fara sönnu
næst að meta 100 kr. í húsi til jafns við 1 bdr. í jörðu. Skal þá
liúseigandi lúka 4 kr. af 1000 króna eign í húsi og því er luisinu
fyigir, ef cigi er goldin af því jarðaskattr. lleyndar verðr húss-
skattrinn, eflir þessari llllögu, tvöfalt svo liár sein bann cr bjá
nefndirini. En þó mun enginn réttsýnn maðr vilja kalla liann of
báan né þýngri cn jarðaskattinn. Slíkan skatt vil eg greiða láta af
Iiverri eign annarri, er tekjuskatt skal af lúka (sbr. 1. og 2. gr. í
frumv. um eignartekjuskatt), og ejgi er greiddr af jarðaskatlr, ábúð-
arskatlr, bússkaltr, atvinnnskattr eðr spílalagjald, svo jafnan sé far-
ið cptir vcrði blntanna skaltskyldu, en eigi eftir leigu þeirra, vöxt-
nm, eftirgjaldi, afgjaldi o. s. frv Á þenna bátt komast skattheimtu-
menn bjá allri rannsókn uni leiguhæðitia, og eigi siðr hjá þvi að
viliast á hcnni, eðr réttara sagt, á því að lelja ábyrgðargjald og á-
lngseyri með sönnunt tekjum.
]>á er eftir að minnast stuttlega á atvinnuskattinn, eðr réltara
sagt ágóðaskattinn. Eg \il nú enn seni fyrr láta skattinn fara vaxandi
nppað 5 af 100 ágóðans, þó það kunni vera heldr liált í saman-
btirði við eignartekjuskallinn, því ef vér gerum rétta leigu GaflOO,
og lægri yrði hún sannarlcga eigi hér á landi, ef leiguburðr af pen-
ingtim væri frjáls með öllu, þá verðr eignartekjuskattrinn aðeins
læplega 6.7 af 100 tekjanna. ]>ess er mér skylt að geta, að eg
lieö misskilið stiginn eðr stígandann í skatti nefndarinnar; en þess
lilýt eg og jafnframt að geta, að mér þykir hann hálfu verri rélt-
skilitm en áðr íangskllinn. IS'efnóin tieílr auösjáanlega' tekið
skatt sinn cftir lögum 19. febrúar 1861 um tekjuskatt til bæj-
argjalda í Eaupmannaliöfn. En þðtt stigskatti líkum þeim muni
og vera fylgt í kaupstöðum í Noregi, þá veit eg eigi til að
slíkr stigskattr sé nokkrstaðar hafðr sem landskattr. Og þó svo
kunni vera að margbrolinn eðr stigamargr stígandskattr sé sum-
staðar fremr að falla úr giidi, svo nú t. a. m. er að eins eitt stig
j tekjuskatti Englcndinga, en voru mjög mörg í hinum fyrstu tekju-
skattslögum þcirra 1798, þá veit eg þó, að livort sent stígand-
skattar haft hafa mörg stig eðr fá, þá mun enginn þeirra liaft hafa
líka 6kipun sem stigskattr nefndarinnar, að láta skattinn stíga á
þúshtindraði hverju, hvort sem tekjur manns eru liáar eðr lágar.
með skipulagi ncfndariunar á stigandskattinum, hverfr nálega öll
þýðíng hans. Til allrar hamíngju höfum vér eitt lagaboð, er stig-
6kattr er í, það er tilsk. 15. desbr. 1865, er í 7. gr. kveðr á um
Eg tók ( hönd honum, og leidili hann inn til mín. En þegar
eg setlaíi afe etíga yfir þröskokbnn, hvíslabi el Sueco afe niér:
Monié þér eptir því herra Iæknir, aí) bön Júanfta er þarna inni.
Eg opnabi dyrnar, og sá hina ungu etúlku krjdpa nifcur og fela
andlitié í höndum sér — hún var a& bibjast fyrir.
Vib bihum vib fáein augnablik, en gengum svo inn, cg gekk til
hennar og enerti vib öxlinni 6 benni.
Júunft&I sagbi eg, vertu vclkomin barnib mittl Hdn svarabi
engu og fór um hana hrotlnr.
Jáanfta stattu upp! mælti eg, og lcitabist víb ab reisa bana
hægt og hægt upp af hnjánum, er bún kraup á.
En — — — a!t f cinu — — — b*ringsnerist alt fyrir augun-
«m & mér — •— — mér fanBt eg vera ortinn frévita —------------------þab
þaut fyrir eyrum mér og sindrabi fyrir augum mínuin. Eg þrcif
hana upp af afli — — — já eg var orbinn viistola — — — því
þab var ekki Júanfta! ]>ab var ekki binn niinsli svipur af lienni ab
bvo roiklu Icyti hin ruglubu skilningarvit mín gáiu skýujab--------------
eg sá hiua töpubu unnustu mfna-------------— eg þúttist halda Salva-
doru, hinni myrtu Saivadoru f fabmi mér.
Eg rilabl aptur á bak — eg ætlati ab sleppa henni, en gat
þab ekki.
Elskar þú mig þá ekki framar? spurbi hún.
