Norðlingur - 15.11.1877, Side 3

skal bafa íslenzkuca lil a¥) gjöra piltum sliýrar og tkiljahlegar binar
almennu málfrælislegu bugmyndir, og ekal heimfæra þær uppá fs-
lenzkuna. í cfri bekkjnnum skal hinum skriflegu iíknnum í íslenzku
vera þannig hagafe, aís piltar læri af þeim ab setja fram bugsanir
sínar skírt og greinilega.
2. Ðanska, Hana á ab kenna í ölium bekkjum. Eiga piltar ab
ver5a leiknir í því, ab þýía dönsku og rita hana rétt. þar aí> auki
skulu Jreir kynnast Iiinum belzlu atribum í bökmentasögu Dan-
merkur.
3. Enska. Hana skal kcnna piltum frá þv( þcir koma f skóla
og þar til er þeir fara úr 4. bekli ; ciga þeir þá a& bafa náb þcirri
kunnáttu í henni, ab þeir skilji og geti nokkurn veginn þýtt liverja
enska bók almenns efnis í óbundinni ræ¥u.
4. Frakkneska Hana skal kenna f öllum bekkjum, þannig ab
piltarnir verbi færir um ab þýba hvcrja frakkncska bdk almcnns efn-
is í óbundinni ræbu.
5. }>ýzku. Hana skal aíeins kenna í efsta bekk.
6. Latína. Hana skal kcnna í öllum bekkjum. Piltar eiga aí>
kynna9t binum beztu af hinum latínskn ritiiöfundum, og skulu þvi
lesa liæfilega mikib í þcim , bæbi í bnndinni og óbundinni ræbu,
þannig ab nokltub se lesib nákva'rolega og nokkub brablesib; (þab er
lesa skal, verbur til tekib í 13. gr. bbr á eptir). Skulu piltar ná
svo mikilli kunnáttu f henni, að þeir geti ekilib og 'þýtt bvern al-
gengan latínskan rithöfund í óbundinni ræbu. í fjórum fyrstu bekkj-
um skólans Bkuiu lærisveinar ifkaiir í latíii6kum stfl, í þeim tilgangi,
ab þeir læri þvi betur ab ekilja málib.
7. Gríska, Kenela f henni skal byrja f öbrum bekk og lralda
áfram gegnum allan skólann Hve mikib ekuli lesa í benni, verbur
tekib fram í 13. gr.
Jafnframt biuni mállegu kenslu í latínu og grísku skal kenna
piltum stutt yfiriit yfir bókmentasögu Grikkja og Rdmverja, og yfir
stjórnarskipun beggja þjóbanna, svo og yfir gobafræbina, og skal
til þess bafa stuttar prentabar Uenslubækur.
8. Trúarbrögfin. f>au skal kenna i öllum bekkjum, samt skal
kenslan 2 6(bustu árin belzt fólgin í uppfræíslu án þess piltum sð
sett neitt fyrir, og skal þá lesa úrvalda kafla af iieilagri ritningu á
fslcnzku; samliliba því skal fræba pilta um bina merkileguatu vib-
burbi sögu kristinnar kirkju, og þá taka sbrstakt tillit til hinna sym-
bóLku bóka þjóbkirkjunnar og ti! þess, hvernig þær hafa orbib til.
9. Sagnafræbi, Hana skal kenna í öilurn bekkjum þannig, ab
piltum sö eigi ofbobib meb nöfnuin og ártölum, sízt í hinum <5-
merkari köflum sögunnar, en ab þeir fái Ijósa þekkingu á merkis-
vibburbunum og á mentunarástandi þióbanna.
Sögu íslands ekal kenna nákvæmar eu sögu annara landa.
