Norðlingur - 02.07.1880, Side 3

55
að þessu siuni liærra verð fyrir það. — Á meðan að svo
geysimikið væri lagt á útlendu vöruna, og tap á innlendu
vörunni yrði ár eptir ár svo þusuudum króna skipti, þá
væri ekki að búast við, að peningar að nokkruin mun, væru
fluttir inn í landið gegnum verzlanina, heldur þvert á móti,
gengju þeir gegnum hana út úr landinu; á það mætti og
líta, að allir þeir er borguðu útlendu vöruna með peningnm
yrðu mjög hart leikuir, þar sern þeir mættu borga útlendu
vöruna með þeirri verðhækkun, sem kaupinenu væru búnir
að leggja á hana fyrir væntanlegu tapi á íslenzku vörunni.
[>essi verzlunaraðferð væri mjög óeðlileg, og gjörði landsmönn-
um miklu ineiri skaða en þeir ímynduðu sér, ættu þeir þ' í
heldur að fara að reyna til við kaupmenn að þoka nið-
ur útlenda vöru-verðinu, en ekki sem hingaðlil að sprengja
innlendu vöruna í alt ofhátt verð.
Skuldir þær er félagið átli hjá viðskiptamöunum sínum
við næstliðið nýár voru 150.000 kr., er Iðlaglð þyrfti að
greiða ærna leigu af erlendis, og væri því stórtjón fyrir fé-
lagið að hafa svo mikið fé fast hér á landi vaxtalaust, og
því hefði verið reynt að taka vexti af skuldnnum næstliðið
ár. f>ó var það eigi aðaltilgangur að bæta félaginu að
nokkru skaða sinn, heldur liinn, að takmar-ka þetta fjarska-
lega lán sem væri miklu meiri skaði landsmönnum en fé-
laginu. Ilverjar 1000 kr. í skuld kostaði félagið 80—90 kr..
erlendis og væri því auðséð að þann kostnað þyrfti að leggja
á verzlanina; yrði það því niðurstaðan, að þeir sem verzl-
uðu skuldlaust, greiddu rentuna fyrir liina, þar sem þeir
mættu kaupa vöruna dýrari þessvegna. Félagið hafði greitt
næstliðið ár 1100 kr. til þeirra verzlunarmanna er átlu til
góða hjá þvi, en hafði aplur tekið hjá þeim er skulduðu
því 5,200 kr., svo hér væri eígi um stórfé að gjöra, enda
vildi hann láta það renna inn til verzlunarmanna aptur með
prísabót á kramvöru. Á lundinum komu fram töluverð mót-
mæli gegn reulunni, ef hún eigi gengi jafnt yfir eystra sem
hér; væri rentutakan og örðug fyrir verzlunarstjóra félagsins
og máske hættuleg fyrir vinsældir fölagsins er hinir kaup-
mennirnir tækju eigi rentu, sem þó í sjálfu scr ekki er
nerna sanngjörn, sér í Iagi þegar mjög mikill vcrðmunnr
er á flestum vörutegundum hjá félaginu og hjá kaupmönn-
um, svo að á mörgu monar frá 20—100%, en þó varð
meiri hluti á því að réttara mundi að halda rentunni fyrst
nni sinn.
Kaupstjóri kvaðst liafa orðið var við að verzlunarmönn-
t.m félagsins hafði þótt skip þess koma nokkuö seint í ár,
en aðalorsökin hefði verið löng ferð skipanna til landsins,
en að öðru leyti hefði honum eigi verið móti skapí þó skip
kanpmanna kæmi einu sinni nokkrum dögum á uiidan, því
þaö hefði jafnan hljómað í eyrum sér að Grántifélag bætti
eigi prisuna. Undanfariu ár helðn Gráp.ufélagsskip jafnan
komið fyrst og kaupmenn því getað lagað sína prísa eptir
félaginu, en í ár hefði þeir orðið á eigin hönd að setja prís-
ana, enda hefði í vor komið frain talsverður verðmunur, er
sjá má af lista þeim er hann las upp og setn fer héráeptir:
hunn hafði í Kanpmannahöfn látið í Ijósi prísa þá á aðal-
vöru, er hann ætlaði sér að selja, liefði kauptnenn orðið
þar um óskynja, og gátu því lagað prísa sína þar eptir og
væri verðmuourinn því ekki jafnmikill (vrir það á þeim vörum,
en af þessu mundu meun geta rent grun í á hverju menn
hefðu átt von, hefði Grán.ufélag eigi verið og að þeir að
undanförnu hefðu haft lélagið fyrir raugri sök bæði nú
og fyrri. Einmitt vegna þess, að Grfél. væri svo víðlent og
hefðí svo aflmikla verzlun þá gæti það liaft áhrif á verzl-
nnina almeuningi í hag nm a!t Norður- og Aústnrland; sem
ekki hefði getað orðið hefði það orðið ofaná, e.r sutnir hefðu
jafnan framfylgt, að félagið hefði aðeins verzlun við Eyja-
f|iirð, en eptir ástandi og verzlunarmagni félagsins þá væri
það nú sem sta ði sá öflugasti skjöldur, er almenningur hefði
fyrir sig að bera gegu þungum búsyfium útlendra kaupmanna,
þvi félagsmeDn ættu 100,000 kr., til að verjast með gegn
kaupm. : og það sem eigi væri minna i varið, að þeir með
atkvæði sínu gætujalnan valið þann inann er þeir bezt treystu
til þess að standa fyrir sínum málum í verzlunarefnum, og
bæudur nteð þvi gætu að miklu leyti ráðið sinni eigin
verzlan.