þab var röddin henr.ar Salvadoru; eg rak upp nfstandi hljðb,
árgjald af brauðum, á sama hátt sem eg hefi gcrt í stígandskatti
mínum («Norðl.» 84 d.). Sömu tcgundar er og flokkaskipun sú,
er viðhö.fð lieflr verið í sveitareikningum hér, þá er aukatillagið
hefir verið miðað við lausafjárhundruðin og hverr maðr í liverjum
flokki um sig látinn grciða jafnmarga fiska af liverju lausafjár-
hundraði. Einmitt. þannig eru og lagaðir flokkaskattarnir (dassen-
stcueni,) á þjóðverjalandi, til að mynda flokkaskattrinn á rrússlandi
er liaft hefir 4 flokka og 3 stig í hverjum og þó reyndar 6, svo
hann er æði margbrotinn stigskattr; og þá eigi síðr stígandskattr-
inn í Wurtemberg 20. júlí 1849, er hefir G stig, með sama skipu-
lagi sem minn stígandskatlr er. í stuttu máli, eg þekki engin lög
um stigskatta á ]>jóðverjalandi, Frakklandi, Ilollandi, Englandi —
bvort sem skattrinn er nefhdr tekjuskattr, eignaskattr, atvinnuskattr,
flokkaskattr, launaskattr eðr leyfisbréfaskattr —, er fylgi reglu nefnd-
arinnar, heldr öll einmitt minni. En það skal eg og fúslega játa,
að eg þekki lítið til skatlalaga annarra þjóða, og ætti bin háttvirta
skattunefnd að þekkja þau svo margfalt betr. En því einu vil eg
lofa, eg skal eigi viljandi misskilja nefndina svo í annað sinn,
aö eg fari að skrökva viti uppá linna, fyrst «refshalinn» hefir tekið
mér það svo úrstint npp í «Norðanf».
]>ær breytíngar vil eg einkum gjöra við ágóðaskatt nefndarinn-
ar, að minsti skattstofn sé færðr úr 1000 kr. niðrí 500 kr., ogsíð-
an skaltr tekinn af öllum ágóða og tekjum þannig, að standi eigi á
tug, þá skal gjöra liálfan lug eðr meira að heilum, en sleppa því
er eigi nær bálíum tug. Svo befi eg og brcylt að nokkru skoðun
minni á hækkuu stiganna, og vil eg nú láta hin efri stigin lækka
smátt og smátt, þartil stigin bætta. Er það samkvæmara hugsuu
þeirri, að stigin skuli enda taka þá er fullhátt þykir komið. Svo
verðr og ágóðaskattrinn því drýgri sem hann bækkar fljótara fram-
anaf. Eftir þessu hefir mér komið til hugar að liaga stígandskatt-
inum þannig:
Skattstofninn. Skatt- stiginn. Skalt- 1 hlutinn.' Skatthæðin.
Krónur. af 100 af 100 kr. a. kr. a. af 10 kr
500 uppað 1000 » 0.50 2.50 uppað 5.00 0.05
1000 — 2000 100 1.00 10.00 — 20.00 0.10
2000 — 3000 100 2.00 40.00 — 60.00 0.20
3000 — 4000 50 3.00 90.00 — 120.00 0.30
4000 — 5000 33... 4.00 1G0.00 — 200.00 0.40
5000 — 60.0 25 5.00 250.00 — 300.00 0.50
0000 — 7000 n 5.00 300.00 — 350.00 0.50
(Niðrlag í næsta blaði).
Prentvillur
24. bl. 188. d. 12. 1. jafngóðar jarðir les jafngóðar jarðir tí-
undfrjálsar.
25. 19G. d. 35. 1. hefir les hví hefir.
— 198. d. 2. og 15. 1. 5. maí les 15. maí.
— 199. d. 2. 1. 25 aura les 55 aura.
eg var hræddur — þab var sem eg sæi vofur uin hábjarlan dag
— — — þá þrýsti bún mér aö sér —kossinn brann á vörum okkar.
Eg lifi, sagöi bún, eg liíi og er þfn um tíma og eilííbl þ>ab
var meir en eg gæti þolab — eg féll í ómegin.
* * *
þab er einna úskiljanlegast í mannleguin anda, hve iniklu þreki
hann cr gæddur. Sjálfur skildi eg ckkert i því, hve fljútt eg nábi
mér eptir þessa ofsalegu skelfingu.
{>egar eg lauk upp augunum leit eg bina engilblíbu ásjúnu
hennar.
þú lifir — þú lifirl hrópabi eg, og var þab hib eina, er hugur
minn gat gripib.
Já, eg Hfi, eg elska þig , og ætla aldrei ab yfirgcfa þig. Eg
hef grátib missir þinn, en nú hefi eg fengib þig aptur fyrir Guts
náb.
Mig fór nd ab gruna hvcrnig f öllu lág; hún hafbi i>á ætlab,
ab öldumar hefbn gleypt rnig.
Kondu roeb mér til veitingahússins el Sueco sagbi don Salu-
stiano, vib skulum taka upp úr ferbaskrinum okkar,
Eg var honum þakklátur af öllu bjarta j Því nú var eg ortinn
einn hjá Salvadoiu.
Vib sátum saman og vöfturn örmum hvort um annab —- vib
komum ekki upp ncinu orbi —■ vib vorum f þögulum, ósegjanlcgunr