10. Landafræbi. Kensla í henni byrjar í nebsta bckk, og skal
lokib í 4. belik,
11. Slærbarfræbi og reikningslist, Talnafræbi skal byrja ab kenna
í nebsta bekk og halda því áfrarn um fjóra nebstu bekki skólans
þanuig ab kenriu skai:
Samlagning, frádragning, margföldun og deiling, ab hefja upp í
veldi, rótarútdrátt mcb úllistun á pósilívutn, negatívum, heilum og
brotnum, ratiónölum og irratiónöluro, reellum Og iraaginerum stærb-
um, er gcta fyrir komib í þessum reikningstcgundum, abalactning-
arnar, um eigiulegleika talnanna, tugabrot, próportiónir og prógres-
siónir, lógarithuia og verklega notkun þeirra, og þar meb samscttan
ur hundruð Svartfellinga þá er óeyrðirnar voru í Miklagarði, en hann
var þó ósmeikur, og gekk inn í hverja samkundu Tyrkja; reið rneð
eintim fylgdarmanni um göturnar, og eitt sinn rcðist á lrann týrkn-
eskur hermaður; sýndi Ignatieflf honum, að hann var hvergi smeikur.
Ignatíeff giptist 1862 Iíatrínu Galitzin, dóttur Leonidas Galitzin-
fursta. Ignatieflf er meðalmaður á hæð og granuvaxinn. ílann svn-
ist vera skapaður til að bera einkunnarbúning; liann er miðmjór
og herðibreiður, hvatur í spori og svo hermannlegur á hesti sem
liann væri á bezta aldri. Hann heflr slafneskl svipmót, andlitið
er flatt, nefið hátt og hakan framslandandi, segja mannfræðirrgar
að það tókni óbilundi kjark; hann er ljóshærður. Ilann er við-
kunuanlegur í viðmóti, en misjafnlega hefir niönnum litizt á hann,
jafnt óvini sent vini —llvað seni ntenn að öðru leyti segja um hann,
þá er það víst að liann verður talinn meðal liinna atkvæðamestu
manna nútíðarinnar, og að hann hefir alla æfi viljað vinna fyrir
æltland sitt.
Ignatieff er nú sem nærri má geta norður á Bulgnralandi við
berinn með Alexander keisara, og cr cigi trútt um að keisara lít-
ist, að sendiherra bans hafi eigi sngt sér sem sannast af vesaldómi
og roluskap Tyrkja, og þær briðjusögur tara af grimdarvcrkum þar
syðra (einkum Tyrkja), að sá maður má enginn kreyma vera, er ráðið
befir mestu um þessar brellingar og harmkvœli og þó eigi rennur
til rifja, því helzt lítur út fyrir, að liafi Hússar orðib að hörfa norð-
reníiuelkning; líklcgar fyrsla og annare stigs, Jdnar fyr nefnda bæbi
meb einni og fleirum ókunnum stærbum,
Kensla f rúmmálsfræbi skal byrja í ncbsta bekk meb útllstun &
hinum fyrstu hugmyndum rómmálsfræbinnar, sem sð bygb á skobun
líkamlegra mynda, á þann hátt ab piltar meb þvf elnnig fái svo ljósa
hugmynd um skipting Iíkama, fiata og tfna eptir myndunarhætti þelrra
og ásigkomulagi, sem fengizt getur án rúramálsfræbislegra sannana,
meb rannsókn sem sb fólgin í því ab gjöra tilraunir meb iíkamlogar
myndir. Sfban ekal kenna svo roikib í flatamálsfræbi, sem hingab
til hefir verib vant, þangab til farib er úr 4. bekk.
Kenslan f reikningsiist skal vera eamfara kenshmni f stajrba-
fræbi, 'þannig ab gefin sðu verkefni, sem gjöri skiijanlega notkun
stærbafræbinnar í lííinu ; í kenslu þessari skal einnig fólgin flatamæl-
ing og þykkvamæling; flatamælingin skal bygb á setningum flata-
málsfræbinnar, en vib þyklcamælingitna skal eigi vib hafa stærba-
fræbislegar sannanir.
12. Eblisfræfi. llana skal kenna í 3. og 4. og f>. bekk. Kensl-
an skal 'vera svo iögub, ab piltar fái hugmynd mn þær höfubsjónir,
er sýna má meb tiiraunum, Ingmálib fyrir þeim og samband þeirra.
{ efsta bekk skal ab auki kenna etjörnufræbi ásamt meb stuttum
stærbafræbislegum inngangi.