Al því kaupstjóri hefði heyrt að ýmsir hefðu álitið að
hann hefði tekið að sér byggingti á alþingishúsiuu í lleykja-
vik fyrir eigin reikning og þannig varið tíma fra þörfum
tjelagsins til eigin hngsitnma, þá skýrdi hann frá að þetta
væri misskilningur einn, því að hann hefði eptir ósk alþing-
is og nefudarmanna aðeius staðið fyrir iiiiikaiiptinuin og
1 flutningi til landsins, er hann að þessum tíma engan eyri
I hefði tekið fyrir.
Kaupstjóri gat þess að haDn hefði látið kjósendur sína
í Múlasýslum vita, að hann eigi tæki á móti kosningu til
þings, er hann áleit að væri samkvæmt vilja félagsmanna.
Að síðustu gat kaupstjóri þess að sér væri kunnugt að
Gránufélagsmenn í nokkrum sveitum hefðu tekið sig saman
um að kaupa vörur í félagi i útlöndum með lægra verði en
alment gjörist, og þætti sér það eðlilegt þó menn vildu
reyna að kaupa vöruna sem ódýrast, en á hin bóginn þætti
sér undarlegt að þeir eigi höfðu leitað til framkvæmdarstjóra
félagsins, því það að mynda félag gegn Gránufélagi — svo fram-
lega sem það gæfi mönnum nokkru meiri hagsmuni — þá
hlyti það að draga hugi manna frá Gráoufélagi, veikja verzl-
1 un þess og krapta og fella félags hluti þeirra í verði
eða minka eign þeirra sjálfra f félaginu, og hefði hann því
komið með töluvert af útlendum vörum er yrði selt í stór-
kaupum fyrir borgun útí hönd með miklu lægra verði en
hingaðtil hefði viðgengizt.
Eptir uppástungu séra Arnljóts var það samþykt með
atkvæðafjölda að kaupstjóri skyldi eigi láta greiða uppbót á
kramvöru, heldur verja rentunnm af verzlunarskuldunum til
j þess að greiða 4% handa þeim er mínkuðu skuld sfna f
! kauptíð í haust og 1% f viðbót \ið nýár af 100 hverju.
í Fundnrinn samþykti í einu hljóði að skora á kaupstjóra að
! gefa kost á sér til alþingis. þvfnæst voru fulltrúar valdir
til þriggja ára og deildarstjóri hinn sami og áður og siðan
fundi slitið.
Verðlag á utlendum vörum við
Hyjafjörð.
A Akureyri | Á Oddeyri
þegar l. skip, þegar l.
’lngeborg’, kom Gránufél. tRfoa’
þar. kom þar.
Kr. aur Kr. aur.
100 pd. rúgur 11,00 10,50
100 — bankabygg . . . 16,00 15.00
100 — baunir .... 14,00 12,50
1 — hálfgrjón betri sort 0,19 0,17
1 — — smærri . 0,16 0,15
1 — hveitimjöl nr. 1 . 0,33 0.25
1 — sagómjöl nr. 1 . . 0,50 0,30
1 — kaffi 1,00 0,95
1 — kandissykur . . . 0,55 0,50
1 — hvítasykur . . . 0.50 0.50
1 — púðursykur . . . 0,45 0,40
1 — kanel nr. 1 . . . 2.60 1,00
1 — línsterkja . . . 1,00 0,60
1 — rúsínur .... 0.50 0.45
1 — fíkjur 0,30
1 — steinfikjur . . . 0,60 0,45
1 — sóda 0,16 0,10
1 — vigtriól .... 0.25 0,10
1 — blásteinn . . . • 0,66 0,40
1 — hellulitur . . 0,80 0,65
1 — munntóbak . 2,10 2,00
1 — róltóbak . . 1,50 1.50
hrátjara .... 44,00 28,00
koltjara . . , . 28,00 20,00
1 pd. tjargaður kaðall nr. 1 . . 0,75 0.65
1 — stjórafæri nr. 1 (Jakop
Holm & Sönner) . . . . 0,75 0.65
1 — selskinn .... 2,00 1.50
1 — nautshúðir . . . 1-25
100 sænskir naglar 4. bl. . . 1,15 0,80
— — — 3é _ 0,85 0,60
1 strangi pakpappír (Asphalt Nt'. 1) 7,00 5,75
1 pottur brennivín . . 0.85 og 90 0.80
1 pd. blýhvíta .... 0,75 0,50
1 — femisolía . . . 0,76 0,60
1 línuás 60 faðmat' . 2,50 2.10
1 ljábrýni .... 0,35- -0,50 0,30
1 ljáblað .... . 18 pl. 1> 1,25
1 .... . 20 — 1,50 1,35
1 ... . 22 — 1,75 1,45
1 pd. miltajárn . . . , , 0,25 0,16
1 — modeljárn . . . , . 0,25 0,16
1 — naglajárn, mjótt . , , . 0,30 0.20
100 naglar, slegnir 2 þl. 0.50 0,35
100 — — . . 1 — 0,38 0,30
1 ]>d. grænsápa . . . 0,40 0,30—0,35
1 — bögl 0,50 0.40
1 —- púður .... 2,00 2.00
glerplötur lieilar . . . . 1,50 0,95
1 al. forhlauparaketting . . 0,50 0,46
100 Öngultaumar . . . • 0,75
hestajárn 6 boruð « • 1,33 1,00