13. Náttúrusaga. Ilana skal kenna f 4 nebstu bekkjunum; skai
þab vera mark og mib þeirrar kenslu, eigi svo ab telja upp fyrir
pillum ættir og tegundir eba lýsa hverju einu smásmuglega, heldtir
miklu fremur ab þeir fái yfirlit yfir ebli og einkenni sbalflokka stelna,
grasa og dýra, sem eru í landinu sjálfu,
14. Söng skai kenna í öllum bekkjum,
15. Leikfrmi, þar á mebal glfmur, 6kal kenra í öllem bekkjum
utan skólatímanna,
16. Teiknun skal kenna í 3 nebstu bekkjunum.
17. Skript í-kal kenna f 2 nebstu bekkjunum.
5. grein.
Skólastjóri skal haga svo kenslunni í bverjuni einstökum bekk, ab
piltar liafi á undan burtfararprófinu eigi ab eins lesib alt, sora heimt-
ab er til burtfararprófs, heldur og fengib tíma til ab lesa þab upp,
og skal liann þó sjá utn, ab aldrei verbi meira & þá lagt en þeif fá
yíir komizt. Slcólastjóri skal sjá nm ab vlb lcensluna verbi vlbbafbar
prentabar kenslubækur ab svo miklu leyti sem unt er. Vilji skóla-
stjóri innleiba nýjar kenslubækur, skal hann til þess hafa leyfl yfir-
stjórnenda skólans.
6. grein.
Skólastjóri skal á bverju ári scmja ieslöflu, er skal 6j'na hve
mðrgum tfmum á viku hverri só varib til ab kenna hverja náms-
grein; slcal hann senda hana yfirstjórnendum skólans ábur en kensl-
an byrjar hvert ár, ab þeir samþykki hana óbreytta eba meb þeim
breytingum, er þeira kunna ab þykja naubsynlegar; skal skólastjóri,
er hann semur töflu þessa, gæta þess, ab kenslutímsr f öllura náras-
greinnm til samans, ab leikfirai einni undanskildri, verbi aldrei fleiri
en 36 á vikti hverri. Skal hann og, ab því leyti unt er, haga
kensinnni svo, ab piitar í 5. bekk, einkura síbara árlb, geti fengib
meiri tíraa til frjálslegg og samanhangandi lesturs utan kenslutimanna.
7. grein.
Skólaárib byrjar 15. tlag septembermánabar og endar 14. dag
júnfmánabar
8. grein.
I>essi skula vera lögbobin leyfi:
1. Jóialeyfib, er nær írá 24, degi deserabermánabar til 2. dags
janúamiánabar; beri 3. janúar upp á laugardag eba sunnudag, þá
skal byrja kensluna næsta mánudag á eptir.
2. PáBkaleyfi, er narr frá mibvikudegi fyrir skírdag og til þribja
í páslcnm, ab bábum þeirn dögum mebtöidum.
3. Hvítasunnuieyfi, er nær frá laugardegi fyrir hvítasunnu og
til næsta þribjudaga á cplir, ab bálum þessum dögum mebtöldum.
4. Sumarleyfi er nær frá 15. degi júnímánabar til H, dags
scptcmbermánabar.
5. Sííari liluti fimtudagsins fyrir liinn almenna bænadag og
auniaidagnrinn fyrsti. Auk þessa iná skólastjóri gofa piitura leyfi
iiálfan dag f mánubi bvcrjum, en þó svo, ab leyfi þau bcrl ekki öll
upp á sanra vikudag.
(Fratnhald).
ur vfir Dóná í byrjun vetrar, þá muni fyrir sunnan ána verða framin
í vetur þau níðingsverk á kristnum mönnum, að veraldarsagan hafi
fá dæmi til þvílíks, og ógurlegur er sá ábyrgðarhluti er einvaldir
keisarar, kouungar og þeirra menn takast á herðar, er þeir ota
svona stórþjóðum hvorri á aðra, cnda mundu þjóðirnar eigi berast
á þvílíkum banaspjótum, cf þoor væru eigi barðar áfram með evip-
trra liarðsljóranna.